CONFLITO XERACIONAL -III-

.../...

 
Neste día, no que gravo este capítulo, o meu neno, o meu neto, cumpre catro mesiños, pero, de entendemento, calcúlolle corenta anos, ¡ou máis! Despois de facerlle o relevo da súa titoría, que non o deixamos só, estea durmido ou esperto, por culpa de atende-los seus aparellos, obviamente, funlle tomar un café á miña dona, á cociña, que ten por costume ofrecermo á media mañá; se cadra faino para que non me fixe nesas camareiras das cafeterías…, pero cando volvín para xunto del, o cativo tíñame preparado un novo plan, un novo problema, así, de súpeto, que este armadanzas non acouga, nin de noite nin de día:

-Avoíño, na túa ausencia estiven revisando o franquismo, e detectei que na edición do Espasa líquido, nesa que me inxectastes, hai dúas omisións, bastante graves porque teñen transcendencia histórica. ¡Ese Ansur, sabio si, pero..., un mortal, e como tal, errante!

Puxen cara de asombro, de incredulidade, de sorpresa, pero el, este rapaz, non se inmuta nin se apouca por nada, absolutamente por nada. ¡Non ten piedade cos erros, coas limitacións, coas omisións, e iso que ben lle repito aquela máxima filosófica, aquel aforismo, aquilo de, errare humánum est, pero neste caso é como bate-lo ferro en frío!

-Meu vello..., ¿por qué lle consentiches esta tara nunha mercancía tan custosa, bítica, ao teu amigo, aquel doutor, Ansur, e máxime tratándose da formación do teu neto? ¡Agora, en castigo, en restitución, terás que suplir ti, ti mesmo, coa túa persoal sabenza, esta carencia da miña!

¡Deus! Aló por dentro entráronme unhas apetencias terribles de azoutalo por semellante afronta, por tal afouteza, por aquel enésimo abuso, por aquela desconsideración con quen aprontou esa millonada que lle pagamos ao Ansur, pero..., ¿quen é quen de castiga-los sabios, por cativos que sexan? ¡Eu, desde logo, non! Saquei forzas da miña fraqueza e armeime de paciencia, tamén por enésima vez:

-¿Cal é, logo, ese fraude, esa omisión do meu amigo, do eximio biólogo Ansur?

-¡Dúas, xa che dixen que son dúas! -O rapaz seguía feito un Torquemada. -No meu Espasa hai repetidas alusións ao Cara al Sol, pero omitiuse a letra, ¡a letra e maila música correspondente! Supoño que foi unha consigna desoutro amigo seu, do propio don Felipe de la O, persoalmente ou ao traveso do seu CESID manglánico..., ¡a saber con qué intención política, mefistofélica, pois en política, xa se sabe, todo é válido!

-¡Oh! ¿Así que era iso...; só iso? -Respirei aliviado, que as esperaba meirandes. -¡Daquela xa podes seguir aí, espanzullándote ao sol destas lucernas, sexa de cara ou de cu, pois, antes de cantarche aquel himno déixome enterrar vivo! O que si che podo referir é a súa orixe, a orixe e maila motivación deste refuse.

-¡Adiante, ar; de fronte, ar; sobre da marcha, ar! -¡Por veces trátame peor có Sarxento “Gilda”, aquel do Ministerio…!

-¡A modo, rapaz, frea, que xa non estamos naqueles Anos Triunfais! Precisamente por aqueles tempos era obrigado canta-lo Cara al Sol nas escolas, mesmo a continuación de reza-lo Anxelus, ¡Por el Imperio hacia Dios! Eu, que algo de insubmiso tamén tiven na miña crianza, ¡despois, non!, furtara na miña casa un paniño de seda natural, ¡lémbrome coma se fose hoxe, hoxe mesmo!, estampado cun retrato de don Nicolás Salmerón, aquel Presidente que se negou a firma-las sentencias de morte… Orlado, o paniño, digo, coa bandeira tricolor... Xa sabes que se trataba do sogro de miña tía Ramona, aquela Cenicienta...!

-¡Patrucio, -ordenoume, perentorio, -omite esas miudezas, que xa sei que che gusta presumir daquel casoiro morganático, aquel Príncipe que se casou en Lugo coa Cinsenta, con aquela moza da Valeira; túa tía-avoa, por máis referencias!

-Tranquilo, neno, que xa volvo ao tema principal: No intre de poñernos en pé para canta-lo himno, que para as Avemarías estiveramos sentados, ¡categorías!, deume por saca-lo meu pano tricolor, e fungueime ruidosamente, ostentosamente, alí mesmo, diante de todos. O Mestre, que era xergo, enxergoume unha labazada coa sinistra, tamaña que aínda conservo as vibracións nesta orella, na destra. Os compañeiros fóronse á súa hora, para xantar con seus pais, pero eu cheguei coxeando a xunto dos meus, pois…, ¡aquelas ventás da escola de Maxide, as que dan ao horto do señor Evaristo, que empezaban, lo menos, lo menos, tres metros por riba do chan!

O condenado riuse, malicioso, e noteille que o facía con ganas:

-Aquel día sentaríate teu pai á cabeceira da mesa de levante, premiando aquelas heroicidades, ¡dúas!

-Non exactamente: aquel día, aquela tarde, o que fixen foi meterme na cama, no cuarto das arañeiras, protexido da avoa pero ben sonado daquela torta de meu pai, ¡outra!, que ma deu, como correspondía, na fazula sinistra. Despois destes antecedentes, meu ególatra, ¿considéraste con dereito a que che cante o Cara al Sol?

Abrandeino, un si é non é, ¡pero quedáballe a outra pregunta!

-Explícame, sequera isto, o por qué Franco, aquel cabezón das cacholadas máis absurdas, aquel Marte do gorro chulesco, ladeado; aquel mariconcete da voz atiplada, con tantos heroes ao seu mando, non comandou unha liberación do Ausente, de José Antonio, co doada de asaltar que estaba, que era, daquela, a prisión alacantina.

-Meu neno, diso xa respondeu don Francisco ante Deus, que ante a Historia negouse; mais dareiche unha propina: Alacant, de Al-acant, O Acantilado, trae ese nome daquel castelo muslime, do que plantou Al-mansur no máis alto dese acantilado topónimo...

-¡Estes galegos, cómo son; pregúntaslles pola Torre de Hércules e eles fálanche das plumas do sombreiro de súa tía Ágatha! ¡Claro, Franco non era franco: era galego, un galego frío e de mala entraña; acomplexado, traumatizado, por máis datos!

Non lle contestei, e mais algo de razón tiña, pero o crío de seguida volveu á carga:

-Avó, agora, despois desta frustración, apetéceme algo de naturismo... Si, ho; para ir amenizando a vida, que me sinto incómodo, incómodo e incomodado, case estresado, saturado deste complexo de ciencias exactas, tan exactas que xa teño unha especie de rixidez nos meus miolos...

-Meniño, nese caso, non sei: ¿Queres que volvamos a conectar coas vaquiñas de Bergland, pois a tal momento estarán triscando no prado do muíño?

-Por min, vale; pero dálle ti aos mandos, aos de distancias longas, pois neste asento ao que me pasaches, quitándome do meu berce electrónico, quédanme excesivamente altos. Ou iso, ou pásame un coxín...

-A ver, meu anano, que te upo. ¿Así estás ben? ¡Agora dálle, ti, ao intro!

-...

-"¡Cra, cra; cra, cra; carras..., crác!" -Era canto se oía naquel intre.

-Avoíño, este crac é moi sostido; coido que te equivocaches de game que logo parece o crac da Bolsa de Nova York, aquel do ano vinte e nove...

-¡Uih, cómo estás con esta saturación científico-financeira! ¡Non, ho; é que as ras son algo escandalosas! Sigue atento, á espera de que se definan.

-¿Logo, non son políticas? ¡Que torpes!

-¡Tanto coma os sapos, non! Pero, cala, que esa Angustias deixou de pacer, e parece que entran en diálogo:

-...

-¿Dime, raíña, ti, de qué cor es que tanto te confundo cos xuncos coma cos mofos?

-A isto chámaselle caracterización, camuflaxe, face-lo papel...; os homes din, face-lo rol. ¿Son rollentos, non si?

-¿Metamorfose? ¿Falas da metamorfose? -Preguntoulle Angustias á ra saltariqueira.

