ESPALLANDO IDEAS -IV-

.../...
 

Os extremos tócanse; ou eran, Los extremeños? Como xa non temos ao Garisa, nin ao Andrés Pajares, quedarei coa dúbida. Do que non as teño é de que, neste mundo, funciona o péndulo de Foucault, pasando dun extremo ao outro cada pouco tempo.

Onte mesmo, un vello amigo, que á súa vez é amigo doutro amigo meu, contoume o que lle pasou, aquí mesmo, nunha praia periférica, próxima a esta Coruña dos meus pecados, un día destes. Pero comezarei lembrando aquela reiteración dos “colmos”, en época non tan remota; aquela insistencia de preguntarche: ¿Sabes cal é o colmo…, disto, daquilo, do outro, do de máis alá?, que todo se concretaba en colmos, en colmar o vaso do humor nunha época na que nunca tanto brillou o humor español coma no franquismo, pois, coa censura inquisitorial entón gozada o humor chegou ao seu colmo, ¡tamén o humor!

O amigo, supoño que acordándose daqueles “colmos”, colmou a miña paciencia soltándome un: -¿Á que non sabes cal é o colmo dunha grúa municipal? -¡Non sei; se cadra levantarse cando os cidadáns dormen! -¡Andas cerca! O caso foi que a ese Cura…, tan falador que era, de tanto falar, e por falar ben, tiveron que facerlle unha…, a ver se o digo, unha larinxectomía, seguida dun tratamento logopédico… Pois, ao que ía: O de cabeceira recomendoulle tomar o sol, e os psicólogos que se distraese todo o posible, tal que contemplando as olas do mar, que é a cousa máis movida, a menos aburrida, das ata agora coñecidas. Dito e feito, así que, para iso, como non podía falarlles aos taxistas, levaba o seu utilitario ata cerca da praia, aparcando nun solarciño aberto, na mesma beira do asfalto, ata que un día…, madrugou a grúa!

-Pero, non estaba aló ás aforas, nun solar aberto?

-¡Claro; por iso a grúa non puido levarse ao dono do solar, en castigo por telo aberto, e…, levoulle o coche ao Cura!

-Entón, non había sinal de, “Prohibido aparcar”?

-¡En absoluto! O que había, o que houbo, segundo me contaron, foi o bromazo de deixar ao Cura…, sen cura! Iso demóstrase en que, cando deu localizado o seu cochiño, e pediu a copia da multa, canto lle deron foi un papeliño con dous números atribuídos aos gardas denunciantes, séxase, anónimos. Seica fixo un recurso, pero, como non apele a San Pedro…! ¡Multa por estacionamento indebido, e factura da grúa! Como ves, unha grúa grotesca, manexada por uns ateos, inimigos de Gorbachov!

-Daquela…, non eran comunistas?

-¡Que va, pois Gorbachov, cando se despediu daquel Papa, díxolle: Santidade, aquí ten un amigo, pois son ateo pero non practicante! Estoutros, vaia se practican!

¿Que vos parece que lle dixen ao meu interlocutor? Pois…, o primeiro que se me veu ao papo: ¡Pobres curiñas, que todo se lles volve apearse: Apeáronse do púlpito, déronos a cara ao misar, quedáronse sen sotana e sen coroniña, aquela coroa capilar que os diferenciaba dos pecadores; tamén veu un logopeda, outro, e prohibiulles falar en latín; despediron aquela vella que adoitaban ter de criada, para que as beatas do lugar non se celasen, e agora comen bocadiños, ou sopa tabernaria; apeáronse do macho e mercaron utilitarios de segunda man…, para achegarse ao proletariado; por se isto fose pouco, veñen esas grúas municipais para apartalos das olas do mar, do pouco que lles quedaba, e sen compadecerse da cura do Cura... ¡Estes ateos, estes césares, que so cren nos denarios…; nos denarios e nas bromas estúpidas, estúpidas e sacrílegas, pecadentas!

-.-

Abraiado, impresionado, por esa estatística comparativa que evidencia que en España aínda lemos mal, e interpretamos mal, calquera pode, ¡e debe!, facerse esta pregunta: ¿Lemos mal, ou é que nolo explican mal? Imos aló:

De entrada, nin en galego nin en castelán nos expresamos con propiedade, sempre acurtando verbas, falando atropeladamente, e dando por entendido que o destinatario, sexa oínte ou lector, xa sabe por onde van os tiros, xa coñece os antecedentes do “tema”, como agora se di. Pero tamén é certo que os dicionarios son voluminosos, fisicamente pesados, parándose en disquisicións non sempre necesarias, e xa non temos mans traballadoras; outra cousa sería se se puidese oír ou ver cos pés, pois estes, de ben embotados, están afeitos a darlle á pelota… ¡Iso, a pasa-la pelota! En canto ás mulleres, que non adoitan darlle ao balón…; estas, con eses tacóns altísimos, metálicos, levados a propósito para vérlle-la calva aos homes, o que mellor fan é tocar o pasodobre, dobremente dobre.

En canto aos dicionarios, se eu mandase mandaría facelos en tres tomos: Un deles, o máis pequerrecho, o máis lacónico, para levar no peto ou na carteira escolar; un intermedio, con terminoloxía científica, sinatura por sinatura; e para a casa e mailo despacho, o grande, o xeral. ¿Vale? ¿Vale que se diga vale, así, por calquera cousa?

