lunes, 22 de abril de 2013

CARTAS AOS NETOS -V-

.../...


¡Ai malditos foros, cantos desaforos nos fixestes pasar! Nada menos que as catro quintas partes das ¿nosas? fincas cultivables, segundo expuxo o señor Liñares naquel Congreso Agrícola de Santiago do ano 1864, estaban sometidas a foro. ¡Ben sufridos somos, que ata con iso, diso, sobrevivimos! E reparade que, quen tal vos di, vén dunha familia foreira, aqueles Gómez de Neira, de Caraño, que media parroquia era deles!

¿Desamortizou Mendizábal para favorecer aos campesiños? ¡Ben lle importaban os campesiños, que o fixo para encher as arcas reais, coa finalidade de que o ¿Reino? seguise imperando, mangoneando, ampliando a recolleita…, pois as guerras, e tamén as salvas, son caras, que sempre o foron!



Algo que xa está dito, e redito, pero convén lembralo, rememoralo, para que vosoutros, meus nenos, xeración do XXI, fillos de tantos desertores do arado, lembredes o esforzo que fixeron os nosos labregos dos séculos XIX e XX, pero tamén os nosos emigrantes, privándose quen sabe de cantas cousas para enviar o diñeiro das redencións forais. Ao respecto traduzo, en extracto, a Florián Yubero, pois ningún tratadista dos que eu coñezo analizou este feito con máis acerto e fondura. En poucas palabras:

“... A desamortización non produciu un aumento da produción agraria, contra o que pretendían (¡ou dicían!) os seus promotores. Os novos propietarios, en xeral, non emprenderon melloras, senón que se limitaron a seguir cobrando aquelas rendas, e incrementáronas, ao substituír o pago dos dereitos señoriais e mailos décimos por novos contratos de arrendamento. Moitos dos novos propietarios vivían nas cidades, completamente alleos ás actividades agrícolas, así que a desamortización provocou un reforzamento da estrutura da propiedade das terras, e tamén se acentuou o latifundismo…”.

¿Verdade que é un crime de lesa patria malgastar as remesas dos emigrantes, tanto esforzo que custaron, e tan ben que nos viñeron, daquela, e despois tamén? ¡Meditade nisto, e mellor aínda á hora do “botellón”, pois as tebras da noite son axeitadas para meditar, tamén para meditar!
-.-

¿Qué vos parece se falamos da mestizaxe? Teremos que facelo en voz baixa, que ata debe ser un tema tabú, suposto que os periodistas, tan faladores que se volveron, diso non se atreven a falar. ¿Será que non son racistas? Eu non me teño por tal, que penso e creo que todos vimos da mesma Eva, e que todos fomos redimidos en Cristo, que iso da cor da pel foi evolucionando segundo o clima do país onde arraigaron os primeiros emigrantes, pero, de feito, racismo haino, en todas partes, que non hai galo que non defenda o seu poleiro, aínda que sexa a picadas con aqueles que teña por contrarios!

Os españois, tan dados ao harén, ¡media España é mestiza, que tal evidencian oito séculos de convivencia, e non sempre con trabas fronteirizas, comezando polos Reis de Covadonga!, cando chegaron a América…, veña fornicación! Polo contrario, os ingleses, máis racistas cá nós, ¡claro, eles non ían de tanta mestizaxe!, en vez de ama-las amerindias, matáronas; ou iso, ou son uns mentireiros eses das películas do Oeste! Na América latina, de puro sangue só son os cabalos que levaron os andaluces.

Mais agora estannos devolvendo a visita, que aquí mesmo, nesta Coruña da miña rúa, un día que me deu por levar un caderno, e pararme nunha esquina de Juán Flórez, apuntando, saíume un vinte por cento de sospeitosos. ¿Turistas? ¡Máis ben inmigrantes! De seguir así, e coa baixa natalidade dos aborixes, este país igual pasa de chamarse Gallaecia a Babel; Babel ou Babilonia!

Esta enquisa, aínda que non me fixo falta inquirir, pois calquera miope os pode distinguir, levoume á lembranza daquela Galicia da miña crianza, que, segundo os estatísticos, pouco difería do resto de España. Partindo de que no INE só se tomaron en conta os falecidos despois de inscritos, máis ou menos despois das 24 horas, esta foi a evolución da esperanza de vida:

Idade   1900  1910  1920   1930  1940  1950   1960  1970  1980   1990   1998

1             42      48      47      55      55      65      68     72       75      76       78
5             49      52      52      56      56      63      68     69       71      72       74
 10             46      49       49      52       51      58       63     64       66       67       69

Se isto pasaba tomando medias, nas aldeas peor aínda, sen médicos nin menciñas, á parte dos curandeiros naturalistas. A aparición e introdución paulatina das vacinas fixo milagres, aínda que tamén as houbo contraproducentes, pero non se tardou en perfeccionalas.