-Non; ese paso xa o andei, que incluso fun lagartixa, ou sexa, cágado.

-¿Arnal, si ou non si? -Angustias, como tódalas xatas, era/son, bastante preguntonas.

-¡Refíreste aos meus curmáns! Son uns badulaques, que nin se lavan...

-¡Pero ti es aseada, case unha artista! -Angustias, ademais de preguntona, era moi observadora.

-¡Naturalmente, sona! ¿Non viches qué axilidade de pernas, qué saltos neste trapecio das herbas lindeiras? ¡Polas miñas ancas mírranse os señoritos, tanto os de aquí coma os de Madrid! ¡A feito!

As ras son presumidas, moito, que só hai que observalas, incluso de mañá cedo.

-Aquí en Galicia non hai señoritos...

¡Ese era o criterio da xata!

-¡Toma que non; pero é igual, pois téñense por tales! Para señoritas, a Coruña, que cho digo eu, ¡con permiso da Tabacalera, por suposto!

-¿Ti tamén fumas? ¡Nestes prados miñotos sempre hai brétemas!

-¡Non, non fumo, nin sequera brétemas, que iso é cousa dos sapos! Falando deles, ¿sabes qué é iso de tragar un sapo?

-Non, pois eu, onde haxa sapos, xa non pazo, ¡así sexa un Pazo! -Xustificouse Angustias.

-¡Pero mira que es inxenua: sapos, o que é sapos, só tragan os políticos..., con tal de medrar!

-¿Proteínas, das recuperantes...? ¿Iso da dieta equilibrada dos animais sucios...? -Tódalas xatas son excesivamente inxenuas, pois evolucionan pouco.

-¡Boh, ademais dunha xata triste, es unha triste xata! Levo coñecidas a túa nai, a túa avoa, a túa..., ¿como se di?

-Se te refires á tataravoa...

-¡Aquela! Aquela tiña o leite agre, ¡malo!, pero as demais sodes parvas: no presebe, na vida, na conversa..., ¡en todo!

-¡Non te metas comigo, que eu non dixen nin mu! -Defendeuse Angustias, á súa maneira.

-¡Nin mu nin falta que fai, que para croar chego eu, pois para iso son ra; aquí, pero tamén no Miño!

-¿Que é iso que é teu? -A xatiña non lle entendera ao dereito.

-¡Miño, Miño; o río máis riseiro de todo España, é meu! Nas noites serenas óese barballar; ¡e mira que está aló abaixo, lonxe e abaixo, afundido no seu val!

-Tamén me falaron dun tal Sil, un emigrante que veu a Galicia pasando polas minas de non sei onde.

-¡Ah, si, un silbón; un que asubía en cada rochedo! ¡Éche outra cousa moi, pero que moi, diferente! Un apenado que se esconde entre as penas, xa por aló arriba, comezando en Villablino e seguindo pola Riboira Sacra, mesmo coma se fose un anacoreta, ¡outro máis! Andei por alí, de varanda en varanda, cando era cágado. Non che sei si se di cágado, ou cagada. Daquela tiven unha vida sobresaltada, de salto en salto, e de fervenza en fervenza. Miña nena, nese río, nese que lle din o Sil, ¡un portento!, a auga vólvese electricidade; ¡cada gota, súa chispa; tal que cho conto!

-¡Logo, cántas muxidoiras non terán nese país; se cadra, tantas como vacas!

-Non creas, pois os mineiros das “cuencas” prefiren cuncas, desas do viño, viño de Cacabelos. ¡Guai, qué viño! ¡Despois do de Quiroga, pasando por Amandi, que eses, ámbolos dous, son imperiais!

-¿De caca, de marrón...? ¡Raíña, será de purrela! -Angustias, sempre prudente, ben falada, quixo aproveita-la ocasión para darlle unha lección de decencia, pero a outra, aquela lixeira...!

-¡De Cacabelos, porras, que non é un alcume! ¡Miúda ribeira, que de alí era meu pai! ¡Era, foi..., que se caeu dentro dunha cuba cubana, desas da fermentación, por lambón! A propósito, ¿á que non sabes cal é o país deste mundo, o único, no que cando chove non chove na terra? Voucho dicir, sen máis: na illa do caimán durmido, cando chove, é que chove..., ¡en Cuba!

-¿Logo, ti es orfa? ¡Vaia por Deus, canto o sinto, que a orfandade debe ser algo ben triste, algo que deixa mácula! -Angustiouse Angustias, sinceramente.

-¿Orfa? ¡Máis que un español, que xa é dicir! Os españois sonche orfos, a feito; chufan tantísimo, eles mesmos, porque lles morreu a avoa, que era unha mouriña moura, unha tal Zoraida, Zoraida de Elche...

-Niso das chufas xa reparei..., escoitando á muller do Xoán!

Angustias, de acomplexada, quixo presumir de algo, darse de sabida. A ra, pola súa banda, tiña ganas de lerio:

-¿Sabes que ás fillas da Patria chámanlles Autonomías; sabes que os gobernos, os delas, son Autónomos? Cambiouche moito o aquel da paternidade; e iso que aínda se fan poucas analíticas cromosomáticas, pero vai ser de curso forzoso se hai demanda..., xudicial!

Angustias, loitando co seu complexo vacún, quixo matizar un pouquiño, aporta-la súa cativa experiencia:

-O meu patrón, o señor Xoán, ten un auto, un auto que é móbil, pero, esoutro caso, iso das..., das nomías..., unhas nomías co auto e co chofer por diante...; ¡iso non se me alcanza!

-Acadáronse no século XX por dous artigos da Constitución, segundo e como fosen xeradas. ¿De propósito, ti non sabes iso, iso dos enxendros? ¿Que non…? ¡Daquela pouco mu che ensinou túa nai!

-¡Non tal, que diso de xerar xa me ten falado, pois incluso me explicou o asunto da xiringa, que por certo é unha cousa xiringada, anormal de todo!

 
Lamentouse Angustias, falando de oídas por suposto.

Aquela raíña, tan resabida ela:

-¡Que burrada, qué técnicas máis absurdas esas dos humanos..., habendo metamorfose natural! Pasa coma cos fillos do cuco, pois ao naceren no niño alleo..., ¡perden a filiación!

-¡Estas ras, que críticas sodes; case tanto coma os lagartos! Mira, vou pacer, outro pouco, que me rallanteas. ¡Preséntaste como ninfa dos prados e só es unha farfallana! ¡Nada, que de ti ao lagarto, pouca escolla temos!

Sócrates bebendo a cicuta

-...

-¿Xa volves a porte diante miña? ¡Co molesto que é ir entrecollendo as herbas neste gaveleiro de xuncos, e ti, de saltimbanqui, entre eles! ¡Como non te apartes, daquela pápote, dun trago, como fan os sapos!

-¡Non, Angustias, esa non; aperta os beizos, así, e chéiraa mellor, pois esa cana verdescente é a famosa cicuta! ¡Lémbrate de Sócrates!

-A min paréceme unha canaveira tenriña, -dixo a xata -, e por tanto, comestible. Mellor será unha canaveira en prado florido que trevo nun presebe cheirento, deses do silo. ¿Non si?

-¡Parva, máis que parva; ti non entendes de lactosas! Ademais, dise umbelífera, que vén de umbella, ou sexa, paraugas; ¡pola forma da súa inflorescencia, claro!

-Entre o que sabes e mailo que presumes, non hai quen te aguante. ¡Igual, igualiño có lagarto! -Queixouse a xata Angustias, admirada pero á vez molesta por aquelas petulancias bátricas.

-Aínda quixera saber máis; por exemplo, ¿que puñetas pasa con iso da Cota do leite, que xa levan décadas con ese debate? ¡Mecachis nas lilas, e máis aínda neses lilainas da U.E.! ¡Non vexo tal comuñón, por parte algunha!

-¿Para unha simple pregunta tes que dicir palabrotas? ¡Anda, que se nos oe a miña ama, esa que está aí arriba, por xunto da cancela, parrafeando co señor muiñeiro, daquela miúda aguillada me espera…, por andar en malas compañías!

