XIMNASIA ANÍMICA -III-

.../...

¿Así que este é o mundo ao que me trouxestes?

Mostrádesmo con ledicia, pero vou poñer cara seria, por varios motivos: Vexo moita complexidade ao meu redor, tal que as estrelas dun Tenente, e iso faime lembrar que segue en pé aquela consigna dos romanos, “Si vis pacem, para bellum!”. Aquí, a un lado, está un fumador, o que me indica que seguen os vicios. Pero tamén vexo que abundan as rapazas, así que, cando medre, terei onde escoller!

Os nenos cando están contentos adoitan calar, pero aló por dentro cócenas. Calan, pero son agradecidos, ademais de discretos, que non se lles escapan os pensamentos.

Na miña xeración, por poñer un caso, abrimos os ollos a un mundo que empezaba a aledarse coas liberdades daquela República, da II, aínda que tamén houbo casos de libertinaxe; ¡foran séculos de submisión caciquil, e nada hai peor que un monstro cando esperta do seu letargo! De pronto, ¡e menos mal que nas aldeas aínda non había radios, pero si veciños!, deron en chegar noticias de alzamentos, de recrutamentos forzosos, de fusilamentos. Co cambio de clima, as camisas de algodón tornáronse azuis; as de liño, non, esas aínda non. Comezou a depuración dos mestres... ¡Meus pobres, cos poucos que había daquela, e co limpos que eran, que estaban! Os prudentes, tal que meu pai, ao saberse perseguidos..., tiráronse ao monte! 

Aquí había unha pedreira, rodeada de carballos; na pedreira, sapos e pinchorras, pero polas inmediacións aínda era peor, que patrullaban os da camisa azul; meu pai optou polos animais, polos de catro patas, que estaban máis civilizados! Na súa honra, na súa lembranza, en agradecemento por aqueles sufrimentos de malvivir para seguir vivo, para cria-lo neno, este, co tempo, converteu esta pedreira en refuxio habitable. Como vedes, este é o templo que lle erixín a San Xosé María Gómez Lombardero, na súa lembranza quero dicir, outro mártir potencial; non foi fusilado, pero puido selo!

Tempo adiante, falando meu pai co Mestre de San Martiño de Lúa, irmán doutro mártir, ¡precisamente o primeiro daqueles quince fusilados de Montecubeiro!, oínlles comentar que fora ben distinta a psicoloxía daqueles nenos do segundo terzo do XX: Os criados na República, coa República, criáranse ledos, simpáticos e comunicativos, pero que todas esas calidades se lles apagaron, de súbito, no ano 36: Deixou de haber segas en Castela, e pasou a habelas de veciños ilustrados. O silencio xeneralizouse, por motivos obvios, pero dun xeito especial porque se deixou de falar, ¡ata nas lareiras!, por se os nenos oían, oían e non calaban. Os rezos foron a máis; os rezos, si, e cando alguén petaba na porta, nada máis abrirlle dicíanlle: Estabamos rezando o rosario para pedir por don Francisco, para que Deus lle dea sorte con eses avións que lle regalou don Juán March! A ledicia nos rapaces non volveu a ser apreciable ata últimos dos 40, casualmente desde que Hitler e mailos seus amigos, de apagado o inferno que montaran aquí, baixaron ao outro..., para quedarse! ¡Era o deles: montar infernos!

Non era moito o que nos dicían aquela, pero os nenos nacemos con antenas de radar, captamos á distancia! Tal que:

Cando se lle acabou a leña a meu avó, que lle estaba atizando á pota do caldo, mandoume a buscar outro brazado, pero da porta non pasei, tornando con tanto escándalo coma se vise a fin do mundo:

-Padriño, o lousado da casa do Ferreiro está cheo de homes coa camisa azul e con escopetas na man, apuntando cara á nosa.

-Entra, e séntate na banca, que che son cazadores...; lévana cadrada, pois aquí, hoxe, non hai lebres!

Meu avó e padriño sempre falou en galego, pero, aquel día? ¡Nin o latín do Cura! Agarrou a caiada, que sempre a tiña cerca de onde se sentaba, e saíu feito unha furia, que nin que fose loitar cos lobos da Ferradura. Eu non lle fixen caso; ¡esta vez, non, que non mo permitía a curiosidade, e saín tras súa!

Na eira, diante da nosa palleira, mesturadas, camisas azuis e tricornes, ducias de...; ¡o padriño chamáralles, “cazadores”!

