.../...
|
Hai unha verba, un concepto, de amplo espectro,
pero que aínda non é común prestarlle a atención que merece. Refírome á
resilenza, en castelán, resiliencia. Unha definición concisa, sinxela, que
adoitan darlle os psicólogos é esta: Capacidade das persoas para facer fronte
ás adversidades, superalas e saír delas fortalecidos e transformados
positivamente. Séxase, Capacidade dunha persoa para reaccionar e recuperarse
das adversidades. Neste bosquexo, neste estudo elemental, prematrimonial, que
veño esbozando, cómpre metelo na “dote” da parella!
É unha calidade innata, pero admite cultivo. Unha
vida matrimonial, na que os cónxuxes, por suposto, son cireneos recíprocos,
cultivar, desenrolar, esta calidade resulta moi positivo, ¡imprescindible!,
para ir superando as caídas dolorosas da vida en común. Ese cultivo compre
inicialo cos rapaces, nos rapaces, xa desde cativos, ensinándolles,
poñéndolles de manifesto que temos que estar dispostos, en toda idade, para
enfrontarnos ás contrariedades que se nos presenten, tanto no ámbito familiar
como no escolar e social. ¡Séxase, responsabilidade nos comportamentos!
Tampouco se trata de pasarnos en resolvérllelos absolutamente senón en
orientalos para que eles mesmos se adestren nestes mesteres, co cal
conseguirán equilibrio e seguridade nos seus actos.
As persoas así formadas caracterizaranse por: Polo
seu optimismo habitual, e tamén polo seu sentido da loita cotiá: danlles a
volta aos problemas, buscándolles a parte positiva; e desa loita, desa
análise, saen fortalecidos, con novos azos para seguir apeitando nos
problemas. Logran, e mostran, unha gran capacidade para relacionarse, con un
sentido afectuoso da amizade; ¡son, fanse, sociables! Destacan tamén polo seu
sentido do humor, desdramatizando as situacións límite ou escuras. Por
engado, tratan de ser obxectivos.
Centrándonos, aquí, no caso dos rapaces: Para que
desenrolen satisfactoriamente a resiliencia é importante, fundamental, que os
nenos conten cun entorno, cun ambiente, familiar e cordial, no que se sintan
queridos, valorados e..., ¡escoitados! Recoñecerlles os esforzos, á vez que
se lles ensina a tomar eles mesmos, ¡per
se!, as súas propias, responsables, decisións. Aquí temos unha das
consecuencias dos divorcios: Que os rapaces, os fillos, adoitan quedar
desconcertados, incrédulos, desorientados. ¡Gran responsabilidade, por tanto!
Na curtidade do noso caletre, os problemas
miúdos, se son abundantes, tápannos, ocultan, os grandes, así que convén
estar avisados; ¡Ojo avizor, que dicían, e facían, aqueles maleantes especializados!
-.-
|
Un seminarista pode quedarse en Diácono; un militar, en Sarxento; pero un
casado, ao menor descoido, ou sen descoido, xeralmente acaba en pater / mater familias; e se non os teñen, se adoptan, ou se acollen
sobriños, que aínda é unha responsabilidade meirande, terán que exercer de
tales, do que se segue que nos cursos prematrimoniais vai implícita a sinatura
educativa. Se non se dá, ou se pasa por alto, máis difícil será aprobar en
setembro! É como apuntarse voluntario para o Exército e inhibirse das gardas;
alí será calabozo, e aquí purgatorio.
Un pai, unha nai, que queiran funcionar como tales deben levar sabido ao
matrimonio que casarse implica pasar por
dúas escolas: a presente, a deles; e logo a futura, de par dos seus fillos,
que os terán que seguir, que os deberán seguir, tan de cerca como lles sexa
posible. Os que así o fagan coñecerán aos seus fillos; os outros, dificilmente.
Esta titoría, a familiar, non substitúe á outra, á escolar, pero
compleméntaa, decatándose, observando, se a formación dos rapaces vai
contemporizada coa idade, pero tamén coa evolución da clase social e co nivel do
seu entorno. Hai que saber medir, iso tamén, pois un exceso de titoría igual
pode crear superdotados como empurrar ao estudante á molicie dos súper
asistidos. Aterse ao cadro de aptitudes dos rapaces, manter ese equilibrio I =
Ca, instrución do mesmo nivel da capacidade actual; Ca, non é función doada
para os titulares do ensino, para os Mestres, canto máis para os pais,
obviamente absortos na súa profesión respectiva. É difícil, pero compre
intentalo, porque resulta rendible.
