IMPACTOS -II-

.../...

De mouros e cristiáns.

Sinatura, materia ou disciplina pendente.

Escribo isto precisamente no Día de Santiago Matamouros, e por dúas razóns: Unha, que non quero abusar incorporando, achegando, series interminables, monográficas, se cadra pouco interesantes ou aburridas, para unha parte dos nosos lectores habituais, así que, se a Dirección desta”Revista” (Amigos do Patrimonio de Castroverde),  mo admite, decidín intercalar temas variados, alternos, abrindo esta nova serie de “miscelánea”. A outra é que o tema de hoxe coido que pode ser, incluso, didáctico, posto e suposto que nos pasamos a vida falando dos mouros, nosos veciños, ¡sen case coñecelos! Concretamente no noso Condado ata lles atribuímos a construción do castelo, ¡que xa é o colmo dos mitos! Así que,

            Bismillah al rahman al rahim. (No nome do Deus que dá misericordia, o misericordioso)

Empezarei dicindo, como credencial, que me doutorei en mourería no propio Magreb. ¡Levoume dez anos a carreira, e iso que a tomei con vocación activa, participativa, sedento de coñecer, pois, sen coñecer, mal se pode saber, mal se pode comprender, e á viceversa! Debo engadir, e conste que estou falando máis en serio do que poda parecer, que, despois diso, pasei corenta anos cocendo o que alí aprendín, porque esta sinatura é de dixestión lenta, recoñézoo. Teño, iso si, o consolo de non ter sido mal estudante, en termos relativos, pois ben sabedes que aquí na Península convivimos oito séculos con eses veciños, ¡que esa si que é carreira grande, de oito séculos!, e aínda así temos dos musulmáns a máis supina das ignorancias.

           

En certo modo, como os “noticiarios” de todo tipo están xerados na cultura actualmente dominante, séxase, anglo americana, as novas que nos chegan dos musulmáns parecen saídas do odre de Pandora. Un árabe e un americano só poden ter de común a afección, ou a propiedade, de cabalos dunha certa raza; no resto, son dous polos opostos, antípodas no pensar e no facer; por conseguinte, ¡guerras!; frías ou quentes, pero, guerras.

           

Falando de guerras e da pseudo pacificación de países musulmáns: Tivemos, e aínda temos, aos nosos soldadiños, por aló adiante, diseminados en zonas perigosas, sen unha preparación cultural ad hoc; nalgún caso, nin os seus xefes saben dos seus... pacificados? máis que aquilo de que o noso Santiago foi un Matamouros, ou iso nos dicían naqueles libros de F.E.N., á vez que os propios mouros lle facían a garda de honor, no Pardo, ao propio Caudillo, ao “Sentinela de Occidente”. ¡Que contradicións! Mesmo aquí en Castroverde, co polifacéticos que sempre fomos, só teño noticias de que, desde o mítico Covadonga, o único arabista que tivemos foi o Profesor Fórneas, de Sampaio, falecido hai anos.

           

Un dos poucos que chegaron a entende-la arabía, a fondo, foi aquel sobriño do Tío Sam, Lawrence de Arabia. Algo así como a excepción que confirma unha regra; e para iso non lle fixeron caso, montando unhas fronteiras tan artificiais, e supostamente tan astutas, que non rebentaron de milagre cincuenta veces nos últimos cincuenta anos, pero algún, ¡moitos!, dos conflitos actuais proceden dos erros da descolonización europea, marcando fronteiras que non coinciden coas afinidades étnico-relixiosas.

           

Para entender a un musulmán, -e nunca digades “mouros” que iso é unha denominación pexorativa, unha referencia á coloración epidérmica, e por tanto, racista, que os molesta, que lles dá cen patadas no traseiro-, sempre hai que empezar por aprenderse o Corán, ou Al Qurán; e ter presente que iso do Islam quere dicir, nada máis pero tampouco nada menos que, entrega á vontade de Deus. Tampouco estaría ben chamarlles árabes aos que non o son, pois sería tanto como chamar galegos a tódolos hispanos de Bos Aires, poño por caso. Cultura árabe, si, e máis profunda do que cremos e recoñecemos!

           

Por aqueles tempos, principios do VII, o gran Muhammad, o meu admirado Mohamed, a quen chamamos familiarmente Mahoma, viunas vir, que niso si que foi un profeta. ¡Viunas a través dos tempos futuros, cousa, tempo, que só saben conxugar os grandes políticos! Dixen “político”, e iso sosteño. ¿Que é un político? ¡Sabémolo todos! Un malabarista que trenza actividades, comenencias e convivencias, case sempre con ideas alleas; un director de orquestra que pon música ás letras populares, ás alleas; así que os tales, eses artistas, fannos bailar ao son que lles peta. Pois iso foi Mahoma; ¡iso, e só iso! Un gran político que copiou o programa electoral do pobo hebreo; un político que non se equivocou en nada pois nada escribiu, que ata lle gravaron a súa voz profética nos pergamiños das cabras arábigas, con tinta arábiga, por escribas arábigos, naturalmente; e agora que ninguén diga que se equivocou nunha til, pois os acentos do Profeta foron, todos, absolutamente todos, orais! Un político que inventou a guerra santa e mailo ceo das hurís para leva-los quintos á guerra, e incluso ao suicidio, sen pagarlles soldada, nin darlles cruces. Un astrólogo infalible que colleu media lúa polos cornos e plantouna na terra; os americanos, en cambio, para vela de cerca tiveron que perfeccionar aqueles foguetes de Von Braun. Como vedes, ou mellor dito, como sabedes, Maquiavelo, xunto a Mahoma, foi un simple ladrón de bicicletas. Mirade se era listo, que ata deu un braguetazo millonario casándose cunha viúva rica, ¡a petición dela!

           

Neste punto hai que facer unha matización importante de algo tan sabido como habitualmente omitido: Dexenerada Roma coas drogas daqueles tempos, que cada tempo ten a súa drogadicción, -vicios do corpo, e tamén do espírito, pero, sobre todo, pola vagancia na que entran ciclicamente as familias máis prósperas e cultas-, os saberes greco-latinos amontoáronse naquel faiado eurásico que foi o Imperio Romano de Oriente; en definitiva, Bizancio. Así que, daquela, no primeiro século da súa imparable expansión, e da súa sedenta osmoses, os árabes copiaron deles, todo e de todo, menos iso de coller turcas e de fabricar camas turcas, pois seguiron coas alfombras persas!