-¡Que saia o teu fillo! -Berrou aquel garda dos bigotes, un que tiña galóns colorados na bocamanga. (Tempo adiante, eu xa mozo, vino, e recoñecido, na feira de Adai; non me fun a el coa navalla, -na aldea, co gando, sempre había que levar unha navalla-, porque..., porque lle tiven medo!)

-O meu fillo xa foi a Lugo, e falou con Portela; trouxo un salvoconduto, que llo deu don Manuel, así que terás que apuntar a outro lado!

-É para que nos diga onde escondedes ao seu primo, a Daniel.

Nisto chegaron dous gardas, coa tía María en medio, que viñan da súa casa obviamente. Xuntaron a meu padriño con súa irmá, e volveron ao interrogatorio, pero esta vez disparándolles ao aire, cos fusís por tras das súas orellas:

-¡Que saia Daniel inmediatamente, que nos fai falta en Asturias...!

-¡Xa está en Asturias, que aquí teño unha carta del, que me escribiu desde Trubia...! -Balbuciu a tía María.

Aquela manda de..., ¡de cazadores, non, de matóns, si!, aínda se encrespou máis. Eu nunca vira aos lobos, pero oíra falar deles, así que o neno..., tomounos por lobos; o que non lembro é se me fun polos calzóns como seica lles pasaba aos que vían aos lobos da Ferradura!

O dos galóns:

-Esta carta é falsa, que xa sabemos que este desertor lla mandou a un amigo, que ese si que está en Trubia, para que lla metese noutro sobre... ¡A ver! -E coa mesma, quitándolla á tía, ensinoulla a un barbudo dos da camisa azul.

-¡Tramposa! Está ben claro que a letra do sobre non coincide coa desta carta, non si? O teu fillo, encima de desertor, falsificador.

Nisto, o dos galóns berrou:

-Apunten, ¡ar!

E puxéronse a dispararlle á herba que tiñamos na palleira, por tras do ripeiro de meu pai, aquel ripeiro que herdaría eu aos poucos, pois daquela aínda non aprendera o oficio, que aínda non daba a altura necesaria, nin manexaba a aixola!

¿Que pasara? ¡Simplemente que algún daqueles imaxinativos imaxinou que o noso primo Daniel podía estar envolto no feo, acaso disposto a disparar desde dentro. Hoxe sei que o bafo do feo custa aguantalo desde encima da herba, canto máis con ela por riba da cabeza.

-¡Don Jesús, -meu padriño, dirixíndose ao garda dos galóns-, imos loitar, vostede e máis eu; vostede co fusil, e eu coa caiada!

Aínda non acabara de dicilo cando levantou a caiada, que era de buxo, e con ela deulle na cabeza, tan atinadamente que lle tirou ao chan aquel tricorne mouro. Daquela o Capitán mandounos avanzar, e fóronse, levándose aos dous irmáns no medio, meu avó e maila tía María. ¿A onde? O neno ben pensou que irían directamente ao cemiterio, pero unha hora ou dúas máis tarde, ¡que para min foron eternas!, vímolos entrar polo cancelo da eira: ¡Leváranos ata a pedreira do barro, aló arriba, camiño da serra, sempre disparándolles por tras das orellas! Daniel, segundo souben tempo adiante, por aqueles días estaba na Marronda, que lle levaban a comida os parentes do San Bernabé da Xesteira. En vista dos perigos de súa nai, incorporouse en Lugo, pasando de desertor a incorporado..., ¡con destino a Regulares! O resto..., para outro libro!

Agora os médicos din que as emocións fortes, na infancia, poden tolear aos nenos; como daquela só había un médico en Serés, e outro en Castroverde, e a min non me levaron a ningún deles, se é que de verdade estiven tolo, nin me decatei! O que si lembro, e tamén con todo detalle, é que desde aquel episodio, a miña ximnasia psíquica estivo aceleraba, matina que te matinarás, pero non nos lobos, ¡benditos eles!, senón nos homes, nestes fillos de Eva, pois incluso despois de redimidos seguimos sendo crueis; ¿será que vimos de Caín, e non de Abel?

-.-

¡Deus, como me doeu que aquel Mestre, de min tan idolatrado, me chamase “Veleta” diante dos meus condiscípulos, entre eles aquela nena que era a miña deusa de tanto que me gustaba!

