E AGORA, QUÉ?
Señor, medar, medei:
¡Unha de xoio, que as outras fíxenas de saramagos!
¡Unha de xoio, que as outras fíxenas de saramagos!
Dito popular
alusivo á mísera cantidade
e á pobre calidade
da colleita dun pobre.
-o-
alusivo á mísera cantidade
e á pobre calidade
da colleita dun pobre.
-o-
Xosé María Gómez Vilabella
De profundis
Así
mo ten dito o Señor:
Quero recordarche o agarimo da túa xuventude
e mailo amor do teu namoro,
o teu camiñar tras de min polo deserto...
Quero recordarche o agarimo da túa xuventude
e mailo amor do teu namoro,
o teu camiñar tras de min polo deserto...
Xeremías,
2, 2
Señor:
Aquí me tes, ao teu
dispor,
de corpo presente nestes vaticinios,
neste sudario impregnado coas pingas que foron escorrendo
dun alma doente, afeita a sufrir.
Aquí te-las miñas pegadas, o retrato do meu pisar,
deserto incluído;
aquí tes o xoio e mailos saramagos do meu canlear
polos sucos da vida.
Non boto en falta os gozos, nin renego das angustias,
por intensas que mas deses,
pero, Señor,
¿que facemos, agora, co niño esfargallado...?
¡Lémbrate do teu horto das oliveiras,
lémbrate daqueles bicos traidores,
e de paso,
lémbrate de min, do meu calvario;
pequeniño en comparanza,
pero...,
calvario foi;
e menos mal que tiven bos cireneos,
moitos!
de corpo presente nestes vaticinios,
neste sudario impregnado coas pingas que foron escorrendo
dun alma doente, afeita a sufrir.
Aquí te-las miñas pegadas, o retrato do meu pisar,
deserto incluído;
aquí tes o xoio e mailos saramagos do meu canlear
polos sucos da vida.
Non boto en falta os gozos, nin renego das angustias,
por intensas que mas deses,
pero, Señor,
¿que facemos, agora, co niño esfargallado...?
¡Lémbrate do teu horto das oliveiras,
lémbrate daqueles bicos traidores,
e de paso,
lémbrate de min, do meu calvario;
pequeniño en comparanza,
pero...,
calvario foi;
e menos mal que tiven bos cireneos,
moitos!
¡Págallelo, Señor,
págallelo por min!
¡Amén!
págallelo por min!
¡Amén!
Xosé María
-0-
¡Este camiño lévanos a ningures!
Teño un amigo que goza plantando,
e daquela ponse á morte cada vez que pilla aos veciños arroubándolle
o souto das castañas,
mais non por iso deixa de plantar,
cousa que fai con amor e con maña.
A cada intre morre,
pero,
doutra cousa:
¡Que nin as grazas lle dan cando os pilla soutando!
Diso se queixa, diso se laia:
¡Burros, preguiceiros;
se aínda mas roubasen escolleitas,
e fixesen, con elas, un pebideiro;
tantas fanegas que teñen a monte abertal...!
¡Que sexan anatema,
eses langráns!
Para animalo, aínda que con pouca convicción,
dígolle:
-¡Amigo, tes que seguir plantando
ata ver en qué acaba isto da folganza colectiva!
Lémbrate das colmeas, que cando llelas atacan os parasitos
as obreiras despexan e varren na súa porta,
¡larán, lariña, cunha vasoiriña!
Faino por Deus, axúdalle a crear,
colabora na súa creación continua,
sucesiva,
e déixalles aos nenos ese traballo feito,
¡ben feito!
Axúdalle ao Patrón a recrea-lo seu Paraíso
para que as xeracións vindeiras atopen en produción,
¡que menos!,
un souto de castiros enxertos.
e daquela ponse á morte cada vez que pilla aos veciños arroubándolle
o souto das castañas,
mais non por iso deixa de plantar,
cousa que fai con amor e con maña.
A cada intre morre,
pero,
doutra cousa:
¡Que nin as grazas lle dan cando os pilla soutando!
Diso se queixa, diso se laia:
¡Burros, preguiceiros;
se aínda mas roubasen escolleitas,
e fixesen, con elas, un pebideiro;
tantas fanegas que teñen a monte abertal...!
¡Que sexan anatema,
eses langráns!
Para animalo, aínda que con pouca convicción,
dígolle:
-¡Amigo, tes que seguir plantando
ata ver en qué acaba isto da folganza colectiva!
Lémbrate das colmeas, que cando llelas atacan os parasitos
as obreiras despexan e varren na súa porta,
¡larán, lariña, cunha vasoiriña!
Faino por Deus, axúdalle a crear,
colabora na súa creación continua,
sucesiva,
e déixalles aos nenos ese traballo feito,
¡ben feito!
Axúdalle ao Patrón a recrea-lo seu Paraíso
para que as xeracións vindeiras atopen en produción,
¡que menos!,
un souto de castiros enxertos.
-o-
Amizade
Tan pouco sei,
Señor,
que aínda non cheguei a saber qué é iso da amizade,
¡cousa da que tanto se fala!
¿É un feito real,
ou, simplemente, unha verba belida?
¡Se o sabe alguén, que mo diga!
Tívenme por amigo dos mouros,
por aló, lonxe, no Ifni,
e acabei de Somatén, a tiros con eles, e eles comigo,
todo á viceversa,
¡por tras daqueles argáns!
Paradoxicamente,
neguéille-lo crédito aos clientes morosos;
con iso e con todo, convidáronme ao seu athei,
¡sen rancores!
Prestei diñeiro, do propio, catro gordas, aos catro íntimos,
e nunca tal cousa fixese
que perdín a súa intimidade,
e de paso,
fraquearon aquelas gordas, en céntimos voltas...,
¡cando voltas houbo!
Por parte, Señor,
teño inimigos tan nobres que incluso falaron ben de min,
e amigos que me apuxeron os cans do seu palleiro,
coma eles, pulgueiros.
¡Todo iso sen razón e sen contemplación!
Nesta inopia, neste desconcerto,
¡oh Señor da Sabedoría!,
quixera saber onde está a amizade, cal é a súa cor.
Preséntama, Xefe, faime ese favor,
que de favor cho pido.
Mira que toleo con estas contradicións aberrantes,
¡case alienantes!
¿Ou son figuracións miñas, propias dun caletre canso de discorrer?
¡Deus, cánto me tes que ensinar;
pero mellor daquela,
cando chegue ao Ceo, ao Teu, e falemos de vagar,
sen premas terráqueas!
¡Claro, fixéche-la Terra á présa, en seis días,
que así che saíu de improvisada...,
ou de complicada!
Preguntareiche en galego, aínda que Ti me contestes
en arameo!
¿Que por qué, Señor?
¡Por se nos escoitan os mandrís,
que é para o que serven,
para iso,
para espreitar,
e tan mal o fan, que só oen aquilo que lles parece convir,
retorcendo o demais,
confundindo convir con convivir, que é máis longo,
e por ende, máis difícil!
Aquí abaixo, neste mundo das baixezas,
meu Altísimo Señor,
téñenche os dicionarios trucados...
¡Que si, que cho digo eu,
e coido que o fan de propósito,
así que non sei por onde terei que aprender os conceptos básicos,
aqueles que había na terra,
aló antes,
antes de nacer os meus inimigos,
pois,
con eles nados,
e de tanto que patearon ao meu redor,
de tanto que putearon,
¡oh Deus!,
romperon a ola das miñas esencias,
así que se foron,
escorridas,
polo río da vida, polo río abaixo!
Señor,
que aínda non cheguei a saber qué é iso da amizade,
¡cousa da que tanto se fala!
¿É un feito real,
ou, simplemente, unha verba belida?
¡Se o sabe alguén, que mo diga!
Tívenme por amigo dos mouros,
por aló, lonxe, no Ifni,
e acabei de Somatén, a tiros con eles, e eles comigo,
todo á viceversa,
¡por tras daqueles argáns!
Paradoxicamente,
neguéille-lo crédito aos clientes morosos;
con iso e con todo, convidáronme ao seu athei,
¡sen rancores!
Prestei diñeiro, do propio, catro gordas, aos catro íntimos,
e nunca tal cousa fixese
que perdín a súa intimidade,
e de paso,
fraquearon aquelas gordas, en céntimos voltas...,
¡cando voltas houbo!
Por parte, Señor,
teño inimigos tan nobres que incluso falaron ben de min,
e amigos que me apuxeron os cans do seu palleiro,
coma eles, pulgueiros.
¡Todo iso sen razón e sen contemplación!
Nesta inopia, neste desconcerto,
¡oh Señor da Sabedoría!,
quixera saber onde está a amizade, cal é a súa cor.
Preséntama, Xefe, faime ese favor,
que de favor cho pido.
Mira que toleo con estas contradicións aberrantes,
¡case alienantes!
¿Ou son figuracións miñas, propias dun caletre canso de discorrer?
¡Deus, cánto me tes que ensinar;
pero mellor daquela,
cando chegue ao Ceo, ao Teu, e falemos de vagar,
sen premas terráqueas!
¡Claro, fixéche-la Terra á présa, en seis días,
que así che saíu de improvisada...,
ou de complicada!
Preguntareiche en galego, aínda que Ti me contestes
en arameo!
¿Que por qué, Señor?
¡Por se nos escoitan os mandrís,
que é para o que serven,
para iso,
para espreitar,
e tan mal o fan, que só oen aquilo que lles parece convir,
retorcendo o demais,
confundindo convir con convivir, que é máis longo,
e por ende, máis difícil!
Aquí abaixo, neste mundo das baixezas,
meu Altísimo Señor,
téñenche os dicionarios trucados...
¡Que si, que cho digo eu,
e coido que o fan de propósito,
así que non sei por onde terei que aprender os conceptos básicos,
aqueles que había na terra,
aló antes,
antes de nacer os meus inimigos,
pois,
con eles nados,
e de tanto que patearon ao meu redor,
de tanto que putearon,
¡oh Deus!,
romperon a ola das miñas esencias,
así que se foron,
escorridas,
polo río da vida, polo río abaixo!
-o-
Na estada
Varea-los ourizos nas pólas dun
castiro,
ou asentar tixolos, ris con ras, chumbados e nivelados,
desde unha estada no ar colgada,
¡aí que se van, tal para cal!
A diferenza está en que as castañas dánolas Deus
sen regateo,
e de maduras, caen,
soas,
¡sen ter que subirse á escada!
Pola contra,
o xornal dos obreiros depende dos promotores,
¡outros vareadores!
Unha xente que non sabe tirar soa para arriba,
tal e como fan os castiros,
que por iso afondan na terra,
e rañan no ceo,
facendo ourizos agresivos,
¡de formigón talmente!
Ás veces sáenlles gratos, e incluso artísticos,
pero é de casualidade,
que nas outras, nas máis delas, medran repulsivos,
e sempre coas mans emprestadas,
mal pagadas,
dun varexador precario, contratado, alleo:
¡banní!
Ámbolos dous oficios son do máis perigoso,
pero teñen de común,
con ou sen patrón,
que se caen, ou deles tiran,
¡seguridades barateiras, estadas de papel, economías de patacón!,
o escalador, sexa obreiro ou varexador,
o que é do chan...,
¡do chan non pasa, pois o noso Ceo segue arriba,
no Alto,
que o fixo, ben feito, ese Gran Arquitecto ao que chamamos Deus
porque si, porque o é,
e como tal,
constrúe con xeito, con xeito e con seguranza,
calidade eterna, demostrada!
-o-
ou asentar tixolos, ris con ras, chumbados e nivelados,
desde unha estada no ar colgada,
¡aí que se van, tal para cal!
A diferenza está en que as castañas dánolas Deus
sen regateo,
e de maduras, caen,
soas,
¡sen ter que subirse á escada!
Pola contra,
o xornal dos obreiros depende dos promotores,
¡outros vareadores!
Unha xente que non sabe tirar soa para arriba,
tal e como fan os castiros,
que por iso afondan na terra,
e rañan no ceo,
facendo ourizos agresivos,
¡de formigón talmente!
Ás veces sáenlles gratos, e incluso artísticos,
pero é de casualidade,
que nas outras, nas máis delas, medran repulsivos,
e sempre coas mans emprestadas,
mal pagadas,
dun varexador precario, contratado, alleo:
¡banní!
