.../...
De onte a hoxe
Primeiro,
no colo, e agora, na cama?
Está visto que non me libro das
mulleres, desde o berce á ancianidade! Así que, nada máis vela manipular na
cama, espeteille:
-Nunca fuera caballero de damas
tan bien servido como fue don Quijote cuando de su aldea vino: doncellas
curaban dél; princesas, del su rocino…
-¿Xa delira? ¡Pois con febres non
o poden operar!
-Muller, non deliro, senón que me
comparo co mesmísimo Don Quijote; o ben que o trataron naquela venta! ¿E non
habería un varón forzudo, un Auxiliar, que viñese empurrar esta cama? ¡As
mulleres deben estar reservadas para traballos de seso, de miolos; e non te
confundas, pois, como teño que ir sen dentes, seguro que pronuncio mal!
-Certo é que vostede pesa unhas
cantas arrobas, pero a cama ten rodas, rodas e rodamentos! O que ten que facer
é pecha-los ollos, e falar pouco, para non chamar a atención aquí polos
pasillos…, non sexa que inspire mágoa!
-O peor será se ma inspiro a min
mesmo!
-Sempre hai unha esperanza…; pero
póñaa coa abertura para atrás!
-¿Verde esperanza, e aberto por
detrás? ¡Este disfrace non se me acae!
-Non é superschería senón
hixiene…
-¡Daquela, Deus nos colla
confesados!
-Vaia calando, que temos os
minutos contados…
-¡Vou ben, ben servido, pois, sen
verte, vexo que sabes entender un vello, e por se fose pouco, cóntaslle os
minutos…! ¡Deus cho pague, e oxalá non chegues a vella…, para que ninguén se
ría de ti! ¡Con v; non penses mal, pois con b, ao achegarte, xa vin que o es!
Iso de viaxar mirando para o
teito lembrábame os meus desprazamentos en avión, particularmente naqueles
prehistóricos DC-3, pero, calei! Corredor, ascensor, corredor…, e menos mal que
os quirófanos non cheiran a cloroformo, xa non!
Nada máis abrir a porta, ¡oh
Ceos, que estou no Sétimo!, unha ducia de…, ¿de hurís? ¡Pareceumo, pero non
podía ser pois eu, de emigrar, penso ir ao outro, ao de San Pedro! Caras
bonitas e vestidos brancos, cando non verdes. Sacoume daquel desconcerto a voz,
sempre amable, do doutor Rivera, que me colleu dun brazo, dicíndome: -¿Qué,
Xosé María, tan valente coma sempre?
¿Sería unha indirecta, sería directa?
¡Para que non pensase mal de min, rompín a cantaruxar: Allons enfants de la Patrie. Le jour de gloire est arrivé…
-Daquela, ánimo, e avante toda,
que desta chegarás a bo porto!
Contesteille o primeiro que se me
veu á mente, procurando matizar as verbas xa que ía sen a dentame postiza:
-Díxolle Napoleón ao soldado: ¿Tremes?
Pero sóubolle responder: Tremo, mon General, pero estou no meu posto. ¡Eu
tamén, de corpo presente, que aquí o poño ao seu dispor! Se a algo lle temo é
ao frío que me está entrando: Je tremble,
mais c'est de froid!
-Frías, as pernas, polo menos as
pernas, teralas cando aquí o Anestesista che crave as banderillas medio a medio
do lombo!
Daquela non houbo máis diálogo
pero si unha transferencia corporal, que ata me pareceu que caía ao chan, entre
padiola e padiola, ao pasarme da cama ao quirófano. Disimulei a miña torpeza
botándolles as culpas as miñas bisagras enferruxadas. Aquilo, esta torpeza,
tróuxome á imaxinación a primeira vez que tentei subir ao cabalo de meu avó,
calculando tan mal as distancias que caín ao chan, coas nafres por diante! ¿Por
qué se nos espile tanto a memoria nos momentos difíciles, difíciles ou
ridículos?
¿Aquel xigante, un “hércules”
herculino que non se movía do meu lado…? ¡Presentouse cos feitos,
inmobilizándome con aquelas banderillas…, dorsais!