Era xoves, e pola tarde, daquela, non tiñamos escola. Fun levar e gardar as vacas ao prado das Cavozas; como de costume, co meu “Iter” debaixo da camisa para que ninguén se rise de min ao verme lendo un libro diante das leiteiras. Os meus pés voaban tras das vacas..., porque a cabeza non lles pesaba: leveina todo o traxecto nas nubes, lonxe do meu corpo, indo e vindo, facendo ximnasia anímica. No Iter ( Iter = Camiño) lera que, “Veleta.... Por extensión a este significado, el término veleta también se utiliza para nombrar a un sujeto que suele cambiar de pensamiento, conducta o actitud de manera frecuente”.

Á forza de matinar, atopei a clave: Meu pai, mestre de escola, daqueles de “a ferrado”, e por tanto, meu, en propiedade! Miña nai, unha artista: cosendo, bordando, cociñando, sachando na horta... Meu avó, ademais de albeite, un filósofo. Miña avoa, analfabeta si, pero lista de raio, ademais de santa. Había máis libros escondidos no faiado do cuarto da nosa escola que en toda a parroquia xunta: os de meu pai, aqueles dos dous tíos-avós, dominicos; unha maleta deles, obsequio da tía Ramona, -algún traducido por ela mesma para a Institución Libre de Enseñanza-. (Tía Ramona, nora de Salmerón, casada co seu fillo, tamén Nicolás, que era avogado, periodista e farmacéutico, asemade). Meu pai escondera os libros para que os falanxistas non os tomasen por armas..., por armas culturais! Con estas agravantes, ¿que lle quedaba ao neno máis que atesorar coñecementos, e coa mesma, poñerse nervioso cando os compañeiros non daban saído das súas respostas inseguras, dubitativas e tardías?

O sogro de miña tía

De pronto, empuñando firme a aguillada, veume a firmeza: -O Mestre equivocouse; eu non son un “veleta”, que non cambio de tema; o que fago é afondar neles. Tanto afondo que estou pecando... ¡Dous, dous pecados! Un, de soberbia, por querer pasarlle diante ao propio mestre; e outro, de traizón, porque adiantándome aos compañeiros, déixoos en mal lugar. ¡Señor, perdón, que xa me confesarei polo Precepto!

Aquel propósito de emenda foi tan firme que, de alí en diante, pasei á covardía, poñéndome detrás e calando, por propicia que fose a ocasión de lucirme. Pero aprendín outra lección: Que o que cala, outorga; e que as palabras a deshora, matan a honra.

¡Que cousa tan boa é que nos critiquen..., para darnos ocasión de repasar a lección!

-.-

A grandeza da humildade

A humildade recóbrase e foméntase, segundo nos imos coñecendo, profundando no calibre da nosa atomización ante a inxente obra de Deus. ¿Que somos, que sabemos? Comparado co que nos queda por saber, nada!

Para min o prototipo da humildade, Xesús á parte, estivo naquel sabio de Grecia, Sócrates, que recoñeceu a súa limitación ante o Oráculo de Delfos: “Só sei que non sei nada!”. Para min, lelo, foi un estímulo, outro máis. ¿Que nos quixo dicir, transmitir, recomendar, cunha afirmación tan sinxela e tan íntima? O seu discípulo, Platón, captouno, tamén con humildade: Que Sócrates, como bo mestre, tiña a vontade de aprender máis, de saber cada día un pouco máis, e iso que daquela os gregos aínda non eran católicos.

A sabedoría non leva á soberbia, senón, e máis ben, á humildade. O soberbio pretende competir con Deus, pero patina, pois o único que logra é darse a si mesmo un sobresaínte, pero, no pouco! Así, de satisfeito, para de estudar, cánsase de aprender. Xesús, -como Deus, sabio-, ensinaba con parábolas, con metáforas sinxelas, con exemplos da vida ordinaria, contemporánea, intelixibles pola súa masa de seguidores. Escolleu para discípulos aos máis humildes; non aos escribas; e cando os tiña iniciados mandoulles o Espírito Santo, que así foi como e cando redactaron os Evanxeos, transparentes de todo, válidos para tódolos tempos e para tódalas culturas, con verdade e con claridade eternas, libro de texto, de cabeceira, para cantos bautizados opten pola carreira do Ceo.

Outra sentenza atribuída a Sócrates, á que tamén me apunto, é aquela de “unha vida sen exame non merece ser vivida”. Exame, non; exames, si. O introspectivo, que nos vai dicindo onde fallamos, onde compre engadir. E logo está o extra, que consiste en observar aos demais, que camiño seguen aqueles que nin se perden nin o fan perder aos outros. O filósofo labrego que era meu avó e padriño ben dicía que, “para saber, ver ou ler”. Hoxe, coa televisión diante, o de ver igual o acurtaba seleccionando programas, que tamén os hai que deforman máis que forman.

Cando lle argumentaron (a Sócrates) se lle apetecía desterrarse, ben que lles dixo que iso sería desobedecer a Deus porque o ben meirande é conversar para examinarse a si mesmo, e de paso, cos outros, porque “unha vida sen exame non merece a pena de ser vivida”.

O orgullo separa ás persoas; a humildade úneas. Orgullo sería a pretensión de construír aquela torre de Babel “para conquistar as alturas do empíreo divino”, ¡e así acabaron, divididos! Cambiemos o orgullo por satisfacción, que esa si que é lexítima cando son lexítimos os seus fundamentos. En canto á humildade: Como tódolos extremos son viciosos, tamén hai que atemperar a humildade para non caer na indignidade, ¿non si?

-.-

A meditación gusta das soidades

Seino desde a máis tenra infancia, desde que meu pai me mostrou as ruínas do noso convento, dominico, de Montecubeiro.

Aquí foi onde madurou o frade García y Gil; aquí afondou na súa teoloxía, que o levou a ser o Cardeal insigne do Concilio Vaticano I. Incrible, non si?

Tamén me serviron de meditación as fontes da Valga do Santo Estevo, aquel eremitorio que houbo en Montecubeiro, no fondo da Grandiña...; tanto, que non paso, nunca, pola estrada de Veiga que non evoque este santuario. ¿Santuario? As pas da Concentración Parcelaria, ¡as pas, non, os Técnicos, mal informados e peor controlados!, achaiárono, pero non para min, que sigo vendo o rego, coa imaxinación, coa lembranza, ¡o rego soterrado!, onde aqueles eremitas acadaron a santidade na súa pobreza e no seu illamento impresionantes. Esta advocación do Santo Estevo evidencia que estiveron aquí nos primeiros séculos do cristianismo, daquela que tiñan presente ao apedrado Estevo en tódolos lugares piadosos.

Aqueles eremitas tiveron presente, ¡e imitárono!, que Xesús, para orar, subíase aos montes da súa bisbarra.

Do eremitorio, hoxe, nin rastro!

De presente, cultivo a miña, a miña meditación, á sombra destas árbores, emanadas do Paraíso..., que agora medran no meu, no meu paraíso! Daquela, no viveiro, dixéronme que este cedro procedía do Líbano, “cedrus libani”; ¡ou estaban errados, ou é que o Paraíso estivo no Líbano! Medra algo ampuloso, como querendo abarcar todo o espazo circundante, que por iso lle chama a miña dona “Xosé María”. Ao dela, ao da miña dona, de par miña, un “cupressus sempervirens” perfecto, compacto e discreto, concentrado nas súas virtudes, que por certo tenden a infinito, chámolle, ¡como non podía ser doutra maneira”, “Estrela”. ¡É unha estrela, unha estrela Xosefina, pero con forma arbórea!

¡Deus, como gozo mirándoa, contemplándoa, tratando de imitar as súas virtudes! E logo falan de Romeo e de Xulieta, dos Amantes de Teruel, de don Juán e maila súa Inés..., pero, coma a miña, coma a nai dos meus fillos, nin en toda Galicia con ser un retaco do Paraíso, o que del quedou, que de tan húmido ata as rochas se volveron cerámica, cerámica verde.

Cando me achego ao meu paraíso, ou se me vén á imaxinación, ¡total cen quilómetros, que iso non é nada cando hai amor de por medio!, moito cavilo no burriños que foron aquel Adán e maila súa Eva, cando o que lles conviña era collerse da man, debaixo daquelas árbores, e agradecerlle a Deus tanta ventura. ¡Maldita soberbia, que os, que nós, botou a perder!

Na soidade chéganos co piar dos paxariños; e logo que eu, servidor, teño andoriñas..., ademais das mazás!

Como perdemos aquel Paraíso, o inicial, por culpa daquela Eva..., ¡que Deus lle perdoe, que falta lle fará!, eu, servidor, criado con caldo e castañas, ¡verdura, en definitiva!, sempre tiven a ilusión de fabricarme un paraíso, outro, propio, aínda que só fose un sucedáneo. Por iso, con esa apetencia, moito teño durmido, ¡e soñado!, na carballeira de meu avó, que non me cansaba de imaxinar que o Ceo ten que ser outra, outra carballeira. Tempo adiante lin algo acerca dos soños de Prisciliano, e decateime de que niso son da mesma opinión: O Ceo é un paraíso de árbores, pero, sen serpes, que esas están purgando no inferno aquela tentación que lle fixeron á Eva. ¡Miña pobre, irse ao pomar das podres, das pecadentas, habendo das outras, coloradiñas e sans!

