BAILANDO NA PUNTA DUN FUSO -III-

.../...

.../...

Aisa toma o mando. A dedicación que lles esixen os estudios pola UNED, saturando o horario que tiñan libre, obrigounos a delegar en Aisa a maior parte dos seus afáns domésticos: cociña, compra, recados, chamadas, limpeza…; ¡menos comer pola súa man, case todo: un Ama de Chaves no século XXI!

Aisa, en Lugo

-Aisa, atréveste a rexernos esta casa, este fogar, máis ou menos coma se fose teu propio?

-Señora, estame parecendo que aínda non me coñece, con tres anos que levo aquí en Lugo, entre a súa casa e maila de súa nai. Se domino a súa lingua máis ou menos coma unha señorita universitaria, quere dicirse, ben, mellor que moitas do país que o fan traducindo directamente do castelán, palabra a palabra e non na súa construción propia, por ser a lingua na que pensan habitualmente…, eu, servidora, non son digna de terme por intelixente?

-Muller, non quixen ofenderte, pero, con iso de que te pos ese khimar tan a miúdo, coidei…, iso, coidei que seguías envolta nos teus atavismos! ¡Desculpa, que non volverei a pecar!

-¡Para que logo digan que non hai racismo en España…! Señora, Xulieta, se me concede un chisco de atención voume quitar o khimar, pero non este de tela, senón o da miña intimidade persoal, e fágoo para que me coñeza a fondo…, por un se acaso! Comezarei explicándolle…, mellor dito, xustificándome, xa que tanto escandalizo, de paso que se me ignora: O vulgo atribúe a precepto coránico isto de medio escondernos, aínda que outros din, que xa o teño oído, que se trata de que o varón musulmán, machista e dominante, quere taparnos para evitarlle tentacións ao seu próximo, pero non é así pois o Corán non prescribe rotundamente o uso do “hiyab”, e tampouco os outros tipos de vestimenta recatada, senón que simplemente ordena a modestia, a decencia e mailo pudor á hora de mostrar pública e pudicamente o corpo…

-Aisa, perdoa que te interrompa, que todo isto interésame, pero tes que comprender que, como a invasión árabe non afectou, ou case nada, á antiga Gallaecia, todo por aquí sabemos pouquiño de vosoutros, tan pouco que incluso os soldados que ían a Marrocos volvían sabendo tan só que era perigoso chapar cunha mora porque…, porque lles pegabades o mal africano, a sífilis! Pero ao que vou: Prefiro as túas leccións a este mamotreto que teño nas mans a tal momento, con todo ser, nada menos, que unha tradución da célebre Economía de Jenofonte, un auténtico precursor, que xa naqueles tempos se ocupou de analiza-la vida práctica e familiar. Recoñezo que nada ou pouco che podo ensinar, pois para ti os meus problemas de Dereito e de Economía soaríanche, como pouco, a chinés; en cambio, ti, apórtasme unha daquelas tres culturas de Toledo, tan estimadas en tempos...

-Señora, agora vou ser eu, eu mesma, a interruptora, e así comezo a quitarme o outro velo, o que antes mencionei, a da miña personalidade: ¡Tamén lle son Graduada en Dereito, en Dereito Coránico!

A estupefacción de Xulieta foi tan grande que, medio en veras medio en chanza, sentouse na butaca que tiña máis próxima:

-¿Que me dis, que me deixas pampa; estás de chanza, non si?

-Nas cousas do ser, do estar, e do saber, non caben chanzas. Comecei asistindo á Escuela Coránica Sidi Embarek, de Ceuta, e despois, no propio Marrocos, ás universitarias onde se estuda o Al Qurán como fonte de Dereito no Islam, xunto aos hadices, etcétera.

-Daquela, ti, aquí en España, estás de espía? ¡Dime a verdade! –E díxollo en serio.

-¡Algo así, pero estou expiando, que non espiando, o meu exceso de afouteza para os tempos do meu país e da miña crianza: anticipeime aos tempos, xa digo, así que regresarei, para exercer, cando as Letradas comecen a ter clientes no Magreb! Voume especializar en divorcios, vulgo “papelas”. ¿Díxenllo claro?

-Muller, tan claro, que me deixas abraiada. De aquí en diante, con que autoridade vou mandar en ti, nesta colega á que tiña por criada?

-¿Mandar? ¡Iso nunca! ¿Vostede manda no seu home, ou á viceversa? O concepto de “ordeno e mando” estalle superado; a estas alturas da nosa civilización, tanto da súa como da miña, o que procede é dirixir…

-¿Dirixir? –Xulieta, que seguía sen capiscar.

-¡Exactamente; indicar a dirección na que se desexan as colaboracións, sexan persoais ou profesionais! Vostede mesma, con  respecto ao seu home, non sempre fai o que lle pide o corpo, senón o que lle indica a alma, o espírito, aquilo que sexa, ou lle pareza, máis conveniente, máis axeitado para unha grata convivencia. O seu Romeu fai outro tanto con vostede, ¿non si? En calquera dos casos, aquel que rompe as regras deste xogo civilizado, convivencial, ten dúas opcións: corrixir o seu rumbo, ou irse coa música a outra parte, desentoar noutra parte. ¿Está conforme?

-Querida Aisa, querida mestra, boa a fixeches comigo, en miúdo compromiso me metiches, que agora teño que facer outra carreira, a terceira, a da Convivencia Harmónica entre distintos credos, razas e civilizacións! Daquela, ¿que lle fago ao meu racismo?

-¡Eu tamén teño algo, algo non, moito, moito que aprender de vostedes, así que, o dito, pola miña parte a convivir: vostedes, de presente, dirixen, e eu acato..., sempre que me siga interesando o trato, o trato e mailo flush. ¿Vale?

Xulieta deulle unha aperta de auténtico irmandamento, que é a mellor forma de selar os pactos.

-.-

-¡Isto si que é fecundar! –Xulieta, apurando un té, un daqueles tés mentolados que lles preparaba Aisa.

-Rapaza, déixate de chanzas, que seguimos tan a monte coma…, coma os nosos tocaios de Verona!

-¿E logo, que esperabas, tratándose dun Montesco? Es tan montaraz que as túas árbores, ¡as túas!, non che deixan ver o bosque. Dereito fixémolo por separado, sen outros medios, sen outras achegas que non fosen os libros, os libros e mailos profesores, pero nisto da Economía tanto economizamos que nos fecundamos, reciprocamente; ¿ou non é fecundación que che axude a estudiar, a interpretar, a comprender, e ti outro tanto comigo? Máis che digo, que estou comezando a admirar aos alemáns pois nunha inmensa maioría estudian e traballan, ou máis exactamente, traballan para poder estudiar. Isto noso, ademais de pracenteiro, que por algo é unha fecundación, recíproca, minóranos os aburrimentos, e por ende, os nosos altercados, que comezaban a abundar.

-¡Gústame esa idea! Se algún día son xuíz voulles recomendar ás parellas en discordia que traballen máis e que rifen menos. Estoume lembrando que nos primeiros anos do franquismo…; ¡non o vivín, pero contáronmo!, como os presupostos…, ¡que nin Presuposto facían! Como a recadación, digo, non chegaba nin para pólvora, que ata obrigaban aos soldados, nas prácticas de tiro, a recoller os casquetes dos disparos, as autoridades locais estableceron unhas colaboracións físicas ás que chamaban “Prestación personal”; ¡e resultaban, vaia se resultaban! Agora, en plena crise económica, podía funcionar, podía ser útil, un sistema análogo, tal que obrigarvos ás mulleres sen fillos a dedicar algún que outro fin de semana a coida-los nenos das outras.

-¿Como castigo por non ter fillos? ¡Que te vexo vir…! Non está mal, pero eu faría un complemento: Que a cambio do meu sábado, no outro, no que lles tocase coidalos, a elas, me prestasen o seu maromo, o seu marido, para complementar, que iso sería equitativo! ¡Do ut des!

-¡Xa! ¡Agora me explico aquel namoramento fulminante da moza dos Capuleto: Ás Xulietas válenvos todos, con ou sen anteface, con careta ou sen ela!

-¡Se dubidas da miña fidelidade, aí tés a porta!

-¡Muller, que o dixen en chanza!

-¡Estes do monte…; Montesco tiñas que ser! E menos mal que non es único, que non es a excepción no teu xénero, que ben sei que, Ab uno disce omnes!

-.-

 

Tan farto estaba Romeu daquelas pullas, que se do monte, que se montesco, que aquel sábado propúxolle á súa Xulieta:

-¿Non din de nós, destes retortos do Dereito, que en todo preito o primeiro que deben facer os litigantes é acudir á “fonte limpa”?

-Tamén o teño oído, e coido que se refiren ao estudo documentado dos casos, xurisprudencia aplicable e todo iso. Pero hai outro dicir que circula aquí por Lugo, neste Lugo dos xurisconsultos romanos, que tamén é filosófico: Avogado é aquel amigo que coida, que garda, os nosos bens para libralos do noso inimigo, séxase, para quedarse con eles! ¿Váleche?

-¡Frío, frío! Os meus entregos, aqueles romanos, tan pragmáticos, chamaban “fonte limpa” aos conselleiros de conciencia, aos que daban, e sabían dar, bos consellos; non te confundas! O de acudir aos xuristas viña despois, si, e so si, o consello recibido fora limpo, inmaculado. Diso aínda queda algo aquí por Lugo, dentro e fóra de murallas, pero agora, de escarmentados que estamos, de tanto conselleiro indocumentado, indocumentado ou falaz, aquel que se ten por lesionado nos seus dereitos o primeiro que fai, antes de pedir consello, é disfrazarse de contrario, e despois…

-¡Canto máis vello, máis críptico te fas! –Interrompeuno Xulieta.

-É que…, ¡o frade sabe máis por vello que por frade! Pero aínda non rematei o…, ¡o meu consello! O primeiro que fai, o primeiro que debe facer un destes descendentes dos romanos, é consultar o caso poñéndose no lugar contrario. ¡Disfrace, en definitiva! “Mire, señor, o que me está pasando alí cun veciño…” Acto seguido, a ser posible no mesmo día para que non se lle esquezan as palabrotas, non as do seu Letrado senón as do Letrado do seu contrario, entón, e só entón, é cando acude ao del, ao de sempre, pero…, sen o disfrace anterior! Agora o de, “Mire, señor, o que me está pasando alí cun veciño…”, xira cento oitenta graos, do Norte ao Sur, e á viceversa.

-Romeu, ¿de verdade, iso fan? ¡Estes do monte, estes rurais, que todos parecedes de Montecubeiro…, non hai por onde collervos! Por algo aos coellos do monte se lles chama lebres, aínda que non o sexan!

 -Ceíño, hoxe vouche ensinar outra cousa, outra máis, dentro do mesmo contexto: Aquí en Lugo-Lugo estades obsesionados con que o voso polbo, este polbo do San Froilán, é o mellor do mundo, e algo diso é certo, pero aínda sabe mellor ao aire libre, tal que na fragor dunha feira. Mañá, que a teñen en Meira, propoño darlle un descanso á nosa Aisa, ¡que incluso traballa nos seus venres!, e levámola connosco para que se empape doutros olores; pero tamén o fago por nós mesmos, que estamos fartos de vivir neste Magreb de Lugo: atai con menta, cuscús, perfume dese do Rêve d´Or, etcétera. O desexable sería que tronase, para saciala de ozono queimado, pois o de Meira cheira mellor có botafumeiro de Santiago!

Aceptáronllo, as dúas, pero cunha condición, que el iría diante, cunha viseira azul, e elas atrás, de señoras con chofer! Como ir a Meira desde Lugo nun Jaguar é menos aínda que peripatear a muralla, resultou que á chegada aínda non fixeran apetito, e unha feira sen apetito non é feira nin é nada!