-Incline ben a cabeza, contra o
peito, tal que se lle estivese rendendo honores á Raíña!
Ignoraba que eu sempre me sentín
republicano, pero ben que soubo atinar coa miña médula: ¡ah, daquela si,
daquela si que me entrou o frío!
Rodríguez-Rivera preguntoume qué
tal me ía coas pernas. ¡Ausentáronse!, foi a miña resposta. E sen máis
preparativos, ¡que ben deles ían!, puxéronme as barras do telón… ¡Que cousa: no
teatro soben o pano, e no quirófano báixano, có interesante que debía ser a
obra representada!
Sen audífonos, que tampouco os
levara, pero ben lle escoitei aquela orde de apertura: ¡Apaguen as luces! Nisto
si que era igual que no teatro. Comezou a intervención, pero tan anestesiado de
cintura para abaixo que nada sentín, fose un tizón o un tanque!
Deus nos libre que algún día se
invente unha máquina de inspeccionar as almas, polo estilo de cómo agora nos
inspeccionan o corpo. Naqueles minutos o silencio foi absoluto, salvo algunha
que outra orde do Xefe. ¡Cousa rara en nin: tamén se me foran as matinacións,
co tarabelo que son! ¿Co medo, ou coa tranquilidade de saberme en boas mans? Agora,
lembrando o caso, penso que concorreron as dúas circunstancias. Ata que, aos
poucos, tan poucos que me pareceu imposible que me chegasen ao Finis coronat opus!, vinme sen pantalla,
escoitando a voz tranquilizadora do meu cirurxián predilecto: A obra terminou
felizmente! Eu atordeime, ou fun desagradecido, pois contestei con un simple
¡Grazas!, cando debera ovacionar a tan preclaro equipo.
De inmediato pasáronme ao…, ¿ao
depósito? ¡Non, á Cámara de desconxelación, onde me fixeron tantas cousas,
tantos agarimos, tanta medicación, que tampouco se poden pagar con un simple
grazas! Non me chamo Lázaro, nin é Xesús o doutor Rivera, pero o caso é que,
tamén me sentín resucitado!
-.-
A
desconxelar!
Aínda que non o pareza, é máis
difícil enganar aos que ben se quere, pois, de tanto querernos, moito nos
observan, e daquela aprenden a ler entre liñas nos propios beizos, por cerrados
que os teñamos! Quixen evitar molestias, quixen, pero…, xa estaban agardándome
no corredor dos conxelados!
-¡Ai qué ben, que xa estás aquí!
-Si, a Deus grazas, e tamén ao
equipo do doutor Rivera, pero teñen que devolverme as pernas, que non as atopo;
¡deberon quedar dentro, na sela eléctrica!
-Tranquilo, que en dúas horas xa
podes bailar!
-¿Coa sonda posta? ¡Mira que vou
escandalizar, e pararase a festa! Se alguén ma arrinca antes tempo…, enterro,
que me desangro!
-Quedaramos en que será
crematorio, que temos unha carne demasiado boa como para dárllela aos vermes do
cemiterio, ou cambiaches de parecer, aí dentro?
-Muller, aí dentro o que teñen é
o purgatorio, así que, con iso e cunha pequena sesión de crematorio, gloria
eterna, ad infinitum!
Cerrei os ollos e ela foise, que
tampouco a deixaban estar na sala de…, ¿Restauracións? Chámanlle doutro modo,
pero fáiseme que sería máis exacto definila pola súa función.
Xa a soas, e desocupado, algo
tiña que facer, así que comecei por buscar o meu cornetín… ¿Os cornetíns son
para dar sinais, non si? ¡Nada, non o atopei; así que estaría avergoñado, retrotraído
de ser tan pouca cousa! ¿Transexual? ¡Puidera ser, pois, con tantos aparellos
que había nese quirófano, igual mo aspiraron…, para dentro! ¿Muller? ¡Non o queira
Deus, tanto que levo presumido de ser varón, un varón baronil, dos de b!
Seguín apalpando: No sitio das
pernas tiña dúas barras de xeo… ¿Será que con isto da crise económica volve a
venderse o xeo como conservante?