¿Que vantaxes hai en chegar a vello derreado polo peso dos anos? Iso experimentarédelo en vos mesmos, por vos mesmos. O que vén ao caso é que nesta Galicia dos nosos pecados se non fose por aquela mortalidade, as guerras, e maila emigración, coas sucesivas partillas a cada un de nós tocaríanos, de horto, aproximadamente o preciso para unha sepultura! Destoutra maneira, agora tócalle, ao máis pobre, terra suficiente para intoxicar o seu lugar con un cento de eucaliptos.
-.-

Para despedirnos da miña aldea propúxenlles subir ao alto do Miradoiro (1029 m. sobre o nivel do mar), que desde alí podíamos facer varias cousas: A primeira que se me ocorreu foi plaxiar aquel asombro de Espronceda cando vía, Asia a un lado, al otro Europa, y a su frente, Estambul… Pero nós veremos, e diremos: Aló abaixo, as chemineas das Pontes de García Rodríguez, esas que afumaron as verdes chairas da Terra Chá; do outro lado están os cumes Ancareños, sen solución de continuidade cos Fonsagradinos; e á nosa fronte, Lugo, o rañaceos de Sarry, perfectamente visible en días claros.

-Avoíño, nun dos teus relatos falas das bruxas do Miradoiro, onde están, ou é que se extinguiron, como pasou cos druídas?

-Meniño / meniña, a última vez que estiven só quedaba unha, e tan simpático lle fun, que ata me deu o seu retrato. Mirade, aquí o teño:


-Avoíño, pero…, ten cara de vella! ¡Xa debeu morrer!

-Si que morreu, precisamente nunha nevarada. Agochábase nese caseto dos vixías do monte, pero tivo sede, entroulle anemia, apetecéndolle auga da Fonte das Augas, que son ferruxinosas; como lle caía lonxe, pista abaixo, botou man da súa vasoira para abrirse camiño varrendo na neve. Seu amigo, o diabro, que sempre lles fai diabruras aos propios servidores, meteulle na cabeza a tentación de saír á intemperie…, de tacón, coa consecuencia inmediata de que tropezou nun seixo, e…, esnafrouse! Tan pronto o souben, din en rezar por ela, así que teño a esperanza de que se libraría do inferno, do grande, pero non do purgatorio, que igual lle saíron cen anos e un día, que seica é o castigo mínimo!

Cando aló fomos, cando aló subimos:

-Avoíño, agora que estamos no alto desta montaña, ti, que tanto nos falas do diabro…, ¿como foi aquilo das tentacións…?

-¡Pobre de ti se o esqueces, pois con respecto ás tentacións sempre hai que estar en garda, que o diabro non perdoa as ocasións que considera propicias! Segundo o relato de Mateo, e que dicía a verdade demostrouno deixándose martirizar antes que mentir… Coido que o puxo no seu 4, 8-11; si, si, que xa me lembro diso. “Pero aínda o levou Satán a un monte moi alto e, mostrándolle tódolos reinos deste mundo, cheos de esplendor, díxolle: -Heiche dar todo isto se te prostras e me adoras. Entón replicoulle Xesús –Arreda, Satanás, porque está escrito: Só ao Señor, ao teu Deus, adorarás, e só a El darás culto. Daquela, desenganado, deixouno Satán, e achegáronselle os anxos para o serviren”.

¿Vedes, meus nenos, o atrevemento do diabro? ¡Pero de nada lle vale se lle facemos caso ao propio Xesús, que se deixou tentar para demostrarnos que, con só evocalo, se o facemos de corazón, as tentacións lévaas o diabro, consigo, ao seu inferno! Daquela, de postos a servir a Deus, asemellámonos aos propios anxos. ¡Polo voso ben, non o esquezades, mentres Deus vos conserve a memoria!
-.-

¿Cena, ou cine? A cousa comezou así. Pero antes direi que non hai pracer meirande que o de leva-los netos no coche dos vellos, que ese si que é un relevo xeracional! Claro que se esixen dúas condicións: Que o chofer, sexa o avó ou a avoa, aínda sexan capaces de controlar o vehículo, e que os rapaces non se durman no asento traseiro. ¡Dou fe!

Pedín, e concedéuseme, facer o retorno para esta Coruña dos nosos pecados, cos rapaces ao meu cargo. Despois diso, nin que dicir ten que vin amodo, tanto por seguridade como para que se nos fixese longa a viaxe, en tan celestial compañía! Deste xeito, cento e pico quilómetros dan para moito, tanto como para escribir un libro aberto, verbal!

-Avoíño, ti, que tanto presumes das túas viaxes, dinos algunha anécdota…

-Meus rapaces, a verba, o concepto, anécdota, é restritivo, así que non vale para cualificar certos episodios, certos fitos, da nosa existencia.

-¿E iso…?

-Ao longo da vida, se observamos e profundamos, todo é lectivo, pero hai cousas, episodios, que retratan, sexan persoas ou características dos tempos… A ver se atino con dúas ou tres, e xa que imos de viaxe, busquemos episodios de viaxes! Pola súa transcendencia, que comece aquí vosa avoa relatando aquel voo do Bristol, tan decisorio que, se chega a rematar mal non  teríamos os fillos que temos, e por ende, vosoutros…, en París!