-Mentres cocen ese polbo, e asan ese churrasco… -Propuxo o “chofer”, pero Aisa:

-Eu de churrasco, nada, xa o saben, pois a saber quen e como sacrificaron ese animal!

-Non hai caso, que ti comes polbo, pero polbo de Meira, que trouxeron ese costume aqueles frades do Císter…, así que é santo, dámolo por santo, e véndeno coma quen vende indulxencias! Agora, aquí, non hai frades, pero deixaron a súa civilización, particularmente a culinaria. Tamén hai quen opina que non só lle atenderon ao pote, senón, e tamén, á pota…, aquilo da primae noctis! Pero, ao noso: En vez de esperar cheirándolles este fume das caldeiras, vouvos levar á fonte limpa…, ¡segundo é uso e costume entre galegos!

-¿Para consultar, que, señor Letrado? -Xulieta, desconfiando dos letrados…, porque o era!

-¡Para beber, encanto! Imos subir ao Pedregal da Irimia, que alí, de tan limpa que é a súa auga, non se precisa pasala pola depuradora de Lugo. ¡Imos á fonte limpa, á previa, á auténtica; esta vez, si!

Aisa, abraiada ante o espectáculo grandioso, inesperado, do nacemento do Miño:

-¡Oh; Alláhu Akbar! ¡Que grande é a túa obra, Señor! Velaí un natalicio no que da criatura óese o seu balbucir, pero non se ve nacer! As pallas do seu berce son unhas rochas monstruosas. Un río grandioso que emerxe nas inguas dunha serra meirega, brumosa. ¡Este é o meirande dos meigallos desta Galicia meiga! E todo iso por obra e graza dun milagre, sen dores de parto…

Romeu, contaxiado daquel pasmo:

-¡Si, muller, que estas si que son augas limpas, nítidas, purísimas, tanto, que só lles atopo imaxe, semellanza, parangón, nos ollos cristalinos da miña Xulieta, unha muller encantadora, un feitizo, que debeu nacer coma o Miño, saíndo, vindo ao mundo, caladiña, caladiña pero risoña…, cando quere! O malo é que, tamén a imitación do Miño, foi atopándose con feísmos no seu descorrer vital, un deles aquel vulgar Romeu, máis feo que un oso, aínda que tamén se di que, o home e mailo oso, canto máis feo máis fermoso…; aquel Romeu Montesco co que se cruzou nas aulas de certa Facultade cando levaba, ela, un tomo repugnante de Leis Civís Substantivas debaixo do brazo, tan pesado que, ¡miña pobre!, de ter cerca a lagoa da Fonmiñá, alí o tiraba! ¡Que se lle vai facer, que tamén Xesús, con toda a súa divindade, veu parar a un portal, a un portal no que tan só a vaca o procuraba quentar cos seus bafos, mentres unha mula, ¡que mula tiña que ser para facerlle o que lle fixo!, lle comía, se apropiaba das pallas que lle facían mulida naquel presebe dos arrabaldes de Belén. Pero, ¡e menos mal!, deseguida viñeron os pastores… ¿Por que, Señor, por que non veñen ata aquí os pastores desta serra meirega, como fixemos nós, para adora-lo Miño? ¡Debe ser que están aí abaixo, na feira, vendendo as ovellas en vez de ofrendarllas ao río!

Xulieta, tamén contaxiada, que non hai nada tan pegadizo, tan contaxioso, coma o gozo exultante dun parente:

-Pastores somos nós, que ata aquí viñemos, e aquí estamos, cunha secretaria nada menos, pois esta Aisa, aínda que non veu de Oriente, do Sur si, e aquí a temos, connosco, para levantar acta, para dar fe de que acudimos bona fide, a este parto solemne, ininterrompido, sexa inverno ou verán; un parto sen queixumes, pois para queixumes deste país chegaron aquelas dos piñeiros de Pondal!

Aisa, que estaba desexando que calasen para engadir as súas…, preces?

-Foi unha omisión non trae-la miña baglama, tan ben que a sei tocar, e tanto que a merece esta danza da auga, brillante e saltariqueira. Aló abaixo, no meu Magreb, ¡que os españois confunden con magreo, que tamén o hai en Marrocos pero chámaselle doutro xeito!, temos un río, e como tal, parente deste pois aínda conserva o apelido parental, inicial, Lukus, pero nace nas calores rifeñas, cerca da romana Volubilis, e non coma este desvalido, que optou polas friaxes dunha morena glaciar.

Mosaico romano en Volúbilis,

no Lukus africano.

Romeu, tocando palmas a falta duns crótalos:

-Tes razón, digna embaixadora, que por algo estás aquí, coa embaixada do teu Lukus. Viñeches, ¡a moita honra!, para honra-lo noso Miño, este neno das moreas; e mandáronte, elixíronte, precisamente en concordancia co caso, co acontecemento. ¿Quen mellor pode honrar a este neno das moreas que unha “morena” magrebí? ¡Abrogándome a representación miñota neste tribunal da Natureza, grazas, mil grazas miña testemuña da Defensa!

Xulieta, a pragmática Xulieta, ¿ou que rapaza pode haber máis pragmática que unha Licenciada en Dereito que se preocupa de enderezar a súa formación con un baño de ciencia económica?

-Queridos comensais, futuros comensais: Despois deste pemento serrán non se vos ocorra poñerlle picante ao polbo meirego, nin botarlle viño a esta auga prístina, orixinal, libre de pecado…, aínda!

¡Boa a fixo, pois coas lembranzas manducatorias espertaron daquel soño breoganí, en particular o fillo de Breogán, pero algo tamén a invitada, aquela ilustre filla de Agar. Metéronse de novo no Jaguar, e Romeu prendeu a chispa eléctrica para rodar por aquela pista, estreita pero alcatreada, ¡co fermoso, co romántico, que sería baixar andando, do Miño en pos! Rodaron á présa, pero aínda así chegaron tarde, pois a xente do rural come cedo, que tamén cedo se levanta, e menos mal que, por tratarse de señoritos, ¡uns señoritos cunha secretaria morena!, non tiveron do de requentarlles o polbo sobrante, e de atizarlle ao braseiro do churrasco, pero o polbeiro ben que os advertiu para que non volvesen a pecar, pois alí en Meira, o que chega tarde, nin oe Misa nin come carne!

-¡Pero o polbo non é carne…, ou si? –Aisa, dubitativa, sempre fiel ao seu Al Quram.

-¡Pescado tampouco! Isto que lles estou requentando é un…, un cienfalópodo, que así lle chama o noso Pelúdez, ese sabio de Lugo! –Aclarou aquel polbeiro, un auténtico chef de mar, terra e aire.

...

De volta para Lugo, nada máis pasar as voltas de Reguntille, tiveron un desvío, outro, outro máis!

-¿Que fas, condutor; fállache o compás?

-Querida Xulieta, ti, como vés dos suevos, cres que foron os meus, os romanos, os fabricantes desta culturiña peninsular…, pero vouche demostrar que tivemos avós…, que os teus e mailos meus foron, son, herdeiros…; iso, herdeiros dunha cultura ancestral, pero de primeira magnitude! Ben vistes que primeiro torcín para a dereita, en honor dos teus, mais agora veñen os meus, aquí, nesta revolta da estrada, que vou dirixirme pola esquerda, para finalmente subir ao castro, que está á dereita. ¡Son os tombos, as variantes, da Historia!

-En definitiva, a onde  nos levas, tarabelo dos nabos?

-¿A onde vai ser, a este santuario! Aquel Pelaio botou aos de Aisa da Cova da Virxe, que iso é, que iso era, Covadonga, a Cova da Onga, da Señora; pero eu traio a esta agarena, en desagravio, en xenerosa reposición, á Villae da Señora, á Vila da Onga, vulgo Viladonga. ¿Válevos, desagradecidas! Daquela apeade, e poñédevos de xeonllos, así, como fago eu, que estamos en terra sacra.

Aparcado o Jaguar diante do museo, e despois de afincar en terra os xeonllos, Romeu, feito un druída, levouse a man ao peito, despois á boca, e por último á fronte. Aisa, sorprendida por aqueles rituais, para ela inéditos, exclamou:

-¡Esta cerimonia, isto de acudir ao corazón, ao peito, e despois á boca, para terminar na fronte, no pucheiro dos pensamentos, é dos meus, dos musulmáns, así que non descenda aos celtas, non escave tan fondo!

-Querida irmá, querida colega, cuique sóum tribúere, demos a cada un o seu, que non todo o copiastes de Nestorio, pois en corazón, labia e pensamento, diante dos celtas, ninguén! E ben que sinto que, pola hora, xa cerrasen este museo, pero como sei a súa Historia, ao completo, prestádevos a escoitar o meu soliloquio, pois de vita et móribus, da vida e dos costumes destes entregos, despois do doutor Arias, don Felipe, eu!

Aplaudírono ambas, non pola súa sapiencia senón pola hilaridade que lles suscitaba a súa petulancia. Romeu, pasando por alto aquela ridiculez, proseguiu no seu soliloquio:

-Este lugar, acasarado e fortificado, non vén de onte, senón de antonte, pois estas escavacións que aquí vedes danlle unha biografía lonxeva, desde as chozas redondas dos celtas ás cadradas dos romanos, calculándose que nos séculos III ou IV, despois de Cristo, aínda estaba sendo utilizado, habitado.

Comezouse a escavar, oficialmente se entende, no ano 1971, pero xa houbera outros intentos, se ben de autoría privada, pois no 1911, ¡fai disto un século!, apareceu, localizaron, nada máis e nada menos que un torque de ouro, con remates en perilla, de 20 quilates, cun peso de 180 gramos, que o levaron para o Museo Provincial de Lugo. ¡Ouro das veigas do Azúmara, que é ese río que acabamos de pontear! Non parou aí a cousa pois nas escavacións de 1972 – 1975, ¡outro torques! De ouro algo máis baixo, pero, ¡tamén de ouro! E con isto, un anel de ouro con chatón de esmeralda, dous áureos de Arcadio, apliques, broches, fíbulas, un pasarrendas de cabalo, e mil cousas máis. Só fixándose no que aquí lles quedou extraviado, compréndese de sobra a urxencia que tiveron os depredadores romanos en facerse construír esa impoñente muralla de Lugo, esa arca de caudais! ¿Que; quen vos dixo que a Historia está nos libros? ¡A Historia témola debaixo dos pés, así que cómpre pisar con xeito, para non estragala!

Aisa, que se fose cristiá faríase de cruces con aqueles descubrimentos:

-¡Agora me explico que lle prestasen máis atención ao seu Lucus que ao noso: os tesouros estaban aquí, e as areas, no Magreb, tal que en Volúbilis!

-Si, claro, –asentiu Romeu-, pero aquí as areas, con todo ser menos abundantes, son de ouro! Non che debín mostrar isto, que igual llelo contas a un Tarik, ou a un Muza, e daquela…, daquela volvedes a Covadonga, e de Covadonga a Viladonga!

-Xúrolle, por Al-lâh, que gardarei este segredo. ¡Por días de vida, claro!

-Aisa, non lle fagas moito caso a este cicerone…, que se bebeu, el soíño, un litro de viño, aí atrás, en Meira!

Aisa, despois de pensalo un pouco:

-¿Saben que lles digo? ¡Que o noso Muhammad errou niso de prohibirnos os licores, co divertidos que resultan os borrachos!

Aínda ben non rematara a agarena a súa reflexión cando se arrincou Xulieta, con paso de lexionario, en dirección á rampla de saída. Romeu, decatado do desplante, fíxose o desentendido e deu en entrar e saír dos emparedados circundantes en actitude de saudar, palloza por palloza, aos espíritos daqueles antepasados. Aisa, ignorante e ignorada, no ínterim dedicouse a facer fotografías, tantas que nin unha espía amoreando datos para unha invasión…, agarena!

Xa non quedaban outras visitas no castro, así que o silencio ocupou a fortaleza, unha fortaleza impresionante, de dobre muralla, o que se di, ben murada. Un silencio de camposanto, que só tivo a estridencia do “clic” da arrancada, pois os viventes, nin os cristiáns nin a musulmá, ousaron dicirse unha palabra. Aquel silencio, que durou desde Viladonga ao garaxe dos Montesco-Capuleto, só foi mancillado polo vento ao refregarse nos bidueiros da costa de Teixeiro. A cea foi igualmente de cartuxos; iso si, unha cartuxa dúplex.

Xa na cama, con aquel mutismo ininterrompido, para Romeu pesado coma unha lousa da Mouriña, ao ver que a súa costela lle daba as costelas traseiras, non puido máis e desafogouse dándolle unha puñada á súa almofada, á del, á da esquerda, que era a que lle correspondía como afiliado do PSOE:

-¡Xa está ben de caprichiños, nena mal criada; ou teño que dicir, ben criada, criada a chocolate, pero mal educada! Xa sei que es de dereitas, pero isto de darme o cu, bicando na relleira, non é de dereitas senón de extrema dereita!

¡Por fin falou a diva, contestoulle, pero…, en que ton!

-¡Bocazas, máis bocazas que un sacamoas daqueles das feiras antigas! ¿A que vén iso de menta- la forca na casa do aforcado; que lle tiñas que lembrar a súa derrota de Covadonga, miña pobre, a esta Aisa, a esta derrotada, que ten que pasar pola humillación de servir a uns colegas, aos mesmos que expulsaron ao seu Boabdil das hortas de Granada!

-¿Así que era iso? ¡Pois máis derrotado me sinto eu, que che merquei en Meira unhas braguiñas mini, de thong, negras, as máis sexi de cantas tiñan aqueles tendeiros, e agora, ti, en vez de mostrarmas cun alegre, ¡mira que ben me sentan!, o que percibo son estes calzóns gordísimos, de flanela, do teu esquijama. A maiores, iso, esa ofensa de chamarme “bocazas” cando ti o fuches máis!

-¿Eu, cando? –Xulieta, coma quen lle dispara á parede frontal.

-¡Onte mesmo, rompéndolle a intimidade a esta Aisa encantadora, esa inocente filliña de Agar, máis santa que moitas cristiás, e vas ti, inquisidora e procaz, que lle preguntas se lle fixeron seus pais a ablación do clítoris! ¡Se che houbesen dito a ti algo parecido…!

-¡Paiolo, que es un paiolo! Pregunteille en ben teu, por se nalgún momento, nalgunha ausencia miña, che daba por coñecerlle os interiores, pero agora, agora que sabes que si, que é medio eunuca, eu tranquila, que xa sei que non che gusta o pan sen manteiga!

-Maldita bruxa!

Tardaron en durmir, pero durmíronse, de rendidos…, a pesares daquel fresco que reinaba na súa cama, naquel leito conxugal que tanto sabía de tormentas matrimoniais!

-.-

Este día tampouco se falaron ata a Porta Falsa, ¡a Porta dos Milagres!, onde se desentoñou Xulieta:

-Pola tarde temos que falar de Platón, de Jenofonte e de Aristóteles, pois canto máis os estudio menos os entendo.

-¿Volveuche a fala? Ti non entendes aos precursores, e eu non te entendo a ti; debe ser que os intelixentes son os menos entendidos…, pero de vez en cando acudides aos burros!

-¡Si, claro; para montalos!

-¡Se ti o dis…; a propósito, cando volva a Meira, en vez dun tanga vouche comprar unhas espolas! ¿Vale?

Xulieta debeu estar conforme, porque desta vez calou.

…

-¡Miña adorada, que non adorable, Xulieta, xa que fixemos as paces, ¡e deben ir cen!, vouche facer un regalo, outro, outro máis, que así van cento un! Vouche resumir estas leccións das Escolas Económicas, e ti, en correspondencia, pásalas ao galego, que é como mellor se me quedan as cousas. Díxomo de cativo un mestre que tiven, que era toco por culpa dunha parálise infantil, e na escola demos en alcumalo “O Manco de Lepanto”. Como daquela predominaba o castelán, o “Manco” díxonos que, pasando os apuntes ao galego matábanse dous pombos dun tiro: Retíñase mellor o traducido, e de paso purificábase o noso galego, depurando ese vicio de construír verba a verba e non por conceptos. ¿Váleche?

-Váleme todo o que de ti veña…, menos esas tangas negras, que me dá vergoña poñelas!

-Regálasllas á Aisa, para cando se case.

-¡Si, ho, e daquela o mouro vaina poñer da mesma color das bragas, pero, a paus!

…

“Historicamente considerados, os primeiros fenómenos económicos que chamaron a atención e se estudaron foron os relativos á produción, especializándose nese estudio Adam Smith e mailos fisiócratas; despois diso a segunda xeración de economistas, con David Ricardo á fronte, aplicouse en analizar os asuntos referentes ao reparto. A partir de Juan B. Say, constitúen unha sección especial, outra categoría de feitos, que xa son os relativos ao consumo das riquezas, e na produción establécese unha nova sección cos fenómenos da circulación. Así foi como xurdiu a clásica división da ciencia económica en catro partes ou estadios: produción, circulación, distribución e consumo”.

-¿Vou ben? Daquela vai memorizando isto, pois nos libros o importante sempre vén ao comezo, que os autores, desde que se meten a presumir dos seus coñecementos, adoitan pasar do gran á palla, e non á viceversa!

-¿Sabes que non farías un mal educador…, se che dese educandos?

-Calma, muller, esperanza e calma, que todo se andará…, con tal de que non durmas de cu, como fixeches a noite pasada!

-.-

-Romeu, dormes ou estás esperto?

-¿Que pasa, muller; baixou a Bolsa, máis aínda?

-Unha bolsa é a que precisas para as túas narices…, toda a noite roncando! Se segues así, voume durmir con Aisa.

-¡Non podes!

-¿Por que?

-Porque ela tamén é das dereitas; ¡tamén dorme de cara á parede, e daquela daríache o cu, como fas comigo!

-¡Pois anda que ti, sempre deitado da parte do corazón, que por iso respiras mal! ¡Debes telo de pedra, xa que tanto peso aguanta!

Romeu, acendendo a lámpada do seu lado:

-¡Agora enténdote: ti o que queres son os meus votos, os votos da esquerda; sumalos cos teus para lograr…, para saír coa túa! Está ben; daquela fagamos un pacto: eu achégome ás dereitas coa condición de que ti me demostres que tes corazón, que es capaz de aguantar media hora encima do teu…

-¡Dáme un bico…, se é que non se che evaporaron cos ronquidos!

-¡Maldita sexa a hora na que estudaches Romano, do que só te lembras diso, do, Do ut des!

Houbo bicos e houbo paz; houbo de todo menos ronquidos. Sobre do día tamén foi Xulieta a primeira en espertar, e daquela viñéronlle á mente estes pensamentos, entregada que xa andaba nas disciplinas de Económicas:

“Cando aos consumos se tornan insumos percíbese un resultado, un incremento, un futuro…, pero eu non  saio dos consumos, veña consumir, veña consumir…, e nada de producir! Vou ter que pedir un día de “Moscosos” para volver á Xinecóloga sen que se decate esta marmota, este durmiñón, pero, ¿como o fago? ¡Xa o teño: como é tan inocente, o día da cita imos xuntos ao Multi, e xuntos entramos, pero eu, desde que el estea no seu despacho, saio raseiriña…, e vou á parteira! Eu, filla duns ricachos, casada co fillo doutros, e non vou mercar herdeiros…? ¡Así teñan que facerme un transplante de ovarios…!”

Compracida coa decisión, volveuse a durmir, feita un anxo… ¡Un anxo, si, pois eles, os anxélicos, que se saiba tampouco pariron, de marimachos que son! Tivo que espertala o seu Romeu, que por certo o fixo ao suave, acariñándoa afectuosamente, que para algo e por algo era un Romeu!

-Xulieta, preciosa, sinto espertarte, co doce, co anxelical que estás así, durmidiña, pero o país necesita dos nosos estragos, a ver se, de afundido, reacciona, e poñen algo da súa parte, que vai sendo hora de que teñamos un terceiro partido, outro, aínda que sexa de catro indignados!

-Romeu, por favor, espértame con un bico, sempre da mesma maneira, pois para sermóns chéganme cos que me botas ao longo do día…; ¡sempre botando, dunhas cousas ou doutras, pero eu sego a monte, máis ou menos coma esta Galicia das toxeiras!

No subconsciente de ambos bulía unha afinidade de pensamento. ¿Sería por iso que se ían aguantando, unhas veces con liortas, e con caricias outras? ¡Pero a vida é así, que se fose chan, plana de todo, en vez de vida sería un deserto, un Sáhara!

...

-Romeu, tes que perdoarme…

-¿Si; de cal dos teus pecados, dos habituais? No meu criterio: De luxuria andas frouxa, que se non fose polas presas que che entraron por conseguir ese permiso de maternidade…, se te vin, non me lembro! O de gula, salvo niso de que prefires marisco a peixe, pouca cousa. De avaricia, un montón, que ata me embarcaches nisto de Económicas para aproveitarte das economías do próximo. Pereza si que non, que non a tiveches, nin a tes, para os teus estudios se entende, que todo o queres abarcar; no do traballo, tampouco, pois co xefe que tés, nesa tentación non caes! De ira, si, moito, moito e frecuente, pero teño que admitir que aínda non pasaches a maiores, pois temos a vaixela completa, íntegra. De envexa…; buf, que basta con oírte esbardallar en contra dos socialistas! ¿Quédame algo? ¡Ah, si, a soberbia; sobresaliente en soberbia, que ben vexo o interese que pos en dar a saber a cantos te presentan que tes un posto de alta responsabilidade neste sistema caciquil moderno, nesta Xunta de caciques, nesta Xunta de publicanos, que non de republicanos, da que formamos parte!

-¡Badoco, bocamoura! Deixeite divagar para que debuxases o concepto en que me tés, pero agora xa o sei: unha maja núa! Pois equivócaste, que maja son, pero vestida, ornada de virtudes, e tan humilde que che ía pedir indulxencias polo meu erro, polo meu único erro…, á parte do meu casamento…, de permanecer na crenza de que esa “O” que vos poñedes os socios listos era simplemente un look demagóxico. A tal momento xa sei que vos teño que devolver a honra…, que é o que comecei dicindo!

-Quita-la honra é outro pecado…

-¡Si que o é; admitido! Acabo de falar con túa nai, e propúxome que aos venres, ao saír do Multi, vaiamos comer con eles, cos teus, tódalas semanas, pero o importante, con ser isto de agradecer, é que o fai… ¡Adiviña!

-Muller, por que vai ser; seguro que o fai porque unha nai que se prece de tal nunca desteta aos fillos, en ningunha idade…, ou si?

-Niso concordo, badoco da miña alma, pero a súa xenerosidade, ademais de íntima, é social: faino para que Aisa poda librar os venres, igual que o fan os obreiros no noso sábado. Con iso demostroume que ela, ela polo menos, merece levar e conservar ese “O” do voso partido.

Romeu, pousando o periódico no revisteiro, pois entre outras virtudes tiña a de non ser un copión, que nunca lía a prensa no traballo:

-Agora que o dis…, pero esquecera comentarcho: Algo así propúxomo a túa, túa nai, a semana pasada, pero fóiseme o santo ao Ceo; quero dicir, a santa! ¿E non será que o falasen entre elas…, que xa me parece unha coincidencia excesiva!

-Pois, igual si!

-¿Lémbraste daqueles portugueses, aqueles que nos presentaron en Chaves, que viven os tres irmáns na mesma casa, no mesmo edificio, e as respectivas cociñan por semanas, cunha despensa única, comendo todos xuntos, coas economías de escala que iso comporta? Xulieta, ti, nós, economistas en cernes, debiámoslles propoñer algo parecido para os venres, tal que isto: un venres, todos, cos teus; ao seguinte, cos meus; e o terceiro aquí, nesta casa, neste piso, tamén as tres familias. ¿Capiscas?

-Gústame a idea, meu idealista, un Romeu trepa, que non só trepa aos balcóns de Verona, pero, así, Aisa…?

-¡Oes, que eu tamén son do PSOE! O venres que comamos aquí, Aisa traballa, por suposto, o  triplo, pero nesa semana deixámoslle libra-lo sábado, e nós comemos…, comemos sos, que che vou axudar a cociñar…, se me admites de pinche!

-¿Eu? ¡Encantada, que ía sendo hora de comparti-la cociña, que tamén o facemos coa cama!

-Cariño, querida Xulieta, pola miña parte considerareino unha reciprocidade: vosoutras, no século pasado, usurpástesnos os calzóns; e nós, neste, no XXI, usurpamos os vosos mantelos. ¡Que intelixente foi ese empresario, ese dos almacéns Zara, que comezou fabricando mantelos…!

-¡Pois, si! Iso, o dese señor, confirma que segue habendo romanos, e como os romanos tiñan arúspices…, ese exerceu o oficio para si mesmo!

As sogras respectivas encantadas con aquelas reunións familiares semanais; e Aisa, aínda máis! ¿Xenerosidade? ¡Si, pero comenencia, tamén, pois de alí en diante aquelas reunións familiares convertéronse en…, en Consellos de Administración!

-.-

O lacón estaba ben asado, a empanada era de mazás, e o café de pucheiro, pero a sobremesa alongábase demasiado para uns estudantes responsables, así que Romeu e Xulieta presentaron as súas escusas, que lles foron aceptadas sen discusión nin atrancos: ¡Os patrucios, os conspiradores, estábano desexando, fieis ao seu credo, compartido, de que todo para o pobo pero sen o pobo, todo para os fillos pero sen diatribas!

…

-¡Xa pensei que non se ían…, e hoxe temos moito de que falar! –Montesco, aínda ben non saíran o fillo e maila nora.

-A ver, consogro, que tal parece estiveses preparando o Glorioso Alzamento, e iso fixémolo nós, descantiá!

-Querido Capuleto, dun alzamento se trata, un alzamento millonario, e non de mortos, senón de vivos! Aínda que non estamos en Nadal, queremos darvos participación no gordo, pois antes quero enchervos a vosa arca que non a dun amigo, ¿ou non somos consogros? ¡Daquela, cando hai fariña, para os fillos, que os temos en común, mancomunados!

-A ver, ho, tanta présa, e agora non dás arrincado; xa estou que fervo!

-O que che pido é que non digas que non ata saber tódolos detalles, que este si que é Alzamento, o noso Alzamento, en común. Ben sabedes que me pasei a vida especulando, e que os meus éxitos demostraron que non teño mal olfacto para os negocios… Nesta liña, o meu forte é cultivar boas amizades, pois, aínda que de vez en cando che saia un traidor, outros compénsante, e nalgún caso, ao cento por un. O Alcalde de Mosteiro avisoume de que están en plan de venta os propietarios dunha casa en ruínas, cunha finca contigua que é pouco menor que este Lugo das murallas. Que é unha ganga, e que se aínda non se vendeu foi simplemente porque non deron cun millonario que entenda as súas posibilidades…, pegada ao río Azúmara e cerquiña das piscinas municipais, para máis luxo!

-¿Agricultura? Pero, Montesco, se neste país, da guerra para acó, só hai desertores do arado…! -Interrompeuno o consogro, dándose de ilustre.

-¡Calma, calma, que xa che dixen que hai moito que explicar…, de ben estudado que o teño! ¿Dixen estudado? ¡Estudado e aprobado, que xa cerrei o trato, onte mesmo, e din un milloncete á conta, pero gústame compartir, neste caso nada máis e nada menos que cos meus consogros. A casa foi un matadoiro de cochos da morralla, negocio que abandonaron cando comezou a saberse…; máis exactamente, un bo día no que acudiron os gardas para facer un rexistro, motivado por unha denuncia ben fundada, pero un amigo, ¡sempre os amigos!, avisaron a tempo, e á chegada dos gardas os chourizos xa ían polo río abaixo, de cebo para as troitas!

A casa, unha casoa, non ten reparación pero si reconstrución, pola súa situación inmellorable. Cun expediente ben feito, ben feito e ben informado, a subvención, para presentala como restaurable, e coa mesma montar unha casa de turismo rural…, chegará para facer un pazo señorial, unha imitación fabulosa, o mellor de toda a contorna, que cho digo eu, que sei de casos… E logo está a finca, de complemento, que xa dirá o que é desde que lle rocen as silvas. Para dicilo en poucas palabras, que despois tamén quero as vosas achegas á idea: Eu poñeríalle un gran letreiro que a rebautice como: O Claustro Novo do Mosteiro. O arquitecto ten que esmerarse para que cada habitación sexa unha suite de lúas de mel, con pinturas ao fresco de frades e de monxas, tal que se fose un convento dúplex, ou dúplex ou de frades casados…, para excita-los noivos! En canto á finca, pegada ao río, hai que facerlle un cerramento de chantos, que xa o ten pero hai que repoñer algún, cunha estrada facendo de rolda, todo ao redor, de dez portas, tal que a muralla de Lugo… Dentro, ¡un campo de golf, con tantos golfos que hai agora! Teremos de clientela a tódolos ricos de Galicia! ¿Sóavos ben? ¡A min, a nós, sóanos a prata, un barco dela!

-Consogro, ese choio cheira ben, pero nós témo-lo capital invertido…, e non se realiza en…, en anos!

-¿Onde traballa a túa filla?

-¡Onde vai ser, co teu fillo!

-¿E daquela van ser tan burros que non saiban indicarnos o camiño das subvencións cando tantas e tan importantes se están concedendo a estraños, a xente que non sabe onde ten a man dereita? ¡Eu sei da miña esquerda, e ti da túa dereita, non si?

-¿Non dixeches que non deben sabelo…?

-¡Que non deben sabelo por agora, para que non lles entren escrúpulos! ¡Son tan puritanos! ¿Entendes?

-¡Si, si, puritanos; con pais ricos, ser puritano é doado; pero xa me encargarei de quitarlles a gravata!

Falaron e falaron, pero moito lles quedou sen tramar, pois unha empresa de tal categoría non se afeita cunha pasada. Quedaron en verse ao día seguinte, aproveitando que os fillos tiñan unha viaxe…, asegurándose así aquela conspiración, que viña a ser a segunda dote dos herdeiros recíprocos, o gordo da Lotería, un gordo que os ía a engordar máis aínda, o “negocio do século”, segundo os cálculos do vello Montesco!

-.-

É ben certo que o que ten ansia non durme, así que, como naquela ocasión eran recíprocas, non durmiron os Montescos pero tampouco os Capuletos. Antes non, para non molesta-los consogros, pero ás nove da mañá do día seguinte xa estaba Capuleto colgado do teléfono, e a súa dona ben cerca por se tiña algo que apuntarlle:

-Mira, ho, estivemos a miña consorte e mais eu dándolle voltas á túa proposta…

-¿E que…? –Os Montescos coa antena a todo volume, fervendo por saber se lles fervía o pote aos consogros.

-A verdade, algo arriscado parécenos, e de moito diñeiro, tamén, pero é igualmente certo que ti non ías querer cousa mala, nin para ti nin para o teu fillo, así que, capitán, avante toda!

-Nós estivemos matinando que non debemos pasar aos papeis, redacta-los estatutos da sociedade, e todo iso, sen que apreciedes por vos mesmos a magnitude deste choio, así que vos propoñemos comer en Mosteiro, no “Lucía”, un restaurante tan de luxo que non o hai mellor aquí en Lugo, na capital, e de paso, xa que amenceu un bo día, botarlle unha visual á nosa compra…, ao futuro dos nosos fillos!

…

O río Azúmara baixando a Mosteiro.

A situación resultoulles marabillosa, sorprendente, co futuro asegurado, pero…, ¡co único pero de que o arquitecto tería que espelirse para que o proxecto lembrase unha especie de convento modernista, unha tentación para eses rapaces que foxen dos conventos…, salvo dos reconvertidos en cámaras nupciais!

Entre outras ideas grandilocuentes, Capuleto propuxo que o salón tivese por cabeceira unha gran cociña antiga, paceña, do estilo da que tiñan visto en San Paio de Narla, esa fortaleza de Xiá… Pero Montesco, que por algo levaba semanas matinando no seu proxecto empresarial:

-¡Vaia casualidade, que tamén eu pensara niso, e por certo, traio aquí un debuxo de Augusto Trillo no que representou, no que imaxinou, como era, como foi, en tempos, a cheminea da Casa Grande da Olga, que precisamente está aí adiante, pola estrada de Rioxoán… ¡Aquí o teño, o debuxo ! ¿Que vos parece?

...

¿Que lles pareceu? ¡Pareceulles que, de postos a falsificar, non só o pazo, aquel pazo-convento que estaban imaxinando, tiña que resultar antigo, senón que a xente, o servizo, tamén, vestidos de época, para darlle á clientela a sensación de que, aínda que os calendarios marcasen como século o XXI, os seus luxos, o luxo co que serían tratados, era, tiña que ser, como pouco, de condes, duques ou marqueses!

-.-

     

Roma exportaba Dereito, e nós, que?

-Querida Xulieta, ¡eureka, eureka!, que acabo de descubrir a pedra filosofal!

-Outra bobada das túas, non?  ¿Teño que lembrarche que, Dum Romae consulitur, Saguntum expugnatur? ¡Ti farfalla, como facían aqueles romanos, que o tempo corre, e a carreira, o noso porvir, o noso Sagunto, pode agonizar mentres!

-¡Pero que lista é a miña gacela! Pois diso se trata, de Roma. Acabo de descubrilo lendo as estatísticas desta revista da Unión Europea: Francia, con todo pasarnos en número de habitantes, actualmente ten menos preitos que España; a outra, igual de grave, é que Madrid ten censados máis letrados que toda Francia!

-Daquela a conclusión é…?

-¡Que temos que exportar letrados, pero, a onde, quen os quere, quen os precisa?

-Esta materia non é de natureza económica, non é exportable; se aínda fósemos enxeñeiros, ou médicos, ou…, calquera das carreiras técnicas!

-Segues na onda pois de exportación vai a miña reflexión: Roma exportaba Dereito, e nós, que? A cambio, Roma levouse o noso trigo dos campos do Flammosso, o viño de Amandi, pero, e sobre todo, o ouro do Azúmara; cando se esgotou, pasaron ao Sil, ás Médulas, e por aí adiante.

-Para, para, que tamén se me acendeu unha lámpada. ¡España copiou, vaia se copiou! E quen di España, inclúe o sangue romano, de tanto que por aquí fornicaron…, esgotadas as sabinas! Levamos o noso conto ás Américas, e a cambio, ou máis ben, a fortiori, tamén lles expurgamos o ouro, a prata…, e incluso madeiras! O procedemento foi idéntico ao Romano, ¡espada en man!

-Muller, cunha pequena diferenza, que nos, tras da espada, ou na outra man, que diso non estou seguro, levámoslles a cruz…, para xustificar, para disimular!

-¡Meu Romeu, que cando queres es tan aromático coma o romeu vexetal! Tes imaxinación, asocias ideas, e todo iso, pero adoitas quedar na tona dos descubrimentos: O resultado daquel imperialismo foi negativo para España, pois con aquela prata, coa de América, España importaba, de todo, ou de case todo, así que nós baleirando a Torre do Ouro de Sevilla, e os nosos provedores perfeccionando a súa produción, pasáronos diante, incluso os Países Baixos, que era o máis baixo, o máis pobre que había daquela en todo Europa. Perdidas as colonias, inventamos a emigración; ¡outro acerto! Aquí criábanse, en América producían, e co que nos mandaban, seguíamos estudando Dereito. Pero non para aí a cousa, pois, tras da Segunda Guerra Mundial, Europa espertou das súas grandezas bélicas e dispúxose a loitar doutro xeito, competindo nas lides do mercado global. Daquela precisaban brazos, brazos dispostos a esmendrellarse, así fose subidos aos tellados baixo cero das súas construcións; ¡eles, co código na man, pero co científico, tiñan abondo con mandar, pois, para facer…, a man, a man de obra, hispana! ¿Que fixemos con estas, novas, remesas? ¡Imperar! En Marrocos, no Sáhara, na Guinea, facéndolles estradas asfaltadas…, mentres nós, aquí arriba, por non dicir aquí abaixo, facendo carreiros de cabras, e para iso coas achegas, coas prestacións persoais, ás que te referiches aquel día…!

-¡Vaia, por esta vez concordamos! O segredo das nosas desventuras, dos nosos erros é…, ¡que nos gustan as puñetas, que por algo se di que somos un puñeteiro país!

-¡O malo é que as puñetas non son exportables!

-Pero son apropiadas para cargos políticos, así que, a solución estará en rifar eses cargos, xa que tan cobizados andan, e tantos opositores temos; para o que non teña sorte nesta lotería…, como se dicía en tempos, O que vale, vale, e o que non, para Ensidesa!

-¡Xa non hai Ensidesa!

-Quédanos a Xunta…!

-.-

¿Ardeu Lucus? ¡Non, aínda non, pero os que si arderon foron aqueles santos da Meda, ¡sete irmáns, igual cós Macabeos!, na Agra dos Sete Santos, pero a toponimia consérvaos vivos, conserva a súa memoria na parroquia de Santiago da Meda! Lembrándoos Romeu, propúxolle á súa “Sabina”:

-Vouche facer unha proposición deshonesta…

-¡Non o creo posible: estamos casados!

-Invítote, agora que chegan as festas do “Arde Lucus”, a disfrazarte de escrava, e facemos unha representación na rúa, tal que na Praza de Santa María…, por ser un tema relixioso!

-Sinto non aceptarche esa proposición…, que é deshonesta, en efecto, porque sería, da túa parte, abusar dunha menor…, porque aínda non son artista!

-Tes madeira de artista, que por algo se empeza, e túa nai regalouche o seu can-can de bailarina, non si? ¡Aceptáchelo; por ende, estás iniciada!

-Estes festexos o que é de relixión non teñen nin o cheiro, e logo que son teus, dos romanos; eu veño dos suevos, que non te cansas de dicirmo, chegados no V, precisamente cando os romanos estaban fartos de face-lo ídem!

-As escravas sodes de tódolos séculos, que non deixastes de selo ata que o Manuel Cordero Pérez, de Castroverde, apoiando as pretensións da santanderina Clara Campoamor, entre ambos conseguiron o voto feminino, concretamente nas Constituíntes do 31. O argumento que representaremos será este: Cando os romanos souberon que Santiago, predicando no Campamento do Lugo antigo, despois diso, Santiago da Meda, fixera sete conversos, ¡sete conversos de sete irmáns!, o pretor Caius Aquilius Gallus deu ordes para que fosen perseguidos. Dito e feito, así que o centurión Marcus Ciro, fillo de Ciro, aquel matón do holocausto medulliensis, buscounos e deu con eles, que fuxiran, escondéndose nun agra de trigo. Como o cereal estaba seco, maduro, ¿que se lle ocorreu? ¡Nada menos que rodea-la agra cos seus lexionarios, táctica aprendida de seu pai, e…, pegoulle lume, todo ao redor!

-¿Arderon, os sete? ¡Malditos romanos; algo así non houbesen feito os meus, os suevos, e iso que nos chamaban bárbaros! –Xulieta a punto de chorar, conmovida.

-¡E setenta que fosen! A única que se salvou do lume, din que por milagre divino, foi súa nai, unha tal Iulia, e con ela unha liberta, unha tal Aisa, que lles foran levar comida á agra do trigo; os lexionarios víronas cando saían da agra por unha cal adiante. Eu, investido de Imperium e con ius auspiciorum mains, farei de Pretor, ti de nai dos santos, e Aisa, de liberta, unha liberta mauretana. Tratarase dunha interrogatio que vos farei desde a escalinata do bispado para determinar se sodes cristiás. Á liberta perdoareille por aquilo da obediencia debida, que aínda non estaba mentalizada como tal liberta, e a ti condenareite a ser escrava do Pretor, ¡eu!…, por días de vida!

-¡Estes Montesco…! Está ben, farémolo, aínda que só sexa para evidenciar que os romanos seguen estando en Lugo!

-¡Iso, iso; pero tamén para rirnos das súas carnavaladas, que se veñen disfrazando, e facendo, e dicindo cousas das que non teñen nin idea! Para máis ridiculizalos, ti e mais eu falaremos en latín, e Aisa contestará en árabe. ¡A chanza vai ser de órdago! ¿Quérense dar de romanos, esquecéndose de que non foron os romanos os que fixeron esta muralla, senón eles, eles mesmos, os do país, a lategazos? ¡Pois desta vez lévana cadrada, a menos que baixe o bispo…, para traducirlles ao galego!

-.-

-Querido Romeu, eu tamén, “¡eureka, eureka!”, que acabo de dar co punto de inflexión da curva…

-¡Mira, non me veñas con curvas, pois, co enclaustrados que estamos, teño de sobra coas túas, así que, ¡celos fóra!

-Sento decepcionarte, pero son curvas de Economía, curvas destes apuntes, que parecen estar feitos polos sete sabios de Grecia; polos vellos, pois os novos, polo estilo dos españois…, jarana e folganza! En serio, que isto é moi serio; serio e de toda actualidade, tanto, que xa debera ser explicado na ensinanza primaria…

-Daquela, ¡fágase en min segundo a túa palabra!

-Non é a miña palabra, senón a do profesor de Economía Política. Escoita, que o vou traducir; como ti mesmo dis, para mellor reter:

“A estrutura económica mundial, a través do tempo e desde as primeiras etapas do seu desenrolo, revela un continuo aumento da eficacia produtiva. Porén, é moi raro que a actividade se manteña a un mesmo nivel durante períodos longos, ou que aumente nunha proporción constante. Os feitos demostran que o volume da produción e maila circulación, de bens e de servizos, claro, aínda que mostrando unha tendencia de aumento, ten alternativas de actividade, e outras de depresión, que constitúen o que se coñece coa denominación de ciclo económico. A unha época de prosperidade segue a depresión, sorprendente fenómeno que se repite con diferenzas de detalle, pero que nalgún dos seus elementos preséntase sempre en forma exactamente igual…”

-¿Por que te paras, se tanto interese lle ves?

-Precisamente por iso, meu amor, porque as cousas importantes merecen un rumiado, especialidade que ti sempre dixeches que era sueva, e que nos vén aos desta procedencia de tanto contemplar o rumiar das vacas. Nesta terra, neste país, o ganado ten pastos riquísimos, e por iso, pola cobiza de devorar sen taxa nin medida, desde que estamos fartos cómpre asimilar o comido, o excesivamente inxerido, que de aí a rumia, os trasacordos galaicos!

-¡Anda, segue, que a tarde non é infinita, e a Economía tampouco!

-Segue este profesor, na súa redacción sinxela, accesible, intelixible, e por tanto, maxistral, máis de Mestre que de Profesor: “Todo o mundo ten unha idea máis ou menos aproximada do que é unha época de prosperidade: comercio activo, alza de prezos, plena ocupación e optimismo…” ¡Demasiado optimismo, diría eu, pensando por min, pensando precisamente na euforia das nosas familias, que niso ben parecidos somos! Pero sigo, sigo transcribindo: “e tamén se coñece…, ¡máis ben pouco, intercalaría eu!, o que significa unha época de depresión: escasos negocios, baixa de prezos, desocupación e pesimismo…”

-¡Iso, muller, pesimismo; e se non, que llelo digan aos americanos, tantos suicidios que lles causou a crise do 29! Perdoa, pero como estamos estudiando en comunidade de bens, tamén nisto…!

-O autor remata así esta recensión: “Case ninguén sabe como evitar estas flutuacións, así como os inconvenientes que levan consigo”.

-¡Eu seino! –Romeu, levantando a man.

-¡Xa está o socialista, o experto en problemas sociais…! Daquela, se tes unha receita, ¿por que non te presentas ás próximas eleccións, que de seguro chegas a tempo de remedia-la nosa crise, esta, a actual?

-Fareino, miña cara esposa; si, pero nas outras, nas seguintes, desde que o pobo estea canso de sacrificios redentores…, que será a mellor ocasión para presentarme como Redentor definitivo!

-Vou seguir, que aínda non rematou esta lección, pero contando coa promesa de que tomarás en serio esta crise económico social. ¿Para que, despois do Dereito, comezamos Economía? ¡Para colaborar na redención deste país irredento, coas molestias conseguintes, pois, se nos importase un carajo, daquela ti estarías no Bar das Dúas Portas, e eu comentando amoríos no Círculo, amores deses das revistas, que nos importan outro carajo!

-¡Carajo coa miña Xulieta, que esta si que é unha muller de carajo, caralluda! Segue, amor, que prometo ser o mellor alumno desta alumna que convive comigo, e que presume de darme clases!

Xulieta, pasándolle por alto as filípicas:

-Aquí explica como se desenrola un ciclo económico completo, explicación na que xa podían entrar os periodistas da actualidade, que todo se lles volve conta-lo que pasa, sen descender ás causas, nin ás causas ni aos causantes do deterioro económico que padecemos. ¡Alá eles; que Deus lles perdoe! Isto tamén o presenta dun xeito ben pedagóxico, intelixible incluso para os analfabetos, que adoitan ser os mellor preparados porque teñen a cabeza libre, que outros…, outros téñena, ou témola, abarrotada de conceptos abstractos, e de palabras baleiras de contido! Vou: “Os ciclos económicos inícianse cun período de auxe, sendo as industrias que máis se benefician e/ou desenrolan as de bens de produción –plásticos, aluminio, ferro, aceiro, maquinaria, e, sobre todo, edificios-; aumenta a velocidade circulatoria da moeda e sube o nivel de prezos así como a taxa do interese a corto prazo; se non hai diñeiro dispoñible no país para esa xeneralización do crédito, acódese ao mercado estranxeiro, internacional, que, entre outras consecuencias, traerá a mortal de intoxicarnos, de narcotizarnos”.

Sigo, ou mellor dito, segue este Profesor: “Daquela as utilidades son altas, e páganse bos salarios, créanse máis empresas, e todo o mundo ten traballo. En tales circunstancias di Scott que é relativamente fácil, en xeral, facerse con diñeiro”.  Supoño que quere dicir, honradamente, pois a inmoralidade, a usura, o estraperlo, son propios das etapas opostas, engadiría eu; quere dicirse, a estudante. Pero volvo ao rego:

“As épocas de auxe desenvólvense acentuándose progresivamente ata culminar nun punto de máxima actividade, no que a prosperidade queda como estacionada; pode manterse a un ritmo tan elevado por un tempo imposible de prever, ata que un pánico ou feito similar inicie a terceira fase do ciclo…, como pasou daquela por culpa do crac da Bolsa de Nova York!”. Excuse-moi, amor, que xa volvo ao rego, como fan esas vacas dos teus labregos…

-¿Quererás dicir, labregos de meu pai…?

-¡Vale, vale, que nesta casa, como na dos Trastámara, monta tanto, Isabel coma Fernando! O de teus pais é teu, o teu é meu…, pero o noso, en definitiva, é de Facenda!

-Agora es ti a tarabela dos nabos, pero segue, que esa lección é elemental, tan elemental como pouco manida; tan pouco manida que aínda non a saben a metade dos nosos políticos; nin os teus, nin os meus!

-“Nesa terceira fase prodúcese a crise, seguida dunha época de depresión máis ou menos severa. Os prezos acusan un descenso máis ou menos rápido, aínda que non sempre, nin en tódolos artigos, afectando principalmente ás industrias de bens de produción; diminúe a velocidade de circulación da moeda así como o tipo dos intereses, ¡dos abonados, claro! Hai, rexístrase, un derrubo total no volume xeral das ventas, orixinándose a diminución das utilidades, así como a baixa dos salarios. Aparece, e mantense, a desocupación… Aínda que, teoricamente, non hai nada que impida que as transaccións podan continuar desenvolvéndose a baixo nivel; existen, danse, na realidade económica varios factores tendentes a producir unha reacción, iniciándose así o desenrolo dun novo ciclo”. Eu, que o quero dicir nun paréntese, aquí palpo, presento, unha tala de eucaliptos, seguida dun retorno ás hortas…

-¿Acabaches, que me está entrando canguelo, medo, nesta apocalipse?

-Queda pouco: “O poder de reacción, segundo varios economistas, -e aquí cita aos que dá por máis coñecidos, -resulta da acumulación dos aforros. Aínda en épocas de depresión, parte dos ingresos son economizados polas persoas máis previsoras, á parte de que a situación non se presta para novas inversións, e á medida que estes aumentan van exercendo unha presión máis e máis crecente, que fai necesaria, que pide, que provoca, unha válvula de escape, que adoita estar, producirse, na formación de novas empresas, novas empresas que buscan novos xeitos de produción, expandíndose con novos negocios, aínda que, xeralmente, a ritmo lento…; ¡convalecencia, en definitiva!”.

Como Xulieta se quedase calada, cousa que non era habitual nela, salvo que estivesen de morros, Romeu interpelouna:

-¿Acabaches?

-Por agora, si.

-Daquela, grazas a Deus, pois eu estaba esgotado, en plena crise, disposto a renegar desta Economía que nos esgota as enerxías.

-Esta noite demostráchesme que tes un bo stock delas… ¡Un macho, que din os mexicanos!

-¡Si, pero, das outras, poucas, pois o mal ambiente da rúa, e coa rúa, a Xunta, apaga os ánimos, cando máis precisos nos eran!

-¿Ves? ¡Esa é outra agravante das crises, que, incriblemente, pasoulle desapercibida ao noso Profesor, e menos mal que te teño a ti, de suplente!

-¡De suplente, non, de colaborador, de Atlante; o peor é que este mundo, o globo, o noso, pesa demasiado!

...

A porta Falsa volveu a ser Santa despois dunha semana de pasala e de repasala no máis absoluto silencio. Pegáraselles a lingua entre o eslamiado dos novos estudos e maila fatiga funcionarial pois, canto máis sabían, canto máis estudiaban, cando máis observaban obxectivamente a marcha do país, máis conscientes se tornaban de que alí dentro, se algo se facía, se algo se avanzaba, aquel ritmo non era suficiente para entusiasma-lo ambiente, de séculos desilusionado. Tamén habería que engadir algunha que outra desavinza doméstica, atribuídas ás súas, normais, disparidades de criterio e de procedencia, cando o fondo da cuestión estaba máis ben en que lles faltaba o contrapunto dun neno nas pallas do barrelo. Aínda na terraza do Multi, Romeu colleu da man á súa adorable, que non sempre adorada, Xulieta:

-Vai a modo, que temos que falar, ou non che quedou saliva despois das túas porfías co Xefe?

-As do Xefe lévoas ben, pero as túas son as que me amolan. ¿Cando conseguirei dominarte…, máis ou menos como fixo a miña homónima, aquela de Verona?

-¡Cando sexas capaz de adorarme…, que por algo son o teu Romeu!

-Abre os ollos, paspán, que pouco faltou para que nos atropelase ese coche…

-Os ollos que os abra el, que nós estabamos cruzando polas raias, aínda que, de ben pensado, se algo che pasase, o seu seguro íate pagar por boa, que nestes casos non piden certificados de boa convivencia!

-Agora que estamos ao abeiro da porta, fala!

-Falarei, muller, que sempre se dixo de dous rapaces que ían camiño do sacramento, “Eses fálanse…, aínda!”. 

-O sacramento imprime carácter, así que, demóstramo!

-Claro que cho vou demostrar…, propoñéndoche unha enésima lúa de mel para…, para engraxa-las bielas! ¿Lémbraste?

Xulieta deixouno falar.

-Mañá, venres, en vez de ir á casa de túa sogra, ou en todo caso despois de comer, segundo prefiras, necesitamos un recreo, un descanso, que é igual a dicir, un traballo grato, e pensei que, de paso, podemos achegar ideas para ese anteproxecto do Claustro Novo de Mosteiro, pois os nosos vellos van tirar do arquitecto cara a fórmulas antigas, cando será máis de futuro compaxinar tradicións con tendencias. ¡Xa sabes, algo señorial, e á vez, funcional!

-¿A onde me levas?

-A Vidago, nena; nada menos que ao Palace Hotel de Vidago, á mellor escola de hostalería moderna, que tamén teñen campo de golf… ¡Para nós, para este proxecto no que nos meteron os nosos gardiáns, os nosos provisores, o modelo ideal, tanto no edificio como nas maneiras, pois os portugueses se de algo están contaminados é do señorío inglés, con algo de perfume francés, así que…, aí temos o mellor guión para a nosa película de grandezas actualizadas!

Ourense, Verín, Chaves, Vidago…, ¡Unha boa ruta para lúas de mel; outra, outra máis, desas que dan calor aos amoríos, por xélidos que anden! ¿Piscina? ¡En Mosteiro, tamén! ¿Spa? ¡En Mosteiro, tamén! ¿Campo de golf de 18 furados? ¡En Mosteiro, tamén! A maiores, nós temos o río Azúmara!

...

-¿Apagamos os radiadores? ¡Imos arder, pois, entre a calefacción e maila túa fogaxe…!

-¡Se nos couberan no coche, mellor era arrincalos, e levalos para Mosteiro, que aquí están de máis…!

-De máis é o que lle levamos roubado a Portugal, que incluso lles arroubamos a idea de chegar ás Indias por Occidente…

-Xulieta, cariño, que nesta ocasión o único que realmente lles quero roubar, ao menos pola miña parte, son as ideas, as súas ideas de señorío e de confort. ¿Concordas comigo?

-Si, en todo; en todo menos nisto de tanto sobarme, ¿ou pensas que aínda estás no San Martiño da Lúa?

-.-

-¡Ten coidado, que te vas queimar…!

-¡Non me interrompas, que estou falando con Deus, ou mellor dito, El dita, e eu escribo!

-¡Muller, terás razón, que levas catro horas dándolle ao teclado, e chega a calor que desprende ata aquí, aquí mesmo, á miña mesa! Fíxate con quen falas, que se identifique, pois o diabro tamén dá calor, máis aínda!

-Aarón, ten calma e paciencia comigo, que estou ocupada nunha labor social. Tiven a idea esta mañá, na propia catedral, así que é un sopro divino: ¡Pedinlle a Deus o que ninguén lle ten pedido, que me indique as táboas da lei económica en canto sexa aplicable á crise española…, a ver se saímos con ben do deserto; do económico, pero tamén da desertización desta pel de touro, tan reseca e tan explotada que a temos!

-¿Daquela…, estás no Sinaí?

-Máis cerca: Estou no Miradoiro da serra da Ferradura, que desde aquí vese perfectamente Lugo, as súas grandezas, pero tamén as súas miserias. Vouche ler o que levo escrito:

A Moisés díxolle: Amarás a Deus sobre tódalas cousas. E a min: En materia económica, amarás e gardarás o euro por encima de tódolos antollos. Para iso deberás ter presente que hai gastos necesarios e/ou rendibles, e por parte, gastos e dispendios superfluos, que incluso atentan contra a lei divina por canto supoñen un mal uso da xenerosidade de Deus con esta humanidade dilapidadora. Aos gastos rendibles chamaraslles “Insumos”, porque se meten dentro, porque entran, porque se subsumen en produtos novos, algo así como a multiplicación do pan e dos peixes!

De segundo ordenoulle: Non tomarás o nome de Deus en vano. E a min: Non xogarás co euro, tal que avergoñándote da túa moeda, e escondéndoa en paraísos fiscais para usar dela cando os veciños non te vexan. Se non te fías das Caixas de Aforros, aforra na túa faldriqueira, tal que nunha caixa forte fixada na parede do teu dormitorio, e por diante, para non escandalizar, ponlle unha imaxe da Inmaculada. Se os gardas con estas precaucións certo é que non estarán producindo, nin para ti nin para o teu país, pero se os depositas no estranxeiro daquela mesmo comezan a producir para os competidores do país que che facilitou ganalos. En todo caso, se non tes mellor cousa que facer con eles, merca terras baldías, e planta castiñeiros, para que as novas xeracións teñan madeira, e castañas, dous elementos básicos en tódalas civilizacións, pasadas, presentes e futuras.

En terceiro lugar mandoulle santifica-las festas. E a min, que lles predique aos políticos que se deixen de festas, de homenaxes e de auto condecorarse; que estudien Economía, e que obriguen a cumprila; que estudien leis, e obriguen a cumprilas; que estudien enxeñería, e que ensinen a producir, maiormente bens exportables.

De cuarto, honrarás a teu pai, e máis aínda á túa nai, que por algo e para algo te aleitou con leite maternal, e non da vaca pinta, que todo é auga! Nesta honra entra ao amor á terra que te criou, ao Cura que te bautizou,  ao Profesor que te instruíu, e ao Exército que te defende, sempre e cando o faga de inimigos exteriores, pois inimigos interiores nunca os houbo, e se algún Xeneral dixo o contrario, mentiu!

De quinto condenei as matanzas, pero moi mal o debeu explicar Moisés xa que tantas houbo desde entón. No político, este mandamento significa que é gravísimo, imperdoable, digno de ir irremisiblemente ao inferno, aos catro infernos, á vez, aquel mandante, aquel mangante, que mate de fame ao seu pobo mentres el e maila súa camarilla, en vez de administrar, en vez de repartir, peidan, de cheos que andan! ¡Coa calor do inferno estouparalles o bandullo, e daquela, como non coman brasas…!

Para o sexto, Deus ordenou evita-los actos impuros. En canto a nós, a estes que andamos ao redor da política, mándanos poñer nos despachos respectivos un gran cartel no que digamos: “Estimado cidadán, se observas que cometo actos impuros, inxustizas, prevaricación e/ou torpezas, denúncianos, tanto ante os medios de comunicación coma no xulgado. E no sucesivo non lles deas voto aos defraudadores; se non queda en quen elixir, a anarquía é mellor que un mal goberno”.

De sétimo, non roubar. O que debedes facer cos ladróns acreditados, unha vez respectada a súa presunción de inocencia, e reunirvos na rúa un grupo de prexudicados, e alí mesmo, diante do público, quitarlles a roupa, incluso a interior, e queimárllela cun tizón; con toxos, con gasolina non, que tedes que importala.

Para o octavo díxenlle a Moisés: Non deas falsa testemuña nin mintas. E para os españois engado: ¡Basta de promesas falsas, basta de propósitos que non se poda, ou non se queira, cumprir; nese caso a solución é, ¡dimitir!

O noveno tamén é rotundo: Non consentirás pensamentos nin desexos impuros. Aplicado á economía, a tradución pode ser: ¡Se non es puro, de bos propósitos, nin te presentes ás eleccións, pois día chegara no que se levanten os oprimidos, e brearante a patadas, maiormente en salva sexa esa parte, que é onde máis doe!

O décimo segue de actualidade: Respecta os bens alleos; e pensa que os Presupostos recollen un diñeiro en réxime de administración; ¡non son teus!

En definitiva, que estes dez mandamentos encérranse en dous: ¡Todo pola Patria, pero sen abusar da Patria! ¿Que che parece, Montesquieu, quero dicir, Montesquiño; con isto sabido, aprobarei Económicas?

-¡Muller, depende do profesor que che toque! Pero se che coincide ese paisano noso, o florentino, ese tal Bernardo dei Machiavelli, nin Deus te salva, por Deus que sexa!

-¡Blasfemo, que Deus é Deus!

-¡Xa; pero os maquiavélicos teñen por patrón a Lucifer, e ese, tan pronto alguén abre os ollos, con iso de que foi príncipe da luz, e conserva certos poderes, polo menos os políticos, ao que se desmanda, cégano! Ti tes uns ollos moi guapos, preciosos, así que mira para o Ceo, e déixalles a terra aos nosos administradores; iso antes de que che pasen o seu tizón, o tizón infernal, que destrúe pero non crea!

Xulieta, decepcionada deste mundo no que lles tocou vivir, rompeu a chorar, desconsolada, inconsolable.

-.-

-¡Ai, Deus, que pouco nos vemos, e iso que vivimos na mesma cidade! –Exclamou aquel venres a señora Montesco, nada máis sentarse á mesa, na súa casa, que aquela semana tocáballe a ela face-los honores, rodeada de fillos e de consogros.

-Mamá, este mundo non hai quen o entenda, –argumentoulle o fillo, -pois as nais, unha boa porción delas, devecen por casa-los fillos, para que nos independicemos, ou por se chegan a escasear os bos partidos, que así pásanlles o embolado ás noras, e que tomen o relevo, que nos aguanten outras; ¿si, ou non si?

-¡Ai, fillo, parece mentira que digas iso, pois eu ben che dicía que casases na casa, que non collésedes piso, pois se a casa dos Capuletos é algo reducida, aquí, nesta, ben cabemos os catro, e aínda que teñades catro fillos, tamén!

A todo isto a consogra, sempre celosa de que a súa recíproca asumise ou monopolizase o papel de nai rica e amorosa:

-Muller, non os queiras para ti soa, que eu tamén parín, e por conseguinte teño dereito a criar neles, que se o noso non é grande, luxoso e ben situado si que está, e tamén nos sobra para comprar outro, de oito ou dez habitacións que sexa, pero o malo é ter que estira-la muralla, que por aquí dentro, estes de Lugo, tan aproveitados que sodes, aproveitan tanto os solares que xa non hai casas grandes, nin queda onde facelas, e para mercar dúas ou tres, e unilas, quéroche un conto!

-¿Un conto de rèis, non si miña sogra? ¡Menos mal que as dúas sodes ricas, ricas en tódolos aspectos, pois do contrario, quen vos vería rifar! –O xenro, coas dúas intencións: facer paces, e á vez gozando con aquelas competicións, pero a sogra, non se deu por ofendida. ¡Menos mal!

-Ía dicir, pero non o dixen, que me interrompeu este ocorrencias, con iso que aprendeu aló en Portugal… Ía dicir, e digo, que non fai falta velos acotío para quererlles; e logo está iso de que, fillos casados, traballos dobrados; ¿non estamos traballando para eles, día si e día tamén, maiormente desde que nos metemos nesas obras do turismo rural, que ata penso que é pouco intelixente que nos matemos a traballar nós, catro sesaxenarios, cando debéramos estar gozando coma xubilados, ¿ou é que o de xubilados non vén de xúbilo? ¡Canto máis lles deixemos, máis traballos van herdar, que ata non lles quedará tempo para durmir, entre o cargo e mailas propiedades! E tamén hai outra: Que estamos fabricando un lugar de recreo para que se recreen os fillos de quen, ao mellor, nada se esforzou por ter, por ter de seu, casa no campo e todo iso!

O vello Montesco, que aínda sendo do PSOE sentíase máis empresario cós Capuletos:

-Os turistas gozarán do noso proxecto, da nosa obra, que para iso se fai; ¡certo é!; pero máis gozarán os nosos…, cobrándolles! Claro que para cobrar, primeiro hai que pagar, e ben que o estou facendo estes días, coa cabeza, coa carteira…, e incluso coas mans, que ben lle estou dando ao calo, axudándolles aos obreiros, incluso…, mentres outros gozan ao lonxe, coma quen ve unha película!

...

Capuleto, que ata daquela só se ocupara do seu caldo de grelos, adobado de lacón curado ao fume, pero reaccionou ao sentirse aludido coa indirecta do consogro:

-Eses miróns aos que te refires se non poñen as mans poñen a cabeza, que boas e atinadas propostas levo feitas nestes traballos, que así os temos de ben encamiñados! ¡Un corpo con dúas mans e pouca cabeza, adianta menos que un manco intelixente, que iso me dixeron na Escola de Camiños…, na miña!

-Si, claro; ¡daquela que camiñabas…!

-¡Non penses mal, que a deixei porque non tiña obxecto esa carreira, sen ouro para face-las estradas, que o estaban utilizando os teus, os de Moscova, aló en Siberia, de parte de Negrín, aquel que receitaba lentellas coma se fosen pílulas!

Aqueles grelos, con todo ser bos, había que comelos en paz, só perigo de agrealos, e logo que aquela mesa era a do comedor e non a dun Consello de Administración. Cumpría temperar gaitas, de novo, e Romeu dispúxose a facelo:

-Queridos pais, tanto os propios coma os políticos estades esquecendo algo importantísimo, e é que as guerras, en vez de construír, destrúen; e logo que as forzas dunha mesma dirección suman; etcétera, etcétera. Nunha orquestra que se prece nunca sobran instrumentos, ou si? ¡E se non, que o diga a nosa musicóloga, que está oíndo notas falsas, e cala! ¡Nin que quixese abortar este concerto!

A aludida, que lle estaba entrando a desesperación de que tales afáns, tal empresa e tales discusións fosen baldías ao seguir sen herdeiros:

-Eu só vou dicir unha cousa: que mal pode abortar quen non empreña, así que ide amodo, uns e outros, nesas ansias empresariais pois ata temo que estamos estudiando Economía para engordar a deste país, e non a nosa, a propia, a familiar!

Tras da tormenta adoita vir a calma, pois incluso os ventos se cansan de porfiar. A comida estaba boa, como non podía ser menos tratándose de casa rica, e aínda que non bendiciran a mesa, sentoulles ben. ¡Como sería se a tivesen bendito! Pero as bendicións viñéronlles coa sobremesa, na sobremesa, que foi cando se obrou o milagre coa ida de Montesco ao seu despacho para retornar cunha caixa de ferro, toda enferruxada, e ao parecer tan pesada que a traía apertada contra aquel estómago cheo, como para poder con ela e que non se lle escorrese das mans.

-Poñédevos de xeonllos, que aquí traio as santas reliquias…

De xeonllos non se puxeron, pero de pé si, os cinco restantes. A señora Capuleto, tan distinguida ela, non aguantou sen botarllo en cara:

-Querido consogro, facíate máis señor, pero vexo que tes o mal gusto de buscar nos “contenedores” do lixo, e encima, xuntas esa cheirume coa torta!

-Calma, muller, que non cha vou dar a comer, e logo que pouco beata es, menos do que aparentas, que te levantas en vez de axeonllarte!

Despois de pousa-la caixa nunha sela, alí a un lado:

-Desta aparición tamén hai tres testemuñas…, algo parecido ao milagre de Fátima: Pepe de Ventín, que é o padexeiro que estaba cargando os escombros, que como sabedes…, aínda que pouco ides…, estou facendo con eles un paseo fluvial entre o río Azúmara e maila finca; aquí a miña…, que algúns din, “señora”, pero señoras só as teñen os do PP, pois as nosas son “compañeiras”; e de terceiro, este compañeiro que vos fala. Quero dicir con isto que a cuarta testemuña foi Deus, que outros por alí, naquel intre, non había, que os camións foran descargar. Pero cóntallelo ti, meu amor, miña “compañeira”, pois eu, de ofendido, non teño azos para darlle explicacións a esta irreverente…

A Montesco apresurouse a falar, nerviosa, antes de que o remol volvese a facerse brasa:

-O caso foi que, cando o padexeiro estaba ocupado en desfacer a argamasa do que fora altar do vello pazo…, ¡que agora si que temos confirmado que lle vai ben ao noso ese termo de Claustro Novo de Mosteiro!, ao aparta-la pedras apareceu, milagrosamente…, isto, a ara, o sagrado das reliquias!

O silencio subseguinte foi tan espeso que mesmo se podía cortar cun coitelo. Rompeuno o fillo, Romeu, achegándose á caixa metálica e upándoa co xesto ritual dun Cura que estivese alzando:

-Como os ósos son lixeiros, e coido que os dos santos tamén, deduzo que as paredes desta caixa deben ter…, unha polgada de espesor!

Montesco:

-¡Meu fillo, lóxica non che falta, pero o que precisamos agora é un cerralleiro…, pois, por máis que peneiramos as pedras e mailas areas do arredor, a chave non apareceu! Túa nai e máis eu estamos conformes en que debemos abri-la caixa; unha, para vez como son e como se conservan os ósos dos santos, e outra para saber a quen poñemos de patrón, no altar novo, un santo ou unha santa, que se é unha caveira algo cativa será dunha muller, dunha santa!

-Papá, isto é coma a primeira pedra dos edificios, que se meten os papeis nunha furna, agora cunhas padas de formigón, que antes era un amasado de cal e area, unha argamasa, e con iso a chave gárdaa a autoridade que preside o acto, sexa competente ou non!

Capuleto, ¡xa que presumía de cabeza asesora!

-A solución téñoa eu, que vou á miña casa…; ¡perdón, quixen dicir, á vosa! Temos os albaneis, e lémbrome que lles vin un certo aparello, que o usan para corta-las tubarias vellas, as de ferro…, e pídolles que mo presten! ¡En media hora estou de volta!

A señora Capuleto advertiulle:

-É mellor que traias contigo un deses albaneis, non sexa o diabro que te vaias mancar con…, con ese aparello, que ben vin que solta chispas!

Montesco:

-¡Que non te tente ese diabro, ese que esconxura a túa dona! Ti traes o artefacto, e xa veremos a forma de fura-la pechadura. Nisto non pode haber testemuñas, e ben que advertín ao Pepe de Ventín, que peche a boca, pois se chegan a sabelo no bispado, daquela son capaces de retirarnos este relicario… Nós, desta caixa, pasámo-los ósos a unha de ferro inoxidable…, e no novo pazo altar terá, coas nosas tarxetas, firmadas, dentro; ano das obras, e todo iso! ¿Vale? ¿Non se di que, capilla, palomar y ciprés, pazo es? O noso terá todo iso que din os casteláns, e tamén piscina climatizada, e campo de golf… Pola miña parte, o altar, ao non saber de quen é, se polos ósos deducimos que foi muller, queda para Xulieta, que se aínda non é santa, pode chegar a selo; e se as trazas son de varón, a capela dedicarase a San Romeu, Avogado, Economista, e…, Promotor de Obras!

Xulieta, modosiña:

-¿Non será un sacrilexio dedicarma, pois os altares dedícanse ás virxes!

Romeu:

-Cala a boquiña, que San Pedro tivo sogra, e máis é o patrón dos curas, os únicos pais deste mundo que lles chaman sobriños aos fillos!

A chanza non lles gustou ás nais, que se escandalizaron visiblemente, as dúas, así que Montesco cortou en seco devolvendo a caixa ao despacho; os outros quedáronse na sala, coa tele posta para mellor durmir a sesta, da que os espertou Capuleto cando chegou co esmeril.

A pechadura non foi doada de roer, pero…, o aparello funcionou! ¡Botou chispas, pero..., funcionou! Aberta a caixa…, abríronselles os ollos; coma nunca, dunha cuarta! O contido non era óseo senón áureo! ¿Metamorfose? Fose o que fose, e fose como fose, as pebidas eran xigantes, algunha coma ovos de perdiz! A señora Montesco, sen dicir palabra, foi correndo á cociña, pola bascula de calcular os ingredientes: O contido da caixa enferruxada pasaba dos seis quilos…, en ouro!

-¡Ai, Deus, que tesouro; e menos mal que non houbo testemuñas! ¿Estades seguros de que non as houbo? –A señora Capuleto, crente si, pero, segundo de que.

-O Pepe de Ventín deu por seguro que, sendo reliquias, e estando nun altar, aquí máis que ósos teríamos po; iso si, po dos ósos dun santo, ou dunha santa. –Afirmou rotundamente o consogro, o receptor do achado.

Xulieta, que estaba aprendendo a investigar fenómenos económicos, despois dunha curta observación, ata daquela tan muda e tan sorprendida coma os demais:

-Aquí e agora si que teño que exclamar, ¡Eureka! Un descubrimento da maneira, e que non o podamos dicir, coa envexa que me ían coller as compañeiras do Multi! Para min está claro: Os romanos apañaron este ouro no Azúmara, que aínda lles quedou algo sen apañar aí pola parte de Arcos, onde houbo denuncias de minas, neste século, no XXI, que se tramitaron pola Xunta. Daquela, algún Centurión, e xa non fose aquel do que traedes liñaxe, roubouno, detraéndoo das remesas que lle mandaban ao César. Como a manufactura do ferro aínda estaba nos seus comezos, seguro que gardou estas piritas en ánforas de barro, por alí cerca, tal que no campamento Andelón, o máis probable. Tempo despois, que igual foron séculos, redescubriu este tesouro a saber quen! En definitiva, o fundador desa casoa que estamos desentullando para erixir o noso pazo de turismo rural. Seguro que gastaron parte do tesouro en face-la casa, en desvia-lo río, en cerca-las leiras, e todo iso. ¿O resto, que? Non fai falta ser sabuxo para deducir que lle encargaron esta caixa a un ferreiro, un de tantos que houbo nesas terras do Azúmara, que fundían o ferro aló en Montecubeiro, no Escouredo… O mellor acocho para a caixa, co relixiosa que era a xente daquela, era un altar, o seu altar. Tamén dou por seguro que tiraron as reliquias ao río, e puxeron no seu sitio esta caixa… ¡Estouno vendo, tal que se o pasasen por televisión!

Interrompeuna Romeu:

-¡Brillante dedución, vive Deus, pero, o remate?

-Cariño, o remate foi…, que non houbo remate! Igual pasou que a súa muller tivese un querido, e por iso o cornudo escondeu as dúas chaves: as desta caixa, pero tamén as do seu cinto de castidade, e perdéronse!

-¡Vale, vale, que para imaxinación, as mulleres! Neste caso, eu farei de Salomón: Unha parte do tesouro ímolo vendendo, pouco a pouco, a eses do diñeiro negro, e con eses euros, e mailas subvencións da Xunta…, outro Vidago, o Vidago de Mosteiro!

-¿O resto, meu amor; o resto, para min? ¡Lémbrate que estamos a gananciais!

-¡Si, claro, o resto…! ¡O resto, na Coruña, que seica teñen unhas caixas de aluguer fabulosas, desas de seguridade, con dúas chaves…, por se non che son fiel!

Abrazáronse, bicáronse con toda efusión, ¡como nunca!, e para daquela nada máis…, porque estaban os patrucios diante!

¿Quen dixo que se acabaran os milagres? ¡O que pasa é que, os beneficiados, calan!

-.-

-¿Si? ¿Diga?

-Amor, son eu, a única persoa con dereito a chamarche así.

-¿Segues no balcón? ¡Pois agarda, que xa vou…, e daquela lévote ao altar!

-Todo o contrario, que non me esperes na cafetería, que teño que ir á casa…; Aisa está mareda!

-¡Non me estraña que se marease, con tanta radio que escoita, entre as de aquí e mailas do seu Marrocos!

-Está coa gripe, e ten febres altas, así que chamei ao médico e quero estar na casa para que non teña que levantarse; volverei despois de levarlle os medicamentos... Espérame á saída, e comemos algo por aquí cerca, mesmo aí na Ronda.

…

-Non debéramos quedarnos a comer sen antes pasar pola casa…, por se necesita algo!

-Aisa está atendida, que nos cedeu a súa nosa veciña de abaixo, que casualmente libraba hoxe…

-¿Que…? Entón a que che fixo o favor foi a criada, e non a ama. ¡Mira por onde segue habendo servos, servos da gleba, daqueles que se traspasaban coa propiedade…! ¿Queres un servizo? ¡Aí che vai, serventa incluída! Neste caso, xa que manda ela, a veciña, debe tratarse dunha servus recepticius, daqueles de bona recepticia…

-Xa terei con ela unha atención…

-Atención, e gorda, quixérona ter esta mañá comigo, que ben me porfiaron amosándome media ducia de billetes, dos grandes, e tan mal me portei ao non aceptarllos que o tío foise, volveu para Madrid, todo enfurruñado. A graza do caso estivo en que a súa despedida foi de escándalo. Díxome: -“¡Nunca outro favor lle volvo a pedir, que outro tanto nunca me pasou, nin aquí nin en Madrid!”.

-Iso cóntasmo despois, na casa, pois aquí, no restaurante, hai máis micrófonos que pratos, tantos como orellas!

-¡Será á viceversa!

…

-¿Que é iso que che pasou no Multi, o que ías contarme?

-¡Ah, si! ¿Lémbraste da teoría dos conxuntos disxuntos?

-¡Algo!

-No exame de ingreso non nolo preguntaron, pero a verdade é que nesta Xunta, e coido que nas demais outro tanto de lenzo, practícase. Con este Goberno non o sei, pero nos anteriores si, demostrado. Como a historia é longa, fareiche unha síntese, e ti, que te dás de intelixente… A Xunta, xogando aos conxuntos disxuntos, e iso que sempre dispuxo de máis topógrafos có Ministerio do Exército, contratoulle a un amiguete da Coruña levanta-los planos, os previos, para unha concentración parcelaria que se fixo non sei onde, que nin quixen sabelo…, para non ter que esquecelo! O caso foi que, como a Coruña pilla lonxe, os estudantes ao servizo do topógrafo, teledirixidos, sinalaron un rego de augas permanentes…, ¡que non baixaba a ningún río, que se interrompía nun camiño!

-Iso, meu torpe Romeu, meu iletrado Romeu, non ten nada de particular, que tamén o fai o Guadiana! –Xulieta, que ía contaxiándose da retranca do seu marulo.

-¡Cunha particularidade, muller, que iso non pode pasar na parroquia afectada, na concentrada, porque…, porque non é caliza, senón terras de aluvión! E aquí volvo á miña explicación: ¿Sabes o que son conxuntos disxuntos? Eses pseudo topógrafos trazaron a situación do rego ata o seu cruce cun antigo camiño veciñal, e nese punto…, ¡acabóuselles a tinta! Precisamente nese sitio cando chegou alí o contratista das pistas, un sobriño de quen eu me sei, atopouse co estorbo do rego! Daquela un veciño a quen conviña que o rego non seguise baixando para abaixo, por onde sempre discorrera pola propia lei da gravidade, díxolle ao contratista, ou ao seu encargado, que para o caso dá igual: -Esta auga lévea pola cuneta transversal ata os prados da vagada seguinte; total nada, medio quilómetro, e naqueles prados, ¡zas!, un tubo, en ángulo recto. Pense que na Coruña, co listos que son, tamén fixeron un paseo marítimo, e aquí, esta pista, co rego pola cuneta, fai elegante, orixinal! O bo do contratista, desexoso de ser útil, fíxolle caso ao colaborador espontáneo, tan douto e tan artista el, desviando o caudal en ángulo recto, onde, tal, e como se lle dixera. ¡Consecuencias de ser amable cos amables, aínda que sexa en prexuízo irreparable dos ausentes!

-Non lle vexo nada de particular, ¿ou é que estaba errado Xurxo Manrique?

-Se te refires á súa afirmación de que tódolos ríos van parar ao mar, nese sitio tamén se cumpre, pero…, hai un pero! ¿Gustaríalles aos portugueses que quebrásemos o seu Tejo, e que o levásemos, tal que desde Toledo ao Mediterráneo? Feita a pista e desviado o rego veu de Madrid ese emigrante que me quería agradecer os meus consellos, atopándose…, ¡coa finca nova, coa asignada, feita un trollo, semellante as lagoas de Ruidera, medio a medio do prado asignado!

-A todo isto, para que non te enroles, cal foi o teu ditame, que non me parece doado de emitir?

-¿O meu ditame? ¡Eu chamaríalle consello, e consistiu en dicirlle ao emigrante que lle estivo ben empregado por iso, por emigrar, por desertar da súa terra, en lugar de pasarse dez ou quince anos, que é o que se tarda en casar unha Concentración, aínda que as temos de máis idade, facéndolles a garda ás súas propiedades!

-Eu faríalle beber esa auga, a sobrante, ao Enxeñeiro da Parcelaria, de xeonllos nese rego desviado, a perpetuis!

-¿Ao Enxeñeiro? ¡Ao Enxeñeiro, non, muller, que daquela só era Perito! Enxeñeiro fíxose dedicándose a estudiar a Superior en lugar de atenderlle á Parcelaria que tiña encomendada. Seica lles dixo aos amigos cando lle preguntaron polo feito de ter dúas queridas, simultáneas, asemade: -A caridade ben entendida comeza por un mesmo, así que, en vez de labor de campo, que sempre é morena, sucia, dinme á facultativa, á roiba, e os paisanos, se querían unha Concentración ben feita que a fixesen eles, tal que acolléndose ao réxime das Concentracións Parcelarias Privadas…, en vez de emigrar, que ese é un vicio noxento, obsoleto! En definitiva: O meu consello é que nin a min me contes os segredos da nosa Xunta, pois, pode chegar un día no que deixemos de estar xuntos, e agora que os periodistas se volveron investigadores, podo gravar o que me digas..., e vendérllelo!

Xulieta:

-¡E logo din que non hai violencia de xénero!

...

Aquel día non houbo mais anécdotas da Xunta, que se lles facía tarde para ir ao médico..., ¡outra proba! Á volta:

-Querido Romeu, quero un bico, deses de cine, pero que mo deas en Verona, pois esixo que o noso neno naza alí, alí mesmo, xa que tanto levamos presumido de Montescos e de Capuletos! Cando se aproxime o día, pedimos vacacións...

-.-

¡Por fin; tardou, pero naceulles o neno, con toda felicidade: aínda que italiano, un Froilán, así que…, aquí remata o idilio dos pais, e comeza a historia do fillo! Aquel neno afianzoulles a convivencia; ¡natural, pois, onde houbo brasas sempre queda un remol, aínda que neste caso pasaron do remol ás brasas!

¡Parabéns, protagonistas, que así non vai a menos a galeguidade; agora ides saber o que é bailar na punta dun fuso!

Xosé María Gómez Vilabella