           

As desgrazas dos árabes para competir no mundo actual, son dúas: que son filósofos; e que se ben son capaces de sacar petróleo das areas dos seus desertos, en cuestión de motores non pasaron do desaparafusador; pero son uns fanáticos do acelerador. Un musulmán, por encima de todo, pensa. Rodin, se os coñecese a fondo, houbese posto un turbante na cabeza do seu “pensador”. Ninguén lles avantaxa en pensar, en reflexionar; pero, iso si, pensan para dentro, re-flexionan; e por tanto non teñen unha mecánica propia, volvéndose tolos a comprar material e a pagar mecánicos mercenarios, que en definitiva non lles funcionan con lealdade. O seu é a gumía e mailo alfanxe; en definitiva, o coitelo curvo. E tamén corre-la pólvora, pero no alto dos cabalos, ou dos camelos; ¡nada de mando informático a distancia!

           

O musulmán está máis cerca de Deus que nosoutros; ¡por iso das curvas! Non sei se acaso algo na cristalografía, pero no demais Deus fixo una natureza curva, de liñas curvas; o que pasa é que a civilización occidental é cousa do demo, en gran parte, e por iso inventamos a recta rilando nos dentes, a estilo Lucifer. Un musulmán nin ten espadas rectas nin di unha cousa en estilo, en sentido, directo, senón con metáforas, con circunloquios, con perífrases. Moito levo matinado nas estrañas coincidencias que se dan entre galegos e árabes, pero desoriéntame que sexamos máis rubios cá eles, aínda que tamén teño visto árabes roibos, pese a que lles chamen mouros a todos, sen excepción. Se cadra, alá nas chairas de Babel separáronse dous curmáns, o pai da Agar e mais o pai dos suevos. Os agarenos mourearon co sol milenario dos seus desertos; e por contra, os suevos volvéronse suaves coas humidades e cos verdes norteños, nas ribeiras do Rhin.

           

Quero volver á biografía de Mahoma, pero antes direi que nada repugna tanto a un musulmán, ¡pero que nada!, como a soberbia e a fatuidade dos cristiáns. Soberbia, en crernos salvos de antemán, gratuitamente, presupoñendo a condena dos musulmáns como ignorantes do verdadeiro Deus; soberbia de terratenentes porque nós témo-los prados e mailos fondais, mentres a eles lles tocou o deserto, o areal. E tamén a fatuidade, por ignorancia de canto lles debe o mundo occidental, que sen eles, particularmente España, estaríamos asubiando aos ventos dos cerros de Úbeda.

           

Por todo isto coido que merece un minuto do noso tempo lembrar que nas mesmas alforxas de Tarik e de Mussa viñeron, recibimos e compartimos, entre outros subministres e/ou participacións:

            . A tolerancia, a convivencia, relixiosa; aí temos os templos e maila súa pervivencia; os ritos, mozárabes.

            . A cultura greco-latina, trasladada, resucitada, no Al ándalus.

            . A filosofía aristotélica.

            . Estudios de medicina, que aínda hoxe nos producen réditos.

            . Coñecementos xeográficos, que lles viñeron moi ben aos portugueses, e moi concretamente ao noso Colón.

            . Matemáticas, das que tiramos os termos e mailos conceptos da álxebra, algoritmo, algarismo (de Al-huwarizmî), trigonometría, etcétera.

            . Astronomía e alquimia, a cachón.

            . En arquitectura toda unha síntese das fermosas concepcións coptas, persas, indias, bizantinas; etcétera.

            . Na literatura, toda esa gama de exquisitez e de sensibilidade que chegou ata Antonio Gala, o último mouro cristianizado do noso Al ándalus.

            . Transmitíronos o coñecemento da pólvora, do papel, do compás, do astrolabio, dos números, das aceas, dos muíños de vento, dos cultivos hortícolas...; e aquí outro longo etcétera. Na agricultura non esquezamos o seu cultivo do algodón, e do arroz; acequias e demais sistemas de regadío.

En definitiva, que non sei por que os aborrecemos tanto, por que non conseguimos fusionarnos con eles; daquela, quero dicir; ou, en todo caso, convertelos, naqueles oito séculos de fronteiras, pero para iso había que darlles bo exemplo; ¡mellora-lo presente, como adoita dicirse!      

           

Que despois daquel esplendor, que na súa caída, ou parálise, en parámetros socio económicos, dos últimos séculos, comparativamente co despegue da cultura occidental, teñan ou tivesen que aceptar se-la carne de canón dos Xenerais europeos, non presupón nin define indignidade racial ou cultural, senón unha simple crise histórica.

           

Precisamente foi Mahoma quen sacou doutra crise histórica, rabiosamente anárquica, ás tribos árabes, daquela, a principios do VII, segundo queda dito. Mahoma, que tampouco puido ser profeta na súa terra, na súa Meca, fuxiu cara adiante, logrando vitoria da súa derrota, triunfando das burlas que recibían as súas doutrinas, que así comezou a súa hégira cara Yatrib, concretamente á posta do sol do xoves 15 de xullo do 622. Hábil político, e non un Saddam calquera, decidiuse a reconquista-los votos, pola forza das verbas maiormente.

           

Lembremos que daquela xa levaba once anos de campaña electoral, financiado polos cartos da Jadisha, e non era cousa de recuar por moito que lle ladrasen os cans da Meca.

           

No 611 Mahoma tiña 25 anos, e Jadisha, 40. Con diñeiro e con tempo libre, dedicouse a meditar; el coñecera na súa viaxe a Siria aos Nestorianos, ao parecer moi venerados naquel país, e aparte das naturais inquedanzas relixiosas do ser humano, algo de envexa lle debeu entrar polo status, polo predicado daqueles predicadores. Tamén lle resultou admirable a cohesión interna da xente do Libro, e aí si que marrou bastante pois as diverxencias entre os xudeus, conservadores, e mailos cristiáns, aqueles revolucionarios do Novo Testamento, eran abismais. Un cameleiro non se podía quedar definitivamente en Siria, nin buscar aos opositores de Nestorio para contrastar doutrinas, así que ben aprendeu, e ben atendeu, para unha soa viaxe!

           

Alí na Meca, reflexivo como bo árabe, pasou once ou doce anos dixerindo o nestorianismo, o xudaísmo, e maila doutrina cristiá. De todo aquilo sacou en claro que Deus-Deus só había un, o de Alá, o do mundo xudeu; que os ídolos da Meca eran ridículas concepcións contraditorias; e de paso, informouse de que o Deus verdadeiro acostumaba falar por boca dos seus profetas.

           

Nestas andaba cando se lle acendeu un vagalume na curota do cranio, e daquela caeuse en crequenas na súa alfombra. Púxose a desenrolar ideas coma quen desenrola un turbante; e deu de berros chamando pola Jadisha. Mahoma, Mohamed, non dixo “¡Eureka!”, non, que iso era pouco para a fantasía árabe. Seguramente dixo, “¡Jadisha, atopeino!”. Ela, a viúva, apaixonada polo seu mozo, seguro que pensou mal ao verlle rasca-la caluga, pero o seu Mohamed aclarouse deseguida, rotundamente: ¡Non hai máis Deus que Alá; e Mahoma, eu mesmo, son o seu profeta! Daquela mesmo, naquel intre histórico, empezou o seu proselitismo; e asegurouse de contado catro votos: o da propia Jadisha, seu primo Alí, o seu liberto Zeid, e tamén un amigo, un catacaldos daquela casa rica, que se chamaba Abu-Bakr, que vén a se-lo “Petrus” do islamismo.