Mentres os nenos están debaixo das árbores non respiran aires viciados, non teñen malos pensamentos, tentacións diabólicas; nin cheiran asfalto! Os conventos adoitan ter hortas...; ¡eu alzaríaos nas carballeiras!

-.-

Alto aquí, unha reflexión, para que non haxa malos entendidos: A soidade é un sitio magnífico..., para ir, pero non para quedarse, porque...,

... as persoas somos vasos comunicantes, pro bo e pro malo!

Como dixo aquela nena, na miña escola: “Todo se pega, menos la hermosura”. ¿Quen che dixo iso? Lo he oído en Madrid, cuando vivíamos en Madrid...

Logo van oitenta anos, e aínda non o esquecín! 

Rapaciño / a ponte en garda, que estamos nun mundo intercomunicado: reunións, debates, discusións, paneis, mesas redondas, ¡ou cadradas!, foros... ¡Non nos deixan tempo para respirar, que é igual a dicir, para aproveitarnos do osíxeno, repelendo o CO2!

Para máis complicación, nos medios audiovisuais falan, ¿ou esbardallan?, a tal velocidade que nin tempo nos dan para que a nosa mente se opoña ás controversias que formulen. Despois dunha audición dese tipo, cando un está só, a quen lle pregunta se tiñan razón, cal deles si, e cal deles non? Isto chámase, ou debera chamarse, enervar, despersonalizar, aborrallar.

¿Que é despersonalizar? Algo así como invalidarnos a nós mesmos se non poñemos atención e criterio para ir discernindo as verdades das mentiras, os absurdos, as insensateces... A velocidade da intercomunicación, neste XXI, xa debe estar próxima á da luz. ¡Quítansenos as ganas de ser comunicativos, que é una potencia das da alma! ¿Para que falar, para que escribir, se todo nolo dan feito, particularmente as bobadas?

É bo, é necesario, coeducarnos, pero tamén o é o dominio persoal; unha personalidade que nos iguale, que nos identifique, con nós mesmos, que nos faga idénticos a nós mesmos, que non sexamos bichos raros pero tampouco masa informe, iso que algúns chaman “mequetrefes”.

O caso é que levo coñecido moitas persoas admirables, maiormente mulleres, nadas e criadas con pouca escola, en aldeíñas da miña bisbarra, que, con pouca intercomunicación, resultaron encantadoras: amables, sensatas, simpáticas...; en definitiva, de bo raciocinio! ¿Será que o moito embriaga, despersonaliza? O moito só é bo de ben dixerido, expulsadas as feces, claro; ben barutado e ben entendido.

-.-

                         

O rumiar das persoas

Rumiar non é vomitar sapos, exabruptos, senón asimilar o asimilable; séxase, unha criba mental. Así, de pronto, adoitamos tragar o que nos boten, sexa ou non nocivo, pero unha mente sa, “mens sana in corpore sano”, esixe alimentación apropiada; o que sexa nocivo para alma non pode ser bo para o corpo. ¡Así de sinxelo!

Ollo ao parche, que dicía Millán Astray, pois non é igual matinar que maquinar. Matinamos cando pensamos con insistencia e con detemento nalgunha cousa, buscándolle a aplicación positiva; maquinamos cando, invitados polo diabro, planeamos algo nocivo, ferinte, con mal fin..., en prexuízo daqueles ou daquilo que estorba ás nosas comenencias. ¡Neste mundo hai que ter coidado ata co léxico, que nos pode embarullar!

Falando de urdir: O refrán de meu avó para ilustrar a matinación era que “non se pode urdir máis do que se poda tramar, e á viceversa”.

¡Urdir ben se urde, pero o caso é tapar! O caso é ter, atopar, argumentos, explicacións, solucións, para aquilo que estamos elaborando. A mente, se a deixamos solta, é máis saltariqueira que unha cabra,       así que compre dominala, poñerlle o ramal da sensatez, non ir máis aló do que podamos rumiar, resumir, comprender; dito noutras verbas, non ir, non pretender ir, alén do posible, senón dentro do posible, nos límites do razoable.

Por poñer un exemplo: a curuxa é de voo curto, pero nunca vai alén do que ve, e iso que é de noite cando máis ve! Aínda ten outra virtude, que os ecos do seu gacear sempre confunden..., porque soan na dirección oposta! Como isto tamén o fai a humanidade, sempre teremos que cavilar cal será a intención, a posición, do falante; ¿onde está, que pretende, por que nos di iso? ¡Hai que aprender dos inimigos, que xa o dixo Plutarco: “O inimigo é un profesor que non custa nada...”! En principio, engadiría eu, porque, se nos deixamos enganar..., patatús!   

Bo é ter imaxinación, boísimo darlle corda, pero despois da espora, o freo, o control. Nunca para mal; ¡o mal, o xoio, o odio, deixalo para os nosos inimigos, comezando polo diabro, pois á larga nunca é rendible: ¡no pecado sempre vai a penitencia!

-.-

Ximnasia mental versus ximnasia corporal

  

Se na corporal todo está ensaiado, divulgado, publicado, na mental temos inéditos os dereitos de autor porque..., porque case todo está sen inventar, que é patrimonio de cada ser, variable en cada intre do no ser e do noso estar.

Sumatorio “S”, nun tempo dado “t” =

S m (sumatorio matricial) + S c (sumatorio de crianza) + S f (sumatorio formativo) –

-S d (sumatorio deformativo)

¿Inexplicable? ¡Que va; pura lóxica! Se fose posible a fotografía mental nun momento dado “t”, veríamos claro que:

. Vimos ao mundo co sumatorio matricial, aquilo do que nos apropiamos na xestación.

. Incorporamos paulatinamente o sumatorio da crianza, que nos definirá moito.

. En canto aos sumatorios adheridos (formativo e deformativo), a súa incorporación é oscilante, xa que os ganamos ou perdemos ao longo dos anos, segundo a entrega volitiva que lles poñamos.

. Nada é constante, pero os primeiros resístense a súa transformación; mentres perdura a memoria o memorizado é consubstancial con ela.

En canto ao Sc, que abarca xeralmente dos 0 aos 6 anos, séxase, actividades ou exercicios de estimulación temperá, para desenrolar a psicomotricidade así como as habilidades cognitivas, independencia e outras aspectos da crianza, non é cousa de que eu fale aquí das miñas experiencias persoais, por activa e por pasiva, xa que esta ciencia evolucionou considerablemente nos últimos anos, e ségueo facendo, así que, amigo lector, pásate polas librerías e busca libros especializados, que comeza a habelos; así estimularás aos autores para que sigan investigando, investigando e divulgando, que fai moita falta xa que a metade das malicias deste mundo veñen das infancias mal entendidas e mal criadas!

-.-

  

Caín e Abel, fillos da mesma nai, ¿por que tan diferentes?

 

Caín matou a Abel coa queixada dun burro

Teño a miña teoría, pero, como non son teólogo...! O Xénese apunta que “O home achegouse á Eva, súa muller, e esta quedou embarazada”. ¿Non sería que lle ensinase Lucifer a fornicar, e que, despois, para disimular a súa infidelidade, achegouse, ¡ela!, ao Adán, e non á viceversa? Despois de Caín, xa con Lucifer nos infernos, veu o arrepentimento, e xeraron ao Abel.

Caín era egoísta. ¡Claro, parecíase a Lucifer! Abel, pastor, ofrecíalle a Deus o mellor dos seus rabaños. Daquela tivo que ser o diabro, que sempre volve despois das súas derrotas..., a por outra!

Detrás veu Set, pero este foi un miñaxoia; non pasou á Historia, nin por bo nin por malo, así que debeu ser..., iso, un miñaxoia!

Das irmás non fala o Xénese, pero, como había que fundar unha descendencia, pois iso, ¡que saíron endógamas! Non lles debeu resultar incómodo, porque tamén elas viñan do pecado. A propósito: De non ter pecado, como sería a descendencia? ¡Non precisamos sabelo; non queiramos ser, outra vez, coma Deus; cando subamos ao Ceo esta curiosidade, como tantas outras, xa nos será revelada..., se Deus quere, que para ser feliz tampouco é preciso sabelo, nin agora, nin despois! De presente, o que importa é parecerse a Abel, e iso non é difícil: basta con limar as asperezas, con mazar o orgullo! ¿Con que? ¡Todo está no Catecismo: é cousa de repasalo!

.../...

Pasa a

XIMNASIA ANÍMICA

-IV-

Xosé María Gómez Vilabella