Falando de dicir: Dun tempo a esta parte está visto que hai dous tipos de fala, a das verdades e maila normal, séxase, a do “todo vale”. ¿Que cal é a das verdades? Entendo que se trata desa que comezamos, “Se che vou dicir a verdade…”! ¡Carajo, así que nós mesmos confesamos que non sempre a dicimos; vaites, vaites, vaite coa dobre moral; o que nos faltaba!

Que vergoña…, non si? ¡Non, non tanto, pois é máis vergoñento o de non saber escribir, e tamén o de non saber falar, que o de non interpretar as galimatías! O problema igual comeza nas casas: ¡Xa non temos lareiras para intercambiar pensamentos, e logo que os pais, entre que estudiaron, algúns, con becas doadas, e as “súas labores” respectivas, non poden, ou non queren, ocuparse excesivamente da prole! En illo tempore dicíase, poñíase nos papeis, daquelas mulleres que tiñan cen ocupacións, e aínda así atendían á educación dos fillos, ¿Profesión? ¡Sus labores! Co que agora abarcamos, ou pretendemos abarcar, o dicionario é tan imprescindible coma o pan de cada día, día a día, toda unha vida! Apostaría que aínda hai casas que non teñen dicionario, nin sequera un de peto! ¿E pan? ¡Tampouco; lamentablemente, non todas o teñen!

Tiven un profesor que…, que aconsellaba, non, que mandaba: “Hay que hablar como se escribe, y escribir como se habla”. Hai excepcións: por exemplo, para namorar cunha mirada, chega; iso si, se é limpa, limpa e fonda!

-.-

¡En hora e media, desde a Torre de Londres á de Alvedro! ¡Estes netos, que voan máis có pensamento! Outro tanto levábame, na súa idade, baixar a Mosteiro para coller o coche da Liña, o de Lugo. Deus vai ter que poñer atmosfera noutro planeta, se non a teñen, pois esta terra está revendo, encolle!

Pero o que máis me quita o sono é que, coa terra encollida, a distancia interpersoal cadora é máis ampla, ou iso me parece. ¡Que lonxe está o ego, cada un dos egos, do ego do meu próximo! Segundo teño entendido, Howard Gardner, na súa teoría das “Intelixencias múltiples”, iso que nos permite atender, atender pero tamén entender, aos demais, opina que ten relación directa coa área da cortiza cerebral chamada “lóbulo frontal”, que é onde radica a “área de Broca”. etcétera, etcétera. ¡Uih, que alivio; menos mal se é así, pois, de tratarse da “cortiza terrestre”, a pouco íamos tocar, co minorado que está o mundo!

Onte mesmo: Non me cederon a dereita na beirarrúa, nin o asento dos vellos no bus, e despois déronme un forte empuxón, que seguramente foi pola miña lentitude en apearme; no Centro Médico, á voz de, “Pase o seguinte”, coáronseme dous ou tres; na panadería, cando ía mostrar o meu número, unha rapaciña aprestouse a dicir, ¡Eu, sona eu!; iso si, con voz doce, como de vinte anos, e por tanto, casadeira. Non lle din queixas, pois igual tiña présa, que igual a esperaba aquel rapazolo das barbas en gaveleiros apoiado no couzón da porta, seguramente de canso que estaba de tanto trasnoitar para…, para escoller rapaza!

¡Téñoo claro: é un problema de ubicuidade iso de que nos atropelamos ao encoller as distancias, tódalas distancias, en particular as persoais! Porén, a miña dúbida vai por outro lado: ¡Os egos tenden a separarse, e de seguir así, dentro de pouco, adeus próximo, pois, en vez de próximo, haberá que saltarse unha letra, o “q”. Que estamos de cu uns para os outros xa o sabemos, e daquela, pasar ao “r” de remoto! ¡Mira ti por onde ata os dicionarios están encollendo!

-.-

Penépole moderna

A vida dá que tecer, tanto aquí coma en Ítaca, non si miña Penépole? Ti esperabas por Ulises; pero todos agardamos un porvir, ese porvir que non acaba de vir!

No entrementres, non nos cansamos de tecer e de desfacer: Propósitos, promesas, ilusións…, seguidos de frustracións! Temos pretendentes a barullo: luxos, vicios, tentacións que non se cansan de chamar á porta, ¡á porta inferi! ¿E nós, mentres, que? Pois…, de convalecencia continua: Tratámonos, medicámonos, facemos propósito da emenda, pero…, vivimos no mundo, e o mundo dá que facer, dá que loitar, dá que tecer!

Nacemos como nacemos, uns máis limpos cá outros, a uns bautízannos e a outros, non, pero aínda así, dun xeito ou do outro, nome temos, que xa é moda poñérnolo antes de nacer, agora que se coñece de antemán o sexo da criatura. Lávannos a todos, sexa coa auga bendita ou coa outra, pero a mesma auga adoita traer impurezas; e logo que as toallas conservan reminiscencias, por de estrea que sexan. Só se librou a Inmaculada…, soamente ela, e para iso por obra e graza do Gran Xefe! Os outros…? Os outros si que somos fillos de Eva, de Eva e daquel Adán, que moi adán debeu ser para que así o nomeasen!

Nada máis nacer comezamos a respirar, e, ¿que respiramos? ¡Contaminación; nuns lugares máis, e noutros menos, pero algo diso en todo tempo, en todo lugar, en tódalas familias! Ademais das tendencias que nos veñan nos xenes, que seica algo diso hai, antes de falar xa oímos, xa oímos que nos din guapos aínda que non o sexamos: ¡Aí comeza a hipocrisía, e nós sen vacinarnos dela!