De par do noso colexio, ou xa nel, medran, ¡ou encollen!, os fillos de vaia
vostede a saber quen, e como. Este aspecto da cuestión tamén resulta espiñento,
requirindo pulso e puga, discreción e diplomacia: espiar sen denotarse, sondar,
deducir sen mostrarse coercitivo porque tería o efecto contrario. En
definitiva, leva-los nosos da man sen mancalos, suxeitalos a tempo, antes de
que se solten e caian no precipicio. Apartar aos fillos das malas compañías con
discreción asustaría a calquera nestes tempos de promiscuidade, se nos paramos
a pensalo, así que mellor é facelo “sobre da marcha”, como lles dicía aquel
capelán aos quintos para que saísen das trincheiras sen medo, pero rezando o
Credo.
-.-
¡Aviso a navegantes! Antes de seguir perorando debo, e quero, advertir aos posibles lectores
que non se confundan, pois non trato de asustar aos casadeiros, senón,
exactamente, todo o contrario: axudarlles, desde a experiencia dun casado, a
buscar as chaves da felicidade matrimonial, e con ela, o porvir dos seus
fillos.
¿O porvir dos fillos? Polas trazas, este afán foi a menos nas últimas
xeracións, cando debía ocorrer o contrario, pois nas anteriores ben se
preocuparon / ben nos preocupamos, de abrirlles tódalas portas posibles, e iso
que nos criamos rodeados de guerras, de miserias, de ignorancia. Precisamente
para que non tivesen problemas desa natureza, os pais esforzáronse/esforzámonos,
sumidos nunha pobreza abraiante, que xa a temos esquecida.
¿Daquela, que ocorreu? Pois, polas trazas, xa digo, todo parece indicar que
os favores recibidos son os menos agradecidos, que eses fillos mimados deron en
avergoñarse dos pais miserentos, ¡miserentos en parte, en gran medida, por
haberlles transferido, en vida, non do que lles sobrase senón do conseguido a
crédito. Pido exame de conciencia a quen estea neste suposto.
¿Un exame de conciencia colectivo? ¡Algo así, a ver se logramos conter esta
inmoralidade sucesiva, progresiva, que parece rodearnos! Ou menten os
periodistas, milleiros deles, ou é que estou equivocado, así que, aplicando a
Lei de Probabilidades…
O futuro sempre foi, cadora máis, un edificio que require baseamentos
proporcionados; a máis altura, mellor base. Do que non, ata pode ocorrer que en
democracia, aquilo de que mandasen os mellores, se cambaleen as torres: unha,
porque non sobre onde escoller; e outra, porque os escollidos se mareen coas
alturas. Importa o noso futuro pero máis nos debe importar o dos fillos, se realmente
lles queremos; ¡que non nos cegue o ego!
A insensibilidade, a crise do sensible, detéctase mirando ao noso redor:
¿Que vamos mal? ¡Pois a culpa é colectiva, do Papa para abaixo..., se non
predicamos co exemplo! ¡Ora et labora!, que dicían aqueles frades do meu
Montecubeiro. O de orar xa parece cousa de vellos… Invítovos á miña igrexa,
unha de tantas, na que en Misa Maior só se ven muletas, ¡muletas en lugar de
tacóns! ¿E logo, os tacóns? As dos tacóns úsanos para face-la noite, para facer
o botellón, e despois, de día, están cansas/cansos, e quédanse na cama,
maiormente e precisamente os domingos. ¡Á Misa só van os vellos, os impedidos;
iso si, esforzándose!
-.-
Igrexa de Suegos
Co seu cartel na fachada, polos mortos pola Patria, ¡pola de Franco!
Detrás, o cemiterio; e máis alá o Prado de Pérez, onde se celebrou a corrida do
galo de 1947. Un dos galos morreu, pero o outro naceu aquel día xa que, mesmo
detrás deses panteóns, estaba Amadeo Trashorras, parrafeando cunhas rapazas:
-Amadeo, e non serán demasiadas para formar un poleiro, un poleiro ou un
harén?
-Ata terás razón, pero aquí hai unha que non me quere, así que che cedo a
opción. Esta. ¡Toda unha Estrela! É de Rois, que che queda cerca..., para ir ás
mozas!
Aquela rapaciña, case unha nena, non me mirou con malos ollos, afellas que
non, así que alí mesmo intuín que podía haber…, ¿química?
Falamos, ¡parrafeamos!, sen dicirnos nada concreto, ¡manobras de aproximación,
obviamente! Se cadra foi por estar cerca dunha igrexa, que roldaba por alí un
anxo…, ¿ou eran dous? Cupido, ese deus pagán, non foi, pois a rapaciña tiña un
colar, e no colar unha cruz; este signo animoume: ¡Era tan miúda que, de momento,
só valía para gardar os años, pero…, ía para Mestra, así que, se lograba a súa
atención, eu, con ela, volvía á escola!