           

Isto non vos ten nada de broma, que moitos partidos naceron con menos adeptos; e ningún, nin o de Carlos Marx, chegou a ter tantos crentes, nin tan fanáticos coma o Islam, que, repito, significa, nada máis e nada menos que, illamento, entrega absoluta a Deus.

           

Iniciado en Yatrib o poder político de Mahoma, ata logrou cambiarlle o nome, que pasou a ser Medina, a cidade por excelencia. Saíunos tan dialecticamente astuto, que só a el podía ocorrérselle lanzar un puñado de area á cara dos seus inimigos e afervoar aos trescentos seguidores que xa tiña daquela, con esta cominación: “Que a face dos nosos inimigos se cubra de confusión”. O que non din os historiadores, pero cabe supoñelo, é que Mahoma e mailos seus se puxeron de cu para o vento, que é a forma de loitar no deserto. Ao ano seguinte xa contaba con dez mil afiliados, todos militantes, así que, con aqueles votos tras de si xa puido volver á súa Meca en peregrinación triunfal, ou sexa, unha especie de marcha verde. Derribou tódolos ídolos que rodeaban a Kaaba, e foi considerado definitivamente como caudillo relixioso da arabía.

           

Pícaro e astuto, si, pero honorable tamén; e isto hai que subliñalo porque os cristiáns estamos educados, e tentados sempre, en tomar a Mahoma por un salteador de caravanas, ou por un predicador satánico, que de aí sacou o Salman Rushdie o seu merchandising publicitario. Sentíndose nas últimas, en Medina, pediu que o levasen á mesquita; alí recitou a oración pública e preguntou aos presentes se había ofendido a alguén, ou se debía algo. Unha vella reclamoulle tres dracmas, tres miserables dracmas; entón, Mahoma, todo un señor, aínda que naquel transo, mandou que lle desen á vella os tres cobres, e díxolle, seica todo afectuoso e cordial, que lle agradecía que llo houbese recordado alí na terra, e non no Ceo, onde di moi mal unha vella calderilleira. Morreu en Medina o oito de xuño do 632; e eu, pola miña parte, conto con poder preguntarlle, nun dos ceos, aínda que supoño que el estará no sétimo, que é o das hurís, bañándose na Mesopotamia celestial, que foi de tal vella, pois seguro que anda de ama de chaves deses xudeus do Wall Street americano.

Agora permitídeme que lle demos un repasiño ao Corán. ¡É unha marabilla de libro! Na complexidade do Al Qurán atópase de todo, incluso aleias poéticas; e xa non digamos profunda filosofía e socioloxía, que diso ten un montón. Analistas que o estudaron moi a fondo marabíllanse, principalmente, da preocupación de Mahoma, da súa obsesión, polo Xuízo Final. Un home con tales ideas é, cando menos, un afanoso da verdade, da xustiza e da perfección.

           

Mahoma recoñece en Cristo a súa feitura de milagres, e admite que el niso non lle iguala. Teño para min que se recibise a súa ilustración relixiosa dun modo máis ortodoxo, menos mesturado ou revolto, máis directo, dende as fontes limpas, teríamos en Mahoma un segundo Saulo de Tarso; pero aínda así, o seu esforzo por achegarse á verdade, por descubrila, é encomiable. Alguén pode dicir que foi un mentireiro xa que inventou unha revelación transmitida polo Arcanxo Gabriel... En canto a isto non serei eu que defenda que o fin xustifica os medios, en pura ortodoxia cristiá; mais no caso de Mahoma, nas súas circunstancias e nas do seu entorno, no seu proxecto aglutinador, esa invención foi algo así como unha mentira piadosa, liberadora do caos, do absurdo, daquela anarquía idolátrica e cavernícola, fetichista e sabichona do Oriente Medio.

           

Censuremos nos musulmáns que se quedasen instalados no relanzo da escaleira, século tras século; pero exaltemos en Mahoma que os houbese subido a ese estadio, a esa altura, en só dez anos de construción, de formulación, ideolóxica.

           

¿Por que se estancaron na metade do Libro; por que seguen obstinados en que Xesús non foi xerado? Levo medio século de Domunds e aínda teño por oír, ou por ler, que ningún dos nosos apóstolos actuais, vulgo predicadores, fixese un profundo exame de conciencia para comprendelos, e con iso dar coa fórmula axeitada para axudarlles a saír dos seus erros, en aplicación do noso Ide predica-lo Evanxeo...

           

Aquí debo facer unha mención expresa, unha exclusión, da Orde Franciscana, na que tivemos recentemente homes tan brillantes, precisamente nas misións do Magreb, como foi o Padre Pais, Pedro Pais, que se veu para Lugo, desde Safí (no antigo Marrocos francés), esgotado dos seus esforzos e derreado pola súa enfermidade de Parkison; e tamén, por suposto, aquel espello de ciencia e de virtudes que foi o lugués, (do Corgo), Monseñor Dorrego Aldegunde, Arcebispo de Tanxer; ámbolos dous moi queridos e ben estimados polos musulmáns, nun fraterno quif-quif, en particular pola súa humildade e frutífera convivencia.

           

Cos musulmáns só vale o exemplo persoal do misioneiro, tal que a sinxeleza seráfica dun franciscano; pero, lamentablemente, sempre estiveron rodeados e colonizados por uns cides, que fomos á terra dos mouros buscando ouros, e portando espadas, copas e bastos.

           

É certo, insisto, que levan catorce séculos sentados, contemplativos, no relanzo desa escaleira á que chamamos progreso, pero, ¡séntense tan cómodos así! Non esquezamos que o Corán ten unha ética pasota, sensual, machista, feita á medida dos desertos, séxase, sesteadora. Teñen no seu Corán canto lles pide o corpo:

            . Inmortalidade da alma, no senso de emigración ou de retorno ao paraíso perdido, que é algo así como una morriña común a tódolos seres humanos, algo que levamos nas entretelas, tanto do corpo como da alma.

            . Un sentido da xustiza niveladora niso de que o Arcanxo Gabriel pesará as ánimas, o seu ánimus e mailo seu facio.

            . Cargos no Ceo para os mellores, esplendidamente retribuídos, pois Mahoma, de parte do Arcanxo, deixou dito que: “Os máis favorecidos de Deus serán aqueles que contemplen a súa cara, a súa presenza, de noite e de día, felicidade meirande que tódolos praceres dos sentidos, como o océano comparado co orballo”.

           

¡Ante isto, non me digades que pode haber unha filosofía máis estimulante nin máis poética! En canto aos deberes para o crente, para o militante, ben liviáns son:

            . Xaxún, para unha xente que sempre tivo pouco.

