Cabodano. Non me gustan nada os
cabodanos porque me levan á sospeita de que as familias non se lembraron do
defunto a partires do funerais. ¡Pobriños se aínda lles quedaba purgatorio un
ano despois!
Os rezos da
familia, as ofrendas de propios e de estraños teñen que ser, hai que
dedicárllelas, coa fe posta na comuñón dos santos, de inmediato! ¿Un ano despois? ¡Pobriños!
Na miña casa
sempre se rezou acotío, no rosario e co rosario; primeiro, obviamente, “polos
defuntos desta familia”, e a continuación, noutra súplica, “polos defuntos
ignorados, por todos aqueles que non teñan quen deles se lembre”. ¡Grazas,
avoíños; séntome moi feliz sabendo que Aí Arriba tivestes unha gran recepción,
pois, se non hai agradecemento no Ceo, o que é aquí abaixo...! Aquí abaixo
aínda nos queda algo da cultura romana, aquilo que recomendaban os xuristas,
“Do ut des”, ¡Douche para que me deas! Iso é un móbil interesado, ególatra; o
correcto é dar de corazón, gratis datis, pola felicidade de compartir os bens
terreos.
Sendo cativo,
na miña parroquia de Montecubeiro había un crego que seica cobraba caros os
responsos, e ademais dábaos de varias categorías, a distinto prezo. Meu avó, un
día de Defuntos, que tiña que ir á Fonsagrada de onde o avisaran como albeite
que era, que exercía, con noite aínda, e acompañado de varios veciños coma el
ocorrentes e satíricos, pasaron primeiro polo cemiterio, que daquela estaba
xunto da igrexa, e puxeron unhas cantas velas acesas enriba dos últimos
enterramentos. Os veciños envolvéronse en sabas de liño, e deron en correr por
dentro do cemiterio. Meu avó, petou na porta do que fora convento, no que vivía
o crego:
-Don Amancio,
baixe rápido, co hisopo da auga bendita, que están saíndo do purgatorio, e ten
que bendicilos!
O crego baixo
cos seus calzóns de baeta colorada, pero sen hisopo!
-¿Que pasa,
Gómez; a que vén este alboroto? ¿Quen morreu?
-Iso foi o ano
pasado, pero cos seus responsos xa están resucitando. Colla a auga bendita...
O crego,
decatándose do bromazo, meteuse para dentro, pero..., ¡volveu a baixar, esta
vez coa escopeta de caza, e sen hisopo, por suposto! Cargou cartuchos e
disparou ao aire. A desbanda seica foi total, meu padriño incluído.
-.-
Desabafar. Non se usa
moito, pero é necesario. Facer que circule aire limpo para sacar un mal cheiro
ou descargar un ambiente cargado.
Entre os
rañaceos, copiados da de Babel, os vicios herdados de Sodoma e de Gomorra, as
fábricas descontroladas, e as queimas do monte, que tan felices fan aos
desertores do arado, vai sendo hora de volver á verba desabafar, pero, ¿como se fai, como se consigue?
Para comezar,
nalgún sitio, alguén, xa puxo un hortiño na azotea da súa casa, pero, ¡son tan
exiguos! Eu, servidor, nisto teño a conciencia tranquila pois levo plantados,
¡pola miña man!, arriba dun milleiro de árbores. ¿Eucaliptos, tamén? ¡Diso,
libera me domine, que cando suba, e me atope co frade Rosendo Salvado, heille
pedir que pida permiso para volver a Galicia, para que axude a devolverlle a
Australia os eucaliptos, pois deberon ser roubados xa que tanta penitencia nos
levan causado!
¡Ai, Deus, aqueles
airiños aires da miña terra, só comparables cos de Rosalía, que tamén lles
quería moito, tanto, que os cantou en verso:
Airiños, airiños aires, airiños da miña terra; airiños,
airiños aires, airiños, levádeme a ela. Sen ela vivir non podo, non podo vivir
contenta, pois a onde queira que vaia cóbreme unha sombra espesa. ...
A miña sombra
tamén é nostálxica: aquelas carballeiras, aqueles bidueiros que tan grato olor
lles daban ás miñas zocas; ¡antes de facelas, e de feitas, tamén! ¡Pobriños dos
meus netos, cos seus zapatos de plástico, pisando no asfalto mollado! ¿Que lles
traerá o futuro; será perfecto ou imperfecto? De momento, a miña recomendación
é que vaian matinando na forma de perfeccionalo; que empecen na cama, e que o
fagan en vez de contar ovellas, que iso tamén escasea!
Estrelas. ¡Ben se di, pero,
quen as dá contado? Levo sesenta e cinco anos que me deito con unha, e me
levanto coa mesma; ¡é tan humana, que cheira a muller, e iso que non se bota
Rêve d´Or, pois o sono dourado é ela mesma!
Cando estea
Arriba, cando me suban, que non se lles ocorra asignarme un harén, que non
llelo acepto: ¡non quero unha pléiade de estrelas, que llelas deixo, todas, aos
da cabila do Mesti!
Estrelas no
ceo, estrelas nos uniformes militares, esoutras que se ven cando un leva un
golpe..., pero coma a miña, para min, ningunha, que ademais de Estrela é
Mestra! Moito levo aprendido con ela, maiormente a ser manso e humilde de
corazón, que non é doado para a xente do Monte! (Aclaración: Eu crieime no
monte, no monte de Montecubeiro).
As estrelas
teñen luz propia, como lle pasa ao sol. ¡Sei poucas cousas, pero iso seino ben,
por experiencia do propio fogar! Crieime admirando as brasas da lareira, pero
despois veu o matrimonio...!
-.-
Familia. ¡Bendita institución,
que non a pode haber mellor! Como modelo, aquel de Belén; salvando as
distancias, por suposto, xa que naquel o pai da criatura foi o Espírito Santo,
con San Xosé de simple protector; ¡unha especie de pai adoptivo, diríamos hoxe!
Vimos,
nacemos, dunha familia, pero atopámolo tan natural que non nos decatamos diso
ata que temos que deixala, sexa porque se nos vaian os pais, ou desertemos os
fillos, servicio militar, emigración, etcétera.
Como hai que
falar con propiedade, falemos sos ou con outros, ao que non é familia
chamémoslle polo seu nome, que tódalas cousas teñen o seu: Amizade. A familia
que é familia, a que ten, ou debe ter, este nome, arrinca, baséase, nun
sacramento; ¡si, si, nun sacramento, pois todo o demais, guste ou non, son
simples xuntoiros! Os xuntoiros poden funcionar, pero non creo que os anxos,
aqueles de Belén, estean moi a gusto na súa compañía.
Deus, ¡que o
di o Xénese!, considerou que o home non estaba ben só, así que lle fabricou
unha compañeira. Eu daquela aínda non tiña a Biblia, que se a tivese ben que
lle diría ao Sidro de Brais cando afirmaba que “non hai mellor vida cá dun
só..., levándose ben!”: Sidro, Sidro, agora que estás Arriba, nese sitio onde
todo se ve claro, ¿verdade que cambiaches
de opinión? Mais, pensándoo un pouco, tan equivocado non estabas xa que
dicías na segunda parte do teu razoamento: “...levándose ben!”. Niso está,
estaba, a clave, pois un solitario nunca se leva ben consigo mesmo; se o propio
Creador estima, estimou, coa súa providencia, que non, que só, non, por algo
sería!
Arrexuntarse
para procrear tamén o fan os lobos; pero non queremos ser lobos, verdade que
non?
-.-
Gómez. Gómez en España, e
Gomes en Portugal. Vimos do suevo (xermánicos) Gome.
Os
especialistas en xenealoxía e heráldica din que se trata dun apelido
patronímico, procedente de Gome, ou Goma, moi usado entre os godos. Montan unha
historia afirmando que un tal Gome, ou Goma, acompañou a don Pelaio (daquela,
Paio), co que colaborou activamente na recuperación do territorio gallaécico,
(na parte de Asturias), e que levaba de escudo: En campo dourado, tres faixas
de gules; bordura de prata, con oito cruces frechadas de sinople. Como eu
sosteño que don Paio era de Castroverde (actual parroquia de Sampaio, porque o
tiveron por santo na loita contra os agarenos), o tal Gome era súbdito seu, do
seu propio condado, etcétera, etcétera. ¿Verdade que soñar é gratis? ¡Soñar,
si, pero, presumir, non tanto!
-.-
Hórreo. Do latín horreu: celeiro; tulla; almacén; adega;
colmea; cortizo; trobo. Recibe nomes diferentes segundo as zonas, feitíos,
etc.: canastro, cabazo, cabaceiro, canizo, celeiro, piorno. etc. Eu crieime
debaixo deste, de tipo asturiano..., que daquela, antes da foto, estaba ben
conservado e ben coidado.
Por estas
lousas do seu tornarratos paguei un prezo moi alto, ¡moi quente!, e xa que logo
vouno referir en agradecemento ao Médico de Seres:
Estes chantos
arrincáronos meu pai e miña nai nunha pedreira que había daquela en Sarille,
xunto ao Rego da Vella. Levaban o carro; á ida, coas ferramentas; e á volta,
cos chantos que saían válidos. No carro, o neno; e na pedreira eu xogaba a
facer casiñas coas pedras que lles ían quitando aos chantos. Meus pais suaban,
pero o neno tremía de frío coas cifras daquel monte. Resistín os primeiros días,
pero..., no último?
No último
madurei unha bronquite desas do Polo Norte. Meu pai colleu dúas bestas, a da
casa e maila de Brais, e con elas foi a Serés, en busca do Médico.
De chegado o
Médico á casa, con só botarme unha ollada, que daquela non había fonendoscopios,
díxolle a meu padriño:
-Tráiame a
bota do viño...
Meu avó (avó e
padriño) descolgouna do vertedoiro, dicíndolle ao Médico:
-Beba o que
queira, pero primeiro de nada faga algo polo neno!
-Xa o estou
facendo.
Coa mesma
quitou unha navalla do seu peto, e rachou a bota, vertendo o viño na pía do
vertedoiro. A miña xente alucinaba, pero, ¡era o Médico! Dividida a bota en
dúas metades, quentounas na lareira pola parte do pez, e a continuación...
¡Tan atascados
tiña os pulmóns que nin sequera berrei! Púxome unha folla por diante e a outra
nas costas, apertadas co cinto de meu pai. Aquilo foi o purgatorio, pero, estou
vivo, que me curou o Médico de Serés con dous parches infernais. Se non fose
porque vin os preparativos, eu coidaría que estiven no inferno, pero volvín,
saín del!
.../...
Pasa a
XIMNASIA ANÍMICA
-VI-
Xosé María Gómez
Vilabella
No hay comentarios:
Publicar un comentario