Aproveitando que entrou unha Enfermeira,
a enésima, alcei un pouco a cabeza, e como puiden, ¡seguía sen dentes!, pregunteille
polas miñas pernas.
-¡Están hibernando, coma as
cobras, que ata debe ser a mellor forma de telo calado e quieto; quieto, pois
calado xa vexo que non!
¡Nunca tanto contemplei o ceo,
pero o de minúsculas, o da sala de…, restauracións? Estaba pintado dun branco
que tiraba a ocre, e pensei:
-Esta cor seguro que se debe aos
suspiros que ten recibido, aos espertares incribles, que xa é espertar esta
volta da anestesia, e menos mal que morreu aquel Páter de Tiradores, pois, do
que non, igual andaba por aquí, de capelán deste Hospital, prodigando
bendicións, e de paso, xenebra!
A cousa tróuxome outras
lembranzas, outras evocacións: Isto parécese a miña función de daquela no
Banco, cando me nomearon Xefe de control desta praza, que non me cansaba de
vixiar as contabilidades… ¡Aquí o teño, que pasei de vixiante a vixiado! É ben
certo que no pecado vai a penitencia, e a miña está nestes controis que lle
están facendo ao controlador! ¿Deliraba? ¡Igual si, pero o certo é que son de
admirar estas rapazas, estas Enfermeiras; calquera se casa con unha delas, de
afeitas que están a mete-lo nariz en todo, ata nas pulsacións!
-.-
Resucitei,
resucitáronme!
La-
S. La muerte,
Sol
¿dónde está la muerte?
Fa
¿dónde está mi muerte?
Mi
¿dónde su victoria?
A horse! a
horse! My kingdom for a horse! ¡Se non quedan cabalos, que me traian un
balón; ou calzo esporas, ou lle dou un patadón a un esférico, así sexa do
tamaño da terra! Volveume a calor, a calor e mailos movementos nestas pernas de
debaixo da saba, así que ardo en desexos de poñelas á proba; en definitiva, de
dar patadas!
-¡Resucitei; lévenme á
planta!
-Aínda non, que o debe
ordenar o Médico de Garda!
Médico de Garda, Anxo da
Garda, Enfermeiras de Garda…, entre todos resucitáronme, espertáronme! ¿Será
que meteron euforia neste colgarexo das gotas? ¡Algo diso hai porque levo meses
sen gozar dunha ledicia semellante! Que Deus llelo pague, que é o mellor
pagador, mellor aínda cá Xunta de Galicia, esa Xunta que non dá xuntado para retribuír
tal e como se merecen estes do Sergas!
Se me lembrase diso, ¡hai
tantos anos que foi!, seguro que nunca estiven máis ledo que aquel día no que
comecei a gatear pola eira arriba; a segunda foi hoxe, con este recobrar das
pernas. ¡Un balón, quero un balón! ¿E se llelo pido aos netos, que os
coleccionan…? ¡Como tal cousa fixese, eu, de aquí a Santiago, a Conxo, que para
iso terían ambulancias dispoñibles; seguro que si!
O que me ata é esta bolsa
que teño entre as pernas; a dos líquidos, pois a outra desapareceu, desapareceu
e non volveu! ¿Volverá? ¡A esta idade, nin falta que fai! Agora, a rezar, pois
é de ben nacidos ser agradecidos!
-.-
Tempus fuxit
Aí nese quirófano déronlle
a volta á miña clepsidra, o que significa que estou de prórroga, xogando,
gañando ou perdendo un tempo de prórroga. ¡Compre abrir os ollos, fixalos na
meta…, ou non haberá gol!
Se todo tempo é bo para
producir, as prórrogas non o son menos para recapacitar, para rectificar, para
tirar forzas da fraqueza…, agora que tivemos a experiencia de que somos capaces
de sobrevivir, de facer que as obras nos sobrevivan. ¿Estou filosofando? ¡Non,
que estou simplemente razoando!