-¡Que terá que ver o plan en que estea a túa ama con ese muiñeiro se puñetas son outra cousa! Puñetas, -explicou a ra, tan cursi ela, -son bordados de manga ancha, feitos con fío de filtiré! As lilas son flores; lilainas son eses políticos que lles fan caricias aos electores, antes de..., ¡antes de sentarse enriba deles!

-¡Sendo así...; daquela ata será certo que es unha resabida! -Angustias sempre modestiña, pensando ben do próximo.

-¡Sona; pero, diso da Cota láctea..., diso non rasco bóla! -Nisto tamén foi modesta aquela ra.

-Para bola, a de millo, que ás veces danlle un anaco á miña nai..., ¡para que lle baixe mellor o leite! Ela, entón, faise a distraída, e déixaa caer no presebe, ¡para que a pape eu! Deste xeito, ela quédase co leite, e eu, co gusto. ¡As vacas non che somos tan burras como pensan eses de Bruxelas!

-¡Bóla, bola...; pero qué forma de muar tan pouco entoada, bailando co til! ¿É que no teu idioma non hai acentos? Pero, deixemos iso, e fálame, aínda que sexa sen acentos, desa Cota láctea, ¡que escórre-lo tema!

-Seica son esixencias da Comunidade, ou da Unión, ou como porras se nomee. Dixo o meu amo, daquela que foi ás tractoradas, que ese mercado logo parece un zoco moruno, ¡polo seu regateo! Mira, para dicircho en dous mus: Por non especializarse en queixo artesanal, remansado e todo iso, séxase, autóctono, agora atópanse os queixeiros con que o consumidor prefire masas holandesas..., ¡de cenoria! Como dixo o outro, ¡feitos en Holanda! A maiores, como escasea a facenda miúda, para facer aquelas mesturas tan fortes, do remase, dunha banda; e doutra, que miña nai e mailas tías están fartas de tanto magreo eléctrico...; ¡pois iso, nin cantidade nin calidade, que pronto vai sobrar Cota!

-¿Que me dis do presoiro; calla ou non calla? -Preguntoulle a ra, no seu afán por ilustrarse.

-Pois, que cargan a man para que non lles quede nin o soro. Contaba miña avoa que co soro era como mellor se cebaban os leitóns do amo; así que agora, ¡nin queixos remansados, nin porcos cebados!

-¡Afellas que non ten malas pintas…; e qué ben sabe ese oficio, o oficio máis antigo do mundo! –A ra, que estaba en todo.

-¿Quen…? -Angustias, inocente, sen cheiralas.

-¡Quen vai ser, a túa ama! ¡Esa non está de soros pasados pola lixivia! ¡Fo, qué ancas; e cómo arfan; desta ao muiñeiro dálle un infarto!

-Seica merca chocolate co Subsidio dos vellos; e aos sogros dálle-lo leite que sobra cando Xoán vai de tractoradas. Como din os franceses, ¡unha vivante!

-¿E ti, sabes francés; francés da corte, apreso na tele do teu patrón? -Indagou a ra.

-¡Que va! Oínllo a un amigo do noso Xoán, que seica gardou vacas nuns prados que lles chaman Perigoles, ou Perineos; ¡unha cousa parecida!

-¿Estás segura de que ese Xoán vai de tractoradas, co coche? Vino pasar, a miúdo, con outros homes desta parroquia, ¡e daquela maldito se de vacas falaban! ¡De xovencas, si!

-¿Que me dis; non o estarás difamando? -Terzou aquela xatiña tan prudente, aquela Angustias das angustias permanentes.

-¡Como cho digo! E vouche contar cómo fixen de espía, sen querer: Un mal día, un día marceiro, quedei durmida nunha mata de ray-grass, e daquela espertei..., ¡nun remolque!, medio asfixiada naquel montón de herbas. En vista diso, para non ter que camiñar, ocorréuseme saltar polo porticelo ao auto do teu patrón, e así viaxar ao grande, debaixo dos asentos, polo menos ata que pasase por aquí, pola pista desta beira dos prados... Non vexas qué amena foi a conversa deses tractoristas que foron a Santiago, ¡en coche! De alí volveron gozosos… Dicían que estiveron dándolle "ao monte do gozo". ¡Si, si! ¿Monte do Gozo? ¡Monte de Venus...! Volveron con máis pecados dos que levaban, que xa é dicir!

-¡Claro, como estás afeita á auga, o cheiro deles, apestando a viño, seguro que te mareou, e daquela pensaches mal deses fulanos! -Angustias, outra vez moderando na ra.

-¡Ti es parva, coma sempre; xata tiñas que ser! Os pecados deles, os deses homes, deixando á parte o asunto das palabrotas, ¡fóronche de whiskys!

-¿Iso, que é? -Nada, que Angustias estaba no trevo.

-¡Parva, máis que parva! Kiss quere dicir bico, en inglés. ¡Por conseguinte, uis-quis, significa, bicos whai! ¿Enténde-la tradución?

-¡Pois, non! –Sincerouse a xatiña.

-¿Coñéce-la augardente? -Repreguntou aquela ra tan resabida.

-¡De oídas, só de oídas!

-Resulta que, de igual xeito que a augardente non é auga, os whiskys tamén parecen bicos, pero son de centeo…, malteado!

-¡Eu prefiro o millo, xa cho dixen! E agora voume, que estou vendo que despois deses kisses e deses brincos co muiñeiro, a miña ama vén cara a nós, brandindo na aguillada por máis señas. ¡Estas desigualdades sociais: ela, ceibe, e nós, tódalas noites na corte das argolas! Por se fose pouco, de cando en vez xiríngannos cunha xiringa..., ¡plástica!

-¿Queredes civilización; cortes, coma un rei…? ¡Daquela tomade industria, por..., por vacas!

O meu neto fartouse daquel cadro, excesivamente bucólico para el, inxenuo para a súa mentalidade ultracientífica.

-Avoíño, corta e cambia de disco, que esta parola da xata Angustias e maila ra desa Veiga Redonda é atorrante, propia deses parvuliños do rural, ¡que eu vou para cinco meses! Iso, ademais de ser un superdotado por vía intravenosa, e tamén raquídea, como ti sabes, ¡que ben cara pagáche-la miña inxección sapiencial! ¿Para variar, por qué non conectas, en zapping, agora mesmo, por satélite espacial V-4, que ti sabes a cifra, co circuíto pechado da Garda Civil?

-¿Para qué? ¡Iso sería un uso vicioso! E diso dos parvuliños do rural..., ¡en absoluto, que vos gañan os da capital, en moitos valores! -Reprendino un pouco, cousa que pasou por alto, que estes eruditos, estes fantoches da civilización, sempre van ao seu.

-¡Elemental, avó; é para que vexamos, en pantalla, as xanzadas do teu Xan, que a tal hora debe estar na feira!

-¡Ti es o mesmo diaño! ¿Non te decatas, meu neno, que ese código da Garda Civil déronmo a min, en réxime de tráfico de influencias, baixo promesa de que só poderei utilizalo para ubicar sospeitosos no caso de que me rouben o auto dun estacionamento sen vixilancia persoal directa? ¡Pasaron tantas cousas en España, que agora o código penal, con tantas revisións e con tantas prevencións, xa avulta máis có civil!

-¿Esas temos, avó? ¿Reservas, comigo? Sendo así, terei que chivarme á avoíña...; ¡xa sabes, iso de que lle andes axexando ás pernas á miña neneira, á Fili, e desatándolle o nó do seu mantelo cada vez que se volve de cu!

-¡Ti non entendes diso, mocoso! -Fixen como que me enfadaba: -É simplemente que son un admirador de Fidias; admiro o arte polo arte, que por iso me deleita a beleza natural, escultórica, desa Fili. ¡Non hai outra cousa; xúrocho!

-¡Vale, vale! Daquela será mellor que cheguemos a un acordo transaccional: ti poslle esa interferencia ás cámaras da Garda Civil, con ou sen promesa, que eu entro nun estado de amnesia profunda verbo da miña neneira, ¡a pesares de que non sexa marmórea!

-¡Condenado mocoso! ¡Sexa, entón! ¿Que queres saber do Xoán? ¡Malditos aparellos, que canto máis se sabe con eles, máis se quere saber!

-Pois..., ¡interésame coñecer o que fai na feira ese Xoán; as xanzadas dun analfabeto, xa cho dixen! -Máis que pedilo, esixiumo.