Ámbolos dous oficios son do máis perigoso,
pero teñen de común,
con ou sen patrón,
que se caen, ou deles tiran,
¡seguridades barateiras, estadas de papel, economías de patacón!,
o escalador, sexa obreiro ou varexador,
o que é do chan...,
¡do chan non pasa, pois o noso Ceo segue arriba,
no Alto,
que o fixo, ben feito, ese Gran Arquitecto ao que chamamos Deus
porque si, porque o é,
e como tal,
constrúe con xeito, con xeito e con seguranza,
calidade eterna, demostrada!
-o-
Apátridas
Aos nosos apátridas,
eses galegos que aborrecen do seu paraugas,
mandábaos eu, de vacacións,
¡ao Sáhara!,
que alí non fai falta, pois é unha terra soleada.
Daquela ían suspirar ben suspirado
por ese millón de fontes aquí desprezadas;
ían anelar as neves do Courel
e mailas xeadas do seu Lucus;
ían devecer, maiormente, polas ancas dos nosos Ancares,
para cabalgar, nelas, sobre un ceo de nubes;
¡cirros que fosen!
Daquela sentiríanse afanosos
por vivir debaixo dunhas mantas:
¿Toxos, codesos, xestas mouras…?
¡Valeríanlles todas, con tal de que tivesen chorimas!
De verse en tal situación,
permutarían aquel simún, pagando en cartos a diferenza,
pola xistra do Xistral,
sen regateo,
¡ningún!
eses galegos que aborrecen do seu paraugas,
mandábaos eu, de vacacións,
¡ao Sáhara!,
que alí non fai falta, pois é unha terra soleada.
Daquela ían suspirar ben suspirado
por ese millón de fontes aquí desprezadas;
ían anelar as neves do Courel
e mailas xeadas do seu Lucus;
ían devecer, maiormente, polas ancas dos nosos Ancares,
para cabalgar, nelas, sobre un ceo de nubes;
¡cirros que fosen!
Daquela sentiríanse afanosos
por vivir debaixo dunhas mantas:
¿Toxos, codesos, xestas mouras…?
¡Valeríanlles todas, con tal de que tivesen chorimas!
De verse en tal situación,
permutarían aquel simún, pagando en cartos a diferenza,
pola xistra do Xistral,
sen regateo,
¡ningún!
En resumo,
que darían cen anos de vida por
vivir na súa terra,
nesta, na desprezada,
aínda que tivesen que atrochar pola lama
arroupados nunha capa xunqueira,
¡pero lonxe do siroco!
De ouro darían mil huchas,
se de ouro fosen as areas, que non hai tal,
pois os dourados do Sáhara son...,
¡ouropel, miraxe puro!
Todo iso, e máis, darían, todos, todos eles,
que diso dou fe,
por achantar o regatón dunha tenda, ou o dun paraugas,
nun prado verde,
tal que nestas brañas do noso Luguiño,
que se amolentan con doce lúas de auga,
¡ao ano!
¡Terra a miña, que dixo Rosalía,
e iso que non chegou a coñecer a regalía do regadío deste
Azúmara
do meu Monte Cubeiro,
tan riseiro e tan verde, sempre, todo o ano, e por ende,
tan lugués!
-o-
nesta, na desprezada,
aínda que tivesen que atrochar pola lama
arroupados nunha capa xunqueira,
¡pero lonxe do siroco!
De ouro darían mil huchas,
se de ouro fosen as areas, que non hai tal,
pois os dourados do Sáhara son...,
¡ouropel, miraxe puro!
Todo iso, e máis, darían, todos, todos eles,
que diso dou fe,
por achantar o regatón dunha tenda, ou o dun paraugas,
nun prado verde,
tal que nestas brañas do noso Luguiño,
que se amolentan con doce lúas de auga,
¡ao ano!
¡Terra a miña, que dixo Rosalía,
e iso que non chegou a coñecer a regalía do regadío deste
Azúmara
do meu Monte Cubeiro,
tan riseiro e tan verde, sempre, todo o ano, e por ende,
tan lugués!
-o-
Asomarse ao exterior
É perigoso asomarse ao carácter de
cada quen,
¡moito!,
e máis aínda se afondamos nos pensamentos,
nos propios sufrimentos,
que iso lévanos á desintegración,
á loucura,
á fagocitose máis atroz e máis salvaxe.
Cara a dentro, si, pero,
no exterior...?
¡A xente rise por fóra e chora por dentro!
Rodéanos un mundo falso, materialista,
farisaico,
¡de dobre moral, que se di!,
tan ladrón e tan ególatra,
que nos estimula ao pecado por amor propio,
¡para non ser máis, para igualar por debaixo!
¡Xesús, qué noxo de vida!
¿E logo, iso da paz, a paz interior, no interior...,
tampouco?
¡Non, afellas que non; a paz non é posible, nunca o foi!
¿Pois...?
A paz é incompatible coa sensibilidade...;
¡seino eu!
No interior, os sensibles, ou que por tal nos temos,
gardamos a nosa despensa acugulada:
¡pero de cinsa, soamente cinsa,
rescaldos de tantas utopías queimadas ao longo da vida!
¡Oh esperanzas murchas,
que pasastes, nun tris, de ser lume a ser cinsa,
de ser algo a ser nada
nesta pira dos tempos implacables e dos días vacuos!
Polo que a min respecta,
namoreime das primaveras, nas primaveras,
¡tódalas primaveras!,
e fóronse sen despedirse de min,
para ningures,
¡requentadas na calixe do verán!
Namoreime dos versos,
empezando polas rimas dun tal señor Bécquer,
¡tan sonoras, tan perfectas!,
e só me serviron para recitarllas ao meu eixado,
en solitario,
¡mentres decruaba na propia seara!
¿Na miña seara...?
¡Non, xa non, que tamén ma arrebataron,
e foron precisamente os meus,
aqueles aos que consideraba meus!
¿Quedará algo útil nesta pira consumista?
Vou ver...,
¡se é que me deixan ver!
.....
¡moito!,
e máis aínda se afondamos nos pensamentos,
nos propios sufrimentos,
que iso lévanos á desintegración,
á loucura,
á fagocitose máis atroz e máis salvaxe.
Cara a dentro, si, pero,
no exterior...?
¡A xente rise por fóra e chora por dentro!
Rodéanos un mundo falso, materialista,
farisaico,
¡de dobre moral, que se di!,
tan ladrón e tan ególatra,
que nos estimula ao pecado por amor propio,
¡para non ser máis, para igualar por debaixo!
¡Xesús, qué noxo de vida!
¿E logo, iso da paz, a paz interior, no interior...,
tampouco?
¡Non, afellas que non; a paz non é posible, nunca o foi!
¿Pois...?
A paz é incompatible coa sensibilidade...;
¡seino eu!
No interior, os sensibles, ou que por tal nos temos,
gardamos a nosa despensa acugulada:
¡pero de cinsa, soamente cinsa,
rescaldos de tantas utopías queimadas ao longo da vida!
¡Oh esperanzas murchas,
que pasastes, nun tris, de ser lume a ser cinsa,
de ser algo a ser nada
nesta pira dos tempos implacables e dos días vacuos!
Polo que a min respecta,
namoreime das primaveras, nas primaveras,
¡tódalas primaveras!,
e fóronse sen despedirse de min,
para ningures,
¡requentadas na calixe do verán!
Namoreime dos versos,
empezando polas rimas dun tal señor Bécquer,
¡tan sonoras, tan perfectas!,
e só me serviron para recitarllas ao meu eixado,
en solitario,
¡mentres decruaba na propia seara!
¿Na miña seara...?
¡Non, xa non, que tamén ma arrebataron,
e foron precisamente os meus,
aqueles aos que consideraba meus!
¿Quedará algo útil nesta pira consumista?
Vou ver...,
¡se é que me deixan ver!
.....
Pois si, quedo eu:
un vello maduro, seco, insulso,
espremido,
perfectamente destilado,
pero disposto a renacer da propia cinsa,
na propia cinsa,
na do verbo cálido desa palabra penosa,
¡de mal nome, angustia!
Daquela, esta é a miña bandeira,
a dos, coma min, apátridas,
que de tanto ama-la Patria,
e para darme onde máis me doía,
desterráronme, a perpetuidade,
pero hei de volver, teño que volver,
algún día,
como fan as andoriñas,
así sexa bramando pola dor
daquelas feridas:
¡fareino en vinganza,
para mexarlles por riba,
desde arriba,
gotas do propio amargor!
-o-
un vello maduro, seco, insulso,
espremido,
perfectamente destilado,
pero disposto a renacer da propia cinsa,
na propia cinsa,
na do verbo cálido desa palabra penosa,
¡de mal nome, angustia!
Daquela, esta é a miña bandeira,
a dos, coma min, apátridas,
que de tanto ama-la Patria,
e para darme onde máis me doía,
desterráronme, a perpetuidade,
pero hei de volver, teño que volver,
algún día,
como fan as andoriñas,
así sexa bramando pola dor
daquelas feridas:
¡fareino en vinganza,
para mexarlles por riba,
desde arriba,
gotas do propio amargor!
-o-
Ir aos bautizos
Bautizo da miña filla Stella Maris
Para ir aos bautizos e non sentir
agoiros de que o nomeado,
tarde ou cedo,
acabe estoxando o sambenito deses nomes tan horrendos
que adoitan preferi-los padriños,
¡bo peito hai que ter!
Para empezar, hai nomes que se matan,
foneticamente,
cos apelidos do crío,
por moito e por máis que lle gusten ao pai,
¡salvo que o sexa putativo!
A primeira receita consiste en mirarlle para os ollos
ao neófito,
enxergándolle as calidades que amose,
e con iso sabido,
busca-la etimoloxía que mellor se lle acomode,
que non ten por qué coincidir cun apelativo gastado,
poño por caso, o dun Santo vello,
tarde ou cedo,
acabe estoxando o sambenito deses nomes tan horrendos
que adoitan preferi-los padriños,
¡bo peito hai que ter!
Para empezar, hai nomes que se matan,
foneticamente,
cos apelidos do crío,
por moito e por máis que lle gusten ao pai,
¡salvo que o sexa putativo!
A primeira receita consiste en mirarlle para os ollos
ao neófito,
enxergándolle as calidades que amose,
e con iso sabido,
busca-la etimoloxía que mellor se lle acomode,
que non ten por qué coincidir cun apelativo gastado,
poño por caso, o dun Santo vello,
pois,
se o bautizado chega ao altar,
daquela,
para distinguilo dos seus homónimos,
haberá que apelidalo, de novo, no novo Santoral.
O bo, receita única, infalible nestes casos,
é repetirlle nomes ao neno, moitos, un cento, ou máis aínda;
e ás nenas, catro, catro ducias, de apelacións,
todas bonitas, e sempre ao suaviño,
nun murmurio,
pois as nenas son unha cousa especial,
se o bautizado chega ao altar,
daquela,
para distinguilo dos seus homónimos,
haberá que apelidalo, de novo, no novo Santoral.
O bo, receita única, infalible nestes casos,
é repetirlle nomes ao neno, moitos, un cento, ou máis aínda;
e ás nenas, catro, catro ducias, de apelacións,
todas bonitas, e sempre ao suaviño,
nun murmurio,
pois as nenas son unha cousa especial,
especialmente delicada,
¡de oído incluso!
Aquel, ou aqueles apelativos que enfurruñen aos nenos,
aqueles que non os fagan sorrir,
ou lles turben a súa cariña de anxo,
eses, eses nomes,
¡para os fillos do cuco, que son doutro niño!
¡de oído incluso!
Aquel, ou aqueles apelativos que enfurruñen aos nenos,
aqueles que non os fagan sorrir,
ou lles turben a súa cariña de anxo,
eses, eses nomes,
¡para os fillos do cuco, que son doutro niño!
-o-
¡Adeus, billetiños de moito pagar, adeus!
Dedicado aos meus compañeiros do BEX,
na retirada da peseta.
na retirada da peseta.
Teño nas mans un billete de Banco,
antigo,
polícromo, de bo ver.
¿Será poesía?
¡Serao, xa que tanta ledicia me dá!
¿Será un obxecto poético, un fetiche amoroso?
¡Meu pobre, se falara...!
Pero o malo do caso é que non fala,
¡polo menos na miña linguaxe!
Se falara, ou se, polo menos, acenara,
daquela saberíamos o drama do seu,
polícromo, de bo ver.
¿Será poesía?
¡Serao, xa que tanta ledicia me dá!
¿Será un obxecto poético, un fetiche amoroso?
¡Meu pobre, se falara...!
Pero o malo do caso é que non fala,
¡polo menos na miña linguaxe!