O equipo foime útil, pero,
eu? ¿Xoguei a favor ou en contra dos meus, dos bos e xenerosos? ¡A Historia non
perdoa os erros, e as biografías, tampouco! ¿Teño algo que limpar, algo que
perfeccionar na miña? ¡Eu, coma todos, xa que de barro somos! Daquela, meu
neno, agora que volves a ser neno, agora que estás no relance, a qué esperas?
¡Sorte, vista, e…, ao touro! Teño que dicirme a min mesmo aquilo que lle
berraban a Manolete, esixíndolle temeridades: ¡Si no sabes torear, a qué te
metes!
Unha intervención
cirúrxica, aínda que non o pareza, ao que máis se parece é a uns exercicios
espirituais…, sen verbas! ¡Son avisos, avisos de que xogamos en tempo de
prórroga! Mais, quén é aquí o director? ¡Quen vai ser, o doente, que por algo o
está, porque a Providencia mándalle este recado: ¡Volve á eira, pois, canto
máis te mallan máis che queda sen mallar!
De vello, e con achaques,
pouco se pode facer, non si? ¡Craso erro, pois un minuto con experiencias vale
máis que unha hora de atordamento! Un vello ten a obriga de ser un espello
popular: da laboriosidade, da sinxeleza, da prudencia, e se me apuran, ata da
frugalidade! Esa prosperidade galopante da segunda metade do XX creou monstros,
monstruosidades, e como nela algunha participación tivemos, Deus permitiunos
pasar ás crises do XXI para facer propósitos de emenda, para que nos
castiguemos a nós mesmos, antes de que nolo fagan os fillos por…, direino: por
malcrialos, por escandalizalos!
-.-
De subido á planta…
Gustaríame
máis que dixesen: De subido ao podio… ¡Pasei pola proba, e fíxeno sen chistar,
sen protestar, sometido ás normas; agora merezo subir ao podio, xa que trunfei,
e comigo eses Sanitarios que me sandaron, ou que, polo menos, me puxeron en
camiño da meta prefixada. ¿Qué non hai copa? ¿E logo esta bolsa sanguinolenta
que me colga, gañada a pulso, sen un ai? ¿Qué non ten mérito porque me doparon…?
¡Foron eles, os meus amigos, precisamente cando lles din as costas, así que,
nada vin, en nada participei, que o fixeron a traizón, por iso, por ser amigos,
por fiarme dos amigos!
Por se non
tivese pouco coa de entre as pernas, subíronme igual que me baixaron: Con dúas
ou tres bolsas colgadas do colgarexo! Na habitación estaban os meus, ¡a miña
escolta! Nisto, que aínda non ben asomei, encamado, pola porta, o neto máis
pequeno, asumindo a representación familiar, berroulles aos outros: Plaudite cives,
que volve vitorioso! Ovación e volta ao couso, na mesma cama, igualmente sen
dentes, que foi o primeiro que esixín para mellor contestarlles, para mellor agradecerlles
aquel afecto familiar. ¡Ai os afectos, qué boa cousa son; nesta vida só é
desgraciado, realmente desgraciado, aquel que non os ten!
No retorno
do fillo pródigo mataron un xato, pero a min só me deron…, tila! ¡Aplausos e
tila, e iso que viña de dilapidar os pólipos! Que non son nervios senón a
ledicia, a satisfacción propia de pasar polo transo, de cruzar a fronteira
inversa, a de pasar da enfermidade á saúde! Dixéronme que non falase, que
tentase durmir, descansar, recuperar…; ¡pero se pasei toda a noite falando só,
falando comigo, falándolle ao meu cerebro, de neurona a neurona, idea vai e
idea vén, así que agora tócame exteriorizar, facervos partícipes das miñas
ledicias íntimas, dos froitos da miña imaxinación enfebrecida!
Aos vellos,
coma aos nenos, hai que mantelos, vestilos, aguantalos e soportalos: ¡é unha
lei de vida, sementar para recoller! Dito con outras verbas: trátase do relevo
xeracional. Neste XXI xa non mandan os vellos, xa non, e menos mal cando non
nos mandan calar. ¡Tanto que nos queda sen referir, sen instruír, sen
comunicar…, pero eles din que as experiencias non son transmisibles, que compre
experimentar en propia cabeza…, porque as circunstancias de cada época son
distintas entre si! ¡Vaia por Deus, có que me queda sen referir, que por algo
estou sentado na cabeceira do tempo, do meu, dándolle ao meu cálamo, a este
cálamo dos meus erros, que desde hoxe prometo corrixir, corrixirme…, se teño
tempo…, dabondo! ¡Afellas que si!