A avoa xa o ten referido cen veces, pero cos netos aínda non, así que non tivo o menor receo en poñerse a relatar:

-A pouco de chegar a Ifni sóubose que o Xeneral Gobernador General lle prohibira ao Médico Dentista casarse con unha nativa da que estaba profundamente namorado, ¡así colonizaba España!, co cal optaron por coller o primeiro Iberia, deixándonos orfos de odontólogos. ¿Quen o substituíu? Agora volo digo: ¡Cousas daquel Ejército africanista: Un Sarxento que era Practicante, un tal Manrique! Xa vos temos dito que aquela auga doce, das escasas chuvias, recollidas nas azoteas, ademais doutras carencias alimentarias, era nefasta para a dentadura, ou iso se dicía. Eu, que aínda non tivera fillos, e por tanto pensaba máis ben en min mesma, optei por ir a Canarias para empastar un dente… ¿Como? ¡No medio máis rápido e máis barato! Certo é que tiñamos un voo semanal de Iberia, pero… aqueles Bristol do Ejército…, con tal de ter recomendación!

-Avoa, ti, civil, nun avión do Ejército? ¿E non era delicto?

-Xa volo dixen: Conxuntura; iso, conxuntura! Aqueles avións, aqueles Bristol, eran panzudos



así que tanto servían para levar bombas como para repatriar autos. Un alto mando meteu nel un Chrysler enorme, que o mercara baratísimo, en Tanger, e así, a Gando, e de Gando ao porto das Palmas, para pasalo á Península en barco, sen aduanas!

-Aqueles militares do franquismo, que sabían moito de estratexia… -Comentei, interrompendo, pero a avoa, que xa está afeita ás miñas interrupcións, proseguiu:

-A suxeición do auto debéronlla encargar a un Asistente, se cadra un labreguiño que entendía máis de cinchar eguas que de amarrar autos dentro dun avión, e aló en alta mar…, soltouse! Os bandazos do vehículo interior afectaron ao vehículo exterior, de tal xeito que algo se rompeu, acaso un cable eléctrico, e con iso o motor da dereita…, deu en botar lume, ben visible desde os ventanucos!

A tal momento os rapaces debían estar tan atentos que nin se lles oía respirar. A avoa tratou de abreviar para aliviar aquel suspense:

-Como estabamos a medio camiño, o piloto tiña dúas alternativas: seguir para Gando, ou volverse en dirección a Cabo Juby. Optou por non xirar, así que chegamos ao aeroporto con tanto medo, e tan poucas esperanzas, que nin das oracións nos lembrabamos. Iso si, tan pronto nos vimos en terra, baixamos pola escaleira a cen, poñéndonos de xeonllos para darlle as grazas a Deus; iso, de primeiras, pero a continuación ben que nos estiramos para darlle unha aperta, ben forte, ao capitán piloto, pola súa valentía, pola súa serenidade, e tamén pola prudencia que tivo en apañarse con un só motor.

-Avoíña, crémolo porque nolo contas ti! –Exclamou un deles.

-Iso para que vexades como a nosa vida, a nosa, e neste caso a dos meus descendentes, débeselle a un estraño, a un descoñecido, que, salvándose, salvou aos catro enchufados daquela viaxe.

-¿Avoíña, castigaron ao soldado das amarras?

-Non sexas inocente, criatura, pois, se o arrestaban, acabaría sabéndose o motivo, e de saberse, descubriríanse os contrabandos!

Isto último non o deberon entender os cativos, pois calaron, así que entrei eu en acción:

-Mirade, nenos; quero dicir, deixade de ollar polos ventanos, que das miñas tamén se pode aprender algo. Unha delas foi que, aos poucos daquel…, incidente, non, accidente, da avoíña, eu puiden gozar da primeira colonial, vacacións coloniais, que así se chamaban. Facíannos dicir que Ifni era un Territorio de Soberanía, pero chamábanlles “coloniais” aos permisos concedidos naquela colonia? Ata Madrid, en avión. Por certo, avoíña, cantos rosarios rezaches nestoutra ocasión?

-Calculo que, cada hora, catro, pero desde que acabes cos teus relatos, aquí, no coche, tamén podemos rezar outro, para dar exemplo a estes nenos, por se eles se ven noutra, nunha parecida, cousa que Deus non permita!

-En Madrid pasamos dous ou tres días cos parentes, e a continuación, vinte horas de tren! Nun daqueles corredores seica me crucei con un veciño meu, xa upado nun posto de telégrafos, en Lugo, pero non me decatei del, que só o soubemos de chegados ás murallas, un día que fomos visitar a unha parenta, que por certo padecía de incontinencia verbal:

-¡Ai, muller, xa tiña noticias vosas, e me tardaba por vervos, que casualmente onte cruceime co Telegrafista, aí nos Soportais, que por certo, deume as queixas de Xosé María, que me dixo que ben soberbio se volveu desde que anda por África, que vos cruzastes no tren e nin sequera o saudaches!

-¿Que che dixo, que non o saudei, eu, ou que non me saudou, el? ¡Pois, xa que non calaches, vouche dar unha lección, para que lla transmitas cando o volvas a ver! Dille que o cretino é el, un cretino e un soberbio, pois, se me coñeceu, era el o que tiña que saudar, ou é que debe facelo, debe saudar, aquel que non coñece, ou que non recoñece, pola circunstancia que sexa? A outra, que tamén ti te portaches mal, pois era a el a quen tiñas que corrixir, e non a este inocente!