-¡Entón, meu neno, vela aí vai: queda sincronizado, á perfección! Pero..., ¡que animal é ese home: aparcou medio a medio da carballeira, coma quen planta unha casa de catro esquinas no adro dunha igrexa! Sería para que lle vexa o señor Alcalde ese auto novo... Ti ben sabes que a potencia hai que demostrala, e canta máis potencia ten o paisano, menos resistencia atopa na Consistorial. Agora vai cara á feira do polbo...; pero voulle poñer voz, que así escoitas ti, directamente, que o tes aí, na pantalla número sete, co son estéreo, para máis virguería:

-...

-¡Xa estou aquí, señora Remedios! –E chiscoulle un ollo.

-¡Ola, Xoán! ¿Que precisa de min un home tan ergueito…; tan bo mozo, e tan de mañá?

-¿De vostede? ¡Todo, que vostede é a miña erguedora, e vindo de tal femia, calquera dos seus remedios me serve! ¡Xa o di ese nome seu, tan axeitado! -Xoán sorríalle, de orella a orella, mesmo baballándose, coma un caracol diante da súa caracola.

-¡Pois, en canto ás súas pretensións, aínda lla teño esmorecida; a pota do polbo, se entende, e non pense mal, que vostede, co bruto que é...!

-¡Por iso nada, que se precisa axuda, eu mesmo lle atizo..., ao lume! ¡Xa verá qué ben llo fago; se cadra, mellor có seu home! -Xoán chiscoulle outra vez un ollo, feito un iluso, á vez que se limpaba a suor.

-Non se moleste, que anda por aí; cando quere, tamén o sabe facer, pero, ¡élle tan lacazán...! Xa ve que me deixou soa, soíña e tristeira; ¡iso non se lle fai a unha muller tan disposta, que sempre fun moi solicitada...! ¡Se lle contase das miñas andainas..., polas Rías Baixas!

-¡Pobre Remedios; así que ten a caldeira fría..., e eu que viña pensando nun molusco ben gordo, tesiño, no seu punto de cocción, para gozalo con vostede, rabo vai e rabo vén...! ¡E de sobremesa, un neto de viño...!

-¡Daquela xa ve en qué plan me atopa; terá que agardar..., ou iso, ou irse á outra polbeira, á viúva, que esa bo polbo ten, a cotío, por máis que sexa da competencia…!

-¡Eu, o que é a vostede, non a cambio..., nin por unha cocha da ceba! -Sinalou Xoán, equiparándoa cunha marrana que entraba daquela na feira, remisa, co seu dono tras do cordel.

-¿E logo, qué tal de prezos; fixo cartos; ten pasta..., para gastala comigo, pois o polbo anda caro? -A polbeira medio cambiou de tema, discretamente; ¡ou se cadra, non!

-O de cría, menos mal; e do outro..., ¡segundo se terce!

-¡Anda, qué tío, como para que lle chamen Xan! -Comentou o meu Migueliño, chiscándome un ollo con picardía.

-¿Vostede, logo, non vende; ou non o precisa? ¿Ten fariña dabondo; non lle cobra maquías ese muiñeiro, ese amigo seu? -Pinchou a polbeira.

Estaba claro que ían de pillo a pícara e de pícara a pillo; pero Xoán non se daba por aludido e seguiu co tema dos porcos:

-Intención trouxen, ¡pero dous marráns non fan feira! Aí os teño, no coche; élle aquel, o grande, ¡do trinque! Si, muller, o das cinco portas; ¡de estrea!

-¿Tendo un coche así, e vostede paseando nos marráns? Se non fose porque teño o caldeiro frío, daquela pediríalle que me dese unha volta, ou volta e media, tódalas que quixese..., ¡tal que por aí, ao redor da feira! ¡Non pense mal, que se lle están achinando eses olliños de carneiro degolado!

-¡Fágolle un trato: non me cobre pola caldeirada, iso do polbo, que daquela doulle paseos, cantos queira e por onde queira, no meu haiga! ¡Así remediámonos, os dous! ¿Válelle?

-¡Ai, si; vostede ben fala, pero despois, se tal fago, non lle saen as contas ao meu home! ¡Élle un celoso de coidado!

-Entón, xa que por hoxe non chegamos a ese acordo, voume á feira do gando. ¡A ver se lle quece esa pota, Remedios! Noutra ocasión, na que estea soa..., ¡pola comenencia de ámbalas partes; das súas partes, pero tamén das miñas!

-¡Mellor será, si, pero non se esqueza do polbo! ¡Máis tarde; xa sabe, no seu momento, cando estea a punto, da súa parte e tamén da miña!

-¡Máis tarde, máis tarde; sempre máis tarde! ¡Vaia cos remedios desta Remedios, que tódalas feiras estamos igual; nin que non houbese máis polbeiras..., axeitadas!

-Haber, hainas, pero así, tan cedo, temos o caldeiro frío. -Daquela foi a polbeira a que chiscou un ollo.

-¡Será porque queren; co ben que esgazo eu..., nas estelas, así sexan gordas coma pernas! De propósito, xa llo demostrarei, xa lle farei o ranqueiro, dentro ou fóra da palleira, mentres o seu Manuel vai de polbos..., ¡ás Sisargas!

-...

-Avó, ese Xoán é moi xan; a quén se lle ocorre andar de rolda polas mañás, tan cedo e co Manuel á espreita; calquera día danlle cunha estela..., ¡de carballo!

-¡Si, ho, que niso tes razón; e menos mal que foi de conciencia, que non llo deu cru! Cala un pouquiño, que ese paisano xa está de volta, aí, na feira dos marráns; achégaselle un veciño noso, o Celestino…

-...

-¿E logo, Xoán, qué fas aquí, con esta porcallada? Vindo de ti, coidaba que os traerías lavados, lavados e perfumados; ¡coma aqueles de Perpignan, alí onde traballei eu, daquela, daquela que estiven veraneando en Francia!

-¡Cousas da miña Xoana, que ten tanto a que atender que algo se lle esquece! Pero ti apálpalle-los cadrís...; ¡cousa fina, que están a medio cebar!

O comprador retorcíase no regateo:

-Como porcos, poden pasar, que o están, pero, con eses cartos..., ¡con eses cartos vou tres veces a Benidorm!

-¡Tamén penso ir…, desde que mérque-los marráns!

-¿Daquela, partímo-la diferenza? ¡Un bo veciño non anda así, con regateos, por porco que sexa!

Xoán captou a indirecta, pero ao seu xeito:

-¿Porco? ¿Ti non tes ollos na cara? ¡Os marráns son dous; dous, un de cada lado, que miúda parella, cómame nunca o diaño!

-¡Ti non sabes vender, que espantas ao parroquiano; outra cousa sería se trouxeses á Xoana! Con ela si que se pode falar; falar e tratar..., ¡no que sexa!

Xoán defendeuse:

-Celestino, déixate de marranadas que marráns coma estes non se atopan na feira; ¡para ti, mil pesetas, arriba ou abaixo, non van a ningunha parte!

-¡Niso terás razón, que eu, por mil pesetas, non dobro os riles!

-¡Pois eu pampouco, como dis ti; non che levanto a man por mil pesetas!

-Eu, que non me agacho; e ti, que non te levantas; imos quedar encollidos, e sen facer feira!

-¡Nese caso, pago dúas racións, e trato feito!

-¡Non hai trato, pois a ti esa fulana non che cobra, que ben te vin chiscándolle o ollo, o esquerdo, e eu, nesas circunstancias, saio perdendo! ¡Léveme nunca o diabro, con este home non se pode tratar!

-Pode, ho, pode; que che fago outro arranxo: Ti lávasme o coche, por dentro e por fóra, nese rego da Veiga do Olmo..., que despois teño que pasear unha certa comadre; ¡e eu, xa ves, veño de traxe novo! Con iso rebáixoche esas mil pesetas, pero en canto ao polbo, a escote!

Nada, que o regateo seguía e seguía, completamente absurdo e monótono, pero non apagamos porque o pícaro do meu Migueliño ríase moito con aquelas picardías dos nosos paisanos.

-¡Vaia con este Xoán...; para que despois te poñas a darlle voltas ao escote da Remedios, mesmo diante do seu vello, dese anano! Alí pagas ti, que eu non quero compromisos; ¡e non se fale máis, que logo parece unha marranada tanto discutir por dous cebotes, por dous marráns esfurricados, e como tal, cheirentos!