Os vellos,
coma as nogueiras, tardamos en dar froito, e cando empezamos a producir…, ala,
ao tanatorio! Outro tanto pasou aquí en Galicia coas nogueiras, que llelas
malvenderon á Fábrica de Armas da Coruña, para culatas, e os novos deixaron
de plantalas. ¿Agora? ¡As noces, de Francia, que por algo somos importantes,
porque importamos! Neste país só exportamos Médicos, Arquitectos, Enxeñeiros…,
como fixemos coas nogueiras, en idade de producir, listos que somos!
-.-
Convalecente?
Iso me
dixeron, pero eu síntome doente, un doente im - paciente! ¡Miña casiña, meu
lar…; tanto se emigramos ao estranxeiro como se o facemos ao Hospital
Provincial, a morriña é similar! Pero é boa, porque nos dá ocasión de valorar o
perdido, o abandonado: ¡Miña casiña, meu lar!
Coido que batallei duro,
incluso contra min mesmo, tirando forzas de fraqueza, enganando e enganándome a
min mesmo, facéndome o valente cando máis ben tiña o corpo conxelado, e non só
as pernas! Mais á caída da tarde, esta suma de emocións, ademais do podre que
tivese aló por dentro, abateume, rendinme, e por máis que xa tivese posta a
dentadura artesá, fóranseme as ganas de falar. Custoume aguanta-las visitas;
¡iso, aguantalas!
O sol íase camiño de
América, e eu? Tiña presente a satisfacción dunha intervención satisfactoria,
pero as nubes da dor enturbábanme a visión solar, a ledicia natural da batalla
vencida, gañada.
O meu exército de
Sanitarios pelexara ben naquel baruk; eu sentíame un Cid porque só gana aquel
que pelexa, e para pelexar fai falta un bo exército, non si, doutor Rivera?
? إلا أنه يفقد تلك المعركة لا ¡Só perde o que non pelexa, e eu
pelexei, con ganas e ben asistido, pero todo cansa, todo desgasta, incluso as
vitorias!
¡Por fin…, fóronse! Nunca tanto
desexara estar só, a soas cos meus pensamentos, que ata fluían pouco a tal
momento. Entrou e saíu un rexemento de…, nin sei qué eran, se médicos ou enfermeiros,
mulleres ou homes, e pouco falei con eles por máis que me apetecese pedirlles,
¡a todos, si, a todos, sen excepción!, que me dopasen, que me anestesiasen
outra vez, pois o corpo pedíame ausencia, descanso, esquecemento. ¡A de voltas
que dá a vida; o distinta que é segundo as circunstancias, segundo a qué horas!
-.-
Iso, fóra, pero, dentro? ¡Dentro, tebras,
particularmente na miña cabeza!
Deixamos as camas baleiras…, para a seguinte remesa!
De
vellos, nenos!
É verdade, que se cumpre; e menos
mal que me retiran a bolsa das…, ¿das augas?, cada pouco; nelas íase parte do
meu corazón, brancos e roxos, mesturados; ¡se non fose polas do
colgarexo…!
No exterior, que se adiviñaba nos
ventanos, noite crara de luar…; eu só, e a miña dona, tamén! ¿Estaría pensando
en min, no seu doente, recluído, preso, na cela 1.118? Escapóuseme un suspiro impropio; non era meu
senón do poeta, doutro: ¡Ai, qué noite de luar, qué noite, queridiña, de coller
e sementar!
É verdade, que se cumpre; e menos
mal que me retiran a bolsa das…, ¿das augas?, cada pouco; nelas íase parte do
meu corazón, brancos e roxos, mesturados; ¡se non fose polas do colgarexo…!