            . Rezo cotián, que nas soidades do deserto non só o pide a alma senón, e tamén, o corpo.

            . Esmola, que non é ningún sacrificio nunha raza de seu tan hospitalaria e cabaleiresca.

            . Guerra Santa, defensiva, que tal a predica o Corán por máis que nos custe crerlles, sen prexuízo de recoñecer as súas desviacións. Disto, de como hai que entender o seu guerrear, ou non entramos no tema ou habería que escribir un libro pois a cuestión é complexa xa que habería que expoñer e analizar o contexto en que foi regulamentada, ou aconsellada, polo propio Mahoma.

            . Prohibición do jalufo e dos alcohois. Aí tedes que Mahoma, ¡sen microscopio!, albiscou a triquinose; isto é outra evidencia de que foi un tío listo, listo e precavido. En canto ao alcol, pouco problema era en Arabia, así que coido que o fixo, no seu gran sentido da dignidade, ao coñecer aquel ridículo de Noé cando se riron del os propios fillos, e iso que daquela pouco se sabería das fermentacións, así que máis ben se trataría dun simple mosto.

            . En canto a iso das concubinas, tamén se quedou Mahoma no Antigo Testamento. Aquí habería que ponderar, aparte de costumes arcaicos e doutras circunstancias máis ben políticas, machistas, a de que a vella Jadisha non lle deu fillos varóns. Pénsese nos problemas íntimos dun Napoleón, que o temos máis cerca, e por tanto máis comprensible. Hai que situarse no seu caso para non tomar isto a broma; e por conseguinte, ponderar que naqueles tempos a supervivencia tribal, fronte as hostilidades de todo tipo, só tiña asegurada una certa fortaleza se non decaía a forza bruta dos seus varóns.

           

En definitiva, que o mundo eurásico débelle a primeira constitución, ¡doce séculos antes das famosas e revolucionarias Declaracións dos Dereitos Humanos dos occidentais! Isto, lamentablemente, pásanos bastante desapercibido; ¡e iso que presumimos de civilizados e de cultos!

           

Despois destas pinceladas históricas coido que podemos dexergar certos contraluces do cadro islámico.

           

Por exemplo, a súa resurrección espiritual da segunda metade deste século, do XX, e o fervor panislámico que aspira a unha acción conxunta e poderosa que dea rutas imperiais, novos días de gloria aos millóns e millóns de crentes musulmáns que poboan a terra, dende o veciño, e non obstante descoñecido, Magreb, ata o remoto Paquistán. Isto é cousa seria, unha forza potencial inmensa que sigue latente pero que, de momento, non produce unha resultante invasora simplemente porque os diversos gobernantes, actuais, do mundo islámico, non queren renunciar ao seu feudalismo, aos seus reinos de taifas, pero cando xurde un gran califa con pretensións hexemónicas, aínda que sexa un tolo sanguinario como, ao parecer, foi aquel Saddam, este aglutina facilmente as simpatías e mailas vontades populares.

           

A todo isto, nunha rápida análise do presente, teño que subxectivar algo que considero moi importante, pero confuso: a miña, xa remota, pero detida observación, por todo Marrocos, (zonas española e francesa), da difícil convivencia entre árabes e xudeus. Débolle esta iniciación ao Padre Gonzalo, de Ribadavia, franciscano por suposto, co que falei largo e tendido, polos anos 50, deste tema da contradición de que, debéndolles os musulmáns aos xudeus as bases da súa cultura relixiosa, se levasen tan mal con eles. En termos actuais definiríamos esta situación, esta constante histórica, como simple incompatibilidade de carácteres.

-.-

O NOSO HUMOR

¿Que ten de especial o noso humor? ¡Case nada, pois nada menos que o seu principal tratadista tivo as súas raiceiras no verde do noso Castroverde! ¿Non se di que os chistes fortes, os de maior intimidade, son os “contos verdes”? ¡Pois iso, que con tanto verde neste Valverde non podía ser doutro xeito!

           

O que pasa é que pasamos por alto o pasamento das grandes figuras, as de máis saiba, as máis enxebres; aí temos o caso, entre outros, dos ilustres Manuel Cordero Pérez, Enriqueta (sen h) Otero, don Celestino…

           

A don Celestino hai que darlle o don xa que Deus lle deu o don do humor, que tamén é unha heroicidade, ¡e non das cativas! Nado en Friol por accidente circunstancial, exactamente o 23 de setembro do ano 1914, a saiba do noso filósofo, Celestino Fernández de la Vega Pardo, é castroverdense. ¡Por ende, verde, ademais de “Pardo”! Foron seus avós José Fernández de la Vega, natural de Castroverde, cuxa casa natal aínda existe, que todos a coñecemos, e incluso a frecuentamos; e Generosa Pasarín, natural da Fonsagrada. Estes mesmos son, foron, os bisavós de dona María Teresa Fernández de la Vega Sanz (dos Sanz de Valencia), que non precisa de máis presentación. Pero, neste caso concreto, o meu homenaxeado é don Celestino, que viña a ser tío da precitada.

           

O que resulta de difícil comprensión é que un home de tan fino sentido do humor acabase sucumbindo ante unha depresión inesperada. ¡Misterios da vida! Ou se cadra, non, pois o humor non deixa de ser unha especie de rebeldía ante os avatares deste complexo vivir, un arma secreta da que botamos man cando non temos outras artes para defendernos das agresións, das erosións, do mundo circundante, opresor e angustioso.

           

Veño de ler, por enésima vez, o seu libro “O segredo do humor”, sempre impresionado pola súa dedicatoria: “Para María Luísa, e para que cando os nosos tres ledos cativos medren comprendan un pouquiño da ledicia e da tristura de seu pai”. ¿Ledicia, tristura…? ¡Precisamente iso é a vida, un cóctel de ledicias e tristuras! O “segredo” está en saber temperalas, axitalas, ponderalas, dixerilas… Hai un vello dito…, ¿por que esquecemos os ditos, os refráns, tendo, como teñen, tanta sabedoría secular acumulada, concentrada, espremida? “A vida é un tango, e quen non o baila un tonto”. Outro di: “Esta vida non é vida; haina mellor, pero da boa ten a chave San Pedro, e non a regala!”.

           

Case no remate do libro, don Celestino razoa así: “¿Que pasa co humorismo que se fala tanto del e logo non hai maneira de sinalar onde se atopa? ¿Por que hai esa tremenda resistencia a tomar en serio o humorismo? Eu coido que se non estamos dispostos a tomalo en serio, a investigar definitivamente o seu sentido, fundamento e estrutura, vai sendo hora de abandona-lo uso tan frecuente desa palabra, sobre todo en contextos tan serios, graves e transcendentes como nos que se adoita usala; vai sendo hora de que se ninguén sabe o que di cando fala de humorismo, teña a honradez de non falar diso”.