Xoán, mosca de todo; xan, si, pero experto en indirectas, en anfiboloxías cazurras:

-¡Oes, Celestino, non te piques, que os marráns son meus!

-¡Por iso, Xoán, por iso! Quédanche aí; ¡para Castro, para a feira dos Santos!

-¡Favor que me fas, que así teño un motivo para volver de feiras!

-¡Iso está ben pensado! Ti segue roldando á Remedios, que cando menos o penses, ese Manolo equivócase de bicho, ¡e daquela, mesmo cho coce! ¡Como hai Deus que o fai, que con esa moza por muller..., xa noutras se viu!

Xoán, na parra, pero sen ve-las uvas; ou facendo que non as vía:

-É que, no seu punto, algo duro pero ben escocido, é como máis me gusta.

-Pois eu, de min para ti, aforráballes leña; leña e tesoiras. ¡Ata máis ver; e saúdos á parenta!

Cabreouse Xoán, agora si:

-¿Oes, rapaz, que é iso de parenta? ¡A parenta é miña, que a ti non che é nada, que xa sabes que casei cunha prima!

O suposto comprador deulle outra picada:

-¡Xa o sei, ho; xa sabía que ti es o primo dela! ¡Por moitos anos, primo, ou máis que primo!

-¡Iso nunca se sabe; calquera día pode pasar calquera cousa, que agora hai divorcio; e mortes repentinas, tamén!

-¡No teu caso si, ho; afirmativo, pois un folgazán coma ti..., nunca crebado se ve!

Xoán pasou da defensiva á ofensiva, farto das pullas do noso veciño:

-¡Faltón! ¡A ver se nos leamos, aquí mesmo, na feira, diante dos Gardas, que xa está ben de coñas!

-¿Non prefires unha corda, que as leas son para atárlle-la pata aos marráns?

Estalou a enxurrada, a callón, que non era para menos:

-¡Que o demo nunca me coma, que te breo; aquí mesmo!

-¡Calma, Xoán, que nos arrodea a xente! Mira, para que non escornes, mércoche estes marráns no falado; e daquela...

-Xa me parecía que chegariamos ao trato; o peor será que a miña Xoana queda sen polbo; ¡e iso que mo encargou!

-¡Sen iso xa estaba! ¡Ja,jaa, ja!

-Non, ho; non entendiches; ¡é que, cos marráns mal vendidos, non me atrevo a poñerme diante dela!

O comprador volveu ás chanzas:

-¡Daquela..., daquela ponte debaixo, xa que es tan pouco home! ¿Teslle medo?

-¿Debaixo? ¡Debaixo, non, ho; terá que ser de xeonllos..., para que me perdoe pola venda que fixen!

-¡Como che gustan as cousas difíciles; ti es un xan, ata de nome!

-...

-¡Avoíño, quieto aí! Céntrame esa cámara, a do número dez, que enxerguei algo moi interesante, tamén aí, na feira. Daquela, cando axustabas as panorámicas, pareceume ver que sae o indicativo PGC 13 LU. ¡Si, si, aí a tes; era a mesma!

-Pois, meu fillo, por esta banda só se ven dous mouros detrás dese carballo, en plan de esperar por alguén. Nótase que eses rapaces acaban de chegar do Magreb; e ademais son fundamentalistas, que aínda traen a cabeza rapada.

-Un respecto, avoíño; ¿que che custa chamarlles musulmáns? Iso de mouros é un despectivo que che quedou daquelas xenreiras do Marrocos; poño por caso, aquel atentado que padecestes, no cincuenta e sete, dun camión do Istiqlal que vos atacou de fronte, en Safí, nunha recta, e que case lle custa a vida ao tío Pedro, meu padriño. ¿Non dis que a auga pasada non move nos muíños? -Corrixiume o rapaz, que ben sabedes o culturetas que é; ¡mesmo me fai pasar polo cu da agulla!

-Mouros, morenos ou musulmáns, como ti queiras, o caso é que logo parecen dous zorros atusmándolles ás pitas.

-Avó, non sexas racista. Meus pobres; están así porque andan á procura dun traballiño manual.

-¡Quen nolo ía dicir, a mediados deste século, que aqueles folgazáns de África virían a Galicia..., facernos o traballo!

-Foiche un castigo de Deus por desatende-la encíclica Humanae Vitae. Con aquela teoría do fillo único, moitos libráronse de dar lexítimas curtas..., ¡e agora, xa ves!

Aquel día o neno estaba pelma, pelmazo, implacable, cadora máis. Retruqueille:

-¿Es ti quen o di? ¡Peor foi o teu caso, que mira que vir ao mundo para vestir unha careta de amianto...! –Defendinme atacando, que seica é a mellor defensa.

-Pola miña parte, eu penso acabar con este andazo..., ¡para volver á ciencia natural! A propósito, ¿sabes se a miña neneira, esa Fili, ten fillas?

Sorprendeume aquela estraña ocorrencia, así que lle respondín:

-¡Non, ho; cómo as vai ter, non ves que é solteira!

-Dirás que está solteira, que non é o mesmo. A túa precisión gramatical pouco mellor é cá do teu veciño Xoán. Porén, ese Xoán e maila Fili...

¡Deus, por onde me saíu esta criatura impredicible! Tratei de informarme, a fondo, por se entendera mal aquela insinuación:

-¿Pero, meu neno, qué ten que ver ese Xoán coa nosa Fili? -Subliñeille.

-Polo de agora, nada; mais, se esa Xoana se fose definitivamente...; ¡co Muiñeiro, entendes! Daquela podías arranxar un encontro na terceira fase... ¡Vexamos: cromosomas 3A, positivos, do grado 727, conxuntados, en quente por suposto, cunha dose de cromosomas tipo 2B negativo, de grado 272, en conxunción Virgo, e activados no chin-chin ata 2.000 radiacións gamma 30⁺, dan...; ¡chispas, xa o teño! ¡Case cen! Faltan unhas décimas, unhas gorgas de nada, para o cento... Óptimo total, perfecto: ¡unha superespecie, o superhome deste século, do XXI! ¡Eureka, que dixo Arquímedes!

-¿Xa estás outra vez coa enxeñería, con iso das fórmulas xenéticas, transxénicas? ¡Esa cabeciña túa, saturada de bits...! Se meu avó levantase a cabeza, a pesares do listo que era o pobre, tolearía con estes adiantos, que xa case toleou nos seus tempos cando viu o tren pola vía, ¡e comparado con isto...!

-¡Avoíño, a civilización éche así; avanza en progresión exponencial, desprazándose con tendencia ao endeusamento, ao infinito! Diso que falabas, que tanto te asombra...; ¡é que me chifra a biorgánica, que será o mellor campo experimental do novo século!

Deume pena, afellas que si; se fose hoxe, co visto, visto, e co sabido, sabido, aquilo da súa inxección..., ¡nin ao carneiro marón, nin ao peor dos meus inimigos, e iso que teño por onde escoller!

-¡Meus pobres…; e menos mal que seica hai outros planetas habitables..., para cando vos sexa imposible vivir neste, que iso anda cerca! Pero, a todo isto, aínda non me dixeches qué chispa é esa que che saíu nese experimento, niso da abstracción mental. ¿Coidas que podes recicla-lo Xoán? ¡Mal te vexo, que é un cavernícola; paréceme que nin coas inxeccións dos bits líquidos!

-¡Facilísimo, avó! Escoita: Collemos ao Xoán, que é un exemplar retrógrado, animal puro, ou sexa, un 13 A ^{+ + +} ; por tanto, sen as degradacións medio ambientais do homo sapientísimo; quere dicirse, con defensas orgánicas do máis puro Cromagnon. Ti preséntaslle a miña Tata, esa Fili, cun pretexto calquera; por exemplo, invítalos aos figos da figueira moura; ¡por separado, eh! E cando teñas aos dous xuntos, aquí, no noso pazo, lévalos ata esa figueira, que casualmente deuche por plantala detrás dese palleiro que te emperraches en conservar con palla do século XX, coma se fose un museo agrícola, daquela, cando aínda non colectabas tremesiño hormonado...