Tempo adiante vacinarannos doutras cousas, pero diso da hipocrisía, pouco, pois é unha epidemia universal: ¡teremos que auto vacinarnos segundo vaiamos aprendendo a discernir, a distinguir o ben do mal, sinatura terrible, cadora máis! Así, pouco a pouco, iremos lavándonos da costra, da propia, destas e doutras desviacións, dos cheiros, dos malos exemplos, das tentacións da propia carne, pero…, o pero está en que, aínda que nos lavemos de mañá, a carraña, tanto a externa como a interna, agarda por nós, solicítanos en todo tempo, en todo lugar; solicítanos dun xeito parecido a como lle facían a Penélope aqueles sucios pretendentes emperrados en facela infiel ao seu Ulises. Ela tiña a desculpa de facelos esperar a que rematase coa tea, e así foi librando!

Nós, a imitación daquela Penépole, de tódalas Penépoles habidas e por haber, tamén lles podemos argüír ás tentacións que o estamos matinando, que a ver se mañá…, e así, nestas dilacións, algún día chegará a morte: se nos pilla inocentes, os pretendentes, as tentacións, xa non poderán con nós, definitivamente; xa non deformarán a nosa vontade salvífica!  

-.-

Carballos da miña carballeira, coma min rodeados de netos; coma min, en parella, que así lles din agora aos/ás consortes! Coma min, coma nós, gozando da posta do sol! Algo enzubrigados…; ¿e que, ou é que os anos non pesan? A chepa vén de cargar coa Historia, tan pesada que é!

Os netos óennos, os netos vixían as nosas verbas, pero, de ben pensado, vai ser mellor calar porque…, porque non nos crerían! Están afeitos a ler contos, a que lles conten contos, ¡contos de mass media!, así que, daquela, como lles van crer aos vellos, téndonos por carrozas, por desfasados? ¡Hai que estar ao loro, avós, óese dicir por aí, e aínda que na nosa casa non se expresen así, o ambiente é contaxioso!

Cando me dicía meu avó que tiñades tres séculos, carballos da miña carballeira, tampouco eu llo crin. ¿Dicirlles aos netos, que ides para o cuarto Centenario, un pouco despois de Colón? ¡Deixa en paz a randeeira das súas ramas, avó, que agora son outros os deportes, tal que pegarlle patadas a un balón, polo estilo daquela egua que dicías que non se deixaba ferrar…! Ademais, as ramas baixas cortáchelas para a túa lareira, cando eras un rapaz friorento, así que agora, nin coa caiada lles das alcance ás que subiron para arriba.

Nunha destas ocasións, díxenlles: Gardádevos das trolas dos políticos, que eses si que son vellos, veñen de vello, de antes de nacer eu, ¡de moito antes!, así que, se alguén é fantasioso, son eles, que non eu; eu dígovos a verdade, sempre de palabra, que así era o ensino na miña crianza, despois dos papiros pero antes dos papeis! Nada, nin con esas, que cren aos políticos pero seguen sen crer a historia dos meus carballos. ¿Que será deles cando me igualen en idade, faranse crer, creranos? ¡Se é certo que a Historia se repite, daquela, non!

-.-

En Cicerón, (Filípica XII 5.), Cuiusvis hominis est errare: nulius nisi insipientis, in errore perseverare. É propio de calquera home errar, pero ningún, agás o ignorante, ten dereito a perseverar no erro. ¿Os ignorantes, si? ¡Ai, logo, daquela é que moitos colegas teño, dende a corte das miñas vacas, aquela na que me criei, ata a grande, a do Rei!

O erro non o é, non podemos consideralo tal se non tomamos conciencia do feito, e consecuentemente, das súas consecuencias. ¡Ignorar é vivir no limbo, no dos estúpidos! ¿Situación cómoda? ¡Por suposto; cómoda, pero estúpida, tamén! Daquela, ¿onde queda, onde deixamos iso do homo sapiens, no barrelo?

Nos meus tempos, co pánico que se lle tiña á “mili”, había dous métodos para librarse dela: Estar enfermo de verdade, ou facerse…, ¡cun certificado médico apadriñado! O dito era: ¡Ese faise o tolo para non ir ao Servicio! ¿Era antes? ¡Moito me temo que tamén agora, tamén agora: para librarnos de compromisos de conciencia nada como deixala debaixo das sabas ao levantarse!

No de ir, ou non ir, ao Servicio, había outro caso, pero…, no meu dáme vergoña recoñecelo, recordalo. En fin, confesareime, xa que é a medicina dos pecados: Cando lle tocaron as quintas a meu irmán, eu xa estaba en África, e daquela había unha disposición con respecto aos pais sexaxenarios consistentes en que, se o fillo maior tiña medios para soste-los pais, o segundo non podía librarse a pretexto de ter que coidalos. O que non lembro con  exactitude é se se precisaban tres ou catro testemuñas… Para o caso dá igual, pois eu valinme duns cantos amigos que así o declararon por ante o Secretario do Ayuntamiento de Sidi Ifni, galego por certo, e Godoy de apelido, ¡entre galegos andaba o chanchullo!, que me aceptou aqueles “testigos” falsos, e levantou a correspondente Acta, firmada, selada, e…, remitida! Teño a atenuante de que a Lei era estúpida, pois, ¿como podía levar a meus pais para aquel ¿Territorio de Soberanía?, con sirocos cada dous por tres, comidas esgrevias, exóticas, fóra do seu ambiente, e mil penalidades máis.