Lección, meus nenos: Ou se lle fala a tempo a quen merece, e necesita, corrección, ou se cala para sempre, aplicándose a auto corrección.

 A avoíña:

-Se acabaches, pasamos ao rosario, que estes nenos aínda son moi nenos para semellantes prédicas.

-Muller, fíxenlles un retrato da xente que nos rodea, ou que non rodeaba, pero agora, de últimas, voulles facer outro, un retrato de como é, ou máis ben de como era, este país, onte mesmo, polos Cincuenta. Ao casarnos por poderes non tivéramos esa viaxe que chaman de Lúa de mel, así que, despois duns días en Lugo, quixemos darlle unha volta a Galicia, pero esta vez en buses, pois de avións e de trens xa tivéramos abondo. Na Coruña, homologados co ambiente, sentámonos nunha terraza da Mariña; xa anoitecera, pero quedámonos un bo cacho porque era moi grato contemplar os farois do porto, cos barquiños abanicándose na dársena! De par noso estaba un matrimonio con tres ou catro fillos, fillos e fillas, xa mocetes. Como o silencio de daquela, sen apenas autos, era realmente iso, silencio, oímoslle perfectamente ao páter familias, que lles propoñía aos fillos: ¿Cea, ou cine? A contestación foi unánime: ¡Cine!

¿Que, dixen abondo? ¡Pois non penso engadir máis, que co dito tedes bastante, se usades o caletre, para entender aquela xente e aqueles tempos tan míseros, sen por iso deixar de ser estúpidos!

A continuación, a avoíña, tan santa ela, sempre, en todo tempo e lugar, viñese de onde viñese o vento, púxose co Santo Rosario, que o rematamos precisamente ao cruzar a Ponte do Burgo.

Esta Coruña, e remato, segue sendo presumida, pero algo menos ilusoria!
-.-



¡Xa estamos, de novo, na Herculina! Vosa avoa estame dicindo que temos a neveira baleira, e que me faga cargo do carro para ir de subministres. Esta pillabana o que quere é conducir ela o corrícoche do último bebé, para ir pola beirarrúa presumindo de neto / de neta, así que me encamba o da compra. Ben está, que moito te quere, que xa cho demostrou cando te trouxeron do paritorio, que te colleu en brazos, e subiute no colo, ¡polas escaleiras!, a pretexto de que o ascensor era un xeito ordinario de acceder ao fogar. Ti irás no teu vehículo, amorosamente conducido, pero eu estarei cerca, usando a telepatía, pois no súper hai sempre demasiada xente, e se che falo en alto, como iso non se adoita facer en público coas criaturas, vanme tomar por un vello chocho, deses que falan solos; ¡inxustos que son, pois eles tamén falan sos, se ben doutra maneira, achegando un móbil á orella…, para disimular!

Como vedes, hoxe toca Historia. ¿É, ou non é, Historia a que transmiten estes andeis de cousas, importadas as máis delas por culpa duns empresarios que, en vez de producir, de elaborar, de conservar, tan soberbios son que, para parecer importantes, dedícanse a importar? Comecemos polas etiquetas:

Estas noces veñen de Francia… ¿E logo as nosas, tan ben que se dan as nogueiras, maiormente en terras calcarias? Meu neno / miña nena, captei perfectamente a túa resposta, que a maiores sírveme para catalogarte de preguntón / preguntona, cousa que celebro pois non hai sabio que non comezase preguntando. Pero, ao que íamos: As nogueiras deste país, as grandes, as vellas, as que estaban en produción, mercounas a Fábrica de Armas, da Coruña, para facer culatas, utilizando, incluso, as raíces, que delas facían as cachas das armas curtas. Daquela os patrucios, temerosos de que lles fallase a Seguridade Social, en vez de plantar nogueiras, de repoñelas, para os netos, puxeron eucaliptos, que ademais, para máis inri, regalábanlles os plantóns as propias fábrica da celulosa! Matinaron deste xeito: se nos falla a Seguridade Social, se as Preferentes deixan de selo, e se os netos se dedican a preitear cos cónxuxes en lugar de coidar de nós…, daquela malvendemos os eucaliptos!

Sigamos con túa avoa, que das noces pasou ás patacas. Olla o caso: Decidiuse por estas que veñen de Exipto, que lle dixeron que abonan as pataqueiras con ósos de faraón! Aquí deixamos de botalas a pretexto de que xermolan deseguida, e daquela só valen para a cría, para a reprodución. A eses tales, se vivise meu pai, teu bisavó, explicaríalles como daquela das cotas e das requisas, discorreu cavar unha especie de trincheira na propia leira; lastrou con palla; e despois descargou non sei cantas caínzas de tubérculos, recubrindo con palla, outra vez palla, e logo unha cuarta da propia terra extraída. Ao ano seguinte consumimos patacas en conserva, mes tras mes, boísimas, e sen xermolos! Neno / nena, aprende a lección, que non hai nada coma as situacións apuradas para discorrer á présa e con tino.