Despois diso, déixalos sos, aos dous, con outro pretexto, con calquera, que o resto virá por..., ¡pola lei da horizontalidade humana, que ese home ten obsesións fornicatorias, aínda que con pouca potencia, pero como a resistencia da Fili coido que será exigua, daquela, aos meus efectos..., balance seguro, positivo! ¡De rectus, que dicían os estrategos romanos!

-¡Ah, pillín; xa te entendo, xa; pero o malo é que nese xergón hai pulgas, ás presadas, que adoita tombarse nel o noso can, o de palleiro! E logo que este Xoán, sen esa polbeira da pota grande..., ¡non sei se fará feira, que anda desnortado!

Nada, que o neto preveuno todo, absolutamente todo, afeito que está aos traballos analíticos, aos do seu laboratorio:

-Por iso, que o comer e mailo rascar...; ¡coas pulgas mellor aínda, moito mellor, que fan de reactivo! Así que, entre os figos espapallados, que ofician de afrodisíacos, e maila invasión das pulgas, nese palleiro tan acolledor...

Tiven que conformar, pero coas miñas reservas:

-Animarse coa Fili, deitadas así as cousas, é fácil, para calquera, pero, despois diso, ¿que fas coas consecuencias? ¿Non quererás que as adopte eu?

-¿Aínda non está claro? ¡Avoíño! ¡As consecuencias serán que dese xeito caso coa filla resultante, unha moza robusta pero submisa, obtida como de encarga, do Xoán e da Fili! E a partires diso, nin probetas nin raios, que eu volvo ás técnicas ancestrais do Xacobe, ¡doce fillos e trece fillas! Xa verás qué pronto volvemos a ter unha raza autóctona, primitiva, saneada, de gran vigor físico, aquí, nesta terra do nabo, neste paraíso de Lugo. Con iso, mutatis mutandis...

Para saír daquel abraio tentei cambiar de tema:

-Entre o que dis, o que imaxinas, e mailo que braceas, aí, nese berce-laboratorio...; nada, que estiven distraído e non percibín qué están a falar eses dous...; eses dous musulmáns, con ese labrego que se lles achegou, fai un intre.

-Tamén será que tes mal graduado o audiófono. Desde logo, avoíño, ti es unha ola de barro, e para iso, escachada: sonetone, lentes, prótese implantada, perruca...; ¡nada, unha olería, das do século XX!

-¡Chist, cala, que parece que discuten! A ver que...

Aquela conversa oímola tan nidia coma se estivesen a dous pasos de nós, ¡tan ben que funcionan estes aparellos espreitadores! Este foi o trato, tan ominoso e tan criminoso, que lles escoitamos co noso sabuxo radiotrónico:

-...

-Nosaltres, Mohamed et Muá, estar aquí co peto baleiro; ¡sen flus, Paisa!; pero mil dólares por quemarle de buá a tu vecino, por cuatro puntos a la vez, ser questión kevira. ¡Tu, Paisa, estar mareda! ¿Non ser bastante fuego dos puntos; mi por Este et compañeiro por Oeste? ¿Que no? ¡Y encima, madrugar, levantarnos antes que tu vecino..., para después funguir cara a la Meca..., antes de que Guardia Civil tocar pito...! ¡Es poca muna para tan alto riesgo!

Aquel paisano sabía tramar, que nin que fose da CIA:

-¡O pito tócase no Magreb, que aquí, os Civís, usan sirenas...! Ademais que, para iso, escollemos un sábado, cediño, cando as forzas da orde estean desordenadas, ou sexa, no primeiro sono, cansas de poñer silencio neses cabarés da bisbarra. Digamos que ás cinco da mañá...; e vosoutros, daquela, dádeslle ao chisqueiro; pero, iso si, con pedras de África, das boas, desas que non fallan. Eu poño o talking-walking na frecuencia da Garda Civil, ¡para avisarvos de se hai mouros na costa...! E logo que vos pago ben, ¡vesaf flush, que din no voso Magreb!

Pero un daqueles magrebís cabreouse, moito, e con toda razón:

-¿Que di este Paisa majara, que di de nós, dos mouros na costa? ¡Al-lah iasjat! Por cien mil yenúns... ¿Abdelah, zurrámoslle?

Sen dúbida; aquel paisano víase nun apuro e deu en bracear:

-¡Non, ho; quietos! ¡Pas d´problème! Deixádeme, que non se trata de mouros de verdade, de que haxa mouros na chousa do veciño... ¡É unha forma de falar que temos aquí, que nos vén da Reconquista! Eu, o que quixen dicir foi que, que vosoutros levedes un aparello destes, e eu, co outro, que xa teño a frecuencia, comprobo se os Civís lle dan á sirena, ou se continúan serenos na piltra, que así dávos tempo para meterlle lume á chousa do meu veciño, por arriba e por abaixo, todo ao redor; ¡por se cambian os ventos! ¿Estamos, rapaces?

-¡Por catro puntos, no, de ninguna manera, que ser trabajo de negros, et nosaltres sólo semos mouros de la morería! Ademais, aquí, este Paisa, Mohamed, estar mareda, sempre mareda, desde que pasou o estreito, ¡a nado! ¡Porca miseria, gualo baraka! Total, que fuximos dun deserto para facer otro, tal cal, co noso chisqueiro; ¡e encima diso, barato, barato! ¡De lo dicho, narai, Paisa! ¡Uach-ajmakti ajuya!

-¡Claro, comprendo; comprendo os vosos latixos, as vosas mesturas: estades mareados porque vos senta mal o Ribeiro! ¡Falta de costume; supoño que será por iso do Al Qurán...!

-¡Me non, Mesié! Mareado, non; ma-re-da, enfermo; ademais, semos alérxicos ao xarope da Garda Civil. ¡Se aínda cobrásemos en traveller´s certificados, que a saber se os teus billetes, de tan  novos, non estarán falsificados..., daquela, walo mahenduch!

-Debera pagarvos noutra cousa: en cús-cús balorentos..., ¡por folgazáns! ¡Sexan, sexan..., entón..., dous mil dólares! ¡Ai, ho, qué máis queredes! ¡Sáenme caras esas pedras do voso chisqueiro!

-¡Máis gañará vostede..., cando ansí nos paga, Mesié Ramón!

-¿Eu? ¿Gañar, eu? ¡Cómame o demo se un peso lle quito á madeira! Aquí do que se trata é de que no outono veñan as chuvias, e daquela arramplen con toda a broza, coa cinsa da chousa dese veciño, para o meu prado das sete cancelas, que está mesmo da parte de abaixo desa chousa; así quédame abonado para cento un anos, ou sexa, por vida de tres, ou de catro, Reis, ¡pero, iso si, por dous mil dólares!

-...

Moito me escandalizou aquela espreita tan subrepticia. Expreseillo así ao meu neto:

-¡Ai, ho, non facía tal cousa dese rapaz, do Ramón, un veciño piromántico, ademais de piroleiro, pero sempre o tiven por honrado! ¡Que cara, aproveitándose deses mouriños chapurreiros, meus pobres, que andan de país en país, coma os xitanos, mesturando verbas e á busca de catro moedas!

O meu neto comprendeuno, mellor cá min:

-Avoíño, ti es un inxenuo; ¡vés doutro século! A esta figura, á ética do Ramón, en psicoloxía aplicada, chámaselle competitividade agresiva, ¡ergo, rendible! Ten o seu mérito xa que require coñecementos universitarios, incluso edafoloxía.

-¡Ai, mundo, mundo, que con isto visto e sabido, éntranme outra vez unhas ganas tremendas de irme ao outro barrio, ao definitivo, que ata non sei se merque un auto suicida, deses que fan douscentos por hora, e daquela...!

O neto, coa súa valentía innata, ademais da adquirida; co seu cacume, que ademais do aportado polos xenes dos seus proxenitores, xa dixen que foi reforzado con aquela inxección dos bits líquidos, tan só admitía que se suicidasen os loucos, e deses, os profundos, así que nin contestou á miña broma. Daquela cambiou de tema:

-Velloufas, falando dos autos veloces: podiamos facer algo mellor, tal que un seguimento deses que están saíndo, arestora, desa feira. Dálle ao control remoto das cámaras satélicas. ¡A ver; si, aí, no catorce punto tres, que é precisamente o de Tráfico deste Sector!