           

¿Que, descubrímonos ante a obra deste gran pensador? Pola miña parte, non sigo: ¡O que non teña sentido do humor que non se chame culto, pois, para ser culto, xa se sabe: ver ou ler! Se eu tivese nas miñas mans as chaves de San Pedro, ¡xa volo advirto!, non deixaría entrar no Ceo a ningún galego que non tivese lido ao noso egrexio paisano don Celestino Fernández de la Vega. A sorte que tedes é que, en cuestión de “chaves” só teño as da miña casa, ¡que tamén é vosa!

-.-

  

Veciños ilustres:
JULIÁN BESTEIRO FERNÁNDEZ

Nesta ocasión non vou ser o relator, senón un simple transmisor; por tanto, non son meus os datos nin as ideas, pero, o que si afirmo e sosteño é que, pertencendo nós ao antigo Condado de Chamoso, con cabeceira no castelo de Castroverde, segundo é público e notorio, temos a obriga moral, ou cultural, segundo se prefira, de coñecer aos veciños ilustres nativos e/ou procedentes desta bisbarra.

           

A “achega” que vou incorporar versa sobre Julián Besteiro Fernández, e é da autoría de D. Amador Rego Villar-Amor, quen aparece na seguinte fotografía ao pé dun busto do precitado Besteiro Fernández. Esta disertación deuna o señor Rego Villar-Amor o pasado 19-11-2007, en Punto Radio Ourense, FM 89,9

           

Dixo:

           

“Hoy quisiera hablar de una persona que admiro profundamente y le tengo un gran respeto, y es un gran desconocido. Es un gallego ilustre Julián Besteiro Fernández, que nace en Lugo (Santa María de Franqueán) el día 21 de Septiembre de 1.870. A los pocos días sus padres se marchan para Madrid y allí es inscrito como nacido. Profesor en el Instituto de Orense desde septiembre de 1.897 hasta diciembre de 1.898; por todo ello le tocó vivir en nuestra ciudad el desastre histórico de 1.898. En 1.912 se casa con Dolores Cebrián y gana la cátedra de Lógica en la Universidad de Madrid.

           

Forma parte de la UGT y del Partido Socialista; pasa a ocupar la presidencia de ambas formaciones, en diciembre de 1.925, a la muerte de otro gallego, Pablo Iglesias Pose. En febrero de 1.931 deja por voluntad propia las dos presidencias. Con la llegada de la 2ª República es nombrado Presidente de las Cortes por 363 votos de un total de 372. Cuando estalla la guerra civil en 1.936, algo que había pronosticado 5 años antes, para luego decir meses después: “La verdad real estamos derrotados por nuestras propias culpas. Claro que el hacer mías estas culpas es pura retórica. Estamos derrotados nacionalmente por habernos dejado arrastrar a la línea bolchevique, que es la aberración política más grande que han conocido los siglos”. Setenta años más tarde se confirman con total plenitud sus palabras.

           

Pero volviendo atrás quiero decir que es una de las figuras más populares y respetadas de la 2ª República, pero a pesar de ello es el más grande de los olvidados de la última experiencia republicana. Un hombre que ha sabido compaginar como nadie su pasión por la libertad y de una manera muy especial y ejemplar por la Ética; esto quiero resaltarlo bien.

           

Volviendo al tema del inicio de la guerra civil, rechaza toda clase de razones y argumentos para abandonar Madrid; solamente abandona Madrid en mayo de 1.937 para asistir a la coronación de Jorge VI, en Londres, en representación de España, y aprovecha la ocasión para tratar de buscar la paz en Londres, y luego también a su paso por París, regresando a Madrid sin poder conseguirlo. Pero ante la contumaz insistencia de que abandone Madrid, dice lo siguiente: “Me quedo con los míos, correré la misma suerte que este pueblo sin igual, tan grande en el sacrificio. La gran mayoría de las masas numerosas no podrán salir, y yo que he vivido siempre con los obreros, con ellos seguiré y con ellos me quedo; lo que sea de ellos, será lo mío”.

           

Cuando entran las tropas de Franco en Madrid, el 28 de marzo de 1.939, es detenido en los sótanos del Ministerio de Hacienda, y en una alocución al pueblo de Madrid dice: “Salgan al encuentro de los vencedores con los brazos abiertos en señal de paz y reconciliación”. Otros tratan de huir de Madrid, tratando de alargar la guerra, pensando en unirla con la Mundial que se avecinaba, llevando consigo todo lo que encuentran.

           

Besteiro es detenido y juzgado en la Sala de Oficiales Generales en consejo de guerra, en la primera semana de julio de 1.939. El fiscal Felipe Acedo Colunga, que había sido alumno de él, pide la pena de muerte, pero el tribunal lo condenó a 30 años. Cumple condena en el Monasterio de Dueñas y el 28 de agosto es conducido a la cárcel de Carmona. Muere en unas condiciones inhumanas, el 27 de septiembre de 1.940, recién cumplidos los 70 años, a la misma edad que su maestro Nicolás Salmerón, tercer presidente de la primera república, que renuncia a su cargo por no firmar una pena de muerte en septiembre de 1.873. Cuando Besteiro murió, estaba traduciendo al castellano una obra del teólogo alemán Karl Adam; su título era “Cristo nuestro hermano”. Antes de morir, el general Varela y otros más le piden a Franco que, dado el estado de salud de Besteiro, lo deje morir en su casa, pero Franco no accede a este humanitario ruego.

           

En el juicio hay un testigo de excepción, que era Jhon Kennedy, con 22 años, el que fue Presidente 22 años más tarde, en 1.961, en conversación en la ONU con nuestro embajador José Félix de Lequerica, le dice a este que la defensa de Besteiro le había parecido excelente. La defensa corre a cargo de un joven abogado, decano de los defensores militares, Ignacio Arenillas de Chaves, Marqués de Gracia Real; tenía entonces 28 años; una persona excepcional en lo humano, jurídico y literario. Era de Ledesma, Salamanca (1.911-1.972).

…”

           

Nota adicional de Gómez Vilabella: Eu mesmo, persoalmente, téñolle oído ao polifacético D. Manuel de Rivas Reija (a súa viúva vive actualmente en Fonteita, que é precisamente onde foi enterrado o Sr. Rivas), que lle constaba o nacemento de D. Julián no lugar de Franqueán; que el coñecía persoalmente a casa natal do mesmo, e que incluso tratara á “parteira” de tan ilustre natalicio, unha tal señora Apolonia… Os pais do neno, ao parecer de ascendencia xudía, regresaron rapidamente a Madrid, no seu carriño de cabalos, -segundo a mesma Apolonia, explicaba Rivas-, ¡para que o neno fose rexistrado como nado en Madrid, evitándolle o entón considerado demérito de ter nacido en Galicia! Segundo miña tía Ramona, Besteiro, ao igual que Cordero Pérez, foi un protexido dos Salmerón.