Agora paso ao viño… ¡Ía sendo hora de atopar algo do país, e para iso, estamos fomentando o alcoholismo, así que, outro acerto!

Kiwis de Nova Zelanda… Os de aquí podían igualarlles, máis para iso hai que seleccionar as razas. Co resto da froita, outro tanto, que case toda vén de América, pasada polas cámaras. Voulle preguntar a esta rapaza se é que nosoutros nos as temos…, ¡iso, as cámaras! ¿Oíches a súa resposta? Por se acaso, repítocha: -Temos, señor, temos, que non hai galego que non teña cámara, cámara e recámara, as dúas, tranca e retranca, pero só a usamos…, cos veciños! Con isto visto e oído, meu neno / miña nena, para que seguir preguntando?

¡Ah, que che faltan as leitugas! Muller, agora que nos estaba chegando a vez, nesta cola da caixa, mira ti por onde temos que volver á horta, pero non á nosa senón a esta do súper. Aquí pon, no envoltorio, Marrocos…; ¿é verdade que veñen estas verduras dese país tan seco, de alén do Estreito? ¡Vai ser cousa de estar alerta, pois eses veciños, como teñen pouco regadío, o Lukus e pouco máis, calquera día volven a Covadonga, a pola auga dos nosos lagos!

¿Oes o que di a avoíña? Estame dicindo: ¡Paga ti, que eu non teño solto! Isto é o colmo: os artigos, do estranxeiro; e os cartos, da miña carteira! Desde que nos vimos na beirarrúa protesteille seriamente, pero ela foi convincente, moito, que sempre o é! Díxome: Mira, neno…; ¡leva medio século chamándome así, que ata debe ser porque medrei pouco; tampouco son altas as mulleres, e iso que levan tacóns dun furco! Repito o que dixo: Mira, neno, así gañamos uns segundos, que non tivemos que agardar polo cambio, que abondo retrasamos por culpa da moza de diante: Só mercou un frasco de colonia, e para iso pagouno…, cunha tarxeta Visa! Pasar a tarxeta, teclear o código, firmar a tira, etcétera.

Ben vistes que nada lle contestei, pero vou pensando no caso: ¡Para unha muller torpe, tal que aquela da colonia, hai cen listísimas, tal que a miña!
-.-

Rapaz / rapaza, estiven matinando que xa levamos unha tempada de consideracións materiais, e temos algo abandonadas as espirituais. Nestes días de tanta diatriba con respecto ao aborto, se vises a tele, ou leses os periódicos, ou escoitases a radio, seguro que estarías cavilando na sorte que tiveches de ser xerado por un matrimonio normal, sacramental, cristián en definitiva, pois, noutras circunstancias, ¿quen sabe se a estas horas non estarías criando malvas!

Eu teño as ideas clarísimas ao respecto, pero o que me falta é autoridade teolóxica para saber expresalas, e por ende, que me fagan caso. Aínda que só sexa de min para ti, vouche mostrar a Biblia. Ábroa polo principio, que iso quere dicir o de, Xénese: principio, orixes da xeración humana. Este libro foi escrito, coma o resto dos que compoñen a Biblia, por inspiración divina, pero non hai que equivocarse, pois non é un libro de ciencia, e tampouco de historia: É, e con iso xa é moito, un libro que fala, que trata, do rescate; una demostración de que o Creador comezou unha iluminación paulatina, pero eficaz, para que se lles abrisen os ollos aos descendentes de Adán e de Eva. O seu pecado deixounos atordados, descendidos ao mundo animal, ou pouco menos, e ben bondadoso foi Deus que, aínda así, tendeulles unha man para axudarlles a saír da lama na que se meteran, para saír a flote. En consecuencia este libro, o que nel se di, hai que interpretalo como o que é, un pasiño adiante no camiño da recuperación, da salvación, que culminaría coa vida, coa encarnación do Fillo de Deus, ¡nada menos que do seu Unixénito!

¿A cousa da transmisión do pecado orixinal? ¡É ben sinxela a pouco que reflexionemos: unha cuestión de lóxica! Deus creou un alma, a de Adán; e ao tirar á Eva do seu corpo, ¡como o fixo non nos importa!, tamén a fixo partícipe daquela alma, unha especie de partenoxénese anímica. Cando cometeron aquel, terrible, pecado de soberbia, pois o da mazá é alegórico, aínda non tiñan fillos, que a saber cal era o plan de Deus, o seu programa para darlles descendencia, que o home non era o que se di animal antes da súa caída; ¡foino despois!

Cando xeraron os fillos, os fillos e tamén as fillas, que non podemos escandalizarnos de que despois houbese incesto pois outra solución non parece viable, fixérono dun xeito carnal, animal, co cal, nos seus gametos ía un retallo das súas almas, xa corrompidas, e por tanto, as das criaturas así xeradas, desgaxadas dos proxenitores, algo así como cando se fai unha estaca para reproducir unha árbore, manchada, corrupta, ía, e así seguirían obrándose as sucesivas partenoxéneses anímicas. Etcétera, etcétera.