-¡Pero mira que es enfexo; nin que eu fose un asistente! Aquí tes o telemando, para que fagas zápping; e así, agora que estamos nesta conexión furtiva coa Garda Civil, podes recorre-las setenta estradas do noso circundo, punto por punto. ¿Váleche? -Púxenme acre con aquela nova esixencia dun rapaz tan..., ¡imparable!

-¡Avoíño, cánto discorres para non traballar, para non molestarte por min! -Roñoume, ¡e ían cen! Con iso encheu o vaso da miña paciencia.

-¡Este rapaz, qué cara ten! ¿Se non fose polo meu traballo, e polos meus aforros, polas privacións destas familias, da de teu pai pero tamén desta, algo tamén, cómo pensas que houbésemos chegado á túa sabedoría? ¡Dez quilos que custou aquela inxección, a túa, aquela dos bits líquidos, que a metade pagueilla eu, in person, ao propio Ansur..., sen que o soubese túa avoa, pois nesa clase de milagres ela non cría, ou máis exactamente, renegaba!

-Grazas, pero iso carece de mérito; son obrigas vosas, xeracionais, dos entregos; ¡os deberes sempre son dos pais, e no seu defecto, dos avós!

¡Ai, Deus, ter que aguantarlles isto aos netos, a estes mocosos, que todo o atopan feito, feito e pagado! ¡Daquela, na miña crianza...; oh, qué diferenzas!

-¡Xa vexo, meu neno, pois, como di o refrán, cría corvos, que che quitarán os ollos...; e encima diso, un simple Grazas! ¡Que razón tivo aquel que lles chamou traumas, conflitos xeracionais!

O rapaz, nin caso; saíuse polos seus arrós:

-¿Oes...? Cala un pouco, pois falando de ollos, ¡que vexo! Si, nesoutra pantalla, na 4-H-3. Daquela fíxate no noso Xoán, que sae desa feira; ¡e sae só!

Como adoitan facer tódolos yuppies agresivos, ¡que se non son agresivos xa non son yuppies!, este rapaz, o meu, este neto bítico, sempre refuga os temas que non lle agradan, e daquela vaise por onde menos se espera. Nestas dialécticas, perdidas de antemán, o mellor é seguirlle a corrente.

-Conforme; daquela atendamos á 4-H-3, pese a que ten un contraste excesivo... -Acepteille, resignado.

-Vou centra-la cámara fixa, aí, nesa Praza do Rolo, que neste momento aparca o noso Xoán, diante da Cafetería Xenebra. ¡Víase vir! Está claro que de tanto visitar o bar da Hélène, a partires diso falará en francés coa Xoana, ¡con esa Xoana compartida...!

-¡Niso, conforme; estou contigo! Ademais, que desta volta xa non vai a Benidorm, pois o valor dun cocho vaillo deixar á súa madame. ¿Cando notarán estes veciños que esa Hélène rechea as botellas do whisky Chivas? ¿Eh, qué fas? Rapaciño, as mans quedas, e non xenegues con ese telemando, que se nos vai a imaxe. ¡Para nese punto, que algo está pasando, algo importante!

-Xa o intuíra eu, desde o principio desta secuencia. Por iso...

¡Mecachis coa petulancia e coa inferencia! ¿Por qué lles será tan difícil, aos listos, evita-los seus avasalamentos?

-...

-...-Xoán, tío, ¿vendíche-los ranchos? -Preguntoulle un daqueles vividores; ou máis exactamente, un daqueles bebedores.

-¡Vendín, sobriño, vendín; e boa pena teño diso, que me quedei sen ranchos, pero ti quedaches..., sen curmáns! Cousas da vida, da parentela, que non é estable, ¡nin na corte! ¡Ja, jajá, ja ...!

Aquel paisano devolveullas:

-Mira por onde sae este túzaro, e mais parecía bobo! Daquela, na escola, facía-los oes cun canoto, ¡de bieiteiro!, despois de tirarlle a mola, que me lembro ben, ¡e saíanche cadrados! ¿Lémbraste; ti lémbraste?

-É que..., é que..., ¡desde que ando con malas compañías, espertei! -Quedou demostrado que aquel Xoán non era tan paspán como parecía á primeira vista.

-¿Iso vai por nós, ou polos ranchos? Es un desagradecido, que se non chegas a invitarnos, daquela tiñas que beber só, que xa ves que esta Hélène dedicase hoxe aos xateiros de Castro. ¡Eses teñen máis parné cá ti, meu Xan!

-¡Vosoutros o que tedes é unha boa penela! Eu, mantendo nos porcos para ir a Benidorm, ¡e agora, con esta rolda, váiseme un pernil!

Aos tunantes entroulles a envexa, esa enfermidade, social e secreta, tan xeneralizada ultimamente a pesares de que agora hai moito de todo, que nos tempos da miña crianza entrabas nunha igrexa, e de tanto ruxidoiro de tripas, logo nin se oían aqueles sinos, os de tocar a Santos.

-¿Que dis, que te vas a Benidorm? ¿Ti só, ou levas á Xoana?

-Teremos que veranear por tempos, coma os xudeus, pois o labrego non pode fecha-la porta e deixa-la facenda no asilo, como..., ¡como fixeches ti cos teus vellos, Manuel, daquela que fuches a Suíza, e total, para pelar patacas!

-¡Oes, sendo así, xa que nolos tres temos que ir a Madrid..., xa sabes, co Sindicato...!

Foi Colás o da ocorrencia maligna; pero Xoán aceptoullas:

-¡Ata Madrid pódovos levar; si, de verdade!

Colás volveu á carga, enleando aquela proposta:

-¡Si, ho, que te imos abandonar no medio dun mapa tan grande como é o de España! Querido Xoán, pouca confianza tes nestes veciños que tanto te queren: ¡acompañámoste ata esa praia, como está mandado!, que ademais diso, eu sei francés, que por algo estiven no Midí; ¡así fago de intérprete coas francesas, que en Benidorm son maioría!

Xoán non picaba tan alto:

-¿Para qué quero falar coas francesas de Benidorm téndoas aquí, tal que esta Hélène? ¡Eu non sei francés pero ben que me entendo con esta madame, que a trouxo de Xenebra ese Lois da Taberna! ¡Outro tanto non trouxestes vosoutros, da vosa emigración!

O chamado Colás non se deu por vencido:

-¡Está claro que ti, como non fuches emigrante, non sabes da vida alegre! As francesas de Benidorm sonche..., ¡outra cousa! Dedícanse máis ben a ensinar...; ¡iso, natación, para custea-la súa fonda, naturalmente! Pero só ensinan aos turistas ricos, aos ben vestidos; coma ti, poño por caso; ¡pero, se non enténde-lo francés, xa me dirás qué coño che ensinan, que hai que pedírllelo con graza!

-¡Pero mira que sodes mal falados…! ¡Daquela, cando estivo por aló a miña Xoana, ensináronlle a nadar, de balde...!

-¡Uiiih! ¿Serían as francesas; sábelo certo? ¡Ata serían, que esas obreiras do amor, traballan ás dúas mans! ¿Entendes iso..., iso das dúas opcións, chourizos e tortillas, todo na mesma tixola?

-¡Á miña Xoana ensináronlle os mesmos camareiros do hotel..., e iso que ela só fala castrapo! -Puntualizou Xoán, na súa evidente inocencia.

-¡Temos que ir contigo ao Benidorm! -Decidiu Manuel. -Mira, home, razoa: ás españolas, tal e como pasou coa túa muller, ensínanlles gratis por cortesía, ¡que por algo son mulleres! Os homes temos que cede-lo paso, ¿non si? Nós temos que ser corteses; e por demais, os galegos, para que non se nos note que saímos do cortello á brava, con pouca instrución. Pero disto non é preciso falar máis nada, por agora, que aquí, nolos tres, comprometémonos para acompañarte ás praias do Levante, ¡tan só polos gastos da fonda! ¡Xa verás qué levante! E verás, de paso, cómo lles flotan ás francesas...; iso, cando nadan boca abaixo, así, libres, sen vetillos, que nin..., ¡que nin que fosen as ubres da túa Teixa!

Xoán ía entendendo o plan a xulgar por como se aluspaba:

-¿Iso dos cabarés de Benidorm..., custará moito?

-¡Eu calculo que deses porcos que vendiches na feira aínda che sobrará..., para darlles propina aos camareiros, aqueles que ensinaron a nadar á túa muller! ¡Xa sabes, os favores páganse, nesta vida ou na outra! ¡Lei natural, chacho!