Ben, pois xa descarguei a conciencia, aínda que, “a verdade sexa dita”, como din agora os resabidos, o meu non foi erro, non foi persistir no erro, que maldito se erro houbo: ¡picardía galaica, iso si!

-.-

Non chega con espallar, que tamén hai que cribar, aventar a gra!  Cando os parceiros, foreiros, caseiros, ou levadores de fincas, pagaban anualmente as súas rendas, facíano xeralmente co froito dos mesmos cultivos, e cando entregaban trigo, tiñan que presentalo perfectamente cribado, séxase, “limpio de polvo y paja”, para que lles fose válido, que así se facía constar nas correspondentes obrigas, literalmente así.

Se xa o tiñades esquecido, que pouca Memoria Histórica xa que iso é de onte, mesmo de onte! ¿Que vaiamos ao de hoxe? O de hoxe vén doutra expresión histórica, igualmente aceptada: ¡meter palla en albarda! ¿E iso…? Moi sinxelo: Tratábase, ¡trátase!, de acolchar ben a albarda, preferiblemente con palla de centeo, longa e flexible, para que o burro non a sentise, e de paso favorecer ao cabaleiro cun asento confortable. ¿Chégavos?

¿Que non…? Daquela terei que tirarvos da almofada, digo, da albarda, que as dúas levan o “al” árabe, o al da comodidade expresiva, e por ende, externo, apropiado, sexa ou non axeitado: Aquel que pretendía cabalgar nos burros…, ¡aqueles, ou estes, pois niso pouco avanzamos, que viñeron os autos pero segue habendo burros, e non só nas aldeas!, procuraba dedicarse previamente á albarda, enchela ben! Non sei como poñer un exemplo: Por exemplo, por exemplo, eses directores de marketing, eses muñidores dos mitins, que se especializan en meter palla, palla abundante, desa da palleta, para recheo das urnas comiciais, que así, seguidamente, unha vez lograda a albarda, con coiro brillante por fóra, xa poden cabalgar con toda felicidade. Para non cansar no traxecto, apéanse de catro en catro anos, e volta a montar!

¿E, se afrouxa a albarda, ou se o burro cansa dela? ¡Non hai caso, con meterlle outro fachuzo de palla…, outros catro!

-.-

Diego Barber, domador de dromedarios,

ademais de Enxeñeiro Aeronáutico;

un home, todo un home, por terra, mar e aire!

Un home así é o que precisamos en España; ¡un home! Un home, unha mente preclara, capaz de civilizar o deserto. Mais para iso necesitamos listas abertas; ¡iso, abertas! Nesta España cameleira, de auténtico camelo, ¿que outro sería capaz de dirixirnos, de domarnos?

Os fenicios chamáronlle a España, Hesperie, ¡terra de coellos! ¿E non sería máis exacto chamarlle, iso, Terra de Dromedarios, de dromedarios xorobados? Dromedario = (en latín) dromâde = (en griego) dromás = corredor. Por parte: camelo = engano. ¿É, ou non é, España, un país de xorobados, saturado de camélidos? De fenicios, tamén; de especuladores, tamén. Daquela, ¡miúdo zoo!

Estou seguro de que, quen é capaz de dominar un fato de dromedarios, tamén o sería de domar leóns…, tal que eses das Cortes!

Pido, esixo, Listas abertas, para darlle o meu voto a Diego Barber!

-.-

¡Que difícil de coñecer é a xente, polo menos mentres vive! Vén isto a conto porque acabamos de regresar dun funeral, no Tanatorio de Mosteiro, e tan impresionado veño que, nada máis gardar o coche no garaxe, póñome ao ordenador para que non se me esquezan os detalles: Á saída, achegóusenos a señora Liduvina de Gondel para dicirnos que, se nos interesa, ela pode ocuparse de limparnos a casiña das ”Andoriñas”, de cando en vez. O diálogo foi este:

-Pero ti, non estabas de asistenta, ou de coidadora, algo así, do señor Amador de Luaces?

-Foise; non sei se para o Ceo ou para o inferno, pero o caso é que se foi!

-Oíndote, fasnos pensar que non te deixou de herdeira…

-Deixoume a casa, coas fincas do arredor, pero a tallada grande…, para o Cura!

-Muller, a Igrexa de algo ten que vivir…

-¡Que carajo de Igrexa, pois o capital, case todo, millóns e millóns…!

Atalleina:

-Liduvina, non esaxeres, que en todo caso serán millóns, pero, de pesetas!

-¿Que máis dá? O caso é que, a partires de agora, o señor Cura ten poderes para retirar dos Bancos, en cada casoiro que haxa na parroquia de Luaces, sete mil euros, seis mil para os noivos que se casen pola Igrexa, e mil para o Crego. ¡Semellante roubo…!

-A ver, muller, explícate, que da historia do Amador sabemos algo, pero só algo. Como temos présa, que se nos bota a noite enriba, e de noite na autovía, nestes fins de semana, cando non hai néboa hai borrachos, e por veces, as dúas cousas!

En síntese, o que nos referiu foi isto:

Aquel Amador de Luaces quedouse célibe porque amaba os cartos máis que ás mulleres, así que deuse ao xogo para facerse rico, ¡e conseguiuno: un millón de euros, nunha bonoloto! Cando o souberon os da Casa Grande cortaron a auga daqueles prados porque sabían que o pozo do Amador secaba cando retiraban o regadío, así que tomaron precaucións ante o medo que lles entrou de que ese veciño dese en comprar as fincas dos arredores, co cal a Casa Grande pasaría a ser a Pequena, e a do Amador, a Grande, a Nova.