Non foi fácil de conquistar, e se cadra esa foi a principal razón da miña
insistencia. ¿Sería cousa de mandarlle poemas, sinxelos pero sentidos, básicos,
cativadores? Hoxe igual non daba resultado, pero daquela fixeron efecto, o
efecto proposto. (Terei que pedirlle perdón pois igual carguei de lirismo cando
se trataba dunha atracción incipiente, mais, ¿non se di que nas conquistas vale
todo? Sendo así, estarei exonerado!). No peito tiñas outras, outras imaxes,
pero esta foi a elixida, a definitiva: ¡Tratábase dunha Estrela! Esforceime en
facer méritos para acadala, para merecela, cousa difícil: ¡Unha “normal”, das
de Lugo, para un simple zoqueiro, dos de zocas á feira!
-.-
Pero non houbo chufóns, chufóns casamenteiros...; simplemente
un presentador, unha presentación, unha referencia.
¿Iso, que é, ou que era? Anticiparei o dato de que se premiaban co obsequio
dalgún obxecto que non resultase visible para os veciños..., para non divulgar
que houbera mediación, séxase, chufón, esculcador.
Obsequio típico para os esculcadores
Os casamenteiros, ou ponderadores, chufóns na miña terra, tiñan por misión,
xeralmente encomendada polos pais do rapaz/da rapaza, “chufar”, enxalzar, pero
cunha ponderación prudente, para que fose crible, á persoa casadeira; persoa,
casa e familia, localidade de bo servizo incluída; séxase, categoría, posición
social, comodidades que lle esperaban ao/á solicitado/a. Tamén cumpría
pondera-la parentela, valor importantísimos no medio rural, tanto ou máis que
nas sociedades urbanas. De ter éxito, de obter expectación, pasábase á
estipulación da dote, armario, roupas de cama, e..., pesetiñas! ¿Garantías para
a dote? ¡Por suposto: xeralmente sobre o prado da fouciña ou da herba verde!
Existindo outro compromiso, pois era natural que o houbese, ¡un, ou varios!,
e sendo interesante o partido, aquí a diplomacia do chufón medraba,
esforzábase, pois incumbíalle desenchufa-lo rival: “Non che convén por isto, e
por isto, e por isto...” ¡Está claro que para chufón non valía calquera:
presumíaselle autoridade, simpatía e competencia! Obviamente, buscábase un
artista, un artista acreditado en ámbalas dúas casas, tanto na buscadora como
na buscada.
Isto na aldea, pero, nas capitais, hoxe en día? Copiando daqueles chufóns,
e contaxiados das picardías urbanas, xurdiron, rexistradas ou non, as Axencias
matrimoniais. Afinaron os métodos, pero non a moral pois na capital máis ben se
buscan parellas..., carnívoras!
¿Que se lles encarga? Hai de todo, pero abunda a busca de rapazas
fisicamente apetecibles, esposos con herdanzas e/ou con traballo de categoría
social, ben remunerado, isto por suposto; a maiores, piso propio, idades
axeitadas para os fins propostos, etc. No catálogo tamén entra a raza, a
relixión, o idioma habitual...
A Axencia ten que inspirar, ¡ou fracasa!, aínda que non as teña:
sinceridade, seriedade, e secretismo.
-.-
A insensibilidade mundana, ¡cósmica!, á que me viña referindo, ten efecto búmerang: Vólvese contra o pasota,
contra un mesmo! Pero o caso é que o indolente, o descoidado, o despreocupado,
fai coma os burros, que levan a carga e non a senten, non lles molesta, ou iso
parece, así que non se preocupan, ou pouco, da súa caída, da súa baixeza, do
rumbo erróneo que lle estean dando á vida, ¡ao tesouro persoal, ao auténtico!
Non foi o meu caso, afortunadamente; pero a experiencia tamén se quita, tamén
se tira, das circunstancias negativas, séxase, dos fracasos, propios ou
próximos.
A desidia, a indecisión, o pasotismo, teñen de malo que nos novelamos, que
nos enrolamos sobre nós mesmos, cortando, reducindo, as posibilidades de
rexeneración e de crecemento. ¡Non vivimos, vexetamos! Din os sabios, -hai
poucos, pero algún si-, que reaccionar ante as críticas, -a primeira delas xa
debera ser a nosa, a propia, autocrítica-, ante a murmuración, e tamén ante o
desprestixio, é unha forma, unha ocasión, de saír do noso letargo, dese estado
de pasividade e de indiferenza, aproveitando as maledicencias para buscar, para
estudar unha vida de mellor calidade, un mellor encaixe na convivencia social e
progresiva do noso entorno.