-En vista diso, e como dixo o outro, ¡un día é un día e un peso gastouse! Se Xoana non ten inconveniente, por min saímos para ese Benidorm..., ¡mañá mesmo! ¿Oes, e non afogarei, alí, nesas piscinas, se me poño entre dúas augas, boca arriba, para olla-los repolos das francesas?

Manuel deulle toda clase de seguridades ao respecto:

-¡Así se fala e así se fai, que ti es un macho, polo menos niso das barbas; e dos repolos, perde coidado, que te agarramos nós…, mentres ti axexas! Dese xeito só terás que abri-los ollos, pero, iso si, ben abertos! Ampárate nos teus amigos, que cando teñas un preito, por exemplo, ese das augas da túa Veiga Redonda..., ou unha querela do Polbeiro, daquela iremos declarar ao teu favor, ¡como é de lei! ¡Viva o noso Xan! ¡Que viva..., cando pague; e que morra a sede do inferno! ¡Madame..., s´il vous plâit, outra, outra dose!

Xoán, como tódolos débiles, agradeceu aquelas puñaladas trapeiras:

-¡Deu-vo-lo pague, rapaces, que maiormente niso do Polbeiro...; a verdade, tenme preocupado, que seica mas ten xuradas, que mo dixo na feira ese Cesteiro de Sarille, o Coxo! ¡Se iso é certo, daquela, calquera día..., que coa Xustiza topamos..., de cando en vez! ¡Canto vos envexo aos que emigrastes, que agora sabedes de todo; mesmo desas francesas que nadan boca abaixo, coas margaridas delongadas; e de idiomas, tamén, que tanto se precisan para andar polo mundo...; ata de leis, polo visto!

Aquel Colás, conseguido o seu propósito, remachou no cravo:

-¡Iso si; particularmente o francés precísase moitísimo nas cuestións do Levante! Xa nos verás ti, parlando o tré-bián coas francesas. Nunca desta viaxe te esquecerás; ¡palabra de veciño! Repolos coma aqueles de Benidorm..., ¡nin en Betanzos! ¡Téñenche cada mamelo...! E logo que mesmo son da cor das couves de Bruxelas, bronceados e...; e...; ¿como se di, Manuel, que ti, o que é de repolos, entendes?

-¡Dise, turxentes; tur-xen-tes; repolos turxentes..., meidi an France! ¡Oh, la-lá! ¡Madame, duble dii coñak, pur muá, xa que logo! ¿Vedes qué ben corto o francés? Estiven aló, nese sitio que chaman Perpignan. ¡Se vos contase das miñas aventuras: caía unha polas mañás, tódalas mañás; e outra ao serán, tódolos seráns! ¡Se non caían máis era por culpa das vacas, que tiña que muxir doce ducias...! ¡Total, cento corenta e catro traires, diarios!

Colás fixo valer o seu cosmopolitismo:

-Xoán, faime caso, a min, que eu son viaxante. Estoutro nin as cheira, pois en Perpignan as francesas nadan boca arriba, pero na piscina, naqueles colchóns de auga, que che son vibratorios, que mo dixo outro amigo...!

-...

-Moita pena me dá que este home, este veciño noso, sexa tan crédulo; ¡mira ti que crerlles aos palimocos iso de que en Benidorm se fala francés! Cando eu estiven alí, de vodas de prata coa avoíña, falaban maiormente en árabe! -Foi o comentario que lle fixen ao meu neto.

-¡Negativo! Avó, iso sería no teu século, pois onte mesmo contactei cun radio - afeccionado desas coordenadas, e daquela falamos en ruso, en ruso perestroiko; xa sabes, esa especie de esperanto comercial, coa raíz cirílica, que o usan agora na Comunidade Oriental.

Fun algo inxenuo; ou máis ben, pouco actualizado:

-¡Ai, logo, sendo así, pobre rapaz, que vai volver todo mareado, pois, entre francesas, mouras, rusas caucasianas…, todas esas..., acábanlle con canto ten, en dous días! ¡Eh! ¿Que fan agora, que están saíndo, os catro, da Xenebra, peneques de todo, arrimados uns nos outros? ¡Métense no auto do Xoán e van tordeando, máis curdos cós curdos daquela que fuxían do Saddam! ¡Como Deus non faga un milagre, estes acaban nun deses hortos, entre as silvas, en calquera das curvas! ¡Deu-los ampare, amén!

...

-¡Avoíño, rezaches tarde, que aí os tes, de corpo presente, todos, todos eles, e todos á vez, boca abaixo, coma esas francesas de Benidorm! ¡Déronse o castañazo padre, nesa curva, mesmo ao saír da Praza do Rolo; e nada menos que contra unha cisterna da British Oil! ¡Vaia laparadas! ¡Pobres ilusos: acabóuselles esa pretensión de nadar entre dúas augas! ¡E a min abortáronme a combinación coa Fili, tan interesante que parecía, xa antes de madurala!

Doínme daquelas vítimas dun accidente tan escabroso e tan..., definitivo:

-¡Meus pobres, qué pronto lles empezou o inferno! ¡Con esas lapas da cisterna non quedará deles nin a cinsa, así que mal negocio para as pompas fúnebres!

O meu neto era bastante frívolo, máis ou menos coma tódolos mozos; ¡e encima, superdotado, que xa é o colmo!

-¿Quen lle dará esa noticia ao Muiñeiro? ¡Daquela ese aproveitado vai bailar na propia moxega!

Eu pasei do xeral ao particular, doéndome da próxima:

-¡Tan moza, e xa viúva, pola vía rápida! ¡Miña pobre, co mal que lle sentará o loito..., unha vampiresa da maneira!

-¿Pobre, avoíño? ¿Tendo eses consolos co Muiñeiro; pobre..., de veras? ¡Ti, ás veces, dásme clases de ética hedonista porque está de moda, pero no fondo, nalgún recuncho da túa alma, segues sendo un novicio franciscano; quere dicirse, ético, ético e austero!

Enfadeime co rapaz, moito, maiormente porque non valoraba a miña sensibilidade:

-¡Cousa da que non renego, mocoso, que para yuppismo petulante chega co voso, co da túa xeración! ¡Entre uns e outros, puxéste-lo mundo patas arriba, ou sexa, ao estilo antigo, igual que pasou con aqueles que afundiron a Atlántida, daquela, na primeira das idades atómicas! ¡Estas supercivilizacións do mequetrefe humano sempre rematan así, nunha catástrofe universal!

-Avoíño, non pluralices, que catástrofe, o que se di catástrofe, tan só tivemos aquela da Atlántida..., ¡que tamén, a quén se lle ocorre almacena-las bombas hidróxenas, todiñas, xuntas, no mesmo cesto, na mesma caverna, por grandota que fose aquela illa, a Illa do Atlante!

-Esquéceste do outro cataclismo, aquel da evaporación lunar...

-¡Iso é outro tema, querido devanceiro, así que non mestures os allos coas cebolas! O da lúa ben sabes que foi cousa daqueles galegos, na súa primeira éxida, que lles deu pola fabricación dos sprays; ¡ata que rarearon o aire da lúa prehistórica, eles non pararon!

Daquel asunto tiña eu unha curiosidade insatisfeita:

-Por certo, rapazolo, ¿ti sabes se quedaron sobreviventes, que se dixo, daquela do Angstrom, que se viu en pantalla un letreiro que poñía, Véndese este solar; razón, en San Martiño da Lúa (Pol).

-¡Meu patrucio, qué pouco sabes! Aqueles catro galegos, aqueles que quedaban na lúa, no seu reverso, aqueles de Pol..., ¡eses xa retornaron á terra, aproveitando unha viaxe dos rusos!

-¿Entón, qué foi deles, pois na Dirección Xeral de Seguridade da nosa Xunta non os teñen rexistrados?

-¡Por suposto que non! Seica os teñen en Siberia, no Laboratorio das Desintegracións..., ¡para que lles desintegren a neve á base de transforma-lo hidróxeno en helio, que agora consúmese moito niso da eliminación do lixo industrial, maiormente por culpa dos plásticos!

.../...

Pasa a

CONFLITO XERACIONAL –IV-

Xosé María Gómez Vilabella