¿Decátaste agora da animalada que é un aborto provocado? Os gametos xa conteñen un retallo, un ADN, tanto carnal como anímico, así que hai ser, un ser vivo, alma e corpo, desde o intre da xeración; dito doutro xeito: cando nacen os nenos xa levan uns nove meses de desenrolo físico, pero tamén anímico. ¿Verdade que é doado de entender? Coido que máis doado de entender que de explicar; ¡pois os abortistas seguen na inopia, negando a Deus, negando esta realidade herdada, transmitida!
-.-

Templos da Sagrada Familia. Xa sei, xa coñezo, xa visitei, ese monumento monumental de Barcelona… ¿De Barcelona? Enteiramente, non, que moitas das súas pedras foron talladas, e levadas, de Parga, así que algo, unha boa parte, nosa é, pero aquí, hoxe, meus nenos, vouvos falar doutro templo, igualmente dedicado á Sagrada Familia, que se non o está debera estalo, indefinidamente, solemnemente: As reunións familiares!

Despois da Misa, nada tan sacro coma o culto familiar; sacro, pero, en crise, hoxe en día; tanto, que me ten abraiado, así que vou dedicarlle este grauíño de area, xa que non podo poñerlle pedras grandes, perennes, tal que esas de Parga. ¡Benditas reunións familiares…, cando non expulsamos delas a Xesús, a María e a Xosé!

Deben celebrarse periodicamente, para que non se arrefríe a relación parental; de non ser tódolos sábados, sábados ou domingos, que menos que unha vez ao mes! Coma nos tempos bíblicos, a mesa debe presidila o Patriarca, acompañado da Avoa, e ambos rodeados dos netos, pois os fillos ocuparán a outra cabeceira. A primeira parte do ritual debe ser acender unha vela, por uns minutos, en sinal de evocación, de chamamento, polos falecidos dos alí presentes, facéndolles notar que seguimos na súa lembranza, agradecidos pola doutrina que nos ensinaron. Seguidamente, a Avoa, ¡que non hai avoa que non sexa santa!, bendicirá a mesa; máis ou menos así: Bendícenos, Señor, e bendí estes dons que, dados pola túa bondade, imos tomar; que o Rei da Gloria nos faga partícipes da Mesa Celestial. Amén!

¿Que; unha familia así, é, ou non é familia? ¡Se non é sacra, vai camiño de selo!

Cando, por razóns de traballo, ou doutras circunstancias, que non por desafectos, a familia está escangallada, aos que dela queden quédalles a fórmula sacramental de facer o mesmo, pero, rememorándoos, pedíndolle a Deus que nos arrexunte de novo; se non pode ser na terra, no Ceo si, indefectiblemente!
-.-



Para “Negra Sombra” a miña, pois, entre os loitos da guerra, e a miña dureza de oído, fíxenme adulto sen aprender a tocar, e por conseguinte, a bailar. Meu querubín, de poucas cousas che podo ensinar, pero de música menos aínda, así que imaxínate o meu complexo!

A música amansa as feras, e aos homes tamén, pois aínda non coñecín ningún músico que fose duro de corazón; que o aparentase é outra cousa. ¡Ditosos aqueles nenos que nacen con oído musical, e que son criados con pais sensibles á música, que iso é un título, e non dos elementais!

Daquela, como alivio da guerra, supoño, deixouse oír algún cego ou cega, que medio resgaban coplas no seu violín; e tamén houbo algunha ruada, ¡iso si, con sol!, amenizada con gaiteiros que tocaban de oído, por veces acompañados de pandeireta. ¡Meus pobres, que facían milagres, dadas as circunstancias: tocaban e bailaban por fóra, e choraban por dentro, que poucas familias coñecín que non houbesen participado nos loitos daquela guerra…, incivil!

Dicíase, Quen canta e baila, os seus males espanta! Non é exacto, pero entenrece o ánimo, que xa é moito, moi importante.

Nesta…, ¿tesitura?, os que podades aprender, facédeo, que diso nunca teredes pesar; dío este acomplexado da música, que vos desexa os goces que el nunca puido ter.
-.-

Tempo de crise, sexa familiar ou social, ou ambas simultáneas, que xa sería o súmmum da desgraza; tempo de serenidade e de tempero, pois onde non o hai cómpre fabricalo, estimulalo. ¿É un contrasentido? ¡Non tal, a pouco que utilicemos o sentido común, ese sentido tan pouco común, tan doado de perder! Para os nervios, tila e tempero, que outra receita non hai.

Isto dá para un libro, ou máis aínda, para un “Espasa”, pero como o avó vai vello, ¡pasa dos oitenta!, e logo que non sería comercial para as editoriais, pois ninguén, ou poucos, confesan os seus pecados, e menos darlles penitencia, pidámoslle a lo menos un consello, que xa sabemos que gusta de dalos, e para iso, de balde! ¿Saturados de pecados e ninguén, ou poucos, toman vomitivos? ¡O vomitivo recomendado polo Gran Doutor é a confesión…, “Asegúrovos que o que atedes na terra será atado no Ceo, e o que desatedes na terra será desatado no Ceo”. Mateo, 18, 18, e nin así facemos uso, ou pouco, deste remedio!