-Muller, iso xa o sabíamos; ¿que pasou despois?

-Pois que Amador comprou un daqueles prados, unha parcela da Rega, precisamente a un dos herdeiros da Casa Grande, así que no sucesivo non o puideron privar da auga, pero enseguida parou de comprar fincas dedicándose a facer burradas…

-¿Cóntanos algunha…?

-A primeira xa foi cerrar aquel campiño que había en Subarreiro, detrás da casa das Golfas, que eran tres viúvas que seica recibían visitas nocturnas, así que, ao non ter onde aparcar os autos disimuladamente, aquelas mozas, miñas pobres, tiveron que poñerse a traballar, dedicándose a asistir polas casas, pero nas de lonxe, pois onde as coñecían, as mulleres non as querían cerca dos seus homes. ¡Unha desgraza! Despois diso propúxolle ao Cura, ¡que nin que fosen irmáns!, retirar o cemiterio de xunto da igrexa, e levalo para unha finca súa, a cen metros, co cal agora a xente da parroquia baila encima do que foron covas dos seus entregos. ¡Ah, e non só iso, que moitas familias arruináronse en mármores para os panteóns, pois no novo xa non enterran na terra! ¿Que é iso de enterrar sen terra, díganmo?

-¿Nada máis?

-¡Máis, máis! Que tamén comprou a taberna, e agora, os pobres rapaces, así coma os viúvos, canto poden facer é ler: libros, periódicos, todo iso, pois Amador conseguiu que o Concello puxese unha biblioteca no local da taberna…; ¡unha desfeita encima da outra!

A miña dona, que estaba trinando por marcharnos, por fuxir daquela Luz, daquela Luzdivina, que demostraba máis devoción pola de Lucifer que pola divina, cortou en seco, dicíndolle:

-Querida amiga, descúlpanos, que é moi agradable a túa conversa, pero fáisenos de noite…, para conducir! E no da limpeza, mellor non, que ti es demasiado señora como para limpar o noso refuxio. ¡Queda con Deus…!

Non lle dixo máis nada, pero eu, que teño a obriga de coñecer á miña dona, estou seguro que, polas ganas, houbese completado aquela fórmula: “¡Queda con Deus, que falta che fará a súa asistencia, unha asistencia moral, maldita Asistenta, que ti es capaz de queimar un Santo!”. O dito: ¡Agora coñecemos ben ao Amador, precisamente polo mal que del nos falou unha herdeira insatisfeita!

-.-

A un fotógrafo pode chamárselle artista, pero nunca científico, pois a ciencia pona a súa máquina; un pintor, un escultor, un literato…, eses si que son científicos…, se saben ser, de profesión, retratistas!

Por veces deforman a realidade…; ¡xa, pero é que hai realidades, poño por caso as noxentas, que están mellor deformadas, aínda que, noutros casos, o que fan, ou tentan facer, é engadir encanto, mellorar o que teñan diante.

Anda por aí unha estatística comparativa, ¡todas o son!, que nos desacredita aos españois niso de interpretar a lectura… ¡Xa o teño dito: non pode haber bos lectores tendo malos escritores, malos retratistas! Queda fóra de contexto a arte abstracta… ¡Xa, pero esa é propia de abstractos, de xente que non é xente; quere dicirse, que son semideuses, e por tanto viven noutra realidade, na dos seus sonos! ¿Daquela, son, ou non son? Nin son, nin están…; ¡son extraterrestres, non teñen gravidade, voan e voan, pola estratosfera!

¡Deus, co doada que é a sinceridade, ver as cosas tal e como son, da cor que teñen, chamarlle pan ao pan, e viño ao viño, que de ser tinto é máis san; pero non, que os hai maquilladores que enzoufan a cara, que a branquean, ¡que pretenden facelo!, para que non lles vexamos o interior, sen decatarse de que as caras brancas son as dos defuntos!  O propio Xesús, que tiña palabras de vida eterna, expresouse en parábolas, en verbas, en expresións sinxelas, tiradas da realidade circundante, na lingua do seu pobo, na da súa bisbarra, en arameo, obviamente para facerse entender, para que o entendesen…, e aínda así! Se iso lle pasou ao Fillo de Deus, ¿que non será cos pedantes relambidos! Pois…, que a eses non os entenderá ni o propio Deus, canto máis os seus lectores, os deles e mailos meus, de darse o caso!

-.-

Que; botamos en falta o Paraíso, temos nostalxia? Pois, para retornar, só temos un camiño: Que en cada deceso os nosos inimigos opinen, podan opinar, con coñecemento de causa: ¡Que boa persoa foi! E á vez, que os amigos digan: ¡Todo o fixo ben! ¿Unha utopía? ¡En absoluto, porque utopías son, chamámoslles, ás cousas imposibles, imposibles e/ou irrealizables!

Para que os inimigos cheguen a falar ben dun, dun ou de todos, teñen que darse, concorrer, dúas circunstancias: que ti foses un “muchacho/a excelente”, digno de cantarche o, For he´s a jolly good fellow, for he´s a jolly good fellow; e que teña desaparecido esa clase de envexosos das virtudes alleas, que as envexan pero non as practican. Para que o fagan con sinceridade os amigos, ten que chegar a haber amigos de verdade, de corazón, que o sexan tanto de palabras como de feitos, categoría que tamén é perfectible, pero que máis o será se o noso exemplo comeza a ser exemplar.

Dentro das limitacións humanas, por suposto, pero todo deus pode tender a; ¡a iso, á perfección! Só hai que: primeiro, desexalo; e despois elevar a acto eses pensamentos, esas determinacións. É máis doado de dicir que de facer… ¡Non debera selo, pois o Mestre ben nolo explicou, co seu propio exemplo, daquela que se encarnou nunha muller, nunha persoa, para ensinarnos precisamente iso: ¡a ser persoas!

Ten habido santos, pero diabros tamén, así que, mentres esteamos divididos entre Caíns e Abeles, da utopía non pasaremos. ¿Daquela, onde está a receita? ¡Só hai unha: o exemplo, comezando por un mesmo! Veu Xesús e…, ¡pouco adiantamos, pero menos adiantaríamos se non tivésemos o seu exemplo vivificador, santificante!

Ao estilo fariseo, aparentamos, ¡cantidade!, pero iso non é fraternidade; a fraternidade demostrase cos feitos, facendo ben as cousas, dando exemplo. Cultura é cultivo, cultivo de min mesmo, comezando por min mesmo; e mal froito darei se me deixo aterecer polos fríos, polos miramentos humanos. Isto non exclúe a lexítima defensa; sempre que non nos excedamos, por suposto. Como din os mariños audaces: ¡Avante toda! A toda máquina, toda a vida, pois o compás témolo claro: ¡está nos Evanxeos!

-.-

O mellor libro da vida, despois da Biblia, son ás arbores, todas e cada unha das árbores, que por algo proceden do Paraíso.

Todo un espectáculo: As árbores, que veñen do Paraíso;

os autos, que nos trouxeron ao presente;

e atrás, lonxe, o monte das traxedias, o Mons Ciro (Medullius).

Ponte ao abeiro dunha delas e, ¿que ves, que observas, que sensación che entra? Se fai frío, abrígante; e de molestar o sol, cálmanche as suores. En todo caso sempre respiras mellor, un aire purificado, alí mesmo, nas propias follas.

Teñen as raíces na terra, ¡igual que Adán!, e abrazan coas ramas, ¡igual que Eva! Daqueles avós, dos meus pero tamén daqueles, dos remotos, vimos; o noso zume procede dese Xénese, e, pasando de pais a fillos, chegou ao noso tronco. As raiceiras son os sufrimentos e as privacións dos nosos entregos, as mamadeiras que nos deron sustento, século a século; porén, a pouco que nos sopre un vento demoníaco, estamos dispostos a botalo todo a perder, a inclinarnos para onde nos leven as tempestades, inimigas seculares de canto sexa verde, verde esperanza.

Nós, tronco de tantas raíces, brote actual, presente, visible, froito de tanto subministre secular, adoitamos botar tripa, engordamos, e con iso, desagradecidos, anquilosámonos; de postos a rezar, en vez de agradecer detémonos no, “Venga a nós…!” ¡Iso, a nós! ¿Duros? ¡Por fora algo de cortiza, mais, por dentro, case pétreos; uns máis que outros, pero, en xeral, firmes, consistentes, persistentes nas nosas teimas, coma táboas!

Do tronco, de nós mesmos, saíron as ramas, séxase, os fillos; e deles brotaron, ou brotarán, os netos, esas follas tenriñas que compre coidar para que maduren, para que non as leve o vento; iso, antes tempo! Vacinas, alimentación axeitada, escola, e, sobre todo, exemplaridade; facilitarlles unhas brisas de aire puro e suave, para que non se murchen! ¡Ai a folla, os netos: que irresponsables somos cando non lles prestamos a atención debida, pois, malogradas as follas, as árbores están condenadas á morte espiritual, ademais da outra!

A nosa responsabilidade coas ramas, e seguidamente coas follas, é gravísima, ineludible. Daquela, a felicidade está en abeirarse debaixo dunha boa árbore, pero…, que teña ramas, boas; e as follas, aínda mellores; fillos exemplares, e netos superlativos! Pero isto non se dá de balde: hai que plantar ben, casándose con boa terra, e a partires diso, abonar, estear, protexer…, pois, do que non, pode vir o corzo mundanal, e roernos a cortiza, co cal, adeus árbore, adeus familia!

Eu, modestamente, algo diso, da veneración e do respecto que lles debemos ás árbores, teño dito, dito e escrito, pero mellor cá min fíxoo o periodista Manuel López Castro neste responso que acabo de ler; é tan exacto e tan axeitado, que me permito transcribilo, tal cal:

“Deforestaciones.- Va por treinta y un años y lo sigo sintiendo y viendo como si fuese in situ. Impactos que marcan y perduran. Cuatro abatidos (noviembre de 1983) en Gomesende (Pol) por disparos de Marcelino Ares Rielo, ‘O Garabelo’. La impresión no fue menos fuerte que la vivida seis años después en Surribas (Chantada) por la matanza de Paulino Fernández, esta vez con ocho cadáveres. La TVG recordó el primero de los episodios en ‘Galicia 112’ y volví a lamentar aquella desdicha, que bien pudo ahorrarse si la concentración parcelaria, ejecutada en la zona, no hubiese alimentado el origen por el absurdo de no incluir los árboles en los lotes asignados. La finca de ‘O Maxistro’, uno de los muertos, le correspondió a Marcelino, quien pretendía preservar los carballos que ese infeliz día cortaba el anterior propietario. Y nada cambió desde entonces: en posteriores concentraciones, las arboledas siguen sin ser valoradas e incluidas, con lo cual, además de conflictos, se producen deforestaciones salvajes, por los desacuerdos entre las partes”.