-.-

A NOITE VELLA DOS HÓRREOS

Hórreo da casa de Gómez de Berlán

Nestes días de Nadal, por moito que o queiramos disfrazar, quen máis quen menos ponse a parir: ¡a parir nostalxias!

Aqueles hórreos servían para todo: Para recolle-la leña de acende-lo lume, abeirábanse os galos, ben alleos á mortaldade que lles esperaba precisamente por culpa daquelas festas, ¡a falta de pavos! Estaban fresquiñas as patacas, as castañas, as mazás, as noces… ¡Foron a nosa verdadeira árbore navideña, pois, para decoración vexetal, xa tiñamos, e gozabamos, do plantío natural, máis ou menos achegado ás casas, ¡e con colgaduras así mesmo naturais! Gotas da choiva, xeralmente carambos de xeo, que perlas máis brillantes non as tiñan, ou non as ensinaban, os da capital. No alto, as estrelas: ¡Todas, a de Belén incluída!

Debaixo do hórreo tamén era costume reuni-la veciñanza, ¡para ensaia-las panxoliñas! ¿Que aldea de máis dunha casa non ensaiou, e gozou, con aquelas rimas, xeralmente redactadas polos frades de cada convento, de centos deles, pois os curas eran máis dados aos responsos, quere dicirse, ao futuro anímico.

           

E logo estaba a emigración, abeirada por onde podía, sempre morriñosa, recordando, evocando, aquela fartura do hórreo dos seus entregos, mentres eles bagoaban, suspirando polo retorno, ¡a ser posible con cartos, pois o fracaso migratorio sempre foi terrorífico en terra de cristiáns!

           

Se nalgunha casa houbese mala recepción aos cantores dos Reis, a despedida era doada de memorizar:

Canteiche os Reis, guedellos de cabra;

canteiche os Reis, e non me deches nada!

Pero como tampouco é cousa de poñerse morriñosos a estas alturas do século XXI, tan feliz e tan próspero que será a xulgar polos vaticinios dos nosos políticos, ¡merquemos frigoríficos e tiremos cos hórreos, pois, nesta abundancia global, as economías sobran, incluso esas que chaman de escala!

Nesta confianza, nesta esperanza,

¡Felicidades, particularmente aos ricos, xa que cabe esperar que se sintan cadora máis felices moderando as súas apetencias, pois aquilo de sentar un pobre á mesa polo Nadal, afortunadamente está superado! ¡Daquela, parabéns, tanto aos da dereita como aos da esquerda, aos de arriba coma aos de abaixo!

Con isto dito, despídome, despídome do Ano, do 2.007, que non da Vida, posto que me espera a Outra, a Boa, pedíndolle a Deus que Aló Arriba me conceda un hórreo para o meu solaz, así sexa vello, pois, ¡como no Ceo non chove, alí non penso mollarme!

-.-

CARNAVALADAS

En Castroverde, polo menos en Castroverde, nos tempos da miña crianza, só era Carnaval unha vez ao ano; agora, ¡os tempos avanzan que é unha barbaridade!, Carnaval é todo o ano, coa excepción do 28 de Decembro, mal chamado de Inocentes, pois a verdade é que diso xa non queda, ¡nin sequera en Castroverde, que é onde máis verdes estamos; por pura ecoloxía, non se pense mal!

Na década dos Trinta, díxose que os de Montecubeiro eran uns precoces por defender unha República menor de idade, cando aínda non morrera o Rei. ¡Desterrado si, pero morto, non! Neste 2012, menos dun século despois, aquí na Coruña acabamos de ter un Alzamento, outro, ben distinto por certo: ¡Os nenos dun Colexio, que, armados con pistolas, formaron un Somatén de Sheriffs, en defensa das Tradicións, ao berro unánime de, “¡Abaixo as traizóns!”. Eu, que casualmente pasaba pola Praza de Pontevedra, botei man da cámara… O caso de María Pita ese si que me pasou desapercibido, unha porque eu aínda non nacera, e outra porque daquela non había cámaras fotográficas, pero esta, a de hoxe, si que a paso á Historia Patria!

-¿Que traizóns houbo? –Pregunteilles timidamente, pois os vellos non estamos para correr nas algaradas, e hai que ser prudente. -¡Cales van ser, as dos políticos, que de ser un país rico de xente pobre pasáronos a ser un país pobre de xente rica, de xente enriquecida á costa dos pobres! ¡Pero vostede, como é un vello non o vai entender! –Rapaciños, na miña crianza, aló en Montecubeiro, e na Meda tamén, a crítica política faciámola sen armas, ou mellor dito, só cunha espada, mediante un Tribunal de Sentenzas, e cortándolle a cabeza ao galo! -¿Daquela, que simbolizaban no galo, co galo? -¡Moi sinxelo: Só había que atribuírlle ao galo aquelas desfeitas do caciquismo…! -¡Pois nós, outro tanto, que tan indignados estamos, que arremetemos contra os defraudadores, contra os incompetentes…, ou máis exactamente, contra aqueles que fan mal uso das súas competencias!

A idea non me pareceu mala, así que non só os retratei, senón que me sumei á protesta. ¿Ou é que os católicos non temos dereito a protestar; sempre vai ser poñe-la outra meixela?

-.-

  

Da lareira aos funerais

¡Todo iso en 50 anos! Dous mundos separados só por medio século. As lareiras aguantaron, como pouco desde os castros ata mediados do século XX, mais con iso e con todo, exhaustivas de méritos, ¡desagradecidos que somos!, pouca literatura levan recibido. As brasas do asado, o pote do caldo, a quentura, a tradición oral… ¿Que máis se lles pode pedir? Pero veu a cociña bilbaína, achantada en mesas de mármore, e…, fixémonos señoritos, pasando do fogar ao hotel, nun sopro!

Claro que non se pode honrar a lareira nun simple artigo, pero si invitarvos a unha lembranza. Neste propósito, aínda que deixemos de lado, ¡que é moito deixar!, as relacións de convivencia familiar, as sociais darían para unha enciclopedia: Aquelas congregacións veciñais…, maiormente nas noites de vagar, que, por climatoloxía, copaban medio ano. Sempre, ou case sempre, na Casa Grande do lugar, e iso por razóns de espazo e de…, leña! As mellores chousas, as mellores carballeiras, obviamente, eran propiedade dos grandes señores, tan ilustrados eles que, cando se estableceu o Rexistro da Propiedade, foron os primeiros en sabelo, e tan ben o souberon que se apresuraron a rexistrar ao seu nome as mellores cavadas dos montes veciñais; seguidamente serían os propios desposuídos os que lles arrincarían a pedra, os que paredarían, os que repoboarían, maiormente con castiros e carballos, aínda que algún houbo que o fixo con pinos, aos que dedicou, agradecido, fermosos poemas que chegaron a ser himnos.

Certo é que a maioría daqueles ricos restituíron, ¡parcialmente, claro!, cos seus acolledores braseiros, á plebe friorenta e aburrida. Houbo unha certa simbiose pois naquelas ruadas das lareiras igual se xogaba a partida que se contaban contos, ou transmitían episodios locais; cantábanse coplas…, e incluso actuaban os muñidores, ofrecendo, nalgún caso, “botar unha man”, no reparto daquel imposto dos “Consumos”, que o pagaban os que menos consumían! ¡Todo un mundo, en tres partes, en tres escenarios: a igrexa, a feira, e maila lareira!

Ao longo do XX apagáronse as lareiras, fosen plebeas ou señoriais, e as feiras, salvo as especializadas, trasladáronse ao súper. A súa parte social saíu ao exterior, concretamente aos adros parroquiais: ¡Enterros, funerais, etcétera! Teñen vésperas e todo, pois ata onde chegan as ondas e mailos periódicos, quen máis quen menos pon atención: ¿A que hora dixeron…?

Despois das vodas, son os únicos acontecementos nos que o rural se reviste de gravata; e as donas, como xa non se requiren velos, nin toucas, tiran de blusa escotada, salvo que sexa inverno, que nese caso…, abrigos de luxo, maiormente astracán ou visón! Da leña para a lareira pasouse á bencina para o coche; e como non quedan parroquias sen pistas, ¡esa imitación das estradas, estreitas, curvilíneas, sen letreiros e con catro gotas de alcatrán!, daquela, ¡a cen! A cen para chegar cunha hora de antelación, que é o momento de firmar e de saudar. Despois dos ritos, outra horiña de parlamento, no adro, ou na taberna do lugar, que non todo vai ser tragar tele!

Seguro que os funerados, desde Arriba, estana gozando ao ver canto proveito se tira do seu transo: ¡Ademais das honras e das preces, son causa de que non se extingan aqueles parladoiros veciñais!

-.-

 

Das penas de Barredo ás do Rif.

-Ai, Andrés, achégate á casa da Anuncia, que vai ser mediodía e aínda non veu polas ovellas para levalas ao monte coas súas. Igual se puxo de parto, que onte vina moi cargada, moi pesada…

-Muller, nese caso imos os dous, que igual tes que axudarlle!

Anuncia quedara orfa de nena, e para máis cruz, saíu algo infantil, algo crédula, tanto, que lle fixo caso a un veciño máis esperto cá ela, que a catou antes de irse para Cuba; aquel fornicador foise sen a rapaza, e tampouco volveu, pero a semente quedou, tan sementada que aos nove meses Anuncia non podía coa carga! Petaron á porta, pero ela non respondeu; o seu cadeliño, si. Non tiña pechadura así que puideron entrar, na mesmísima corte das ovellas! O can a tal momento lambía no neniño, o cordón estaba sen cortar, e Anuncia…, fórase ao Ceo, que ben merecido o tiña!

-Ai, meu Andrés, foise, pero deixounos un regaliño! Precisamente a nós, que non temos fillos, así que vai ser cousa de crialo, nos mesmos, en por nós.

-¡Con tal de que non lle poñas Andrés, que por aquí hai tantos que cando din ese nome nin se sabe cal ten que contestar!

-Eu poñeríalle Santiago, que seica é hoxe… ¿Non oíche-los foguetes, aí na Meda?

-Acéptoche a idea, pero, ¿e se nos sae un Matamouros, se nas quintas o levan para África…, tantos que están levando, que nós igual non xuntamos para libralo, para pagarlle a Cota?

-¡Déixate de mexericadas e axúdame; primeiro quenta auga, e despois avisa aos veciños, que veñan botar unha man, que se nos xunta o parto co enterro; empeza pola Virtudes da Casa Grande, que esa está de leite, e pídelle que reparta con este neno…, antes de que sexa tarde!

…

Pasaron os anos e aqueles protectores morreran, case xuntos, en cousa dunha semana, dunha epidemia de cólera, tan nefastas que eran. Santiago, ao igual que súa nai, q.e.p.d., especializouse en garda-las ovellas, na casiña onde naceu, pois da outra botárao un sobriño dos patrucios, que se proclamou herdeiro universal deles, e nesas estaba cando se presentou o Casiano de Castroverde, que facía de Porteiro, tanto do Xulgado coma do Axuntamento:

-Santiago, tes que saír para Lugo, de inmediato, que entraches en quintas, e tocouche África…

-¡Maldita sexa! ¿Daquela, que fago coas ovellas, e coas cabras, a quen llas encomendo?

-Mira, ho, dáse o casual de que teño que pasar polo Alvaredo, así que podo avisar a ese tratante que chaman o Cego, pero que non o é, non de todo, para que chas veña comprar, hoxe mesmo, que así levas cartos, que non che virán mal nesa África do demo, tan careira que din que é!

…

Xa en África, como o viron forte destinárono a Zapadores, e nesa consecuencia chegou a noite do 21 de Xullo do ano 1921, atopándose Santiago, con un Cabo e oito soldados máis, cava que te cavarás aló arriba, nas montañas do Rif, para facer un fortín de merda…, xa que merdoso resultou! Presentáronse uns mouros con senllas fusilas, tan mouros coma a noite, e por engado cubertos cunhas xilabas mouras, así que lles foi doado mata-los españois daquel blocao, un por un. ¡Un por un, non, que Santiago, precisamente o noso Santiago “Matamouros”, salvou a vida, desmaiándose! Os mouros, ao velo espatarrado, dérono por defunto e largáronse, que aínda quedaban máis españois no territorio, máis blocaos, e Abd El Krim dixéralles aos seus que o “cupo”, o copo, era de quince mil mortos; para tantos españois eran poucos mouros con poucas fusilas, así que cargaron coas armas dos mortos e seguiron gadañando españois, por todo o Rif, para completa-lo desastre!

Mortos no monte Arruit, a maior parte deles paisanos nosos,

porque os pobres non tiñan para pagar “Cuota” que os librase de África.

Cando volveu en si aquel Santiaguiño de Barredo, ao verse rodeado de tantos anxos sen fusilas, ¡que no Ceo éntrase sen elas!, o primeiro que pensou foi:

-Ata que veñan recollernos terei que comer do que atope, así que vou baleirar uns cantos destes sacos terreos para recoller neles tódolos víveres, e mailas cantimploras, que estes compañeiros xa non os precisan, e poñerei todo baixo terra…, por se volven os mouros para arroubarnos a auga e mailo pan, como fixeron coas fusilas!

Os días pasaban e por aquel blocao non viña ninguén, ¡nada!, nin mouros nin cristiáns. Nesta espera o noso Santiago observou ao lonxe un rabaño de cabras, sen trazas de pastor! Foise achegando, e con dúas ou tres cantimploras que levaba, previsor que era, muxiunas, e tivo leite para recuperar forzas. Xa máis entoado, botou man dunha baioneta que atopou debaixo dun morto, e con ela matou un cabrito, que de esfolado e ben asado, ¡iso si, de día, para que os mouros non visen lume ao lonxe!, púxoo de pé. 

De pé estaba, e non se volveu a desmaiar de milagre ao achegárselle unha pastora, toda atarapuzada, ¡precisamente a do rabaño! Miráronse detidamente, pero non houbo reproches. A moreniña, un sol de rapaza, díxolle, con toda afabilidade:

-Mi estar Aisa. ¿Entá…?

O rapaz, que tampouco se cortou:

-Mi estar…, Santiago. Xa sabía que estaba no inferno, pois isto outra cousa non é; o que non sabía é que houbese diabros con saias, e encima cuns ollos…, que nin a Virxe do Carme, aquela de Vilabade!

O mouriña tamén era orfa, así que, máis por xestos que con verbas, fóronse entendendo, e xa levaban dous anos de convivencia cando Aisa lle propuxo vender as cabras, e con aquel diñeiro embarcar en Melilla para irse a España, xa que tan guapa era Galicia, segundo el lle dixera! Así o fixeron, coa sorpresa de que cando baixaron a Melilla a quinta do rapaz xa estaba licenciada, quitándoselle de repente os medos a que volvesen poñelo de uniforme.

Deron chegado a Barredo, e alí tíñanlles dúas novas: Unha, que naquel tempo o sobriño dos seus protectores fórase para Cuba, cobizoso que era; e outra que, antes de irse, ao parecer polo medo que lle meteu o Crego da parroquia, deixoulle ao Cura,  con carácter de testamenteiro, o testamento de seus tíos, para que llo dese ao Santiago cando volvese de África, ¡se é que volvía!, que o tivera escondido, dándose de herdeiro universal. Naquel testamento o herdeiro real, o efectivo, daqueles patrucios, era Santiaguiño, que con iso volveu aos altares: Casa, terras, gando… Non se sabe se comeron perdices, pero felices si que foron…, que ía sendo hora!

-.-

Este caso seino porque mo contou o Carteiro de Francelos, casado con miña prima, dos Nabal de Vaille, (Nabal, dos nabos, que non dos navíos), que como lle levaba á Aisa as cartas que lle viñan do seu Marrocos chegou a gozar da confianza daquel Santiago, ¡un Santiago casado cunha mora! Este feito considéroo de interese para a intrahistoria de Castroverde, e por iso o relato aquí, para contribuír á conservación dos nosos “episodios” máis célebres.

-.-

ÉRASE UNHA VEZ UNHA PROFESORA…,

unha profesora que primeiro foi alumna.

Dedicado a Paula, unha nena moi intelixente, que se segue sendo boa,

chegará a Profesora.

Érase unha nena tan boa, tan boa e tan intelixente, e ademais diso, obediente, que un bo día púxose a pensar, e pensou isto:

-¿Como hai que ser para ser unha boa Profesora? ¡Pois, máis ou menos como son as do meu Colexio: estudosas, intelixentes, educadas, e catro cousas máis! Mira que sorte, que eu mireime no espello, e tamén son así: estudosa, intelixente, educada…; daquela o meu futuro está en…, en ser Profesora!

A función dunha Profesora é transmitir, compartir, distribuír..., comezando porque ensinan a ser obedientes, que nesta vida a base de todo, o asentamento da convivencia, está na obediencia aos maiores, aos bos e xenerosos, a todos aqueles que, se nos roñan, fano polo noso ben, para que resultemos persoas pacíficas, dignas de convivir en sociedade, nunha sociedade culta, pois para bravos chegan os touros, que así lles vai, que acaban rendidos nas prazas de lidia.

Ensinar é a mellor forma de agradecer as atencións recibidas na infancia: ¡A min ensináronme, a min educáronme; daquela, eu, que son agradecida, devolvo o favor ensinando, educando na xeración seguinte! Nesta vida hai que ir a mellor, e se moito recibo, moito teño que transmitir, mellorando sempre, pois a cultura é só iso: perfeccionar o que se recibe!

Cando se cumpre cos deberes, que cada idade ten os seus, a nosa conciencia está tranquila, e somos felices, e gozamos da vida. Todo isto é o que pensaba Paula cando era nena; e como pensaba ben, de mociña chegou a ser unha persoa importante, ilustre, satisfeita dos seus actos, das súas decisións.

A Paula, ademais de estudar, gustábanlle cinco cousas: O ceo, a terra, o mar, a Coruña e Lugo. ¡Impáctana as cousas boas: esta rapaciña é un encanto; que Deus a bendiga, e non a solte da súa man. Amén!

-.-

No ceo están as estrelas

As estrelas de minúsculas, pero iso é no ceo, que se escribe con letras minúsculas, pero hai outro Ceo, o máis importante, o que se escribe con Maiúsculas, que é o Ceo onde está Deus, ese Ceo no que están os anxos, e ao que van os persoas que foron boas na terra, que son as que merecen ir!

Paula, de posta a meditar, tamén se dixo: Agora estou na terra, e cómpreme facer méritos para que Deus me premie cando chegue a miña hora. Hai moitas formas de facer méritos, pero unha delas é ensinar, ensinar a ser persoa de ben, como a min me están ensinando! Con estes pensamentos, Paula sentíase feliz, e iso que aínda estaba comezando a entende-la vida.

A terra tamén lle gustaba a Paula; a terra tamén a fixo Deus, e por iso é guapa, perfecta; o feo, o imperfecto, está na xente que non fai por entendela.

Ve-lo mar era outro dos goces de Paula, e para iso, para non terlle medo, para gozar nel, e del, aprendeu a nadar. ¿Ves, Pauliña, cantas vantaxes ten iso de aprender, iso de dominar tódalas cousas, tódalas que sexan boas? ¡Pero non te equivoques, pois mandar non é igual que ser mandona!

Na Coruña o que máis lle gusta a Paula é o obelisco, por dúas razóns: Unha, porque é unha construción moi guapa; e outra porque está cerquiña de onde viven seus pais, eses pais que tanto a queren.

De Lugo nunca esquecerá a súa muralla, tanto que lle gusta pasear por riba dela, e outear ao lonxe. Algún día, cando sexa Profesora, ensinaralles aos seus alumnos que, tanto en Lugo como en Coruña, estiveron os romanos, aqueles romanos da Roma antiga, que tamén foron profesores, que nos ensinaron a súa lingua, que era o latín, e tamén o seu dereito, un dereito moi completo, que marcaba os dereitos de cada quen.

De tanto pensar, Paula acabou convencida de que é de agradecer ser ensinado, e por iso a recíproca tamén é cousa boa: ¡Ensinar o que nos ensinaron, e de ser posible, algo máis, máis aínda!

Este é o avó que tan bos consellos che deu,

-.-

Pasa a

IMPACTOS -III-

Xosé María Gómez Vilabella