CAMPO VERSUS CIDADE -III-

.../...  

¿Desertores do arado?

Mosteiro. Festa do Emigrante 2013.

¿Desertores do arado? ¡Deles, si, e deles, non, coma as mozas de Eirón! Parecemos moitos os oíntes do pregón festeiro, pero máis, moitísimos máis foron os que se ativeron a ocupar praza, prematuramente, nas carpas das merendas.

Se desertamos foi máis ben porque aló arriba, comezando a subir polos Axuntamentos e rematando nas alturas do Estado, un fato de incompetentes, de incompetentes e de comodóns, preocupáronse pouco, ou nada, en facer rendibles os bens de cada localidade. ¡Sexan anatema!

Iso de que, emigrar, para os galegos, é un atavismo, non o cre nin aquel que asou a manteiga. Emigramos porque os nosos horizontes estaban pechados, porque tardaban en vir os nosos amenceres. ¿A onde? Case sempre seguindo a ruta dalgún parente, ou dalgún amigo, que volvera rico, ou que se dera de rico! E para máis calvario, os Bancos españois tiñan a consigna, verbal por suposto, de poñer como número estatístico nas cesións das nosas remesas, Turismo! ¿Turismo; e iso, por que? ¡Obvio: Turismo significa, querían que significase, glorias, riquezas e belezas compartidas co turista, co estranxeiro; pola contra, remesas de emigrantes significaba, aireaba, calamidades de orixe, privacións en destino, mala administración, e xenerosidade precisamente co país que os lanzara ao abismo, á incerteza, ás penalidades! ¿Está claro?

Non é certo aquel refrán que dicía, “Lonxe da vista, do corazón tamén”. Aquel que o inventou era un falsario, ou un falsario ou un cretino. De propia experiencia: Nunca tanto lle quixen á miña terra como naqueles anos de Ifni-Sáhara.

O emigrante apertou, todos, sempre, os miolos para abrirse camiño, para non ter que retornar coa man estirada, coa man de pedir, pois sempre optou por alargar a man para dar: Escolas incluso, para que estudasen os fillos dos morgados, precisamente os fillos daqueles que, ¡en tantos casos!, lles negaron a herdanza, o reparto do pouco que sobrase de apartado o terzo e medio das melloras. En Galicia o fillo pródigo volveu repartindo, esparexendo bens; todo o contrario daquel da parábola; no único que coincide co prototipo da parábola é en que os morgados se cabreaban se o pai os recibía matando unha res, así fose un simple coello.

Xa o teño dito máis veces: Cando parou de vir ouro para Sevilla, para a Torre do Ouro, os galegos, ¡adquirido, que non roubado!, deron en remesar divisas, primeiro de América, e por último, de alén dos Perineos. ¿Quen llelo agradeceu, quen puxo en acción aqueles bens? ¡Ninguén! Dá vergoña dicilo, dá vergoña recoñecelo, pero á Historia non se lle pode ir con contos, con mentiras, así que, Verba volant, scripta manent! ¡Poñámolo por escrito en vista de que as palabras desaparecen, maiormente as que non conveñen, as que nos avergoñan!

-.-

Plano da batalla de Rande

Algo daquel tesouro espoliado aos indios, que o resto xace no reino dos polbos, deu chegado a Madrid ¡en carros do país, requisados! Segundo Pedro Amado, o embarque, reseñado nun documento que foi atopado moito despois, no Arquivo de Indias sevillano, o valor do embarcado naquela expedición, ¡só naquela!, superaba os 50.000 millóns de euros, ao cambio actual. Cando os “bajeles” estaban rebordantes e apenas quedaban ocos, Velasco (Manuel Velasco Tejada) ordenou desfacerse de todo obxecto inútil a bordo para facer sitio ás mercadorías, e así, canóns, munición, e outro tipo de material bélico foi desaloxado, ¡ignorando que os esperaban os ingleses no Guadalquivir! Como consecuencia, o potencial dos galeóns, que inicialmente era de 40 canóns, quedou reducido a menos da metade. Así se desviaron para Rande, con moito ouro e poucos canóns!

Tempo adiante os indios cansáronse de facer o indio, e aló se foi, para calmalos, o noso ínclito Xeneral Rodil, aquel ilustre inventor dos campos de concentración, pero fracasou, e con el, aqueles exércitos da terra e do mar, que aínda non voaban, pero, navegaban! ¡Adeus Indias, adeus indios, adeus aquela compañía de trata de escravos na que participaba a propia Raíña María Cristina!

Como escravos, igual que pobres, sempre houbo, e sempre haberá, a falta de negros, galegos! E aló se foron os nosos campesiños, a suar coma negros, para remesar, a falta de galeóns, unhas cantas letras de cambio. Os conquistadores, aqueles capitáns, aqueles vicerreis, eran nobres, nobres ou burgueses, ¡do burgo!, séxase, das cidades, pero a nova, nova e última ondada, campesiña foi, maiormente gallaécicos, ástures e galegos. ¡Abolida a escravitude forzosa, a oficial, foi substituída pola voluntaria…, para que as Españas seguisen botando pan ao caldo, para que seguisen sesteando, pois o que son as sabas…, xa virían de Holanda!

¿Onde foi a parar a prata de papel, a que veu en forma de letras cambiarias? Comezou no campo, polo campo, inicialmente para redimir aqueles foros enzubrigantes, humillantes, pero non se tardou en escolar aos fillos dos morgados, ¡agora terratenentes!, que pasaron a ter don, a castrapear, e de paso, a calzar zapatos! ¿Onde? ¡Onde se calzaban, daquela, os zapatos: no asfalto! A Historia sempre se repite: Os escravos dos romanos fixeron esa caixa forte de Lugo, por poñer un exemplo; e no XX, os escravos, ¿libres?, ampliaron Lugo, e con Lugo o resto das urbes galaicas! ¡Agora sen murallas, non? ¡Mentira, pois construíronse outras, pero no interior deses edificios chamados Bancos, unhas murallas de aceiro, con claves, ademais das tres chaves regulamentarias! Cando se esgotou o diñeiro dos emigrantes, os Bancos acudiron á Débeda Externa Privada, así que, para pagala, como se fixo en tempos cos foros…, temos que volver a emigrar, para repoñer! ¡Ese maldito péndulo de Foucault…!

-.-

Meus queridos frades…

Fondeira do convento de San Cibrao.

Chafalladas das sucesivas restauracións.

Meus queridos frades, estaba aberto o portalón das encuastras, e como falta media hora para a misa parroquial…, acordeime de vosoutros e, entrei!

Estou paseando polo que foi a vosa horta, e de paso, pídovos audiencia: ¿Queredes falar comigo, que me sigo considerando fregués de Montecubeiro? Para presentarme: Meu bisavó tivo aquí dous irmáns; por suposto que foi cando este edificio estaba enteiro, que agora, ¡xa vedes!, isto que queda en pé, tan mal restaurado, non é máis que a parte traseira do convento, pois o resto…, o resto tamén descansa en paz!

¿Onde están as vosas almas, almas que non ánimas; e de paso, cantos sodes, cantos fostes, sumando beneditinos e dominicos, por suposto? Xa sei que estades no Ceo, pero, Ceo tamén é aquí, aquí en San Cibrao, pois, como Deus está en todas parte, aquí o temos, e vosoutros con El!

Sendo eu cativo, e dada a circunstancia de que cheguei a saber o Astete, da primeira á última, un franciscano que, a falta vosa, veu predicarnos unha novena das ánimas, emperrouse en levarme para Herbón, pero meu pai queríame de morgado, e como os curas non podían, nin poden, casar…, non se desfixo de min! ¡Miúda decepción se levaría cando lle dixen que, xa que non fun ao convento, iría voluntario para o Ministerio, outro convento, coa diferenza de que en Madrid xurábase, comezando pola bandeira! Agora sigo casado, a Deus grazas, así que, o de Herbón, definitivo! Pero estou disposto a facer un noviciado con vosoutros, meus frades queridos e admirados…, se me aceptades! Se me aceptades virei por aquí a miúdo, que se está o portalón pechado, salto a parede, pois, de momento, aínda estou áxil!

Daquela, ¿por onde empezamos? Se outra cousa non mandades, comezarei polo Credo…, para que vexades que sigo sendo crente, e iso a pesar dos dez anos que pasei en territorio musulmán! Xa sei, xa, que dá igual dicir Deus que Alá, que Deus hai un só; iso si, baixo tres formas, ás que chamamos Trindade. Queridos frades, que guapo é lembrarvos, imitarvos! ¿Imitarvos? ¡Non vai ser fácil, pero, intentareino! O primeiro que vos quero preguntar, se non é pecado: ¿cantos quedan na parroquia con un entrego frade, fose beneditino ou dominico? ¡Nesta soidade, e non caer na tentación? ¡En todo caso temos o antecedente de Rosalía, filla dun cura, e ben boa, ben sa, ben intelixente que saíu!

Outra que ardo por preguntarvos: ¿Que tal lle foi a Mendizábal no Ceo, perdoásteslle? Como non me contestades, vou calar, mais seguirei falando so; falando so pero facéndome á idea de que estou dialogando con vosoutros, meus queridos frades. Vou falar moito, pero escribirei menos, un case nada, porque este portátil pesa o seu, e os dedos tamén se cansan de teclear. En todo caso xa repican as campás, así que entrarei na igrexa, que logo empezará don Manuel co seu Introibo ad altare Deu! ¡Como envexo a don Manuel, e que feliz sería eu se os curas se puidesen casar, pois daquela, mañá mesmo ía para Herbón, xa que antes non me deixaron!

-.-

Para valorar Galicia

nada como darse unha voltiña polo Sáhara.

¡Desagradecidos, que nos tocou en herdanza un paraíso, e aínda así renegamos do Dador! O deserto só ten de bo que os solares están baratos, pero, as hortas? Só a España se lle puido ocorrer aquilo de facer casas en Aaiún, só a España, e para iso, en solar prestado!

Di a película que, “Sen tetas non hai paraíso”, pero eu afirmo que, sen verde, tampouco! A cor verde tíñase por signo de esperanza…; ¡a cor verde é presente; esperanza, en todo caso, é o azul, o azul dese Ceo que esperamos…, ía dicir, merecer, pero será máis certo que nolo doen pois o que é merecer…, segundo quen, como e cando!

Non comparedes aínda pois isto que vos brindo na fotografía non é propiamente o Sáhara, senón a súa antesala: Trátase da Saguia el-Hamra, pois as dunas están ao Sur do Aaiún. ¿Coñecedes Corrubedo? ¡As dunas de Corrubedo son simplemente un retrato en miniatura do deserto, se ben con temperaturas gratas, levadeiras.

Aos nosos paisanos, aos descontentos coa súa sorte, eu mandaríaos face-la mili ao Sáhara…, pero xa non é noso, nin o deserto nin a mili! Con isto sabido, dous pecadores irresponsables: aqueles que deixan as terras a silvas, e tras deles, os que, en vez de acender unha vela a Deus na igrexa, en agradecemento, acenden o chisqueiro no monte do veciño. Tamén sei onde estivo o erro: ¡en pechar as celas de Conxo, tan necesarias que nos eran actualmente!

-.-

Na cidade tamén se fan amigos

Noso pavillón (B.E.E.) en Aaiún.

O meu fillo, Pedro Paulo, montado nun camelo.

Acabo de recibir un orixinal do semanario “A.O.E.”, publicado en Sidi Ifni, do 18 de Febreiro de 1962, que mo enviou o meu compañeiro, ¡porén amigo!, desde Valencia, Francisco Javier López Fernández, do que escáneo este recorte. ¿Queda demostrado que hai amigos de amigos, amigos que conservan as lembranzas dos seus amigos, neste caso durante medio século? ¡Non é que abunden, pero, tratándose dun Francisco…, só lle falta ser Papa! Os inimigos fanse sos, brotan sos, coma as ortigas; os amigos hai que facelos, merecelos, sexa no campo ou na cidade, non si?

-.-

De monte de Santa Margarita, (Coruña),

coas vaquiñas pastando,

a praza de Touros,

polas estocadas sangrando.

Do sangue dos touros

aos “donantes” da humana.

¿É, ou non é, o Péndulo de Foucault?

Por iso non hai que desesperarse, pois as fantasías humanas sempre deveñen en retrocesos, en vaivéns. Xa pasou con aquel rañaceos de Babel, que, en vez de chegar ao ceo, esfarelouse na terra, e hoxe en día, nin rastro del!

Aquí na Coruña comezouse por trasladar a illa á terra firme, cun recheo, castelo de San Antón incluído, que aínda o lembro con unha lanchiña transbordadora amarrada nas súas rochas; ¡e nin así chegou o solar, que as casas deron en trepar polo monte arriba…! ¿As vaquiñas? ¡Fóra, que xa nos traerán o leite de Lugo, e os queixos da Ulloa! ¿Os muíños do Parque? ¡Con tal de deixar un, de mostra, pois o pan viranos de Carral, dos fornos de Carral, que se afumen eles pois o noso é…, herculino!

Como aínda estaba sen inventar a inseminación artificial, as vacas da Coruña, sen touros, pasaron a mellor vida. Pero os touros tamén se acabaron porque volveron de Venezuela os nosos emigrantes, afeitos a paredar, e paredaron! Tan ben paredaron, e tan ben nos tourearon, que non quedou unha peseta para ir á praza, ¡nin á de touros nin á outra! Detrás diso, anemia, transfusións! ¿Doazóns de sangue? ¡Si, pero, de quen? ¡De quen vai ser: dos vaqueiros de Lugo, que eses comen a nata e mándannos o soro! Agora están fortes, e poden doar sangue. A próxima vai ser pedirlles que nos contraten para volver ao campo, para gardarlles as vacas!

-.-

Os camiños baleiros

Saíndo de San Cibrao

¡Todos, non; e menos mal! Isto é o que máis boto en falta, as andainas: Ir á Misa, ir á festa, ir á feira… Á volta cada quen retornaba cando e como podía, pero, á ida…? ¡A tribo enteira, en animada compañía, en amena conversación! ¿Culpables? ¡Os autos, que por algo se chaman así, por autónomos!

Os peregrinos a Compostela levan un afán común, e como tales son comunitarios, asociados; os outros asociados son os do Patrimonio de Castroverde…; ¡iso, patrimoniais, e como tales, tradicionais! Non os teño por tradicionalistas, nin tradicionalistas nin das JONS, pero tradicionais, si!

¡Malditos autos, que desfixestes as relacións veciñais! Agora, de presente, como non sexa que nos falemos polo móbil…! A todo isto, ¿como fan os rapaces para coñecerse, para relacionarse, para namorarse? ¡Meus pobres, mal o teñen, que só lles queda a aula e mailo botellón para coñecerse, e así lles resulta, que ligan moito pero sen liga, sen profundar no coñecemento recíproco! Nas aulas reina a competencia, e os namoros non son competicións senón complementariedades; en canto ao botellón…, por algo a borracheira é unha atenuante nos delitos!

¿Que na cidade é diferente, que estamos máis arrexuntados que na aldea? ¡Si, ho, aparentemente, pois, de facto, nin nos portais nos saudamos porque…, quen coñece, quen foi presentado aos veciños do piso 27, porta H? A torre de Babel fracasou porque eran moitos; moitos a falar, moitos a discutir; e logo que falaban en vinte linguas, arameo incluído. Pois na urbe actual, ídem de lenzo: de postos a falar, na mesma beirarrúa falaríamos noutras vinte linguas, así que, para non entendernos, xa nin comezamos, que nin a dereita cedemos. O único que aprecio na miña beirarrúa é que os rapaces, como sempre andan coa vista baixa, cando se cruzan cunha moza mídena de abaixo arriba; en cambio, as rapazas, como adoitan ir entaconadas, ¡para pasarlles aos varóns!, míranos de arriba para abaixo, pero sen dicirlles nada, ¡absolutamente! Coido que o fan de decepcionadas tan pronto reparan nos seus calzóns caídos, caídos e raídos, estilo Cantinflas, que tal parece que van ou veñen dos lavabos. ¡Nada, que imos camiño da nada, da desintegración social! ¿Daquela, que nos queda? ¡Iso, andar sos, falar sos!

-.-

A colmea humana

¡Que o veño dicindo, que sobra xente nas nosas cidades…, a menos que tripliquemos, que multipliquemos, as industrias exportadoras! ¿De que viven, de que vivimos, que comemos? Hai veces nas que me paro a meditar, ¡en definitiva, a falar so!, e daquela chego á conclusión de que Deus segue mandándonos o maná bíblico! ¿Non será que nos mantén a polución urbana? ¡Tamén podería ser!

¿A onde vai esta xente? Pois, os maiores, a buscar traballo; e os rapaces, a estudar, a estudar cousas que non dan, nin darán, pan: letras, maiormente letras, pois en canto ás ciencias, para montar fábricas sería preciso devolverlle ao país esas inxentes fortunas que temos, ¡que teñen, algúns!, agochadas nos paraísos fiscais! Así ocorre que, poño por caso os de Mondoñedo, xa non cavan para vender pan de trigo, e se, por un casual, algún deles estuda, ou estudou, ciencias, tal que Medicina, daquela veñen os gringos, e cázano! Para facelos retornar foi preciso que El Rei caese da cama, e rompese a rótula; como os de Letras non sabemos operar…, ala, que veñan, que volvan, eses cerebros! Por algo lle cortaron a cabeza a Pardo de Cela, por algo, que xa daquela estorbaban os pensadores, fose en Mondoñedo ou no resto!

As formigas, e coas formigas as abellas, tamén saen así, a fatados, pero eses bichos economizan, transforman, almacenan… ¡Claro, son bichos, e os bichos non levan gravata, non viaxan en bus, non teñen cerebros de quilo e medio! ¿Que teñen raíña? ¡Iso si, pero os abázcaros, de feita a súa labor, retíranse, retíranos; en canto á raíña, só teñen unha, pois a vella enxamea desde que ten relevo! En definitiva: ¡que na colmea, e no formigueiro tamén, non hai políticos! Por iso van por Ciencias, pois nesas comunidades os contos non prean, non collen, no agarran, non trunfan! ¡Ai se trunfasen ouros, pero a baralla do meu país só ten espadas, copas, e bastos; e para iso os bastos só se aplican aos ladróns de baixa estofa!

-.-

¿Que é funambulismo? Haino de dous tipos: O circense, e tamén o daquel labreguiño que tivo que emigrar, fose do campo á cidade, fose da súa terra a un país estranxeiro. ¡E, que pouco se ten falado diso! Non é doado, pero, intentareino!

Para ver o circense, hai que paga-la entrada; para experimentar o migratorio, hai que pasar por elas, e como non é prato de bo gusto, aínda que se saiba facelo, relatar as propias miserias doe, así que esas sensacións morren asfixiadas no espírito do propio actor.

Que ben o dixo Rosalía, unha persoa valente, das poucas que se atreveron a manifestar a súa dor íntima: Adiós, ríos; adiós, fontes; adiós, regatos pequenos; adiós, vista dos meus ollos: non sei cando nos veremos. Miña terra, miña terra, terra donde me eu criei, …

No circo, como tamén na emigración, hai un foco luminoso que nos indica o camiño, ¡unha corda sobre o abismo! Ese foco é a crenza en que haberá premio, loanzas, aplausos, goces, prosperidade…, á final do recorrido! ¿E se hai caída? Daquela nin os teus veciños te uparán para que retomes a corda! A familia pode que si, pero o que son os veciños…, eses aplauden a caída; iso, a caída!

Para a arrincada, e xa non digamos para as retomadas, precisase, sine qua non, audacia, pero tamén valentía, aínda que tamén hai quen opina que é suficiente un quilo de estupidez. Sexa o que sexa, e sexa como sexa, o indubidable é que aos galegos sempre se nos deu saír de aventuras, non si, amigo Cervantes? En física chámanlle inercia, pero aquí sempre estivemos por riba das leis da física, que por algo somos fisterráns, séxase, Plus Ultra!

¿O clima tería algo que ver? Preguntoume unha vez un canario, discutindo sobre a aventura do seu conquistador Fernández de Lugo. ¡Coido que si! Este clima un tanto friorento, nebuloso, de largas invernías, antes da luz eléctrica e das calefaccións todo se circunscribía ás mantas de lá, que non hai mellor multiplicador para a especie humana! De aí que a materia, como ten horror ao baleiro, fíxonos buscar novos e amplos espazos, de ser posible temperados, para ocupalos, para non dar de cóbados, nin aos irmáns nin aos veciños. Así se explica a aventura daquel Fernández, daquel lugués.

Do campo á cidade, e, desde que as enchemos, desde que as baleiramos de posibilidades, outra vez á corda, se ben con menos dificultades pois das cidades adoitase emigrar ás outras, de urbe en urbe, que así a adaptación é máis leve, de maior uniformidade. Pero está a cuestión idiomática?, pode preguntar alguén. ¡Non tal, que meirande foi a de pasar dunhas aldeíñas xenuínas a unhas capitalidades castrapeiras, e xa non digamos ás castelán parlantes! Claro que iso era antes, pois, dun tempo a esta parte, ¿en que se diferenza o campo da cidade, con iguais, o mellores, supers, escolas, tele, etcétera? ¡So se diferencian nunha cousa importante: Que nas aldeas o fume sae pola cheminea, para seguidamente depurarse nas arboredas, mentres que nas urbes, sobre non ter urbanidade, nin urbanidade nin case urbanismo, os gases pasan directamente dos tubos de escape ás nosa nafres, ¡pobriñas, tan delicadas que son…, algunhas!

-.-

De Feira do Gando a Feira do Polbo

E non só en Castroverde, ou en Mosteiro, para citar as dúas miñas, habituais da miña crianza, que noutros lugares tamén desapareceron; ¡as carballeiras, non, de momento; as reses, si! Onde se adoraban as vacas, as eguas, as ovellas, as cabras, os porcos…, erixiron aras, altares, para o polbo, para o deus pulpo, e non foi mala idea xa que a propia Natureza ten horror ao baleiro!

A Natureza ten horror o baleiro, e eu, na miña nimiedade, tamén. Por iso me horroriza a contemplación desta Galicia tan boa e tan…, xa o dixen, baleira! ¿Tan baleira é da familia do verbo cambalear? ¡Ai, Deus, que me parece que si! Por algo, maiormente nos estíos cálidos, cálidos pero ventosos, vén por aquí o diabro, que sempre gozou da maleza, e…, pégalles lume aos montes! Se me atrevese, pero co diabro non hai chanzas, polas ganas convocaríao a un aquelarre para preguntarlle se é certa a miña sospeita: ¡Que arrima as brasas do seu inferno en vista de que Deus lle deixa o espazo libre, en vista de que ninguén, ou poucos, lle rezamos a Deus pedíndolle que multiplique, ademais do noso pan de cada día, aqueles filetes de boa crianza, de boa alimentación, nutridos con este zume verdinegro das nosas terras!

Perdón, que dixen mal: Nosas, as terras, non, xa non, posto e suposto que delas aborrecemos, e así as esquecemos; non son nosas, senón do diabro, por iso, polos noso desprezo, polo noso abandono, e o diabro, sabido é, ata co rabo fai lume!

-.-

De muíños a museos

O último dos muiñeiros de Montecubeiro,

precisamente sobriño de José Veiga López,

un dos fusilados en Montecubeiro, por..., acaso por ser muiñeiro?,

explica o seu funcionamento a uns turistas.

Daqueles muíños só queda a muiñeira, e para iso tócana nas festas con altofalantes, que xa non é a mesma! ¿Por que te mataron, Veiga López, acaso por innovador, por montar esta acea en vez de emigrar? Fuches arriscado, ignorante e arriscado: arriscado porque innovaches, e ignorante porque ignoraches que aos caciques do lugar nunca lles gustaron os veciños innovadores. Naqueles anos Trinta pasaches dos muíños “de herdeiros”, dunha soa pedra e pouco banzado, a unha acea de dúas pedras, con cribas hidráulicas, e para iso, con cartos prestados, facendo ti mesmo a metade da construción. Tamén cobrabas maquías a pretexto de que, o que traballa, cobra! ¡Ai de ti, incauto, que esqueciches que os veciños poderosos queren, sempre quixeron, escravos…, escravos gratuítos!

¿Ves? ¡Gañaron os caciques: unha, porque os seus fillos, en vez de sementar trigo, estudaron leis, leis con minúscula, leis da letra pequena, que era a mellor forma de promoverse nas listas electorais; e outra porque, a diferenza dos romanos, superadas aquelas teses de dar Panem et circenses á plebe, agora dan mitins, séxase, única e exclusivamente, circo!

-.-

Vasos comunicantes..., na terra!

Transferencias, complementariedades, interaccións, equilibrios entre campo e cidade: simbioses en definitiva! ¿Quen dá a quen? O que está claro é que o home, a Deus, só lle pode dar as grazas, pero aquí abaixo demos en deificar a cidade, ¡o ídolo da Contemporánea!, e vai ser cousa de equilibrar a balanza…, se non queremos comer tixolos!

¿Quen pode negar que, primeiro entre a cidade e mailo campo, e despois do campo á cidade, sempre houbo, e sempre haberá, vasos comunicantes? Os aires puros ían do campo, ¡para comezar, a clorofila!, mentres a cidade se comprace en remitir as súas toxinas…, para que llas purifiquen no bosque! Pero, a auga de colonia…, é tóxica? ¡A colonia, non, os perfumes das damas coido que non, pero, as cloacas, si, tanto se verten no campo coma se o fan no mar!

¡A pureza, a mellor de  todas, estaba na cinsa, precisamente na cinsa, naquela cinsa das lareiras! A carón do lume, ¡ese lume que o purifica todo de feito nas casas, e que o arruína de feito no campo, malditos pirómanos!, aqueles avós, aqueles pais…, canto non purificaban na prole! Non houbo, nin haberá, mellor escola, dentro das limitacións de cada época! Da lareira saíron virtuosos, pero, emigraron… ¿A onde? ¡Que máis dá Sodoma que Gomorra, se ámbalas dúas son, ou eran, cidades! ¿Non hai depuración nas cidades? ¡Si que a temos, pero é de mecanismo lento, pois resulta máis difícil reformar que formar! A aldea formábanos ao natural, pero á cidade fórmanos no artificial, niso que chaman, de mal nome, ciencia.

Viñeron, xurdiron, os arquitectos,  arc = xefe; e tekton = construtor, que, de tan listos que eran, ou se crían, entroulles a soberbia, e dixéronse: Deus creou as árbores; pois nós, que tamén procedemos do Olimpo, rañaceos! O pero foi que, mentres non se inventaron as grúas, eran os desertores do arado os que tiñan que subir as pedras; fuxiran das areas das súas agras para upar bloques das canteiras!  Niso tamén lles ganamos aos burros, pois nunca se viu un burro que viaxase dacabalo doutro. ¡Adiantos da tecnoloxía!

Bloques de lousa “Verde Pol”

Cando toque demoler os rañaceos, ¿a onde levaremos os restos, enterrarémolos nestes ocos de onde saíron os seus materiais? ¡Vedes como é inevitable devolverlle ao campo o que é do campo; vasos comunicantes, en definitiva!

-.-

Deserción, non; integración, sí.

¿Desertei do arado? ¡Non; integreime na cidade…, pero sen aborrecer o campo! Daquela, auto felicítome, que non todos puideron, e moitos desintegráronse!

Perder as virtudes do campo para somerxerse nos vicios da urbe boa desgraza é. ¿Que non hai vicios, malicias, no campo? ¡Por suposto que si, pois as ortigas sempre medraron, sempre se deron, nas mellores terras, pero do campo traemos uns cheiros que nin a mellor colonia! O desexable sempre é, sempre será, compatibilizarse, acomodarse ao molde sen perder a esencia; ¡sen perder a esencia!

Comezando polo espiritual: A relixiosidade do campesiño é, ¡era!, tan pura coma as flores dos seus campos, pois ata os blasfemos crían en Deus. ¿Daquela, por que o facían? ¡Eran esgarros do demo na súa boca; era o diabro que non atinaba a manexalos doutra maneira, pero nin o máis brután o facía con xenreira, senón con sometemento ao Envexoso pois ninguén envexa tanto ao campesiño coma o propio Satán; ¡por algo será! Persignábanse nada máis aparta-las súas sabas de liño áspero…; ¿facémolo na cidade ao levantarnos, ao saír á rúa, ao pasar diante dunha igrexa? ¡Aí o tedes: na cidade adoramos ídolos, comezando polo deus asfalto, que é negro, e cheira, a cousa máis oposta ás rosas, a eses amenceres nos que a saída do sol vén a ser un alzamento do pano para que podamos contemplar, xa espertos, as marabillas dos nosos campos!

Non hai, non debera haber, oposición entre campo e cidade, xa que son, e nunca deixarán de selo, insisto, complementarios: A cidade presta servizos ao campo, pero o campo mantén as cidades, nútreas. ¡Síntoo moito, pero, se o esquecemos, a penitencia vai ser que os chupatintas teñan que volver, teñamos que retornar, ao arado romano…, iso se queda madeira con que facelos, pois, queimando os bosques, tamén queimamos os arados, ao estilo de Hernán Cortés!

-.-

La Coruña, ciudad de servicios. ¡Branca, sería branca, e non saltona, que ti non tiñas intención de pasala ao sector terciario sen culminar o secundario, se non fose por aquela chamada nocturna, imperiosa, e oportuna, do ínclito Alfonso Guerra, non si, amigo Juán? Conservo a túa tarxeta, pero non así, que non a houbo, unha gravación daquela chamada…, triangular…, ¡que aquel si que foi un triángulo e non o da Masonería: de P a A, e de A, ¡máis imperioso que un cabalo andaluz!, a  Juán. Así que, como non houbo gravación, e ti fúcheste sen deixarmo dito, tal que por escrito, outro segredo máis no meu cerebro, que xa está abarrotado de segredos de Estado; pero falaremos, de novo, Aló Arriba, pois ti, e acaso tamén eu, despois do Purgatorio para Arriba subiremos, Deus mediante!

¡Mira que o levo dito: Non se pode pasar do sector primario, directamente, ao terciario, pois iso non resulta, non o recomenda, non o pode recomendar, ningún economista, salvo que camiñe coa cabeza nas nubes, ou por riba delas! Púidose facer, e de feito fíxose, daquela que chegaban os indianos retornados co seu baúl cheo de divisas; ou máis adiante, cando as contas de pesetas convertibles se saturaron de divisas europeas. Pero é que daquela si que había, si que tivemos, sector secundario, só que alén dos mares, ou alén das fronteiras: Os nosos desertores do arado pasaron naqueles países ao secundario, ¡pero ao deles!, e volveron para o noso, deron o salto sectorial… ¿Como, cando e por que?

Daría para un libro, así que neste “blog”, xa saturado deles, unha breve referencia: Por aló adiante puxéronos a producir de moito nabo nuns campos e nunhas industrias avanzadas, así que o empresario compartiu gaños cos nosos, coa nosa xente, que lle ían desde os nosos campos cos brazos fortes e as mentes sans; braceiros dispostos a deixar os brazos naquelas xornadas de horarios infinitos; á volta, coas pernas quebradas, e non só os brazos, apoiados en senllas caxatas, trouxeron consigo a bulsa dos cartos. Isto foi o cando. O por que se foron ao carallo, falando mal, aquelas economías tan economizadas, e tan suadas, tamén está claro: porque aquí, unha boa parte, e a través dos Bancos, pasou aos especuladores…, ¡aos fomentadores de servizos, que é igual que dicir, fomentadores de vicios! ¿Rima, non si? O resto, mediante transferencias bancarias, ¡dos propios Bancos, que non dos seus clientes!, fuxiu, traspasou o Cebreiro, a Canda, o Padornelo…, para beneficiar, para satisfacer, outras economías, outras economías que si que crían na eficacia do sector secundario. Daquela, o de sempre: ¡Veña exportar mozos, que cos seus aforros xa importaríamos mercadorías!

Non sigo, porque vou tolear con só recordar; e de postos a recordar, chégame con lembrar aquel consello de meu avó: Querido neto, se queres ser feliz, non analices, pois, auga que xa non podes beber, ou que non podes deter, déixaa correr!

-.-

De poucos temas se leva falado tanto, nin tan ben, como da muralla de Lugo, pero eu discrepo nalgún punto: ¡Non a fixeron os romanos; fixéronnola facer! ¿Como? ¡Como ía ser, a lategazos, igual que tódalas fortalezas da antigüidade! Daquela, como, ou por que? Meu amigo, agarda, ten paciencia, que é preciso achegarnos á loba, á loba capitolina, e pode morder!

Para comeza-los cestos fan falta vimbios, non si? Para referir unha historia fan falta datos; e a partir deles, analizalos. Rómulo e Remo non puideron evitar a súa conditio de Praedators… ¡Si, si, mamaran da loba, na loba, e todos sabemos as tendencias do canis lupus! Os lobos tenden a almacenar carnaza, tanta ou máis da que poden comer: rouban, rouban e matan, a degoxo, de insaciables que son! Pois ben, con esa mentalidade, o seu castriño, alí na cunca do Tevere (Tíber), facíaselles incómodo, e quixeron elevalo á categoría de civitas, máis para iso facían falta dúas cousas: poboación e manducatorum.

¡Viñan da loba, así que tiñan mañas, para iso e para máis! E para poboar, sabinas! Unha noite de lúa, e cada romano con dúas, debaixo dos seus brazos, fortes, lobunos. ¡Ao caladiño, sen ouvear! ¿O manduco? Italia é estreita, pero longa, así que había moito por onde, mais, para asegurarse a rapina, cumpría amurallar, cercarse, alzarse por riba dos inimigos, séxase, dos provedores; provedores a fortiori, por suposto!

¿Que pasou en Lugo? ¡Non teño que explicar o conto, pois os meus paisanos son listos coma diabros, e ben o saben, pero, por comenencia turística, calan! Daquela, eu tamén!

.../...

Pasa a

CAMPO VERSUS CIDADE

-IV-