¡Que mo digan a min, que na de Montecubeiro, para que o novo dono non caese na tentación de vender os carballos que eu lle deixaba, gratis datis, polo amor que lles tiña, regaleillos baixo conditio sine qua non de que non se lle ocorrese cortalos mentres eu viva! De paso, pídolle a Deus cen días de purgatorio para ese/ou eses que tal Lei fixeron!

-.-

¡Mecachis, qué guapo soy! ¡Que si, meu Carlos Arniches, que aí está o quid da cuestión, o auténtico quid pro quo de España, este país uniforme da egolatría, unha relixión sen ateos!

¿Será esa a causa de que, Os ricos de hoxe serán os pobres de mañá? ¡Pos claro! ¡Cantas veces o terei oído na miña infancia, mais esquecérao ata hoxe que vin na tele un “Alalá” gravado na Habana! Vin o “Alalá”, pero non vin a Habana senón o pouco conservable, presentable, o pouco que dela ensinan, pois para ver a outra nada como entrar por Internet petando na porta dun “La Habana, actualmente”, ou similar, que son varias as opcións rexistradas! ¿Isto, que ten que ver con España, con España ou cos Españois? Rapaciño/rapaciña, para entender Cuba hai que entender España, pois, de tales pais tales fillos: Sacudíronse o xugo americano, certo é, mais foi para caer na pandeireta española, para volver a ela, cousa por outra parte natural suposto que se cría do que se come, e que nun ambiente tropical os parasitos medran, e medran, ata infinito!

A cada xeración, a cada familia rica, séxase enriquecida, segue unha de pavos reais, de andares solemnes; en definitiva, de moita cola! Se a un patrucio lle dá por trepar, por esforzarse, por discorrer vías de ascenso, o máis probable é que consiga elevarse sobre si mesmo, auto promoverse, e de paso, crea riqueza, xera emprego. A continuación virán os fillos que, nutridos con esa elevación herdada, respirando eses aires, unen esforzos, acapáranos, melloran a preparación, superan e supéranse, optando pola bandeira do Plus Ultra. ¡Ah, pero aos poucos chégase á vertixe, ao mal de altura, comezando os mareos, as dilapidacións, os soños da grandeza herdada, os auxilios nefastos recibidos de pseudo expertos que foron contratados, séxase, mordomos infieis!

Nesta última fase, a empresa, de seu, chegou a unha especialización de monocultivo: Foinos ben con estas técnicas, con estas máquinas, neste campo, para que decruar outros? E logo que neses libros da Facultade onde estudiamos os netos, lemos unha frase, célebre, de don Miguel de Unamuno: ¡Que inventen ellos! Leron, vírona, pero non a entenderon: ¡demasiado profunda para os seus entenderes volátiles, erráticos! A todo isto chegan á letra “r”, á dos “eres”, e de aí non pasan: ¿Para que producir, para que exportar, co fácil que é a importación, particularmente para nós, para os importantes? ¡Aí tedes o quid pro quo da cuestión: O Castro vello, aquel emigrante de Láncara, traballou, aforrou, mandou os fillos á escola, á que el non tivo, pero…, esfumáronse! ¿Ou sería máis exacto dicir que se afumaron? Neste punto opto pola preceptiva itálica: Chi va piano, va lontano! Pero o caso é que eles mesmos, eles que o din, non o practican: ¡latinos que son, eles tamén!

-.-

Un consello, outro: Agora que xa non utilizamos as verzas da horta para…, para iso, tiremos do papel hixiénico sen dó, con abundancia…, a ver se esgotamos os eucaliptos, e con iso volvemos ás hortas!

Aquí tedes a última delas, que, ao saturarnos de rañaceos, logo padecerá a invasión dos eucaliptos, e daquela…, a por verduras ao deserto do Sáhara!

¡Tamén o teño dito, pero, coma se nada: Importar é cousa de importantes, e para importantes, nós! A canción era: “Para mariñeiros, nós”, pero a letra estaba equivocada: ¡Para importantes, nós! Importade, fillos, importade, que para exportables xa tedes / xa temos os universitarios!

España, madre de naciones, que dicían os irmáns García Naveira, de Betanzos, cando volveron ricos, ricos e xenerosos, despois de face-las súas Américas, as de entón. Daquela, naqueles tempos, o que non quería sachar no seu horto facíao para outros, alén dos mares. Pero os tempos cambian que é unha barbaridade: Agora, como non hai ferreiros, enferruxáronse os sachos! Pero faise con tractores... ¡Non tal, pois o gasóleo precisámolo para estes autos de 200 CV, que consumen o que non ten amaño, e non o ten porque o gas vén de fóra, que os nosos, os nosos gases, resoan pero non soan…, porque son de tripas baleiras!

¡Diaño de economía, que é ben difícil de entender; por algo custa unha carreira, das grandes!

-.-

Neve no camiño

A foto é de Txaro Gallego, pero o camiño é de Millares; ¡unha aldeíña, non, unha aldeaza, das poucas que quedan! Se a queren visitar, tamén é accesible pola estrada LU 750. Daquela freen, aparquen, e pisen os arredores, por nevados que estean, ¡que xa quixese o Val de Josafat parecerse a este!

Unha boa nevarada é o que precisa esta España pecadenta para neutralizar os nosos pecados; ¿non se di que, Año de nieves, año de bienes? Purificada esta terra, volverá … a reír la primavera, que por cielo, tierra y mar se espera! ¡Iso querían, iso propuxeron, José María Alfaro e Pedro Mourlane, pero eu quéroa sen outras frechas que non sexan as do amor, as do amor fraterno, unha soa España, ¡unha, e que sexa grande, e libre, iso si; redimida dos seus pecados, dos históricos, tantos que ten, que temos!

Agora, neste XXI, os ricos soben en telecadeiras e baixan en esquíes, pero ignoran aqueles praceres do XX, aquilo de ir de pobo en pobo, atravesando as serras, a pé ou dacabalo, atrochando a neve. ¡A natureza hai que gozala ao natural, sen trebellos mecánicos!

¿A que se parece a crise socio-económica actual? ¡Ao meu entender a unha nevarada, unha nevarada xeral que nos arrefría a alma, pero que, á larga, será beneficiosa porque nos volverá a mostrar os camiños naturais, sen asfaltos artificiosos, sen petulancias! Para petulias, ou petunias, que igual dá, mellor as do meu xardín.

¿Son, ou non son, primaverais?

-.-

¡Quero listas abertas, e políticos de carreira!

"Los políticos y  los pañales hay que cambiarlos frecuentemente..." Esta idea non é miña, pero tampouco a roubei, que ma mandou por correo electrónico un parente da miña dona, que é Médico, e por tanto supónselle experto en hixiene. Por parte, outro bo amigo, un Economista práctico, ¡que tamén os hai!, casualmente no mesmo día, mandoume esta alegoría:

Aceptadas estas ideas, permítome apostilar: ¡Abaixo as urnas actuais, que son fráxiles, e con elas, as ferramentas enferruxadas! ¡Paso ao teleproceso, autenticado con lectores da firma e do DNI.

Primeira fase, primeira resolución: ¡Listas abertas, pero non en urnas de barro, por se acaso, para non volver aos pucheirazos!

Tan abertas que:

-Só se poda marcar un nome, o daquel que mellor expediente persoal presente, ao noso criterio, posto que lle imos dar poderes, plenos poderes administrativos.

-Ao cumprirse o ano do seu mandato, publicará por Internet un exame de conciencia cos seguintes puntos: Que parte fixo do que prometeu, e causas que lle impediron cumprir o resto. Trapos sucios que atopou nas Cortes, e deterxente que utilizou para tentar de lavalos. Incrementos e/ou diminucións patrimoniais, plenamente xustificados. Promesa solemne de dimitir nun prazo de tres meses se non se sente capaz de seguir co seu programa electoral. A súa vacante non sería cuberta ata as eleccións seguintes, posto que quedarían Pais da Patria de sobra cos que merecesen aprobar na sondaxe pública.

Na primeira lexislatura aprobaríase ¡por unanimidade!, e do que non, convocaríanse novas eleccións, un Plan de Estudios para a carreira de Administradores Públicos, de inmediata execución, con tres titulacións: Titulados de Administración Local, que sería esixible en todo tipo de concellos, por cativos que sexan; con tres cursos. Titulados de Administración Autonómica, con seis cursos. E a Superior, de Titulados da Administración Central, con nove cursos, e neles, tres ou catro idiomas, ademais do castelán, por suposto.

Segunda fase: Eliminación dos analfabetos en Política Económica, que serían substituídos precisamente polos aprobados de carreira, neste Plan de Administradores.

Corpos á parte serían os Xuíces e mailos Interventores, para os que se estudiaría un rigoroso Plan electivo.

¡Dixen!

Faloulles o Contribuínte,

Xosé María Gómez Vilabella.

-.-

Nos meus tempos, para activar a memoria, recomendábase Fósforo Ferrero, pero ao de hoxe non hai mellor estimulante que a presente crise socio – económica. Das miserias e calamidades da posguerra somos moitos os que temos falado, os que as temos invocado, pero, daquela auga doce da África Occidental, entón chamada “Española”?

Cando había esperanza de choiva, que adoitaba ser dúas ou tres veces por ano, a inmediata era varrer a toda présa as terrazas, as azoteas, das nosas casiñas de adobes…, para que a auga recollida nas cisternas dos sotos fose o máis limpa posible; ademais desa precaución, a de beber cumpría pasala por un coador de pedra, para filtrala. ¿Que non me credes? ¡Pois dádevos unha volta por aquel predeserto, que aínda quedarán casas con cisterna! Por outra parte, para os de Castroverde non é novidade pois o noso castelo tiña, e consérvase, unha cisterna ben grande, construída en previsión de que un ataque ou cerco á fortaleza lles impedise baixar á fonte limpa, á do burgo.

¿Auga mineral, tal que “Firgas”, embotellada? Algunha había, pero non en tódalas tendas. O problema era outro: Os emigrantes emigramos, sempre, e de sempre, para saldar débedas, ademais das de gratitude coa propia familia, que de ser rica suponse que nos evitarían aqueles voos atronadores, mexedores, nos cambaleantes, tardóns, DC-3, as propias sabas do casamento, etcétera, un longo etcétera.

¡Que doadas son de esquecer as penalidades, as privacións, as limitacións, en definitiva as austeridades dos tempos mediocres, e non debera ser así pois, con lembrar que daqueles esforzos pasamos a unha relativa prosperidade, e iso que con malos gobernantes, que en España sempre foi habitual, crónico, todo isto, tales aventuras, deberan darnos azos, azos e ás, para remontar o voo, que se antes o fixemos naqueles malditos bi ou tri motores, hoxe, cos jet, cos reactores, a cousa é de esperar que nos sexa máis leve, máis leve e máis curta!

.../...

Pasa a

ESPALLANDO IDEAS

-V-