¿Convivencia social? Si, que xa o dixo Aristóteles, pero aínda quedan
analfabetos que a ignoran, que ignoran ou pretenden ignorar, as consecuencias:
“O home illado ou é un bruto ou é un deus”. Como xa sabemos, maiormente desde
que veu o Mesías a explicárnolo, a demostralo, que só hai un Deus, iso si,
Trinitario, a segunda opción sobra; así quedamos que, “O home illado é un bruto”,
un bruto tan bruto que tira pedras ao propio tellado, á propia comenencia! “Non
é bo que o home estea só...”, ¡salvo que sexa Cura!, así que, como Deus non nos
vai fabricar outra Eva, temos que esforzarnos por buscala, para escollela,
entre as fabricadas; ¡abundan, pero son tantas e tan variadas que non é doada a
esculca!
Falando de convivencia: Levo dito, e non me desdigo, nunca o farei mentres
Deus me conserve os tóteles, que os meus mellores amigos sempre foron os meus
inimigos, pois a eles, sinaladamente a eles e non aos amigos, débolles os
principais esforzos que levo feito para demostrarlles, e de paso, demostrarme,
que estaban equivocados comigo, que son capaz de mellorar nos raquitismos que
me atribuían. Non me importa que a miña estatura física non servise para Cabo
de Gastadores; ¡a estatura moral é o que importa, o que me importou sempre!
-.-
Relembrando a xuventude:
¿Cal das dúas: traballamos sen orde nin taxa, ou dedicamos un tempo
excesivo á diversión persoal? Este non é, non pode ser, o dilema; está mal
configurado. Pode ser que traballemos sen orde, pero nunca será sen taxa posto
que a resistencia física ten un límite, unha taxa; e tamén está a correcta
aplicación do concepto “traballar”; traballo é toda acción que requira atención
e esforzo, sendo algunhas, algunhas horas, rendibles, economicamente
rendibles…, ¡en cartos! Pero tamén hai outros rendementos, que se cotizan na
Bolsa das nosas satisfaccións íntimas, nas espirituais.
¿Tempo dedicado á diversión? Tampouco é un concepto unívoco posto que no
propio traballo xa hai, xa temos, diversión..., sempre que o acatemos como un
esforzo natural, necesario, útil, e por ende, satisfactorio, grato!
Isto da diversión ten que ser matizado, xa que, como o seu nome indica, ten
varias versións. Divertímonos variando, pero sempre dentro dunha orde, con opcións
sas e puras, con opcións que nos depuren, que nos leven na boa dirección; o
contrario é doparse, envelenarse. Neste senso, alternar non é irse en busca de
crápulas a pretexto de romper coas rutinas cotiáns. Ben sei que aburre manterse
indefinidamente na mesma actividade; seino, sóubeno por min mesmo, descubrino
aquel día no que o Mestre de Maxide, don Jesús, me cualificou de “veleta”
porque aos poucos xa estaba con outras ideas, con outras preguntas. ¿Por que,
por que foi? Simplemente porque me aburría determe excesivamente no
archisabido. Iso lle dixen ao Mestre como xustificación, pero o caso é que
tiñamos razón, plena, ámbolos dous: Eu aburríame coa marcha lenta que impoñían
os meus compañeiros de clase, se cadra algo menos dotados que este servidor, e
logo que eu tiña os estímulos de ser fillo dun daqueles mestres “de a ferrado”;
conservaba dúas fontes onde beber coñecementos, estímulos: a escola e maila
casa. O Mestre, pola súa parte, ten a obriga de remolcar aos máis atrasados,
aos máis pesados, así que é lóxico que o molestase o meu aceleramento.
En definitiva, que a diversión está en variar, pero desde que esteamos
saturados dunha actividade reiterada e reiterativa. Só hai unha cousa que non
admite substitucións: o matrimonio; e iso é porque non aburre a pouco que nos
molestemos en comprendernos, en complementarnos, en perfeccionarnos
reciprocamente. Daquela: amarnos, tal e como xuramos facelo, por días de vida, uns
ante o altar, e eu, quif quif, casándome
por poderes, con aquela firma sacramental.
A vivir apréndese no fogar;
iso si, con
laboriosidade,
que así non entran, non dominan, os pensamentos
nefastos.
Para que arraigue o teu matrimonio tes que namorarte
tódolos días da túa muller, e á viceversa! (Proverbio chino).
-.-
Veño falando, tratando, da importancia de coñecernos a nós mesmos para
darnos o tratamento preciso, oportuno, en cada situación da nosa vida; isto ad intra, pero como vivimos rodeados, e
por tanto influenciados, de cada vez máis xente, ¡esta Babel das cidades!, faise,
tórnase, cadora máis necesario, imprescindible, especializarnos no coñecemento do próximo, desenrolando a nosa
perspicacia ad extra fronte aos matices
da colmea, pois non todas son obreiras, que tamén hai abázcaros!
Nunha ocasión díxome un xefe: ¡Amigo, tes que coñecer á xente! Presumía de
bo directivo e de bo psicólogo, pero non tardou tres anos en darlle un
descuberto “transitorio”, fabuloso, millonario, “para pagar las nóminas”,
cancelable con un crédito que tiñan en estudio, a un empresario de sona
nacional; pero ao día seguinte de retirada a “maleta”, ¡e antes de paga-las
nóminas!, aquela empresa presentou suspensión de pagos! Estiven tentado de
telefonarlle para devolverlle o consello, pero…, sería vinganza, crueldade! A
realidade cotián demóstranos que non é doado coñecer nin sequera ao veciño da
porta contigua, pero tampouco nos podemos permitir o luxo de ignoralo.
O descoñecemento, ou mal coñecemento, tamén pode levarnos, e pasa a miúdo,
a xulgar mal, a xulgar en falso, ignorando as circunstancias que o delimitan,
que o constrinxen a proceder de certa maneira. ¿Que faríamos nós de vernos nos
seus calzóns? Nalgún caso, nalgunha ocasión, en vez de censuralo
axudariámoslle, polo menos mostrándolle a nosa comprensión, a nosa apertura.
A psicoloxía ten os seus límites na propia limitación, así que tampouco é
cousa de presumir de psicólogo porque, en realidade de verdade, os psicólogos non
existen; uns cantos diletantes, e só iso. En teoría, a Psicoloxía explora
conceptos como a atención, a percepción, a emoción, a motivación, o
funcionamento do cerebro, a intelixencia, o pensamento, a personalidade, as
relacións persoais, a conciencia, a inconsciencia, etcétera, etcétera. ¡Aí é nada, un telescopio para chegar á
última das estrelas nun universo tan inmenso como é a mente humana, con todo
ser limitada! Non sei se no outro mundo, pero o que é neste, Psicólogos non son
nin sequera eses que acadan o título, aínda que ben mellor é ter algo de vista
que andar ás apalpadas…, polo ben que se pode facer, e tamén polo mal que se
pode evitar!
-.-
O complexo de inmunidade, que tamén o podemos chamar aplanamento moral, é o cansazo que nos entra
ao soportar, ao respirar, ininterrompidamente, esta atmosfera social, actual,
de problemas colectivos: falacia xeneralizada, corrupción, egolatría,
inseguridade nas persoas e nos bens, pobreza abraiante, desniveis e
incompetencias abismais no económico, invasión de mendigos, etcétera, etcétera,
que, ao facérsenos insoportable, a nosa covardía lévanos a aceptalo como inevitable
e irreversible; ¡aceptamos a derrota, e incluso nos incorporamos ao bando dos
antiéticos, cando o procedente é / era alzar a voz, a voz pois a man nunca,
mentres nos teñamos por civilizados, esixindo novos rumbos, censurando rotundamente
os desvíos amorais!
Non é momento nin ocasión de ceder o facho olímpico nesta maratón
civilizadora, educadora, pois todos, sen excepción, temos a obriga moral,
social, de berrarlles, alto e claro, aos dopados, alertando aos veciños e aos amigos,
para avergoñar aos delincuentes. Aquí temos que lembrar a distinción entre
legal e moral, pois certos actos, certos desmáns, de feito poden ser impunes
para a lei, pero sancionables en moral, por elemental que esta sexa.
De aceso o facho,
a lámpada, temos a obriga de cedela.
É moi cómodo, é de comodóns, espatarrarnos na butaca mentres vemos na tele
as manifestacións, as reclamacións xustificadas, tal e como se nosoutros
estivésemos á marxe dos agravios; á forza de toleralos acabaremos crendo, na
nosa indolencia, que as patadas recibidas son lícitas e naturais. ¿Complexo de
inferioridade? ¡Non; complexo borreguil!
Aquela ironía unamuniana, o seu, “Que inventen ellos!”, non segue, que vai
a máis, anestesiados que estamos polo que xulgamos impotencia cando realmente é
indolencia. Os poucos, sumados, dan moito; daquela, se non abandonásemos os
nosos deberes sociais, os de colaboración, tamén estes, mellor iría o mundo, ¡o
noso!
O ser sensible é participativo; o insensible non é previsor. Así, cando se
constrúe mal, mal cimentado ou en mal sitio, pouca tormenta fai falta para
anularnos a obras!
-.-
Emigraron; de dous
niños fixeron un!
Banco Exterior de España, en Sidi Ifni.
Comezamos a nosa andaina conxugal, ¡lúa de mel, non; de te, do atai!, nun hoteliño de nome profético,
“Suerte Loca”, que así o bautizaran os donos, os fundadores, para darlle grazas
a Deus, ¡e xa non fose a Alá!, polo ben
que lles ía naquel predeserto de Ifni, onde o que menos cabía esperar era unha fortuna
hostaleira, pero a sorte, ¡o dito!, é tola, imprevisible, non entende de
coordenadas.
Hoxe; ¡aínda hoxe!
Habitación número 2, a da esquina. Como
tiñámonos vergoña, que é algo moi grande, moi significativo de que fomos ao
matrimonio como se debe ir, con inocencia..., puxémonos os pixamas no cuarto de
baño; e despois diso, a soñar, a soñar espertos!
Saímos cedo para toma-lo café, que non o gozamos aquel día no hotel, onde o
poñían excesivamente cargado, e non era cousa de comezar esaxerando; fomos ao
bar do Maestro Pepe, un albanel que deixara de facer adobes para manexar aquela
cafeteira suíza que lle mandaran das Palmas (Porto franco). Por aquel entón en
Sidi Ifni aínda non tiñamos emisora de radio, que tardaron anos en poñela, pero
cando veu, o ínclito, susodito, Maestro Pepe, encargoulle á súa locutora, que
era filla do Comandante Machuca, que abrise os programas con este slogan, tan
exacto como descritivo, “El café de La Gloria altera los nervios, pero, es tan
rico!”. A nós maldito se nolos alterou pois comezamos a nosa andaina
matrimonial en paz e graza de Deus, unha lúa de mel, ¡dun día!, tan só un, pois
ao seguinte, martes, eu tiña que volver ao Banco para seguir levando a
contabilidade “de control”, que era preceptivo mandala diariamente a Madrid, á
Central, Carrera de San Jerónimo número 36, por vía postal. ¡Así comezou a nosa
contabilidade, a outra, a persoal, con balance positivo, atidos ao lema de que,
“Hoxe quérote máis cá onte, pero menos que mañá!”. ¿Que vos parece? ¡Un tanto
singular, non si?
Isto, aquela gloria de comezar o día primeiro, luns, con café e madalenas,
de mañá cedo, foinos posible porque a véspera, despois de deixar a equipaxe da
noiva no Suerte Loca, como era domingo xa pasamos pola igrexa parroquial, Santa
Cruz de Ifni, onde o P. Santiago Uberuaga, franciscano, oriúndo de San Miguel
de las Dueñas, (Galicia leonesa), confirmounos sacramentalmente, co manteo e
demais cerimonias do caso. ¿Canto durou aquela paz, as primeiras rifas...?
Aínda estamos agardando por elas, pero xa terán que ser no purgatorio, porque a
estas alturas da vida terrea, da cotiá, non se nos acae: non temos ensaiado, así
que, non saberíamos sulfurarnos!
Un comezo precioso, e ademais, orixinal. ¿Vale como exemplo matrimonial?
¡Neste caso, aí o tedes, gratis datis!
-.-
A vida pide casamento, ou seríamos uns desagradecidos se non colaborásemos na Creación sostida,
asistida, permanente, que debe seguir ata a Parusía, ata que Deus mande parar.
Hai dúas formas de entendelo: Os que o consideran permanente, e por tanto
prepáranse, estudan a carreira; no outro grupo, os que se apean do tren en
marcha, pero eses aforraron de sacar billete. O que vai “por probar”, sen
vocación definida, aínda que se case, non casa, non axusta, non merece o
sagrado título de casado: ¡É un suplente, un substituto; unha especie de
prostituto!
Dáselle moita importancia ao banquete de vodas, pero, no suposto dos que
entran sen vocación, co seu banquete, vestimentas, etcétera, fan o ridículo
máis espantoso. ¿A que invitan, que celebran? ¿Só para ter testemuñas da súa
falsidade, eses homes que non pensan respectar á muller, e coas mulleres á
viceversa? Un home, un humano, que falta a súa palabra, non é home, é un
carneiro!
Faltar á palabra, calquera que fose a civilización, o país, e/ou a
lexislación vixente, desde que saímos das cavernas sempre supuxo descrédito
público, rexeitamento social. ¡Non quero pensar que podamos estar retrocedendo,
e de ser así, pido o meu traslado, sen demora, para o país dos xustos, para o
da verdade absoluta, eterna!
-.-
A febre do retorno
ao niño inicial, a morriña, para un
galego sempre comeza no primeiro día da súa ausencia.
Fartas do deserto, as andoriñas suspiran por volver
aos seus campos floridos.
Pensando no retorno colonial, vacacional, un Austin A-30
Non, non era este, pero si un xemelgo, de igual feitura e color. A
matrícula do meu era: IF-222, que nalgunha parte seguirá o arquivo daqueles
documentos. Compreillo en Sidi Ifni ao doutor Montero, con 10.000 quilómetros,
que os gozara na súa colonial. Recén comprado, vinme, na barra do Casino, co
Teniente de Automovilismo, Miguel de Guadalfajara y Dodero:
-Tienes ahí dos fotos de carnet?
-Afirmativo.
-En ese caso…, paga la ronda, los whiskys, que vamos a la Tercera Compañía…
Pero tienes que jurar o prometer que aprenderás de inmediato…
Dito e feito, así que tiven carné antes de aprender a conducir! ¡Colonias,
benditas colonias, que así eran de liberais..., e así acabaron!
Agora, sesenta anos despois, lembrando aquela aventura, ¡iso, aventura!,
ocórreseme comparar, salvando as distancias, o carné de conducir co contrato
matrimonial: Sen coñecer a teórica, sen unha preparación minuciosa, é un farol
presentarse ao práctico. Acudir ao altar coa inocencia e coa frescura que eu
acudín á barra do Casino de Sidi Ifni é tanto como meter a cabeza na boca do
lobo.
Casar ben se casa; un rito sinxelo seguido dunha firma na sancristía; ah,
pero…, a subseguinte condución? Controlar
un coche, controlar unha máquina, controlar un casoiro aí que se van: Séntase
un moi cómodo ao volante, arranca, ¡noite de vodas!, e comezan as explosións.
Tódolos autos teñen acelerador e freo; o matrimonio tamén: ¡dous, dobre, a
falta de un: a parella! Pero no casoiro chega con que falle un, un destes
mecanismos, para poñerse en perigo. O auto pode acometer, capotar, irse ao
barranco…; un matrimonio mal fundado, ou
mal conducido, tamén conduce ao desastre.
Pero aínda temos outro paralelo: A nosa mala condución pode ocasionar
mortos e feridos que nos sexan alleos; o matrimonio, tamén, pois as consecuencias
dunha desavinza non son unilaterais, ou bilaterais, senón que nunca, ou case
nunca, nos libramos de prexudicar a alguén: Pais, nais, sogros…, e sobre todo,
fillos, se xa os houbese! ¡Que pouco se pensa nas consecuencias dunha
desavinza!
¿Estou asustando? ¡Non tal; Deus me libre, porque estou aconsellando, e non
o fago por experiencia propia pois eu, se non sabía conducir no momento de
obte-lo carné, certo é que me interesei pola teórica para poñela en práctica, e
precisamente desde a noite de vodas, que, como durmín só, tiven tempo e ocasión
para meditar na transcendencia do que, por poderes, a tres mil quilómetros,
acababan de facer por min!
-.-
A todo isto, onde estamos, a onde
foron aquelas andoriñas, onde espertamos cada mañá; en terra firme? ¡Firme,
si, pero, afirmada, non, xa que vivimos e operamos nun territorio falso,
falsificado, e por ende, de porvir dubidoso
-.-
¿Que deixei / que deixamos atrás; onde quedaron as persoas e mailas cousas
dos nosos quereres iniciais? ¡Pol e Castroverde, dúas terras preciosas,
confinantes! ¿Confinantes? ¡Daquela, outro matrimonio? ¡Pois si; e cun fillo común:
o río Azúmara!
A miña Estrela á súa terra, ademais de botarlles millo ás pitas, ofreceulle
unha carreira, que é un modo, un xeito, de contribuír ao seu enriquecemento
cultural. Pola miña parte, con respecto ao meu niño, algo parecido: investiguei
o seu pasado para que as novas xeracións lle collesen respecto, gratitude e
admiración. ¿Como? Investigando no Archivo Histórico Nacional, queimándome as
cellas para entender aqueles, ¿vellísimos ou bellísimos?, pergameos:
Non foi anecdótico, senón providencial: Mandáronme do Supremo cun
expediente para entregarllo en man ao Xeneral Carlos Martínez de Campos, 3º Duque
da Torre e neto daquel de Sagunto..., que era, tamén, un personaxe da Real
Academia da Historia. O seu Axudante era o daquela Capitán Luís Lombardero
Fórneas. Víase que tiña confianza co xefe porque me presentou dicíndolle: -Este soldado es mi primo, un aficionado a la
Historia... O académico preguntoume
unhas cantas cousas e non debín estar moi desafortunado xa que se ofreceu para
facilitarme un carné de..., ¡Investigador! Estiveran prohibidos polo pánico que
lle tiña o franquismo á Historia, pero da súa renovación, coa censura
funcionando, iso si, a min déronme o número..., ¡seis!
Con aquela chave en man, que faría un fillo amantísimo do seu Castroverde?
O Archivo Histórico era, daquela, un almacén, máis revolto cós do Rastro, así
que as horas de indagación para localizar papeis foron..., ¡infinitas! Algo
atopei, e con eles xerei o primeiro dos meus libros sobre a Historia local.
Castroverde tívomo presente, que ás probas me remito:
-.-
Un hotel non é fogar, fogar íntimo, definitivo; chégalle con ser antesala do fogar. O mellor hotel, incluso se ten
calefacción, é frío. O Suerte Loca tampouco era “cálido”, e iso que estaba nas
portas do Sáhara. Había que fuxir, tomar terra, terra propia, así que, aos
poucos días, alugámoslle ao Mohamed Ben Xerrari unha cachupela de adobes, de
planta baixa.
As paredes, menos lisas que a montaña Bu-la-alam, ¡menos aínda!, eran
frías, daban frío, así, encaladas de branco. Un cubo, un pincel, un cartucho de
pintura, e…, a pintar! Pero o azul, aínda que forte, estilo moro, seguía sendo
frío; e ademais, por falta de cola, manchaba. Nisto que petaron á porta con
aquel martelo que representaba a man da Fatima de Muhammad; os señores, ¡xa
señores!, non estaban en condicións de recibir, así que, a muller, que se lles
dá mellor espreitar, espreitou por unha fenda daquela porta cochambrosa: Eran
os González Vega, de parte de toda a plantilla, co paquete do seu agasallo de
vodas. Aburridos de petar, deberon chegar á conclusión de que alí dentro algo
había, algo pasaba, de excesiva intimidade, así que se deron media volta; ar! ¡Tiñan
que seguir portando aquel enorme tapiz, xeneroso obsequio dos compañeiros do
Banco!
¿Haberá algo máis satisfactorio que o acondicionamento dun fogar, por
mísero que sexa? ¡Non, nunca, imposible! Neste mundo só hai algo comparable: as
andoriñas carrexando barro, enzoufadas, para o seu niño. Aínda que lles
apliquemos o xenérico, elas tamén forman parella, a tódolos efectos.
O rapaz, de metido a pintor, colleu un lapis roxo e, antes de embadurnalo
todo de azul, debuxou nunha das paredes do dormitorio unha chave e un corazón,
escribindo debaixo: Esta é a chave do meu corazón; cando che apeteza, úsaa! A
escena terminou con un bico, dos bos, dos de rosca!
-.-
Nas ausencias, cartas, e para telegramas, a radio do Exército. ¿Que era
iso, ou é que daquela non había móbiles; nin móbiles nin correo electrónico?
Non sei se determe a explicalo pois igual resulta pouco verosímil. Agora, neste
XXI, as cartas, os sobres, só se utilizan para dúas cousas: para doar billetes,
preferiblemente de 500 euros, (que no sobre non se manchan as mans), e outra,
para as facturas que nos pasan a través dos Bancos; por iso seguimos tendo,
conservando, nas casas, as clásicas caixas de correo.
No pasado, no XX, ¡onte!, ou utilizar pombas mensaxeiras, e para iso
cansaban nas distancias longas, ou escribir cartas, fose á man ou á maquina,
desde que as houbo! O sobre selado, e con remite, confiábase a Correos, ou a
Correios, Bureau de Courriers, Post Office, Poste Italiane, Postamt…, segundo o
país da nosa emigración.
Total, ¿para que?, pois nada houbo máis mentireiro que aquelas misivas dos
emigrantes: “Queridos pais, queridos irmáns, queridos amigos: Desexamos que ao
recibo da presente vos atopedes ben, que
nós aquí ben, a Deus grazas”. ¡A Deus grazas vivos si, pero, do resto, quen
ía ser tan desalmado que engadise bágoas ás que xa estaba motivando a súa
ausencia, e con mais razón tratándose de recén casados! Pero tamén concorría
que, co matrimonio fresco, os ausentes…; os ausentes, non, pois ausente era o
remitente, daban por sabido que a lúa, a súa, era de mel, aínda que non houbese
abellas!
A historia da nosa emigración, desta, da galega, está sen escribir; por
dúas razóns: nin case sabían facelo, nin lles facía graza facer sufrir; así que
non hai, nunca houbo, cartas sinceras, fose de alén do Estreito, dos Perineos
para arriba, ou Marola adiante. Está inédita!
Tampouco é usual que os noivos refiran, aínda hoxe, con tanta vergoña
perdida, as intimidades da…, digamos, adaptación
ao medio! Adaptación múltiple: iso de compartir as ideas coa sinceridade e
coa franqueza que autoriza o sacramento, os intereses comúns, as complicacións
nos gastos, téñanse ou non capitulacións, os primeiros pratos cociñados pola
aprendiz de Ama de Casa, pero cadora cociñarán máis os homes, aínda que só sexa
por mangonear na cociña, ¡tamén na cociña! As sabas, os ronquidos…, pero todo
se leva levándose ben, que para mal, tempo terán!
.../...
Pasa a
VOLVERÁN ?
-III-
Xosé María Gómez
Vilabella
No hay comentarios:
Publicar un comentario