Daquela, se ninguén se recoñece pecador, é que non os hai? ¡Fariseos, raza de víboras! Temos pecados, e tamén angustias, coa particularidade de que as angustias, lonxe de ser ocasión para utilizalas como penitencia, operan a miúdo como caldo de cultivo dun gran número de pecados. ¡As contradicións deste mundo, deste mundo inquedo, inconformista! Pero, ¡ollo!, que non predico conformidades irracionais, desas chamadas, de mal nome, pasotismo, senón das outras, das que teñen por base, por base firme, ineludible, a reflexión, e de columna, a decisión, o compromiso de ergue-la cabeza en busca de solucións honorables. Reparade que estiven no deserto, que vivín nel unha boa tempada, e vin como as avestruces agachaban a cabeza, enterrándoa na area, a pouco que oísen un ruxido, tal que un disparo. ¡Iso é covardía!

Para ir por partes: Na rúa a xente deambula cariacontecida, coa tristura saíndolles polos ollos, uns ollos de mirada vaga, extraviada, introspectiva. As bágoas, coma a chuvia torrencial, cando ten que caer non hai paraugas que a tape; pero a tristura é néboa, unha néboa sutil, pero visible, envolvente, que se  deixa ver pero que, á vez, non nos deixa ver, non nos deixa captar a luz da esperanza. Nos fogares, indicios, que tamén saltan ao exterior, de que aló dentro non hai paz, ou pouca, menos da necesaria. ¡Lamentable! Pero hai un tipo de desasosego que vén a conto do que lles veño predicando aos netos. ¿Aos meus? ¡Non, grazas a Deus; de momento, non; pero os meus non son os únicos rapaces deste pais ultimamente tan afectado de migrañas circunstanciais!

¿Quen lles vai explicar aos nenos de hoxe en día que se en certas ocasións seus pais perden a serenidade, a equidade, o apromo educativo, cos seus rapaces, por moito que os queiran, ou precisamente porque os queren, pode deberse, débese moitas veces, á tensión nerviosa que padecen, nalgún caso xa crónica, primeiro polo seu esforzo para situarse na vida, e despois polo esforzo adicional que precisan para sacar os fillos adiante, incapaces de serenarse cando de feito teñen os nervios desfeitos pola desfeita que lles fixeron catro ineptos, catro contistas, furacáns demoledores da súa estabilidade persoal e profesional, amén de posibles desavinzas conxugais, acaso derivadas ou incrementadas polos problemas anteditos? ¿Quen, onde está ese taumaturgo, pois non vexo, polos signos externos, polos visibles na rúa, que haxa menciñeiros desas doenzas, nin sequera na cátedra?

Por outra parte, ¿quen lles explica aos pais deste pais, desnortado que quedou por aquel meigallo do franquismo, que nas crises, persoais e / ou sociais, é precisamente cando máis deben temperarse, esforzarse, por e para comprender que os fillos perciben, desde a caneta, as tormentas circundantes, e por ende, tamén están nerviosos, incluso asustados, preocupados polo seu futuro, non faltando, entre eles, quen opine que para mandar, para sentarse enriba, máis que estudiar, máis que educarse, o que convén é labia, persuasión, teatro?

Moito dar “Sociais” nos colexios, pero tamén se precisan nos fogares: ¡É un imperativo, social, humanitario, contribuír á reflexión, á reflexión interxeracional, pois, do contrario, por este camiño non imos a ningures; ou se cadra, si: ao abismo, ao retroceso moral e cultural!
-.-

Temos que volver aos esculcadores… Que non, rapaciños, que era unha broma, pero non de todo, non totalmente! Déixovos falado unhas cantas cousas, máis ou menos importantes, pero da máis importante, aínda non: O acerto no casoiro!

Para daquela, eu, pola bondade de Deus e a pesares das miñas faltas, espero atoparme lonxe, Arriba, no máis Alto, pero aínda así imos poder falarnos; non en diálogo, pero si en monólogo. Vosoutros rezádesme, e eu pásolle o voso recado ao noso Señor, para que vos leve da Súa man, para que vos dea tino; para que vos dea sorte, non, pois a sorte matrimonial non existe xa que o resultado por azar é perigoso: ¡Hai que preparalo, hai que estudalo, hai que propicialo!

En tempos había esculcadores, intermediarios, de comenencia…, polo que recibían, ou esperaban recibir das partes conciliadas, pero tamén os houbo caritativos, que o facían polo ben, ou polo que crían ser ben, beneficioso, para unha ou mesmo para as dúas partes. ¡Que si, de verdade! Ao de hoxe, cos avances actuais, ¡ou cos retrocesos!, aquelas esculcas tornáronse en exames persoais, directos, recíprocos. ¡Que si, de verdade!

O primeiro que precisan os rapaces / as rapazas, é distinguir entre atracción física e atracción moral, de espírito, de sensibilidade. ¡Seino de experiencia propia! Na miña mocidade coñecín unhas cantas rapazas que tiraban do meu corpo, tal e coma se fosen imáns humanos, potentísimos, pero, entre estas, a miña observación, a miña correspondencia, o meu análise levoume en exclusiva á que ía ser vosa avoíña, que ata non sei por que a escribo con “v” cando o peito me pide facelo con “b”, con un b de boísima, de benaventurada, pois así foi a miña na súa grata e prolongada compañía. Como a coñecestes, coido que non serán precisas outras gabanzas.