No exterior, que se adiviñaba nos
ventanos, noite crara de luar…; eu só, e a miña dona, tamén! ¿Estaría pensando
en min, no seu doente, recluído, preso, na cela 1.118? Escapóuseme un suspiro impropio; non era meu senón do
poeta, doutro: ¡Ai, qué noite de luar, qué noite, queridiña, de coller e
sementar!
Iso, fóra, pero, dentro? ¡Dentro, tebras,
particularmente na miña cabeza! Se tivese forzas, a tal momento berraría:
¡Quero saír, quero liberdade, quero volver á miña casiña, ao meu lar! Pero
aquela fonte seguía manando, manando…, sangre! E mentres hai sangre, non rematan
as batallas!
Como non tiña forzas para meditar, recei, que é a
cousa máis fácil de facer; acordeime do bo ladrón, que estaba morrendo e rezando:
¡Acórdate de min, cando esteas no teu Reino! No seu reino o Redentor xa está,
pero eu sigo neste monte de Oza, que, de mal nome, HUAC lle chaman, pero aínda
era peor o anterior, o daquel matón…!
Véuseme á imaxinación que igual me poñían transfusións…,
así que lle dixen a unha das Enfermeiras que me curaban, que me colgaban soros,
que me facían sentir vivo: ¡De ter que facermas, por Deus vos pido que non sexa
azul, ou deixarei de ser quen son! Ela ríuse, pero calou; ¡igual non me
entendeu!
¡Que soños, qué delirios tan tremendos tiven, que ata
soñei que, ¡por fin!, viñeran as listas abertas, pero que se volvera á construción,
que na Zapateira de Franco erixíraselle un monumento ao Cazador! Nestas oín un
disparo, en soños, claro, e díxenlle ao meu colete: ¡Ou volvo a estar en Ifni,
ou é que temos outro Tejero! Apalpei a bolsa, por se se soltara co brinque que
peguei na cama ao espertar daquel pesadelo, pero…, aínda estaba alí! ¡Estou
vivo, sigo vivo; ferido, pero, vivo!
-.-
Que en
España vuelve a amanecer…
¡E na miña cama, tamén! Os meus viñeron deseguida:
-¿Qué tal pasaches a noite?
-Preguntádelles ás enfermeiras, que eu pasei a noite…,
de pedra! (Celso Emilio, perdóame, que non lle sei mentir á xente, e menos aos
parentes!).
-Iso quere dicir que durmiches ben; ¡claro, tiña que
ser, co que rezamos por ti dándolles as grazas a Deus e á Virxe…, por seguir
aguantándote!
¡Día de San Xoán, tanto queixo coma pan! Así que…, xa
comín, só que pouco, que perdín o costume! ¡É o que ten a cama, que o sono mata
a gana!
O peor era esa maldita / bendita bolsa; ¡e menos mal
que a outra, a de Valores, seica comeza a subir! ¡Canto vale a imaxinación, iso
de crerse recuperado!
A mañá fíxoseme longa, pero foi máis ben coas ganas de
que o Dr. Bohorquez Cruz me firmase a Alta. O sangue fora a menos, gradualmente;
e a miña euforia a máis: ¡Agora si que me sinto resucitado! ¡Laus tibi,
Christi!
¿A inmediata? ¡Pasar ao ordenador, ordenar este feixe
de suspiros!
-.-
Deixamos as camas baleiras…, para a seguinte remesa!
Xa coa papela na man, berreilles
ás rapazas de Información: ¡Ata nunca, que vou curado! Elas alzaron a man en
sinal de despedida, e dixéronme, co seu sorriso habitual: ¡Ata a vista!
Respondín: Xa, pero que non sexa en camilla! E elas: Amén!
-.-
Dedicado ao Dr. D. Javier
Rodríguez-Rivera García, urólogo,
emperrado en extirpar os pólipos da miña vexiga,
pero eses condenados, eses “fénix”,
de cando en vez renacen das súas cinsas.
emperrado en extirpar os pólipos da miña vexiga,
pero eses condenados, eses “fénix”,
de cando en vez renacen das súas cinsas.
Moi agradecido,
Xosé María Gómez Vilabella
No hay comentarios:
Publicar un comentario