Se falara, ou se, polo menos, acenara,
daquela saberíamos o drama do seu,
¿libre?
circular,
coñeceríamos o seu carreiro habitual,
o das idas e mailo das vidas,
¡revoltas incluídas!
O certo é que de neno foi árbore,
¡seguro!,
medio a medio do silveiral;
e tivo gromos, e follas,
e sentiu as coiteladas das brisas nordesías,
pero tamén, ¡tamén!, as caricias do branco luar.
De mozo abeirou paxaros namorados,
recitadores,
¡canta-autores!,
que conxugaron, nel, o verbo amar,
¡por activa e por pasiva!
Nas súas polas aprenderon aqueles paxariños,
tímidos, a voar...
Por iso, aínda que só fose por iso,
merece ser escoitado,
amado, observado.
¡É unha pena que deba circular sen defensa,
coñeceríamos o seu carreiro habitual,
o das idas e mailo das vidas,
¡revoltas incluídas!
O certo é que de neno foi árbore,
¡seguro!,
medio a medio do silveiral;
e tivo gromos, e follas,
e sentiu as coiteladas das brisas nordesías,
pero tamén, ¡tamén!, as caricias do branco luar.
De mozo abeirou paxaros namorados,
recitadores,
¡canta-autores!,
que conxugaron, nel, o verbo amar,
¡por activa e por pasiva!
Nas súas polas aprenderon aqueles paxariños,
tímidos, a voar...
Por iso, aínda que só fose por iso,
merece ser escoitado,
amado, observado.
¡É unha pena que deba circular sen defensa,
sen saberse explicar!
Deus sabe por qué, nin para qué,
nin con quen viviu, boa ou mala vida, que todo puido ser,
¡que de todo puido haber!
Cando pasou, vertixinoso, a golpe de polea,
polo prelo,
por esa Casa de Mala Nota,
da Moeda chamada,
fixérono numerar aqueles banqueiros rexistradores,
tatuándolle o seu corazón, tenro e xeneroso,
sempre pagador.
¡Malditos eles, todos eles,
que para tiralo así, a presión, mecanicamente,
banqueiros tiñan que ser!
Naquel prelo perdeu o seu encanto, a súa intimidade,
o seu candor,
¡expoñéndose a pecar!
Meu billetiño, por bancario, coma min, discreto,
¡quen soubese de certo a túa historia,
o teu drama, as túas andainas,
de man en man e de peto en peto!
¡Se ti falases, meu billetiño, cánto non terías de que falar!
¿Cal foi a túa:
acaso unha historia de pecados,
ou de virtudes,
suores, estafas, pagos adiados, prostitución, enganos...?
¡De todo habería, vella peseta, na longa vida
do teu circular!
¡Quen sabe, quen o sabe, que ata será mellor non sabelo...,
por se me contaxias coas miasmas,
cos vicios,
dos teus manipuladores!
Deus sabe por qué, nin para qué,
nin con quen viviu, boa ou mala vida, que todo puido ser,
¡que de todo puido haber!
Cando pasou, vertixinoso, a golpe de polea,
polo prelo,
por esa Casa de Mala Nota,
da Moeda chamada,
fixérono numerar aqueles banqueiros rexistradores,
tatuándolle o seu corazón, tenro e xeneroso,
sempre pagador.
¡Malditos eles, todos eles,
que para tiralo así, a presión, mecanicamente,
banqueiros tiñan que ser!
Naquel prelo perdeu o seu encanto, a súa intimidade,
o seu candor,
¡expoñéndose a pecar!
Meu billetiño, por bancario, coma min, discreto,
¡quen soubese de certo a túa historia,
o teu drama, as túas andainas,
de man en man e de peto en peto!
¡Se ti falases, meu billetiño, cánto non terías de que falar!
¿Cal foi a túa:
acaso unha historia de pecados,
ou de virtudes,
suores, estafas, pagos adiados, prostitución, enganos...?
¡De todo habería, vella peseta, na longa vida
do teu circular!
¡Quen sabe, quen o sabe, que ata será mellor non sabelo...,
por se me contaxias coas miasmas,
cos vicios,
dos teus manipuladores!
En todo caso, prostituído ou non,
para min segues sendo un tipo orixinal,
co virgo intacto,
¡polo menos ao tacto!
Fala, billetiño, fala, en confianza,
que o vou calar:
¡Xa che dixen que estou afeito ao secreto profesional!
¿Soboute un maricas,
ou acaso un drogado, un borrachuzas, un tabaqueiro…;
en definitiva, un artificial?
¡Non, coido que non,
que eses non adoitan aforrar!
¿Era guapa, doce, mimosa, címbrante, garimeira...,
a moza que te levou na súa faldriqueira?
¡Cheirándote, fáiseme que te quentaron no seu seo...,
eh picarón!
Do que non, teríante nunha hucha de caoba...;
¡na de súa avoa, por suposto!
¡Probablemente, si!
¡Seguro que te tiveron con aquelas misivas
do seu refresco moceril!
¿Prégaste, tremelicas nas miñas mans...?
¡Por ende, é certo que atinei!
Meu billete amado, cobizado, papel moeda de curso legal,
se eu soubese a túa historia, ou se ma quixeses contar,
quizabes te gardase,
¡eu tamén!,
no meu museo, no peludo, no pectoral.
Ora ben, por calado e por teimudo, condénote á circulación...,
¡e valas pagar, de contado!
para min segues sendo un tipo orixinal,
co virgo intacto,
¡polo menos ao tacto!
Fala, billetiño, fala, en confianza,
que o vou calar:
¡Xa che dixen que estou afeito ao secreto profesional!
¿Soboute un maricas,
ou acaso un drogado, un borrachuzas, un tabaqueiro…;
en definitiva, un artificial?
¡Non, coido que non,
que eses non adoitan aforrar!
¿Era guapa, doce, mimosa, címbrante, garimeira...,
a moza que te levou na súa faldriqueira?
¡Cheirándote, fáiseme que te quentaron no seu seo...,
eh picarón!
Do que non, teríante nunha hucha de caoba...;
¡na de súa avoa, por suposto!
¡Probablemente, si!
¡Seguro que te tiveron con aquelas misivas
do seu refresco moceril!
¿Prégaste, tremelicas nas miñas mans...?
¡Por ende, é certo que atinei!
Meu billete amado, cobizado, papel moeda de curso legal,
se eu soubese a túa historia, ou se ma quixeses contar,
quizabes te gardase,
¡eu tamén!,
no meu museo, no peludo, no pectoral.
Ora ben, por calado e por teimudo, condénote á circulación...,
¡e valas pagar, de contado!
¡Adeus, billetiño, adeus;
ata máis ver miña valuta querida,
se é que volves ao meu peto, ao meu fogar,
que tamén é teu, que cho ofrezo,
limpo ou sucio,
que para os pagos iso dá igual!
Tamén te preciso,
maiormente para quentarme o peito,
que mellor receita, nin máis certa nin máis saudable
non hai Banqueiro que ma dea,
sexan euros novos ou pesetas vellas,
pois,
con tal de convertelas,
esas pílulas diñeirais,
que mellor receita, nin máis certa nin máis saudable
non hai Banqueiro que ma dea,
sexan euros novos ou pesetas vellas,
pois,
con tal de convertelas,
esas pílulas diñeirais,
todas, todas elas,
¡ben gorentosas son, doadas de tragar!
-o-
¡ben gorentosas son, doadas de tragar!
-o-
Artimañas
Cousa coma aquela, ocorrencia tal,
só en Lugo,
aos de Lugo,
neste Lugo ben murado,
unha raza hábil, unha estirpe de conseguidores natos;
¡todos, a feito!
Mira que foi astucia, artimaña ben urdida e ben tramada,
tirárlle-lo bolo, o derradeiro, aos asediantes,
aos mouros:
¡pantrigo de Mondoñedo!
E co bolo, un año de leite, criado nas Veigas do Miño;
dunha arroba, ou de máis, en canal,
adrede,
¡que de non matalo, eles, o Corán non llelo deixaba catar!
aos de Lugo,
neste Lugo ben murado,
unha raza hábil, unha estirpe de conseguidores natos;
¡todos, a feito!
Mira que foi astucia, artimaña ben urdida e ben tramada,
tirárlle-lo bolo, o derradeiro, aos asediantes,
aos mouros:
¡pantrigo de Mondoñedo!
E co bolo, un año de leite, criado nas Veigas do Miño;
dunha arroba, ou de máis, en canal,
adrede,
¡que de non matalo, eles, o Corán non llelo deixaba catar!
Con iso,
á vez que gañaron, que levantaron,
o sitio de Lugo,
recobrando a súa liberdade, perderon a súa inocencia,
¡se é que a tiñan, que se cadra tamén escaseaba!
En vista do visto, Alí, aquel mouro tan agudo,
¡dos de por Alá!,
faloulles aos seus desta guisa:
-¡Meus agarenos, o que é de aquí, deste Lucus Augusto,
fóra xa,
que a nosa razzia rematou, máis ben para mal,
pois estes do Bol-Año queren que deixemos o noso xaxún...,
para o mes de Ramadán!
¡Alto co asedio, e larguémonos, antes do inverno!
De momento, a Santa María do Alto,
pois,
cos nabos deste Lugo,
estes do bosque sagrado,
non valen as nosas gumías,
estes do bosque sagrado,
non valen as nosas gumías,
por afiadas que as teñamos,
e menos aínda os detentes das barbas do noso Profeta
Mohammad!
Ímonos, de présa, sen outras presas;
como pouco, ao trote,
antes de que peche a neve nos outóns do seu Cebreiro,
que despois acamparemos
na alcazaba bercía, alén da Ponte Ferrada,
que falta nos fará poñernos á defensiva,
pois por aló, nese Bierzo, tan verde aínda,
e sempre galaico,
a falta de nabos, como aquí en Lugo,
¡verzas terán!
e menos aínda os detentes das barbas do noso Profeta
Mohammad!
Ímonos, de présa, sen outras presas;
como pouco, ao trote,
antes de que peche a neve nos outóns do seu Cebreiro,
que despois acamparemos
na alcazaba bercía, alén da Ponte Ferrada,
que falta nos fará poñernos á defensiva,
pois por aló, nese Bierzo, tan verde aínda,
e sempre galaico,
a falta de nabos, como aquí en Lugo,
¡verzas terán!
Con aqueles feitos, os da provincia aprendemos
esta boa teoría:
¡Que manden eses da muralla, por lucenses tidos;
cara dura, da xeada;
e paxariña polo catarro subseguinte;
que ademais do seu castrapo,
e daquel latín herdado, que non gañado,
cómaos nunca o diabro,
estes tíos de por Acá saben arabía,
e calquera lles porfía, que de seguida nos tiran
unha cesta de bolos,
e cos bolos, para máis coñarse,
un año leital!
¡Al-lah ijlik!
e cos bolos, para máis coñarse,
un año leital!
¡Al-lah ijlik!
-o-
Ao que chegamos...,
despois de contar polos dedos!
despois de contar polos dedos!
Para miudezas as daquel árabe
tan calculador que quixo repasa-las cabras do seu sogro,
recoñecendo,
decote,
a dote inestimable da súa mujera:
Tantas e tan iguais eran as cabras que,
para computalas,
Omar púxoas escuadradas
en sintagmas de dez por dez,
¡estiradas coma os dedos das mans!
Despois dedicouse a nomealas polo seu nome
respectivo,
tal e como lle dixera seu sogro Alí,
¡aquel que tan ben as coñecía!
tan calculador que quixo repasa-las cabras do seu sogro,
recoñecendo,
decote,
a dote inestimable da súa mujera:
Tantas e tan iguais eran as cabras que,
para computalas,
Omar púxoas escuadradas
en sintagmas de dez por dez,
¡estiradas coma os dedos das mans!
Despois dedicouse a nomealas polo seu nome
respectivo,
tal e como lle dixera seu sogro Alí,
¡aquel que tan ben as coñecía!
Wahid, zoosh, thalatha, arba,
khamsa,
sitta, sabah, temenya, tissa…,
ashera…!
sitta, sabah, temenya, tissa…,
ashera…!
Esta baralla, de a dez por cada pau,
fíxolle graza ao xenro,
que moito lle gustaron aqueles nomes tan...,
¡caprinos!
Así que,
para que non se lle esquecesen,
decidiu repetir a formación cuadrangular,
que lle pareceu unha técnica útil e axeitada:
que moito lle gustaron aqueles nomes tan...,
¡caprinos!
Así que,
para que non se lle esquecesen,
decidiu repetir a formación cuadrangular,
que lle pareceu unha técnica útil e axeitada:
Wahid, zoosh, thalatha, arba,
khamsa...
¡Pero qué tío, qué xenio de xenro,
-dixo para si o tal Alí-,
pois mira que ocorrencia
isto de inventar a numeración arábiga
de paso que me axusta unha dote cabrúa!
-dixo para si o tal Alí-,
pois mira que ocorrencia
isto de inventar a numeración arábiga
de paso que me axusta unha dote cabrúa!
Tempo adiante, despois da Gran Guerra,
uns nipóns visitaron Arabia,
¡coa de retratar, obviamente!,
e daquela contáronlles a peripecia daquel Omar tan cabrón...,
¡tan cabrón e tan calculador!
-¡Diso, nin pun,
-dixo un daqueles nipóns, falando polo nariz-,
pois iso e nada..., todo é un!
Aquí meu pai vai ser quen de conta-las vosas areas,
unha por unha,
cos dedos dunha man, que así sóbralle a outra...,
para soste-la máquina!
Discorre e discorre, pai e fillo, aqueles nipóns,
a cal máis teimudo,
deron cun microchip capaz de conta-las areas
¡polo sistema binario!
Pero os árabes do caprino
volveron a tomar a dianteira científica,
¡utilizando aquelas niponas para calcula-lo seu cru!
Con iso ben que se riron de nós,
de todos nós,
deste mundo motorizado, ao que chamamos,
se cadra mal chamado,
século atómico:
-¿Eh, paisa, ti querer potroleo, deste, do arábigo,
puro brent,
sexa en bidón ou a granel?
-Si que o quero, pero,
¿a canto...,
por se hai engano agareno?
-Sendo para multinacionais, ademais da vontade,
ashera o galón...
¡Iso, hoxe, que mañá, Alá dirá!
Se chega a ter no peto esta calculadora
aquel xenro do Alí das cabras,
daquela vende o rabaño, todo, enteiro, de contado e ao contado,
e co rabaño dálle a papela
á súa mujera,
Fatima,
con tal de que lla paguen en petrodólares...,
¡calculados coa nipona, por suposto!
-o-
Descoidos na caligrafía
Hai na escrita unha cousiña cousa,
tan miúda e tan sinxela
que adoito nos pasa desapercibida:
¡é o descoido na grafía!
Refírome á fealdade das letras mal feitas,
iso dos trazos caligráficos:
¡Con tal de que se entenda...!,
dicimos,
pero ás veces, nin iso, que lle damos ao ego,
satisfeitos,
¡e que se xiringuen os analfabetos!
que adoito nos pasa desapercibida:
¡é o descoido na grafía!
Refírome á fealdade das letras mal feitas,
iso dos trazos caligráficos:
¡Con tal de que se entenda...!,
dicimos,
pero ás veces, nin iso, que lle damos ao ego,
satisfeitos,
¡e que se xiringuen os analfabetos!
¡Pois, non, nunca, que iso non é correcto!
Eu sempre lles digo aos tales:
A modo, rapaces,
que estamos na Facultade da Convivencia Pacífica,
¡se tal cousa fose posible
neste mundo dos malabares,
e dos signos sinistros!
Cando trazámo-las letras,
a tinta sae do noso peito, para ben ou para mal,
fluíndo ao exterior polos poros da pluma,
ou do bolígrafo,
e daquela pintamos, grafamos, o propio retrato,
¡o noso!
Para fotografarse, de primeiras os homes barbéanse,
e as mulleres enféitanse co cheiro dos seus enfeites,
tan exquisitos sempre,
¡coidando que lles van uli-las fotos!
Por parte, esta criatura tan nosa, a escrita manual,
que é un retrato da propia alma,
¡calígrafos dixit, ca non eu!,
disfrazámola de tal xeito que máis parece unha carauta,
sen vida e sen atractivo,
pero é a nosa,
que así nos presentamos se nos abandonamos,
mal que nos pese;
quere dicirse, en realidade de verdade,
¡ás máis das veces!
-o-
¡Adeus, camiños parroquiais!
Camiños de Montecubeiro,
concentrados, D.O.G.ados,
mortos e soterrados neses milleiros de padas,
crueis, amorfas, tecnificadas...
O de tecnificadas é un dicir, ou máis exactamente,
¡un maldicir!
Camiños de pizarra...,
¡que pizarras fostes para aqueles debuxos da nosa crianza!
Montecubeiro,
dicíanlle ao meu país os paseantes, a xente foránea;
amor, dígolle eu,
sempre,
cada día, cada noite, tódolos amenceres...,
sexan do inverno ou do verán!
Corredoiras fondas e lameiras, afundidas, pródigas en fontes,
nas que tanto bebín e tanto afondei,
¡deixeivos as miñas zocas
achantadas nese lameiro inxente das bágoas e das lembranzas!
Corredoiras polas que pasei matinando verbas agarimosas,
para dicírllelas ás mozas,
¡se é que estaban coas vacas naqueles curros das encrucilladas!
Corredoiras parroquiais,
íntimas,
que ían comigo, sempre comigo,
a todas partes:
Ao río Azúmara, á Fonte Grande, ao Rego de abeberar;
ao lavadoiro dos cueiros daquela infancia:
¡a dunhas mozas que xa pariron outra mocidade!
Corredoiras espreitadas polos merlos, polos carrizos,
polos lagartos da silveira,
¡regatóns das amoras, sempre comigo, en competencia desleal!
Corredoiras abeiradas, escuras, medorentas e silentes,
que foron, ás veces,
¡moitas!,
testemuñas xordas dos nosos amoríos,
daqueles parrafeos,
daqueles bicos,
¡daquelas promesas destinadas a incumprirse!
Camiños trillados polas miñas zocas,
polos meus andares;
atallo da Misa subindo polas chousas do Pombal;
camiño fatigoso de levar os mortos ao Freixo,
para que puidesen descansar,
eles,
¡desde aquí á eternidade!
Camiño das feiras e das tabernas, da louseira e do Correo,
daquelas citacións das quintas, da cédula e do pago dos “consumos”;
apalpadelas das ruadas de casar,
sen unha lacerna que delatase a nosa face anémica...
Calvario da Novena das Ánimas,
arrastrando a propia alma, sufrinte e cansiña,
polas costas arriba.
Rueiros do lecer e do padecer,
ano tras ano,
de xeración en xeración, e así desde Adán,
¡aquel patrucio que viviu ben vivido, nun edén, nun val sen bágoas!
Andares esmoleiros, troulas e foleadas;
salmodias daqueles ¡Réquiem aetérnam dona eis...!
Daquela,
adeus miñas corredoiras,
soterradas nesa Concentración Implacable,
Oficial.
Modernista si que será posto que así a nomean
eses que din ser e chamarse Peritos...
¡Para min, Peritos en Desfeitas!
Será modernista, que o será, pero, e tamén...,
¡lutuosa, funeral!
concentrados, D.O.G.ados,
mortos e soterrados neses milleiros de padas,
crueis, amorfas, tecnificadas...
O de tecnificadas é un dicir, ou máis exactamente,
¡un maldicir!
Camiños de pizarra...,
¡que pizarras fostes para aqueles debuxos da nosa crianza!
Montecubeiro,
dicíanlle ao meu país os paseantes, a xente foránea;
amor, dígolle eu,
sempre,
cada día, cada noite, tódolos amenceres...,
sexan do inverno ou do verán!
Corredoiras fondas e lameiras, afundidas, pródigas en fontes,
nas que tanto bebín e tanto afondei,
¡deixeivos as miñas zocas
achantadas nese lameiro inxente das bágoas e das lembranzas!
Corredoiras polas que pasei matinando verbas agarimosas,
para dicírllelas ás mozas,
¡se é que estaban coas vacas naqueles curros das encrucilladas!
Corredoiras parroquiais,
íntimas,
que ían comigo, sempre comigo,
a todas partes:
Ao río Azúmara, á Fonte Grande, ao Rego de abeberar;
ao lavadoiro dos cueiros daquela infancia:
¡a dunhas mozas que xa pariron outra mocidade!
Corredoiras espreitadas polos merlos, polos carrizos,
polos lagartos da silveira,
¡regatóns das amoras, sempre comigo, en competencia desleal!
Corredoiras abeiradas, escuras, medorentas e silentes,
que foron, ás veces,
¡moitas!,
testemuñas xordas dos nosos amoríos,
daqueles parrafeos,
daqueles bicos,
¡daquelas promesas destinadas a incumprirse!
Camiños trillados polas miñas zocas,
polos meus andares;
atallo da Misa subindo polas chousas do Pombal;
camiño fatigoso de levar os mortos ao Freixo,
para que puidesen descansar,
eles,
¡desde aquí á eternidade!
Camiño das feiras e das tabernas, da louseira e do Correo,
daquelas citacións das quintas, da cédula e do pago dos “consumos”;
apalpadelas das ruadas de casar,
sen unha lacerna que delatase a nosa face anémica...
Calvario da Novena das Ánimas,
arrastrando a propia alma, sufrinte e cansiña,
polas costas arriba.
Rueiros do lecer e do padecer,
ano tras ano,
de xeración en xeración, e así desde Adán,
¡aquel patrucio que viviu ben vivido, nun edén, nun val sen bágoas!
Andares esmoleiros, troulas e foleadas;
salmodias daqueles ¡Réquiem aetérnam dona eis...!
Daquela,
adeus miñas corredoiras,
soterradas nesa Concentración Implacable,
Oficial.
Modernista si que será posto que así a nomean
eses que din ser e chamarse Peritos...
¡Para min, Peritos en Desfeitas!
Será modernista, que o será, pero, e tamén...,
¡lutuosa, funeral!
Estanvos violando,
miñas terras do Monte Fermoso, do Monte Fecundo,
do Monte Cubeiro,
e fano con violencia criminal,
cunhas pas mecánicas, rompedoras das vosas entrañas,
¡ao caladiño e sen piedade!
Fozadura meirande, imposible,
e para máis,
con esas máquinas arroutadas, arroutadamente manexadas.
Por engado, cheirentas, nutridas con gasóleo podre,
¡de vaiche boa!
miñas terras do Monte Fermoso, do Monte Fecundo,
do Monte Cubeiro,
e fano con violencia criminal,
cunhas pas mecánicas, rompedoras das vosas entrañas,
¡ao caladiño e sen piedade!
Fozadura meirande, imposible,
e para máis,
con esas máquinas arroutadas, arroutadamente manexadas.
Por engado, cheirentas, nutridas con gasóleo podre,
¡de vaiche boa!
¡Adeus, miñas
corredoiras, adeus, ata máis ver;
ata vervos no mapa novo...,
procesado, encrucillado, nun ordenador desalmado!
¡Adeus, carreiriños do meu lugar,
ata que resucitedes, coa chuvia, coa erosión dos nosos cubeiros,
nun Ceo de lembranzas;
ata que vos rememoremos co imperio dos relatos daqueles camiñeiros
que vos fixeron andando, andando e cantaruxando,
cando que non chorando!
Sabedes moito dos nosos soliloquios, dos nosos amores,
daqueles gozos...,
pero,
sobre todo,
¡daquelas tripas baleiras, ruxidoiras, da posguerra!
Os nosos labregos,
que aqueles que si que o eran,
desde o Ceo cantarán a vosa historia;
se cadra en verso,
tal que aqueles canteiros tan cantareiros da Mouriña,
¡nostálxicos dos seus carretos!
Cantaranvos os poetas e mailos frades do vello
Montecubeiro,
que agora,
sen rendas que pagar, levaranse ben;
todos eles fillos dunha terra en costa e baloqueira,
amasada coas suores daquelas decrúas dos nosos entregos,
¡por eles fecundada, e de seu levedada!
Terra verdescente, fértil e bela,
¡fértil de seu!
Rica en camiños barrosos, poeirentos,
benditos, un por un, polos frades de San Cibrao,
aqueles dominicos tan humildes que calzaban zocas de amieiro...,
¡igual, igualiño cós seus fillos;
igual, igualiño cós seus labregos!
¡Terra aquela,
ata vervos no mapa novo...,
procesado, encrucillado, nun ordenador desalmado!
¡Adeus, carreiriños do meu lugar,
ata que resucitedes, coa chuvia, coa erosión dos nosos cubeiros,
nun Ceo de lembranzas;
ata que vos rememoremos co imperio dos relatos daqueles camiñeiros
que vos fixeron andando, andando e cantaruxando,
cando que non chorando!
Sabedes moito dos nosos soliloquios, dos nosos amores,
daqueles gozos...,
pero,
sobre todo,
¡daquelas tripas baleiras, ruxidoiras, da posguerra!
Os nosos labregos,
que aqueles que si que o eran,
desde o Ceo cantarán a vosa historia;
se cadra en verso,
tal que aqueles canteiros tan cantareiros da Mouriña,
¡nostálxicos dos seus carretos!
Cantaranvos os poetas e mailos frades do vello
Montecubeiro,
que agora,
sen rendas que pagar, levaranse ben;
todos eles fillos dunha terra en costa e baloqueira,
amasada coas suores daquelas decrúas dos nosos entregos,
¡por eles fecundada, e de seu levedada!
Terra verdescente, fértil e bela,
¡fértil de seu!
Rica en camiños barrosos, poeirentos,
benditos, un por un, polos frades de San Cibrao,
aqueles dominicos tan humildes que calzaban zocas de amieiro...,
¡igual, igualiño cós seus fillos;
igual, igualiño cós seus labregos!
¡Terra aquela,
a miña, a nosa, que non
a vosa;
concentrada de esencias;
ornada con carballos, castiros e loureiros...;
sen pinos e sen eucaliptos!
Pero iso foi...,
onte,
antes de saír esta desfeita á pública sabenza
¡nun DOGA xunteiro!
-o-
concentrada de esencias;
ornada con carballos, castiros e loureiros...;
sen pinos e sen eucaliptos!
Pero iso foi...,
onte,
antes de saír esta desfeita á pública sabenza
¡nun DOGA xunteiro!
-o-
¡Covardes
que somos!
¿A quen coñecedes que se
teña fabricado,
ou encargado,
un catafalco propio, un cadaleito, un mausoleo,
en forma de berce?
Covardes que somos, homes de pouca fe,
incapaces de facer footing por sobre das augas do Tiberíades...
¡É que lle temos medo á morte, ao renacer!
Emporiso
ninguén se atreve a simbolizar que estaría disposto a empezar,
outra vez,
a criarse por si mesmo, ou axudado, pero partindo de cero,
nin no Aquén nin no Alén.
¡Non, iso non, nunca, nin coa experiencia adquirida!
Tanto que se di, por suposto que de beizos a fóra,
Xudas que somos,
¡Ai quen fose mozo, quen puidese volver ao berce,
pero, co sabido, sabido!
¿Védelo, homes de pouca fe?
Son barballadas nosas, deste homínido a medio facer,
que por crer,
¡nin no Deus que nos fixo,
e que nos quere refacer en espírito,
con mellor material, quitándonos aquel barro brando,
mol,
que tan mal resultado lle deu!
-o-
ou encargado,
un catafalco propio, un cadaleito, un mausoleo,
en forma de berce?
Covardes que somos, homes de pouca fe,
incapaces de facer footing por sobre das augas do Tiberíades...
¡É que lle temos medo á morte, ao renacer!
Emporiso
ninguén se atreve a simbolizar que estaría disposto a empezar,
outra vez,
a criarse por si mesmo, ou axudado, pero partindo de cero,
nin no Aquén nin no Alén.
¡Non, iso non, nunca, nin coa experiencia adquirida!
Tanto que se di, por suposto que de beizos a fóra,
Xudas que somos,
¡Ai quen fose mozo, quen puidese volver ao berce,
pero, co sabido, sabido!
¿Védelo, homes de pouca fe?
Son barballadas nosas, deste homínido a medio facer,
que por crer,
¡nin no Deus que nos fixo,
e que nos quere refacer en espírito,
con mellor material, quitándonos aquel barro brando,
mol,
que tan mal resultado lle deu!
-o-
As coitas
dos poetas
Nacer poeta
nesta idade dos enxeñeiros e dos financeiros,
malabaristas atroces,
todos eles,
dos valores materiais,
é unha cousa das máis peregrinas,
¡tan exótica como insólita!
¿E logo, é que os vates xa non baten,
xa non inflúen nas vidas alleas,
nin reman nas propias augas,
nesas procelosas, ondulantes,
do seu mar falangueiro?
Meu amigo, os vates son escasos, moito,
tanto,
que xa non se dan atopado,
¡nin coa lupa!
E menos mal que Deus prové así,
rareando neles,
que se chega a haber unha poboación grande,
unha reserva lírica
deses seres tan delicados, coa alma sensible á beleza,
querubíns que suspiren polas rosas,
polas augas cristalinas,
polo ar limpo, sen chuvias acedas...,
acotío abstraídos en cousas nidias e nobres,
¡tantos imposibles deses que namoran aos poetas!,
daquela,
¡que dolor, que pena!,
expulsarían do seu edén aos outros,
aos indesexables, aos prosaicos,
¡de tal xeito e con tal bravura,
que nin contalo en prosa nos deixarían!
Neste caso,
sen agardar a que se esvaeza o noso hálito noxento,
os poetas poríanse a varrer no lixo,
coma tolos,
¡tanta merda que deixamos acugulada, de xeración en xeración!
¿Para onde,
-parece lóxico preguntarse, xa que nada lles deixamos limpo-;
para onde esas varreduras,
tanta herdanza, luxada, que lles quedaría,
un terzo, ou máis, de cada cousa?
¡Unha, dúas, tres..., tres mil pezoñas...,
por cada humanoide!
¡Ah, esa é outra,
que xa me gustaría velos dese xeito,
pagando os colectores con rimas de letras rimadas,
consonantes,
amontoadas nos andeis das súas librerías...,
protestos incluídos!
Un pracer de anxos, unha gozada de vivir,
podería ser iso de durmirse nos loureiros,
coroados deles,
e arrolados polos paxariños cunha cítara na man...,
¡para responderlle á alegría do noso entorno natural!
O malo da cousa está na prosa dos nosos bandullos,
¡poetas incluídos!,
que o emporcamos todo, que o defecamos todo,
cabe dos loureiros, por xunto das roseiras,
¡por diante e por tras!
-o-
nesta idade dos enxeñeiros e dos financeiros,
malabaristas atroces,
todos eles,
dos valores materiais,
é unha cousa das máis peregrinas,
¡tan exótica como insólita!
¿E logo, é que os vates xa non baten,
xa non inflúen nas vidas alleas,
nin reman nas propias augas,
nesas procelosas, ondulantes,
do seu mar falangueiro?
Meu amigo, os vates son escasos, moito,
tanto,
que xa non se dan atopado,
¡nin coa lupa!
E menos mal que Deus prové así,
rareando neles,
que se chega a haber unha poboación grande,
unha reserva lírica
deses seres tan delicados, coa alma sensible á beleza,
querubíns que suspiren polas rosas,
polas augas cristalinas,
polo ar limpo, sen chuvias acedas...,
acotío abstraídos en cousas nidias e nobres,
¡tantos imposibles deses que namoran aos poetas!,
daquela,
¡que dolor, que pena!,
expulsarían do seu edén aos outros,
aos indesexables, aos prosaicos,
¡de tal xeito e con tal bravura,
que nin contalo en prosa nos deixarían!
Neste caso,
sen agardar a que se esvaeza o noso hálito noxento,
os poetas poríanse a varrer no lixo,
coma tolos,
¡tanta merda que deixamos acugulada, de xeración en xeración!
¿Para onde,
-parece lóxico preguntarse, xa que nada lles deixamos limpo-;
para onde esas varreduras,
tanta herdanza, luxada, que lles quedaría,
un terzo, ou máis, de cada cousa?
¡Unha, dúas, tres..., tres mil pezoñas...,
por cada humanoide!
¡Ah, esa é outra,
que xa me gustaría velos dese xeito,
pagando os colectores con rimas de letras rimadas,
consonantes,
amontoadas nos andeis das súas librerías...,
protestos incluídos!
Un pracer de anxos, unha gozada de vivir,
podería ser iso de durmirse nos loureiros,
coroados deles,
e arrolados polos paxariños cunha cítara na man...,
¡para responderlle á alegría do noso entorno natural!
O malo da cousa está na prosa dos nosos bandullos,
¡poetas incluídos!,
que o emporcamos todo, que o defecamos todo,
cabe dos loureiros, por xunto das roseiras,
¡por diante e por tras!
-o-
Comuñón
dun sobriño de Xoán Carlos Rodríguez Paradela,
ese Cura tan santiño que fai milagres.
ese Cura tan santiño que fai milagres.
Igrexa de San Paulo.
Comuñón, pan dos anxos.
Era o nove de xullo, Nosa Señora da Paz;
e foi do noventa e dous,
que non podo, nin o quero, esquecer.
Un día riseiro:
No ceo, sol; na terra, paz;
todo paz, en todas partes…, menos no meu lugar!
Na igrexa, lámpadas acesas, amarelando cunha fervenza de luz,
¡para que comungue o fillo da Paz!
Silencio.
Mans ao Ceo.
Ollos ollando infinitos.
E daquela, o Preste, Xoán Carlos, fixo o seu milagre,
outro:
¡un milagre sacerdotal!
Baixaron do Ceo, un, dous, tres...,
cen anxos,
¡moitos, a igrexa chea!,
para alumarlle a Deus no seu altar, metidiño nunha patena,
na artesa do pan.
¿E na cunca do viño consagrado, qué?
¡Tamén!
¿E no peito do neno, do comungante?
Por suposto, igualmente, que Deus está en todo lugar,
menos onde eu me sei,
que dos mentiráns Deus non quere
nin oír falar!
Un querubín, á panda xogando,
cambioulle de sitio ao neno,
alí mesmo, ao pé do altar,
e tanto cambiou nel, no seu espírito, con aquela proximidade,
que o neno pasou, nun intre, de pícaro a anxo.
¡Un milagre deste Xoán, outro, outro máis,
que fai cada cousa...., e todas en santidade!
Ámbolos dous comungaron da mesma comuñón,
da dos anxos,
que a compartiron connosco, e houbo para todos,
¡a sobrar!
Milagres deste pan e deste viño,
consagrados;
todo iso convertido en Deus polas mans do Xoán,
nun día Grande, nun día Santo,
¡no Día da Paz!
Eu, mentres, ao pé do altar, co meu secreto ao lombo,
reza que te rezarás,
sen parar,
que tal adoito facer,
pedíndolle a Deus que me devolva a miña paz,
sequera sexa un anaco...,
¡coa falta que me fai!
-o-
Era o nove de xullo, Nosa Señora da Paz;
e foi do noventa e dous,
que non podo, nin o quero, esquecer.
Un día riseiro:
No ceo, sol; na terra, paz;
todo paz, en todas partes…, menos no meu lugar!
Na igrexa, lámpadas acesas, amarelando cunha fervenza de luz,
¡para que comungue o fillo da Paz!
Silencio.
Mans ao Ceo.
Ollos ollando infinitos.
E daquela, o Preste, Xoán Carlos, fixo o seu milagre,
outro:
¡un milagre sacerdotal!
Baixaron do Ceo, un, dous, tres...,
cen anxos,
¡moitos, a igrexa chea!,
para alumarlle a Deus no seu altar, metidiño nunha patena,
na artesa do pan.
¿E na cunca do viño consagrado, qué?
¡Tamén!
¿E no peito do neno, do comungante?
Por suposto, igualmente, que Deus está en todo lugar,
menos onde eu me sei,
que dos mentiráns Deus non quere
nin oír falar!
Un querubín, á panda xogando,
cambioulle de sitio ao neno,
alí mesmo, ao pé do altar,
e tanto cambiou nel, no seu espírito, con aquela proximidade,
que o neno pasou, nun intre, de pícaro a anxo.
¡Un milagre deste Xoán, outro, outro máis,
que fai cada cousa...., e todas en santidade!
Ámbolos dous comungaron da mesma comuñón,
da dos anxos,
que a compartiron connosco, e houbo para todos,
¡a sobrar!
Milagres deste pan e deste viño,
consagrados;
todo iso convertido en Deus polas mans do Xoán,
nun día Grande, nun día Santo,
¡no Día da Paz!
Eu, mentres, ao pé do altar, co meu secreto ao lombo,
reza que te rezarás,
sen parar,
que tal adoito facer,
pedíndolle a Deus que me devolva a miña paz,
sequera sexa un anaco...,
¡coa falta que me fai!
-o-
Cousas miúdas
¿Haberá cousa máis
miúda,
máis ínfima,
cá caída dunha folla na esfolla outonal?
Collede unha, unha folla, unha de cada vez,
con cariño e sen mancala;
calquera desas que baixan amodo, resistíndose,
planeando polo ar,
témeras de toparse, ao caer, coa podremia do chan.
Baixan engorde,
doídas polas poutadas do vento outonío
que as empurra para abaixo, sempre para abaixo,
ao chan,
¡sen caridade!
¡Para abaixo, sempre para abaixo,
condenadas que están a poñerse embaixo do noso calzado!
Pasaxeiros á súa sombra, á destas árbores,
polas vereas da vida,
nós facemos, coas follas, tal que o vento,
que as atravesa na primavera, de tenriñas, violándolle-la tenrura,
o hime das súas meristemas,
e despois diso, ao longo do verán,
¡tórraas!
Remata a súa obra maléfica
co zigzag do vareado outonal,
que as zosca, que lles quita as ganas de vivir.
¡De vivir e de lucir!
¿Irmáns,
cando imos decatarnos do gran parecido que temos,
nós,
os homínidos,
coas inclemencias temporás?
-o-
máis ínfima,
cá caída dunha folla na esfolla outonal?
Collede unha, unha folla, unha de cada vez,
con cariño e sen mancala;
calquera desas que baixan amodo, resistíndose,
planeando polo ar,
témeras de toparse, ao caer, coa podremia do chan.
Baixan engorde,
doídas polas poutadas do vento outonío
que as empurra para abaixo, sempre para abaixo,
ao chan,
¡sen caridade!
¡Para abaixo, sempre para abaixo,
condenadas que están a poñerse embaixo do noso calzado!
Pasaxeiros á súa sombra, á destas árbores,
polas vereas da vida,
nós facemos, coas follas, tal que o vento,
que as atravesa na primavera, de tenriñas, violándolle-la tenrura,
o hime das súas meristemas,
e despois diso, ao longo do verán,
¡tórraas!
Remata a súa obra maléfica
co zigzag do vareado outonal,
que as zosca, que lles quita as ganas de vivir.
¡De vivir e de lucir!
¿Irmáns,
cando imos decatarnos do gran parecido que temos,
nós,
os homínidos,
coas inclemencias temporás?
-o-
A Cova da Valiña
Fun á Cova da Valiña,
que así lle chaman pola súa situación,
nun día outonal,
para xuntarme, no remate da vida, cos entregos da miña parentela,
con aqueles devanceiros,
con tódolos que para min traballaron, sufriron e loitaron;
maiormente os paleolíticos, unha xentiña esforzada,
axeada
co frío do noso esquecemento,
¡aínda máis!
Foi unha chamada de querenza,
supoño,
case uterina;
¿acaso da propia Eva,
de miñas avoas sabidas, a máis remota?
Mirádeo ben,
que as relacións e mailas reaccións do Alén son imprevisibles:
¿A quén vos parece que mandaron para alí,
asemade;
a quen atoparía, eu, na boca desa Cova,
na mesmísima Valiña?
¡Pois,
cunha parenta,
descoñecida polos anos, que non esquecida,
coa que levaba lo menos vinte, de ausencia recíproca!
Ditosos estes ollos, que por fin te ven...,
¡en saúde!
¿Que fas aquí, rapaza,
quén te chamou, qué voz te nomeou,
ou é que viñeches de propia iniciativa, sen pálpito nin reclamo?
Díxome, por toda resposta,
e coido que o fixo con franqueza:
De conta propia estou, coido que si,
que xa me apetecía volver, meditar, discorrer con respecto á vida
neste silencio elocuente,
neste intre no que só falan as follas da fraga…
¿Escoitas, percíbelo?
En definitiva, petoume un reencontro con esta familia,
¡túa e miña!
¡Ou foi así, ou é que o soñei no desacougo das noites urbanas,
que me teñen farta eses ruxidos estraños,
inhumanos!
Dupliqueille, convencido do que dicía:
No meu caso,
con esta experiencia, non sei se vital ou supersticiosa,
xa sei onde teño a miña chamada,
a definitiva;
por lei de vida e para unha data inmediata,
así que me dixen e lle dixen:
¡Coido que é cousa de familia retornar á nosa cova;
esta, esta da Valiña...!
¿E logo, ti, que tan convencido te vexo,
qué esperas facer aquí;
consideras que é un bo sitio para transitar, para espera-lo tránsito?
¡Ai, muller, iso non se pregunta,
que este lugar paréceme óptimo para purga-los pecados,
maiormente os da nosa desidia ecolóxica...,
que algún deses terei,
ou teremos,
sequera sexa polo contaxio humanoide!
¿Tal que...,
se me permites a confianza?
¡Muller, en particular, a queima do meu combustible
vital,
sen alumarlle ao mundo, ou case nada!
Agora,
axuntados polo noso fado,
sei de certo que transitan, que andan por aquí,
ao redor noso,
polo menos en espírito,
aqueles entregos, aqueles paleolíticos,
que por algo reclaman as nosas visitas,
que por algo nos fan vir ata aquí,
¡a pares, nada menos!
Ela dubidaba, que así mo expresou:
¿Será por culpa das castañas, esa afección familiar,
tan nosa,
que mellores que estas de Xivil non as hai, en parte algunha?
¿Estes entregos quererán unha ofrenda,
algo que nos sexa familiar,
ou particularmente querido, tal que estas castañas...,
asadas nun ara,
aquí arriba, nestas pedras calcarias?
Como eu dubidaba, aínda máis cá ela, cadora máis,
non souben que contestarlle,
e así despedímonos, co propósito de non demora-las nosas visitas,
no futuro...,
¡se é que o había!
Deulle ao gas, e foise no seu auto,
escandalizando aos paxariños que llo tomaron a mal.
Eu, despois de darlle un
¡deica logo!,
quedei por alí, outro pouco, encrequenado, soñador...,
ata que me deu por choutar de ledo!
Despois diso, púxenme a soutar,
¡unha puchada!
Ofrendeinas con respecto e con devoción:
¡Aquí as tedes, avoíños;
aquí tedes esta oblata, a froita dos vosos castiros,
que vos dedico estas renacenzas do voso,
do propio plantío,
séculos antes daqueles romanos
por vosoutros efectuado,
pois o que é eses...!
Eses,
aqueles da braga rabela, por traer, só nos trouxeron o arado,
e para iso, triangular.
Fixérono á mala fe, precisamente para que lles arásemos nós,
seus escravos,
esta Agra,
¡das Sete Cancelas chamada!
¡Ladróns, que máis valía o que, de noso, se levaron,
castañas incluídas,
pero, como falaban en latín...,
embelecáronos!
Sentinme tan a gusto, tanto, que con iso notei que lles agradaba
a miña ofrenda,
así que soterrei aqueles froitos, con todo agarimo,
no terreo contiguo,
auspiciándolles ás castañas un bo plantío,
¡e coa mesma, despedinme!
Fíxeno con bágoas nos ollos, e cun afectuoso, premonitorio,
¡deica logo!
A miña despedida foi emotiva e sincera,
moito,
¡afellas que si!
Avoíños, ben vexo, ben noto no meu espírito,
que sodes xente de paz,
así que me prace volver convosco,
quedarme por aquí, cabe vosa,
definitivo,
moito mellor que con algún dos vivos,
que a eses tales, máteos o diaño,
¡máteos!,
pero que sexa cunha enchente de castañas podres,
e co verme por dentro,
¡para que lles fure as tripas!
-o-
que así lle chaman pola súa situación,
nun día outonal,
para xuntarme, no remate da vida, cos entregos da miña parentela,
con aqueles devanceiros,
con tódolos que para min traballaron, sufriron e loitaron;
maiormente os paleolíticos, unha xentiña esforzada,
axeada
co frío do noso esquecemento,
¡aínda máis!
Foi unha chamada de querenza,
supoño,
case uterina;
¿acaso da propia Eva,
de miñas avoas sabidas, a máis remota?
Mirádeo ben,
que as relacións e mailas reaccións do Alén son imprevisibles:
¿A quén vos parece que mandaron para alí,
asemade;
a quen atoparía, eu, na boca desa Cova,
na mesmísima Valiña?
¡Pois,
cunha parenta,
descoñecida polos anos, que non esquecida,
coa que levaba lo menos vinte, de ausencia recíproca!
Ditosos estes ollos, que por fin te ven...,
¡en saúde!
¿Que fas aquí, rapaza,
quén te chamou, qué voz te nomeou,
ou é que viñeches de propia iniciativa, sen pálpito nin reclamo?
Díxome, por toda resposta,
e coido que o fixo con franqueza:
De conta propia estou, coido que si,
que xa me apetecía volver, meditar, discorrer con respecto á vida
neste silencio elocuente,
neste intre no que só falan as follas da fraga…
¿Escoitas, percíbelo?
En definitiva, petoume un reencontro con esta familia,
¡túa e miña!
¡Ou foi así, ou é que o soñei no desacougo das noites urbanas,
que me teñen farta eses ruxidos estraños,
inhumanos!
Dupliqueille, convencido do que dicía:
No meu caso,
con esta experiencia, non sei se vital ou supersticiosa,
xa sei onde teño a miña chamada,
a definitiva;
por lei de vida e para unha data inmediata,
así que me dixen e lle dixen:
¡Coido que é cousa de familia retornar á nosa cova;
esta, esta da Valiña...!
¿E logo, ti, que tan convencido te vexo,
qué esperas facer aquí;
consideras que é un bo sitio para transitar, para espera-lo tránsito?
¡Ai, muller, iso non se pregunta,
que este lugar paréceme óptimo para purga-los pecados,
maiormente os da nosa desidia ecolóxica...,
que algún deses terei,
ou teremos,
sequera sexa polo contaxio humanoide!
¿Tal que...,
se me permites a confianza?
¡Muller, en particular, a queima do meu combustible
vital,
sen alumarlle ao mundo, ou case nada!
Agora,
axuntados polo noso fado,
sei de certo que transitan, que andan por aquí,
ao redor noso,
polo menos en espírito,
aqueles entregos, aqueles paleolíticos,
que por algo reclaman as nosas visitas,
que por algo nos fan vir ata aquí,
¡a pares, nada menos!
Ela dubidaba, que así mo expresou:
¿Será por culpa das castañas, esa afección familiar,
tan nosa,
que mellores que estas de Xivil non as hai, en parte algunha?
¿Estes entregos quererán unha ofrenda,
algo que nos sexa familiar,
ou particularmente querido, tal que estas castañas...,
asadas nun ara,
aquí arriba, nestas pedras calcarias?
Como eu dubidaba, aínda máis cá ela, cadora máis,
non souben que contestarlle,
e así despedímonos, co propósito de non demora-las nosas visitas,
no futuro...,
¡se é que o había!
Deulle ao gas, e foise no seu auto,
escandalizando aos paxariños que llo tomaron a mal.
Eu, despois de darlle un
¡deica logo!,
quedei por alí, outro pouco, encrequenado, soñador...,
ata que me deu por choutar de ledo!
Despois diso, púxenme a soutar,
¡unha puchada!
Ofrendeinas con respecto e con devoción:
¡Aquí as tedes, avoíños;
aquí tedes esta oblata, a froita dos vosos castiros,
que vos dedico estas renacenzas do voso,
do propio plantío,
séculos antes daqueles romanos
por vosoutros efectuado,
pois o que é eses...!
Eses,
aqueles da braga rabela, por traer, só nos trouxeron o arado,
e para iso, triangular.
Fixérono á mala fe, precisamente para que lles arásemos nós,
seus escravos,
esta Agra,
¡das Sete Cancelas chamada!
¡Ladróns, que máis valía o que, de noso, se levaron,
castañas incluídas,
pero, como falaban en latín...,
embelecáronos!
Sentinme tan a gusto, tanto, que con iso notei que lles agradaba
a miña ofrenda,
así que soterrei aqueles froitos, con todo agarimo,
no terreo contiguo,
auspiciándolles ás castañas un bo plantío,
¡e coa mesma, despedinme!
Fíxeno con bágoas nos ollos, e cun afectuoso, premonitorio,
¡deica logo!
A miña despedida foi emotiva e sincera,
moito,
¡afellas que si!
Avoíños, ben vexo, ben noto no meu espírito,
que sodes xente de paz,
así que me prace volver convosco,
quedarme por aquí, cabe vosa,
definitivo,
moito mellor que con algún dos vivos,
que a eses tales, máteos o diaño,
¡máteos!,
pero que sexa cunha enchente de castañas podres,
e co verme por dentro,
¡para que lles fure as tripas!
-o-
Camiño de Santiago / Camiño de
Covadonga
Donga es tu
Cova,
Señora,
la más Alta, la más Grande, esa que tanto me tira del alma,
para dentro y para arriba;
y dondo el corazón de la mi Santina...,
¡mi Santina de Covadonga!
Cargado de aventuras, peregrino y macilento,
quise volver a Ti,
sin demora,
¡Santísima Virgen de la Cova!
Infiel y peregrino soy, tardo y pecadento,
que bien lo comprendo,
bien;
desagradecido incluso,
mucho;
todos los inclusos que se quieran,
y alguno más,
que por algo tardé en apandar, en acogerme a la mi Madrina
Celestial,
¡de Covadonga la Real!
Y menos mal que me guió el río,
y la vereda trillada de los peregrinos,
aquellos de Compostela...,
¡tuyos también!
Y la sinfonía del agua, y los avellanos linderos...
¡Menos mal que acerté!
Por tu ruta, a diestro y a siniestro, aquí y acullá,
por do quier,
he visto tus vaques en el pasteru...,
que aquí, en les Asturies, todo está en calma,
y todo abunda...,
¡menos el trabajo cierto!
Hacia Ti me condujo la fe,
¿sabes?,
un residuo, la que resta de mi descrédito;
¡como mucho, cuartillo y medio!
¿Donde estás, Madre, que de Coruña vengo,
del romano Finisterre?
A mis añus me fatigan los andares erráticos,
y las desorientaciones, y las contradicciones,
y el futuro, incierto, de los hijos de mis hijos,
pero tu presencia me conforta
y me alienta,
¡mientras el camino, bajo mis pies, vuela!
Menos mal, Señora, que te presiento,
que ya estás cerca,
¡mi Dona de la Cova D´Onga!
Que me estoy acercando lo dice, lo anuncia,
esa música,
precisamente la que procede de tu Gruta,
¡angélica y pura!
¿Serán las chirimías de tus pastores, aquello de Belén...,
recuerdas?
¡No, no es posible, que el Belén tuyo le tienes,
ahora,
aquí cerquita, al Occidente,
camino de la Galicia Nueva,
de Luarca, verde y blanca, en su bisbarra, por más señas,
que por allí pasé...,
ayer!
Señora,
la más Alta, la más Grande, esa que tanto me tira del alma,
para dentro y para arriba;
y dondo el corazón de la mi Santina...,
¡mi Santina de Covadonga!
Cargado de aventuras, peregrino y macilento,
quise volver a Ti,
sin demora,
¡Santísima Virgen de la Cova!
Infiel y peregrino soy, tardo y pecadento,
que bien lo comprendo,
bien;
desagradecido incluso,
mucho;
todos los inclusos que se quieran,
y alguno más,
que por algo tardé en apandar, en acogerme a la mi Madrina
Celestial,
¡de Covadonga la Real!
Y menos mal que me guió el río,
y la vereda trillada de los peregrinos,
aquellos de Compostela...,
¡tuyos también!
Y la sinfonía del agua, y los avellanos linderos...
¡Menos mal que acerté!
Por tu ruta, a diestro y a siniestro, aquí y acullá,
por do quier,
he visto tus vaques en el pasteru...,
que aquí, en les Asturies, todo está en calma,
y todo abunda...,
¡menos el trabajo cierto!
Hacia Ti me condujo la fe,
¿sabes?,
un residuo, la que resta de mi descrédito;
¡como mucho, cuartillo y medio!
¿Donde estás, Madre, que de Coruña vengo,
del romano Finisterre?
A mis añus me fatigan los andares erráticos,
y las desorientaciones, y las contradicciones,
y el futuro, incierto, de los hijos de mis hijos,
pero tu presencia me conforta
y me alienta,
¡mientras el camino, bajo mis pies, vuela!
Menos mal, Señora, que te presiento,
que ya estás cerca,
¡mi Dona de la Cova D´Onga!
Que me estoy acercando lo dice, lo anuncia,
esa música,
precisamente la que procede de tu Gruta,
¡angélica y pura!
¿Serán las chirimías de tus pastores, aquello de Belén...,
recuerdas?
¡No, no es posible, que el Belén tuyo le tienes,
ahora,
aquí cerquita, al Occidente,
camino de la Galicia Nueva,
de Luarca, verde y blanca, en su bisbarra, por más señas,
que por allí pasé...,
ayer!
También oigo tu
llamada tierna, convocante y materna,
¡oh María!,
desde aquí abajo, en el sendero, a ras del suelo,
en los verdes del pasteru,
en la flor del manzano y en el susurro del viento.
¿No serán las burbujas de tu sidrina,
refrescando al Neñu...?
Veo tu Cielo, el nuestro,
compartido...,
por Redención y por Herencia!
Compartido, Madre, que tengo a Juan por testigo,
¡de testigo cierto!,
en el fulgor de tu peña...,
¡Santa Peña, que te sirve de escabel!
¡Oh, Señora, qué trono tan magnífico tiés:
deslumbrante y merecido, cómo tenía que ser;
ástur, por supuesto!
Y con tu niñín en brazos, que siempre en brazos
nos tiés...
¡Ay, si me tuvieres, Madre, que chiquitín fuí,
y quisiera seguir siéndolo...!
Lo malu del casu es llevar mi fardo cuesta arriba,
que las “penas”, es decir, las piedras,
¡lo suyo pesan!
Claro, es que son la misma cosa...,
¡todo dureza!
Mi Señora, mi Dona de la Cova D´Onga,
cansado y todo, según venía por tu sendero,
en la pomarada subí al árbol,
y cogí fruta,
de la mejor, de la que te mereces,
Madre,
que de la podre ya cogió Eva...,
¡maldita vieja, más bruja y más viciosa que abuela,
que es lo único que no fué!
¡oh María!,
desde aquí abajo, en el sendero, a ras del suelo,
en los verdes del pasteru,
en la flor del manzano y en el susurro del viento.
¿No serán las burbujas de tu sidrina,
refrescando al Neñu...?
Veo tu Cielo, el nuestro,
compartido...,
por Redención y por Herencia!
Compartido, Madre, que tengo a Juan por testigo,
¡de testigo cierto!,
en el fulgor de tu peña...,
¡Santa Peña, que te sirve de escabel!
¡Oh, Señora, qué trono tan magnífico tiés:
deslumbrante y merecido, cómo tenía que ser;
ástur, por supuesto!
Y con tu niñín en brazos, que siempre en brazos
nos tiés...
¡Ay, si me tuvieres, Madre, que chiquitín fuí,
y quisiera seguir siéndolo...!
Lo malu del casu es llevar mi fardo cuesta arriba,
que las “penas”, es decir, las piedras,
¡lo suyo pesan!
Claro, es que son la misma cosa...,
¡todo dureza!
Mi Señora, mi Dona de la Cova D´Onga,
cansado y todo, según venía por tu sendero,
en la pomarada subí al árbol,
y cogí fruta,
de la mejor, de la que te mereces,
Madre,
que de la podre ya cogió Eva...,
¡maldita vieja, más bruja y más viciosa que abuela,
que es lo único que no fué!
Para ti, Madre,
y para ese guaje,
que es un engendro, único, del Único Dios Verdadero,
de parte de este hijo pródigo, que el que suscribe lo es...;
¡en amor mundano, malo,
malo y perverso!
Lo sé, ya lo sé, pero te la ofrezco con amor,
¡con amor filial, del bueno!
Aquí tiés tus manzanes, que les otres,
aquellas,
las picadas, las de la sierpe,
aquellas nos las tragamos, todas y enteras,
en un descuido carnal...,
¡imitando a la abuela, esa maldita meiga,
aquella maldita Eva!
Ponlas, Señora, ahí arriba, en tu regazal de blonda,
mientras contemplo,
como siempre que vengo, y que paso, camino de los Lagos,
la hermosura de tu persona,
poco a poco y desde aquí, desde abajo,
despacio...,
para acostumbrarme a tu galanura de Reina,
¡de Reina Celestial,
que eso es más, muchísimo más, de lo que una hija de Eva
pudo esperar!
Subiré a la Gruta, primero, y después al Lago,
que quiero ver, desde lo alto, tu Casita de Nazaret,
y de paso
aprender del Carpintero los hijos a criar;
me refiero a los hijos de mis hijos, que ya empiezan a aflorar,
y por consiguiente,
¡a pecar!
Subiré, si me tiendes tu mano, que a las alturas
es difícil de llegar.
que es un engendro, único, del Único Dios Verdadero,
de parte de este hijo pródigo, que el que suscribe lo es...;
¡en amor mundano, malo,
malo y perverso!
Lo sé, ya lo sé, pero te la ofrezco con amor,
¡con amor filial, del bueno!
Aquí tiés tus manzanes, que les otres,
aquellas,
las picadas, las de la sierpe,
aquellas nos las tragamos, todas y enteras,
en un descuido carnal...,
¡imitando a la abuela, esa maldita meiga,
aquella maldita Eva!
Ponlas, Señora, ahí arriba, en tu regazal de blonda,
mientras contemplo,
como siempre que vengo, y que paso, camino de los Lagos,
la hermosura de tu persona,
poco a poco y desde aquí, desde abajo,
despacio...,
para acostumbrarme a tu galanura de Reina,
¡de Reina Celestial,
que eso es más, muchísimo más, de lo que una hija de Eva
pudo esperar!
Subiré a la Gruta, primero, y después al Lago,
que quiero ver, desde lo alto, tu Casita de Nazaret,
y de paso
aprender del Carpintero los hijos a criar;
me refiero a los hijos de mis hijos, que ya empiezan a aflorar,
y por consiguiente,
¡a pecar!
Subiré, si me tiendes tu mano, que a las alturas
es difícil de llegar.
A la vuelta del
Enol, y del Ercina, y de los Picos de Europa,
de visto el mundo, y de visto el siglo,
Madre,
¡ya me puedes llamar!
¿Me echará una mano tu José bien amado,
ese putativo elegido para santo?
Es posible, que ya le estoy oyendo, siempre exigente,
¡como todos los elegidos!
-¡Tocayo, ven, sube, inicia la escalada;
tendrás que elevarte de roca en roca, y de “pena” en “pena”,
pero tu tienes aguante, para eso y para más!
No es que lo merezcas…, demasiado...,
mas,
por tu nombre de pila sea,
amén!
¡Por eses dos, que de nosotros, prestados les tienes,
y con empaque les llevas!
Gallego y aventurero, aventurero y gallego,
viejo pariente de la vieja Galilea,
sube,
que te invitamos a la casita de Jesús el Bueno,
el Nuestro;
¡colega tuyo en el oficio de la madera,
carpinteiro versus zoqueiro!
...
de visto el mundo, y de visto el siglo,
Madre,
¡ya me puedes llamar!
¿Me echará una mano tu José bien amado,
ese putativo elegido para santo?
Es posible, que ya le estoy oyendo, siempre exigente,
¡como todos los elegidos!
-¡Tocayo, ven, sube, inicia la escalada;
tendrás que elevarte de roca en roca, y de “pena” en “pena”,
pero tu tienes aguante, para eso y para más!
No es que lo merezcas…, demasiado...,
mas,
por tu nombre de pila sea,
amén!
¡Por eses dos, que de nosotros, prestados les tienes,
y con empaque les llevas!
Gallego y aventurero, aventurero y gallego,
viejo pariente de la vieja Galilea,
sube,
que te invitamos a la casita de Jesús el Bueno,
el Nuestro;
¡colega tuyo en el oficio de la madera,
carpinteiro versus zoqueiro!
...
Ni por un intre
vacilé, ni vacilé ni vacilaré,
si otra ocasión se presenta:
-¡Tocayo, -le diré a San José, -ya voy con vosotros al Cielo,
sin otra espera,
pero déjame, tan sólo, recoger mis herramientas,
aquellas de “zoqueiro”,
que afilarlas he, bien y presto,
por si vuelven a ser precisas en la próxima invernía,
que las hallen a punto,
aixola, repenico y alegres;
todo ello,
pues yo, decidido y alegre,
yo también,
desde Covadonga quiero ir al Cielo,
al vuestro,
que de aquí, de esta Cova, bien cerquita nos queda,
y máxime a nosotros,
a los vecinos,
estis gallegos curmáns;
séase,
primos hermanos,
coherederos, todos, de un mismo legado,
aquel fundo tan compacto y tan fundado
de la Gallaecia Hispana!
-o-
si otra ocasión se presenta:
-¡Tocayo, -le diré a San José, -ya voy con vosotros al Cielo,
sin otra espera,
pero déjame, tan sólo, recoger mis herramientas,
aquellas de “zoqueiro”,
que afilarlas he, bien y presto,
por si vuelven a ser precisas en la próxima invernía,
que las hallen a punto,
aixola, repenico y alegres;
todo ello,
pues yo, decidido y alegre,
yo también,
desde Covadonga quiero ir al Cielo,
al vuestro,
que de aquí, de esta Cova, bien cerquita nos queda,
y máxime a nosotros,
a los vecinos,
estis gallegos curmáns;
séase,
primos hermanos,
coherederos, todos, de un mismo legado,
aquel fundo tan compacto y tan fundado
de la Gallaecia Hispana!
-o-
Responsos versus crisantemos,
ou,
crisantemos versus responsos?
ou,
crisantemos versus responsos?
Por Santos,
pouco a pouco e con toda solemnidade,
como se tivésemos a primavera soterrada,
ou hibernada,
tal que nun silo marmóreo,
os cemiterios agroman, eclosionan, todos xuntos,
á vez,
¡que nin que fosen os fungos dunha noite outonía!
Daquela as laudas crisanteman,
todas, a feito, cubríndose de flores,
¡oh milagre!,
fragrantes, alegres, bonitiñas e...,
carísimas!
Nun curro da miña campa, a sotavento, case desapercibido,
como escondéndose,
reparei nun cura triste e solitario,
sotaneiro...
A tal intre estaba que suaba, afanado, visiblemente preocupado,
dálle que te pego,
co hisopo na destra e o caldeiro na sinistra,
entoando un responso tremendo,
que por tal o tomei:
pouco a pouco e con toda solemnidade,
como se tivésemos a primavera soterrada,
ou hibernada,
tal que nun silo marmóreo,
os cemiterios agroman, eclosionan, todos xuntos,
á vez,
¡que nin que fosen os fungos dunha noite outonía!
Daquela as laudas crisanteman,
todas, a feito, cubríndose de flores,
¡oh milagre!,
fragrantes, alegres, bonitiñas e...,
carísimas!
Nun curro da miña campa, a sotavento, case desapercibido,
como escondéndose,
reparei nun cura triste e solitario,
sotaneiro...
A tal intre estaba que suaba, afanado, visiblemente preocupado,
dálle que te pego,
co hisopo na destra e o caldeiro na sinistra,
entoando un responso tremendo,
que por tal o tomei:
Polo mesmo...,
¡e miserere, porras, que con este van dez, ou doce, ou catorce...,
que nin os contei!
Todos gratis datis, séxase, de bóbilis-bóbilis,
pois o que é outro pagán, neste país dos incrédulos,
¡xa nin queda, nin vén!
Fixeime no dómine, e abofé que me deu pena,
mais disimulei,
maiormente polo insólito do caso,
¡meu pobre!
Naquela soidade era evidente que el,
aquel curiña,
era o menos vivo dos vivos, coitado e silandeiro,
apampado e ausente,
¡cravado na cruz metálica dos tempos!
O crego estaba impresionante na súa negrura talar,
de loito rigoroso, pero nimbado,
rodeado polo iris dun cento de flores cheirentas,
¡rechamantes!
¡Meu pobre,
era o único ser enloitado naquel braseiro das cores e das fragrancias!
Quedei de pedra naquel contraste,
impresionado, aloulado,
así que escoitei aquela salmodia achantado no chan,
pero con respecto, tal e coma se chovese...,
¡do revés!
O curiña, ¡meu santo!, ben que responsaba,
ben.
Estaba visto que era un filósofo practicante,
un rara avis,
deses que non quedan neste país das comenencias.
Lamentouse, á vez que suspiraba misticamente,
con toda piedade:
¡Oh, Deus, por qué será este
renuncio pagán,
sobrevido, actual,
que daquela, cando me ordenei,
cando me ordenaron predicar no deserto da incredulidade,
e perdoar setenta veces setenta,
unha infinidade,
o mundo non era así, nin parecido;
cousa tal,
pois a xente aínda cría no inferno...,
incluso no outro, no eterno, no de por aló abaixo!
¡Oh, Deus, qué abatemento,
qué mutación provocaron aqueles mutantes mitrados
do teu Concilio!
¿Por qué será que me pasen estas cousas tan ingratas,
este desaforo do foro mundano;
acaso por culpa desta auga bendita, que a trouxen do tempo,
case fría,
pero sen química, sen ionizar?
¡Bendita está...,
pero é da barata, propia da billa, da traída deste lugar,
que nin sella teño, nin quen á fonte me vaia!
Aquel santiño quedouse calado, por un pouco,
reflexionando,
que ben me custou disimular, conter o alento, alí, ao seu lado,
na máis sutil das espreitas,
ata que dixo,
nun suspiro dos seus, atroz, desgarrado:
¡Quen me dera saber por qué lles dá este arrepío aos ateos...,
tantos que hai, e tan materialistas que son,
que nin o diabro se entende con eles, e iso a pesares das súas artes malignas,
que ben lle custa levalos consigo, pois case todos morren na cama;
iso si, de vellos!
sobrevido, actual,
que daquela, cando me ordenei,
cando me ordenaron predicar no deserto da incredulidade,
e perdoar setenta veces setenta,
unha infinidade,
o mundo non era así, nin parecido;
cousa tal,
pois a xente aínda cría no inferno...,
incluso no outro, no eterno, no de por aló abaixo!
¡Oh, Deus, qué abatemento,
qué mutación provocaron aqueles mutantes mitrados
do teu Concilio!
¿Por qué será que me pasen estas cousas tan ingratas,
este desaforo do foro mundano;
acaso por culpa desta auga bendita, que a trouxen do tempo,
case fría,
pero sen química, sen ionizar?
¡Bendita está...,
pero é da barata, propia da billa, da traída deste lugar,
que nin sella teño, nin quen á fonte me vaia!
Aquel santiño quedouse calado, por un pouco,
reflexionando,
que ben me custou disimular, conter o alento, alí, ao seu lado,
na máis sutil das espreitas,
ata que dixo,
nun suspiro dos seus, atroz, desgarrado:
¡Quen me dera saber por qué lles dá este arrepío aos ateos...,
tantos que hai, e tan materialistas que son,
que nin o diabro se entende con eles, e iso a pesares das súas artes malignas,
que ben lle custa levalos consigo, pois case todos morren na cama;
iso si, de vellos!
De postos a matinar, a dubidar,
¡válame Deus!,
¿il non será que esta xentiña irrespectuosa,
estes deudos que todo o deben, e non fan por paga-las débedas,
a máis mínima,
andan por aquí de visita turística,
sempre de visita:
as viúvas, para ve-los viúvos, e os viúvos, para ve-las viúvas?
¡válame Deus!,
¿il non será que esta xentiña irrespectuosa,
estes deudos que todo o deben, e non fan por paga-las débedas,
a máis mínima,
andan por aquí de visita turística,
sempre de visita:
as viúvas, para ve-los viúvos, e os viúvos, para ve-las viúvas?
Tan desconcertado e tan fatigoso estaba o crego aquel,
que se sentou no propio chan,
coas pernas encrucilladas,
e daquela, coas mans xuntiñas,
púxose a face-lo exame da súa conciencia,
en voz alta,
que por iso escoitei o que nin oír quería:
¡A verdade é que tamén falto á Lei,
á deles,
que non lle estou dando ao César, ao da Facenda,
aquel maldito denario,
ese da Licenza por Actividade Lucrativas...,
e iso que xa mo reclamaron os da Administración Única,
pois,
sendo Única, tamén será Eclesial...,
digo eu!
O señor cura, que para daquela xa merecía chamarlle Señor,
despois dun intre reflexivo,
apocalíptico,
deulle outro pouco ao hisopo, mollando, bendicindo o vento,
para continuar afondando naquela introspección
da súa dúbida metódica.
Confesouse co Xefe:
¡Señor, eu tampouco son perfecto;
tantas cousas, supostas ou certas, somerxidas as máis delas,
que eles,
cos pais aquí soterrados,
nestes e noutros dormitorios deste mundo funerario,
todo cheo de mortos,
ab aeternum,
que logo haberá máis ósos que croios,
que así está todo, ¡todo a camposanto!, que nin queda por onde pisar;
eles, che digo, ¡e ben o sabes!, sempre andan de rosiñas,
entretidos coas flores, cheirando fragrancias,
que para iso teñen cartos...,
a rodar!
Coido, Señor, que é inútil rezarlles, que Ti debes estar canso, deles;
e se cadra, de min, tamén de min,
farto que estou de tanto que levan fardado co fardel dos seus cartos,
sen lembrarse de onde lles veu;
e sen acordarse, tampouco, de compartir comigo,
co crego parroquial...,
¡co seu!
ab aeternum,
que logo haberá máis ósos que croios,
que así está todo, ¡todo a camposanto!, que nin queda por onde pisar;
eles, che digo, ¡e ben o sabes!, sempre andan de rosiñas,
entretidos coas flores, cheirando fragrancias,
que para iso teñen cartos...,
a rodar!
Coido, Señor, que é inútil rezarlles, que Ti debes estar canso, deles;
e se cadra, de min, tamén de min,
farto que estou de tanto que levan fardado co fardel dos seus cartos,
sen lembrarse de onde lles veu;
e sen acordarse, tampouco, de compartir comigo,
co crego parroquial...,
¡co seu!
Ao curiña aquel, a tal intre,
entroulle un remorso, debeulle entrar, que ben que o oín comentar,
noutro suspiro dos seus:
De ben mirado,
Señor,
¡que xa non sei para onde mirar!,
puidera ser que responsen eles, eles mesmos, de motu proprio,
¡co impuros que son, e sen licencia que están!
Pode ser que o fagan así, de self service, por pura economía,
neste tempus ríxido,
rexido polos propios economistas, eses seres fríos e frívolos,
meus antagonistas,
tan incrédulos e tan materialistas que son,
per se...,
¡todos eles, a feito!
Despois dese matinar,
atreveuse,
pero foi despois de secarse a suor
do seu medo, coa propia manga,
caendo, por fin, na tentación,
visiblemente desconcertado e abatido,
así que,
decidiuse, e levantouse;
o que non sei é se o fixo animoso ou irado,
que se virou de costas ao sol, tapándome a claridade,
séxase,
¡deixándome sen a luz da verdade!
caendo, por fin, na tentación,
visiblemente desconcertado e abatido,
así que,
decidiuse, e levantouse;
o que non sei é se o fixo animoso ou irado,
que se virou de costas ao sol, tapándome a claridade,
séxase,
¡deixándome sen a luz da verdade!
Coa venia, Señor,
-proseguiu, que a súa voz chegábame en directo-,
polo si, ou polo non, vou vender este hisopo,
o hisopo e mailo caldeiro,
que son arxentíferos,
que os comprei en Vigo, da Pedra no seu Mercado,
e daquela fágome cunha pasta gansa para levar ao cine á
María Manuela,
esa florista tan louzá e tan próspera,
modelo da súa propia mercadoría,
que tal parece un capuliño de abril...,
¡digo, dos de abrir!
¡Dos de abrir, e sen encetar,
que nin ten quen lle faga o favor de ocuparse do seu perigonio,
séxase,
de abrirllo, ben aberto, en eclosión primaveral,
ao suave,
con tino e con xeito!
Coa venia, Señor, voullo abrir eu,
¡se é que me atrevo!,
pois,
de visto o visto, e tamén o suposto,
coido que é unha obra de caridade abri-lo purgatorio
cun ramo de flores...,
¡xa que as utilizan para gaña-las indulxencias,
mortis causa!
Daquela,
co seu choio e coa miña virtude,
ámbolos dous conxuntados, faremos un bo negocio,
¡mesmo de salvación!
...
co seu choio e coa miña virtude,
ámbolos dous conxuntados, faremos un bo negocio,
¡mesmo de salvación!
...
O crego foise, decidido, que para
indeciso, para abatido,
abondaba eu,
que non sabía se rir ou chorar.
Persigneime, escandalizado, e de inmediato funme ao escritorio,
para ordena-las miñas ideas.
¡Quen lles ía dicir aos curas actuais, postconciliares,
que a súa salvación,
maiormente a dos óbolos, a económica,
estaba niso,
exacta e precisamente niso,
en casar coa florista!
-o-
abondaba eu,
que non sabía se rir ou chorar.
Persigneime, escandalizado, e de inmediato funme ao escritorio,
para ordena-las miñas ideas.
¡Quen lles ía dicir aos curas actuais, postconciliares,
que a súa salvación,
maiormente a dos óbolos, a económica,
estaba niso,
exacta e precisamente niso,
en casar coa florista!
-o-
Pasa a
E AGORA, QUÉ?
-II-
Xosé María Gómez Vilabella
No hay comentarios:
Publicar un comentario