Vouvos poñer un exemplo: Para comprar un coche, un simple auto, ben que nos informamos de como responde á aceleración, pero tamén aos freos, non si? Pois o rapaz con respecto á rapaza, e tamén á viceversa, ¡que no matrimonio é onde máis se precisan as reaccións!, debe extremar, debe atenderlles ás reaccións da noiva/do noivo con especial atención. ¿Déixase acelerar cando se pon retrógrada/retrógrado? ¿Admite o freo cando se lle disparan os baixos instintos? ¿Vén a razóns, cando é razoable aquilo que se lle propón?

A tal momento non vos vexo, pero si que oio os vosos risos. ¡Ride, ride, rídevos do avó, que tamén me rirei eu, eu mesmo, se chego a vervos fracasar! Pero a miña conciencia queda tranquila facéndovos estas advertencias..., polo voso ben, polo ben que vos quero!
-.-


Rapaciños, sabedes por que me foi dado escribirvos estas cartas, estas reflexións, estes consellos? ¡Pois é ben sinxelo: porque tedes avoa! Sen avoa non pode haber netos; sen avoa non hai pistos caseiros, sempre tan gratos para os nenos; e máis cousas, máis, moitas e boas, sempre boas, que non vos resultará difícil evocar, rememorar, comprender. Por iso, os nenos que se crían sen avoa non saben o que perderon; terán outras compensacións na vida, terán, que Deus sempre pon tapóns onde hai furados, por máis que este sexa un dos ocos, dos baleiros meirandes.

No caso destes da foto, a maiores tiveron, gozaron, da circunstancia de que súa avoa foi “normalizada” naquela Normal de Lugo, da que saían unhas mestras formadas para ensinar, e por tanto, asemade, para criar. Tiveron, ¡iso din elas!, unhas profesoras algo roñonas, pero tamén lles foi útil pois, aínda que o ideal é educar con caricias, por veces tamén resultan necesarias, eficaces, as rifas. O neno, coma a árbore, ata robustecerse, está exposto aos ventos circundantes, que por iso se lles poñen esteos ás plantas; pois ben, que mellor esteo para un rapaciño / para unha rapaciña que os mimos e mailos agarimos dunha avoa sensata, ben formada?

Casualmente, nun correo que acabo de recibir dun amigo que se leva preocupado, moito, pola Historia local, este alude ao desinterese da xente pola súa procedencia, polos seus cultivadores,

En fin, he desistido de predicar en el desierto y me conformo con las inmensas satisfacciones que personalmente me dan los modestos descubrimientos que voy haciendo”.

Voulle contestar, voulle replicar que, ademais das satisfaccións persoais, están as obrigas da herdanza, aquilo do bo uso que debemos darlles aos talentos recibidos…, polo ben da humanidade!

Se ledes algún dos meus libriños, atoparedes os encomios que lle levo dedicado á guerrilleira comunista Enriqueta Otero, que non se cansaba de amoestarnos con estas verbas: “É moito o que recibimos (referíase á súa xeración), así que a nosa obriga consiste en melloralo, en perfeccionalo, e seguidamente, transmitilo”. No noso caso, as avoas non prodigan os seus coidos, as súas ensinanzas, para que lles sexan agradecidas, recoñecidas, senón, e sempre, a imitación da Otero, para transmitilas! En definitiva, que os herdos son para ser transmitidos, e os que moito recibistes, moito estades obrigados a poñer, a poñervos, á disposición das sucesivas xeracións. ¿Prometédesmo?

Xosé María Gómez Vilabella
-.-


Carta aos nenos de Millares,
que gozaron do primeiro dos Nacementos
expostos na bisbarra
para que,
de paso,
se lembren dunha Santa,
da súa veciña
Santa Emilia de Brañas.



A señora Emilia de Brañas, na súa casa natal, explicando o Nacemento.



Señor,
certo é que nos botaches do teu Paraíso
con causa xustificada,
pois os teus motivos sempre foron,
e serán, xustos;
con todo, mandaches a Moisés,
de Profeta,
pero rompémoslle aquelas táboas dunha Lei
doada de cumprir,
mais,
como a túa paciencia é infinita,
á terceira mandáche-lo Fillo!

Por se isto fose pouco,
mandaches á túa Santa, Emilia,
para que nos mostrase, para que nos lembrase,
o teu Nacemento.
¿En Belén?
Si, pero reproducido en Millares,
no Millares da Valeira.

¡Só falta que nos abras o Ceo,
e nos deixes celebrar un perpetuo Nadal
nesas Alturas,
da man de tan ilustre veciña,
e con ela,
todos aqueles que nos deches por veciños,
e por amigos,
que foron moitos e bos,
exemplares,
¡como que eran de Millares!


Xosé María Gómez Vilabella


-oOo-
 
 

No hay comentarios: