CARTAS AOS NETOS -I-

CARTAS AOS NETOS

sen remitente

Aí vai Mercurio: ¿Levará boas novas?

¡É de esperar que si!

XOSÉ MARÍA GÓMEZ VILABELLA

CARTAS AOS NETOS

sen remitente

ESTAS CARTAS NON O LEVAN, QUE NON O PRECISAN

porque son iguais, polo menos de intención, as de tódolos avós, así que non estou descubrindo a pólvora, nin a pólvora nin a propensión a dar consellos, outro achaque dos vellos!

A primeira das que recibe un neno, obviamente, é de súa nai…, ¡tan pronto se sente en estado de boa esperanza! Oral, por suposto; así que, de paso que fala co seu neno/nena, que daquela aínda non os pode distinguir, o primeiro que fai é agradecerlle a Deus a bendición de ser…, ¡nai!, que é un título grandioso, glorioso, o máis que se pode ser neste mundo evolutivo. Como as ledicias non o son de non ser compartidas, a continuación dálle a novidade ao seu cómplice: ¡Fixémola boa, que imos ter un neno! O pai, obviamente, tamén lle dá as grazas a Deus, e de non facelo, Deus non o vai mirar con bos ollos. ¡Vailla ter gardada! Se aínda viven os avós, a mensaxe seguinte recíbena eles: ¡é a segunda derivada no polinomio humano!

¿Que lle di unha nai á súa incipiente criatura? ¡Non o sei, non o podo saber, que iso é da intimidade das nais, pero, de postos a adiviñar, igual soa así:

Señor,

grazas por esta confianza

en min depositada,

que xa sei que me encargaches

criarche un alma nova,

así que espero me deas forza

para parila, para aleitala,

para encamiñala ao Ceo,

cara a ti, Señor!

¿En canto ao pai, que? ¡Isto é máis difícil de saber, pois, como di o refrán, hai pais de pais, que non todos o saben ser, cousa que non soe ocorrer na muller que é muller, pois todas nacen sabendo que están chamadas á maternidade! Por veces resultan estériles, igual que algún home, pero non por iso o deixan de ser, que non é ningún defecto pois tamén se é nai/pai axudando ás irmás/aos irmáns, ás cuñadas/aos cuñados, ás primas/aos primos, ás veciñas/aos veciños…, na máis nobre das funcións, colaborar, manterlles as velas acesas aos nenos neste altar da Natureza!

¡Nace o neno!

Daquela, que é o que di?

¡Xa estou, xa nacín,

xa vexo a luz do día,

e todo iso

grazas a ti, nai querida,

así que vai preparando as tetiñas,

esas cousas avultadas,

pois as de meu pai non serven;

esas que tiñas de adorno

corporal,

que agora fanme falta,

a min,

nada menos que para vivir!

A nai mira para arriba, ao ceo da cabra Amaltea, ao da Vía Láctea, decatándose de que tamén ela ten unha función estelar, outra, a de aleitar! ¡Non teñas medo, nai querida, que non che vou romper ningún corno, que ti es muller e non cabra; aínda que os tiveses, aínda que o fixese, tornaríase en corno da abundancia, ou non sabes que os nenos vimos de parte do Deus Grande, do Verdadeiro, pois aquilo de Xúpiter era un conto dos romanos, así que, vimos, todos, por Lei Divina, con un pan debaixo do brazo! ¿Que non o ves? ¡Ti, e contigo o teu marido, meu pai, poñede os medios, que Deus proverá!

-.-

¿Cando comezamos a ser avós? ¡Lonxe queda, que xa o fixemos, xa o iniciamos, aquel día no que escribimos, por vez primeira, a primeira letra, a de “abba”, pai, con “b”, para seguidamente pasar ao “v” de avós! Nacemos predestinados a ser avós, salvo que Deus nos chame a capítulo antes da idade adecuada. Isto tamén quere dicir que aínda non somos bos, que nos quedan méritos sen facer, pois aos mellores chámanos de Arriba, ascéndenos, sen demora. A ser avó/avoa, non se aprende nunha hora, que leva decenios, decenios de maduración!

Ser nai/pai sería inconmensurable se non o fose máis ser avós porque, para selo, primeiro fomos nais/pais, e como a antigüidade é un grado…! Daquela, como un fillo vai educa-los seus se primeiramente non o foi polos seus proxenitores? ¡Por poder, pode, pero é dobremente difícil, dobremente meritorio! Segundo Lenin, cada vez que a Humanidade dá dous pasos para adiante, vén o diabro e dálle un para atrás. Eu téñoo por certo, pero…, sempre gañamos un, avanzamos un, e maldito sexa quen, podendo, non o fai!

No meu catálogo hai dúas profesións perfectas, aínda que non sei cal catalogar de primeira: a de Cura e maila de Mestre. ¿Neste suposto, onde quedan os pais? ¡Os pais van diante, sempre, porque son trinitarios: pais, curas e mestres, todo xunto, todo á vez, tres personalidades, tres responsabilidades…, nunha soa cabeza! ¡Isto si que é personalidade, se a queremos exercer!

¿A quen se parece? ¡É a primeira pregunta que se fan os avós, eles, a si mesmos! ¡A quen se vai parecer un recén senón aos anxos, seus irmáns; a desfiguración virá despois, co tempo, co mundo, coa repercusión dos xenes…; coa educación que reciba, cos coidados que se lle prodiguen! De momento teñen a cara branda…, non si, ou tampouco? A mellor receita para que se lles poña dura a pel, o cariz, é bicalos pouco, de tarde en tarde. Non hai nada coma o afecto para conservarlles esa cariña tenra, de anxo, a que traen de aló, do interior, desa paz amniótica na que se criaron, na que mergullaron.

-.-

No século XX adoitaban ser padriños os avós, así que xa tiñan remoído o nome do neófito/neófita antes de verlle a cariña, pero neste, no XXI, os pais maduraron, ¡iso parece!, optando por designar padriños novos, de mediana idade…, por se o futuro se torna nubrado, e igual teñen razón, pois, home previsor, vale por dous! As mulleres non entran neste refrán, que elas sempre o foron, iso, previsoras! Padriños, ou non, os avós teñen/temos títulos dabondo para considerarnos corresponsables da crianza; ¡son tan complexas, tan esixentes, cadora máis, que todos cabemos e ninguén sobra!

Os berces non se acolchan con aquelas follas secas do millo, xa non, e as pelicas dos años sacrificados pola festa do lugar deron paso aos cueiros, de algodón esterilizado, pero hai algo, o máis importante, que segue e seguirá sendo igual: ¡Os arrolos! Isto é o que lle cantaba a miña costela aos nosos; a letra é miña, pero a música, ¡que é o importante!, dela:

Dúrmete

miña cousa bonita;

durme xa,

que están para baixar os anxos do Ceo;

veñen para xunto de ti,

para facerche a garda celestial;

veñen relevarme,

 á toda présa,

por se me dá o sono

de tanto abalarte.

Dúrmete

miña cousa bonita;

durme xa!

Ai, lariro, lará;

ai, lariro, lará,

que esta cousiña

está arrolada polos seus amigos,

celestiais!

¡Ai, lariro, lará,

que xa se durmiu co meu alalá!

¿Haberá emoción, haberá conmoción, máis forte cá dun avó/unha avoa, agachados, contemplativos por riba dun berce no que durme a crianza da súa segunda xeración? ¡Así, máis ou menos, póñense os carballos cando chega a primavera, cando lles volven as follas, cando comproban que o mundo sigue…, a pesares dos brancos e tétricos invernos da vida! Non, non a hai, non a temos, así que podedes xurar comigo que canto digo é certo!

Ao pé do berce sempre hai que levar, hai que ter á man, un paniño delas…, que igual nos cae a baba, e xa non sexan as bágoas, as emotivas, as do gozo, que as outras non, pois, ¿quen pode ter o mal gusto de desgustarse polas peripecias que lle esperen ao recén, que ao mellor nin as ten? ¡Se facemos por evitarllas, tanto no moral como no económico, o risco pode tender a cero!

Nestas situacións, sexa o pai ou a nai, deben proverse dunha desas de retratar, de retratar por sorpresa aos avós, pois o resultado será…, de concurso fotográfico! ¡Se non me credes, experimentade, que eu, pola miña parte, xa o fixen!

A primeira dos avós, xunto, a carón, reclinados por riba do neto/da neta, tamén é oral, mental, e só a entenderá quen saiba ler nos beizos:

Co noso Miguel

Como dixo aquel vello, aquel Simeón, no templo de Xerusalén, daquela da Presentación, que vale para min, salvando as distancias, aínda que non tanto, pois este neno tamén procede do Ceo, e se trae pecado orixinal, co bautizo, arranxado! Simeón, se non te ofendes, déixame parodiarte, que esta cousa, esta ocasión, aínda que menos, tamén é importante, e mellores verbas cás túas, as miñas, non: Agora podes, Señor, despedir en paz ao teu servo, porque os meus ollos xa viron o teu neno/a túa nena, o teu enviado, esta cara de anxo, tan anxelical que mesmo se parece ao Neno Xesús! ¿Será que vén de parte súa? ¡Que así sexa, pois, polas trazas, tal parece…!

-.-

¡Isto, ademais de pía bautismal, é un monumento!

No bautizo póñenlles sal aos nenos… ¡E fan ben, ademais de ser un símbolo, pois neste mundo insulso todo saleiro é pouco! Entre o que traen, e mailo que lles poñen…, os nenos son o sal da vida! ¡Deus, que responsabilidade contraemos cando os desalgamos, cando os amargamos, cando os desviamos da súa traxectoria celeste! Ben o dixo o Mesías cando lle apartaban os nenos para que non estorbasen ás persoas maiores. ¿Maiores? ¡De tamaño físico, só diso! Deixade que os nenos se acheguen a min, non llelo privedes, porque deles é o Reino do Ceo! ¿Oiríalle ben o evanxelista Mateo? ¡Pois claro, que estaba ao seu lado! Se traemos connosco un pan para a terra, e un alma para o Ceo, por que nos expoñemos a perdelo? Os saltimbanquis do circo xóganse a vida, pero os pecadores aínda arriscamos máis, que nos xogamos a alma; daquela cómpre non descoidarse, pois as caídas poden ser fatais, irreparables, e as recaídas peor aínda!

Bautismo de Jesús

Aprende isto, meu neno, por se hai perigo de morte para un recén: Un laico só bautiza nunha emerxencia, e faino así: “Con intención de bautizarte eu te bautizo, no nome do Pai, do Fillo e do Espírito Santo”. ¡Seguidamente, o antes posible, á igrexa!

-.-

Se lle preguntasen a un avó por que gatea o seu neno, seguro que respondería: É que lle pesa a cabeza; temos o centro de gravidade desprazado, que tamén me pasa a min; consecuencias do cheo que temos o cerebro, pero aos nenos vailles a menos… ¡Non ten importancia, é transitorio, que xa lles minguará coas desilusións do mundo que vaian descubrindo, para volver a medrar coas experiencias. Por algo levo unha caiada, para non caer, para non dar coa cabeza no chan! ¡Estes avós, como son, que, de tan comprensivos, sempre atopan, sempre teñen, unha explicación!

O paso seguinte é, será, sempre o é, coller ao avó da súa man, exactamente polo dedo corazón; ¡iso, polo corazón! Os latexos chegan a ese dedo con máis forza, que por iso se lle chama así; do dedo, as palpitacións pasan ao neno, directamente, como un fluxo invisible, pero real. ¡O neno comeza a andar, está disposto para dar malos pasos, caídas, fracasos…! ¡Ah, pero ten ao avó/aos avós, que o levan polo seu dedo, polo corazón; e se tal non fan, é que non son avós, por máis que o parezan!

Daquela volven a escribirlle outra carta, en voz baixa para non asustalo:

Meu netiño querido, que ledo estou, que xa comezas a deambular…, precisamente cando eu me canso de camiñar! A isto chámanlle, relevo xeracional! Ti, para arriba; eu, para abaixo; pero non cho estou dicindo ben, pois ao Ceo subimos precisamente cando nos abaixamos na terra, cando Deus nos chama para formar nas milicias celestiais…, en espírito, porque a materia non é disciplinada: o barro debe volver ao barro! Daquela, se che deixo unha herdanza de exemplaridade, acéptaa, pero, do que non, xa sabes, a beneficio de inventario, non sexa que cargue a túa inocencia cos débitos dunha vida malvada. Quérocha deixar saneada, pero…, e se esgotei a auga bendita do meu bautizo, se me vou sen lavar? ¡Nese caso, cando aprendas a rezar, pide por min, pois o purgatorio non é un bo sitio para agardar! Se vou ao Ceo despois de purgar, esa vantaxe terás, xa que, desde alí, será doado levarte da man!

O neno cala, así que, mellor proba de que conforma, non existe. ¿Non se di que, o que cala outorga? ¡Pois iso!

-.-

As nais adoitan roñar: -¡Non o deixes gatear, que así non poderá medrar…, para arriba! –Medrará, muller, medrará, que ti comezaches igual, e con todo non paraches de subir, aínda que menos do que pretendes, pois, son para iso eses tacóns dun furco, non si? ¡A túa soberbia terá factura, de vella, no espiñazo, que non hai tacón que levante a altura dunha persoa; o único que levantan é…, a túa presunción!

Na celebración do seu primeiro aniversario o neno pode seguir sendo un mamón, pero, parvo, si que non: ademais de chorar, berra; ademais de berrar, fala: mamá, papá, avó, avoa…, como pouco! Voto, voto e mando, que sempre o tivo no seo familiar, pero agora, ademais de voto, ten voz, voz clara, intelixible, coa que saúda aos íntimos. Xa se lle pode cantar iso de,

For he's a jolly good fellow, for he's a jolly good fellow

For he's a jolly good fellow (pause), and so say all of us

And so say all of us, and so say all of us

For he's a jolly good fellow, for he's a jolly good fellow

For he's a jolly good fellow (pause), and so say all of us!

Como aínda non sabe idiomas, responderá: ¡Bah, bah…! E coa mesma, volverá a caerlles a baba, o moco, aos pais, aos avós, a cantos adorando nel/nela están; o único que aínda non fará será brindar, pero é cousa de facelo no seu nome, naquel nome que, de tan repetido, xa o terá aprendido, seguro que si!

-Deu-lo conserve, que é ben guapiño! –Dirán os invitados.

E os avós, todos floridos: -¡Amén, pois a quen imitar ten!

¿Un auto bombo? ¡Non precisamente, senón un agradecemento, a ámbolos dous, pai e nai, nai e pai, fillo/filla, xenro/nora!

De aquí en diante na familia abundarán os aniversarios: os de vivos, celebraranse con viño; os de defuntos, con bágoas. ¡Así é a vida, gozos e sombras, que diría aquel Torrente, aquel fascista convertido en demócrata, aquel que tanto ensinou a formar o Espírito Nacional. ¿Arrepentiuse, de verdade? ¡Daquela, requiescat in pace, que máis vale un arrepentido, así sexa abade de Samos, que cen camisas azuis, fachas ou nazis!

Agora…, a por dous! E despois, outro, que o mundo é grande, moito, e cabemos todos, non si, Mr. Malthus? ¡Xa sei que non, que ti opinabas o contrario, pero na miña terra o “contrario” tamén dá crías! (Aquel mister era cura, e por iso, se cadra, amante do celibato). ¡Se non fósemos tan folgazáns, e á vez gastadores, teño para min que habería para todos, a fochicón, como dicía meu padriño cando falaba mal, pero só o facía cando non había roupa tendida!

-.-

Onte fun feliz, que incluso che cantei; fágoo mal, pero, entre os demais, podo pasar! Mellor che canto de pensamento, transmitíndoche o meu; ¿e ti, pódelo captar? ¡Ai, de cantos temas falaríamos se me puideses contestar! Aínda non, pero todo se andará. Para comezar, vouche dicir o que facía eu á túa idade: adoitaba espertar mexado, acotío, así que todo se lles volvía cambiarme de pelica; agora non o fago, pero pouco me falta, pois, para evitalo, levántome dúas ou tres veces ao servizo, e menos mal se non vou a peor! ¿Por que será que tamén nos parecemos nisto, nenos e vellos? ¿Haberá alguén que poda dicir que non somos simétricos?

¡Ah, perdoa, que non me decatara de que aínda non estudaches xeometría! Pero hai outra cousa na que igualamos, ou polo menos, imitamos: Ti soñas cos anxos; eu, tamén! Ti, cos que te trouxeron; eu, cos que agardan por min…, que iso espero! Tamén hai diabros, ¿sabes? Diabros son os anxos malos, os rebeldes, aqueles que pretenderon desautorizar a Deus, nada menos que ao propio Deus que os fixo, que os tirou da nada! ¿Queredes destituírme, insensatos, soberbios, desagradecidos? ¡Daquela, veredes; veredes o lume do inferno, a perpetuis, pois a luz do Ceo, a cálida, agradable, limpa, é miña! Como anxos, aínda que algún de vosoutros saíse rebelde, ben sabedes o por que da Omnipotencia; os homes aínda non, pero xa o saberán cando cheguen á Gloria, sando suban, cando os chame, cando os premie Deus…, se o merecen! Eles subiron á cruz ao meu Unixénito, -queixarase Deus-, pero Eu, a petición súa, que ben mo pediu alegando que non sabían o que facían, na súa Paixón, ¡voluntariamente aceptada, que aí está o mérito!, perdóolles. ¡Cristo, si, pero Eu, tamén, porque somos a mesma cousa, o mesmo Deus! A falta dos homes foi gravísima, incalculable, pois cometeron un deicidio, nada menos que un deicidio! Daquela, a maiores, a modo de testamento in extremis, Cristo outorgounos por nai, por nai compartida, a súa, así que, con este parentesco, como non vou ser xeneroso cos irmáns, cos outros humanos, por canallas que sexan, ou se  volvesen!

Neniño, non sigo falando, que te durmiches escoitándome; dormes máis cá min, pero eu tamén o fago, a ratos, máis ben nunha durme-vela, así que te deixo con túa nai, que é con quen mellor estás, pois ela, a maiores, pariute, que xa é mérito, xa; incomparable!

-.-

O andador dos cativos neste XXI.

No museo de Estrasburgo

Aquel ¿sistema?, o noso, quedou obsoleto porque os pediatras observaron que:

. Había risco de golpes na cabeza, con perigo de fractura de cranio.

. Exposición nas caídas a queimaduras e feridas, incluso con posibilidade de fracturas en brazos e pernas.

. Que non era bo aprender a camiñar cos pés separados; ¡iso, para andar dacabalo, os grandes!

. O andador forza ao neno a sosterse de pé,

. Etcétera, etcétera; así que, de “tacataca”, tacanón!

O que recomendaría á xeración dos meus netos é outra clase de andador, ¡que xa foi patentado por Cristo! Este é de rodamentos, con cinco rodas, e todas amorosas:

. Amor á verdade.

. Amor ao estudio.

. Amor ao traballo.

. Amor ao próximo..., aínda que estea lonxe!

. Amor á austeridade.

Non hai nada máis san; máis san, santo e estable. ¡Probade, que non vos arrepentiredes! Andando pola vida con este andador chégase á Estación Termo, esa, a definitiva, Eterna.

Se algún neno me pregunta que como se andou nos últimos anos, nos precedentes, remítoo á Historia:

Érase unha vez un país que, polos seus pecados, foi condenado a unha serie de pragas, tamén chamadas crises. Viñeron sete vacas gordas, seguidas doutras tantas, ou máis, pero, ¡fracas! Como Exipto queda lonxe, neste país non tivemos un Moisés capaz de interpretar este sono faraónico, e se alguén o fixo, os outros ríronse da súa profecía.

¿Virtudes da xeración precedente, aquela das vacas gordas? Pódovos citar uns cantas, entre as moitas que recollerá a Historia:

. Aquela xente vía no traballo a oportunidade de progresar, de saír das negruras e das miserias do Franquismo, en particular das dos seus primeiros anos; abriron as ventás dun futuro prometedor, máis para iso tiveron que someterse tanto a estudios como a traballos intensos, abnegados.

. Compraban as cousas cando podían, e sempre a un nivel prudente, pois tíñanlles medo aos préstamos, singularmente aos hipotecarios.

. Pagaban as facturas dun xeito inmediato, ao que chamaban aló en Madrid, “Tocateja!

.Tiñan, ¿gozaban, padecían?, unha febre crónica, aforrallona, controlable por un termómetro da marca “Por se pasa algo...”

. Coidaban da roupa, importándolles un carajo as modas.

. E logo que para bañarse, ademais da casa, utilizaban a praia máis próxima; de non tela, sempre baixaban ao río da bisbarra; iso si, cunha tortilla de patacas no cesto!

-Avó, iso que nos contas ten trazas de ser aburrido, propio de burros!

-Non tal, que aquelas vacas eran as gordas; pero viñeron uns políticos que só entendían de política familiar, ¡da deles!, e deixaron as terras a monte! Case de repente, cambiaron as consignas, e dos seus mitins resultaron estas blasfemias:

. ¡Que os seus fillos non traballen tanto coma vostedes! Así cargáronse a cultura do esforzo e do mérito dunha tacada, convertendo o traballo en algo a evitar.

. Que os fillos gasten a chorro, pois, para repoñer, están os pais, os Bancos, o Estado...

. Con isto, España comezou a vexetar: ¡Unha primavera de “pelotazos”, gasto continuo; especulación, enxeñería financeira, pois a outra, a industrial, a do sector secundario, iso, para os países atrasados!

Meus nenos, síntoo, pero está visto, visto e demostrado, que hai que volver, volver e aprender con aquel andador dos cinco puntos de apoio; ou iso, ou ir de cabeza ao inferno, ao da pobreza, pero tamén ao outro!

-.-

A lei da nora, (da máquina hidráulica, non penses mal), baleirado – reposición, cómprese nas persoas, nas familias, pero tamén nos países.

Meu neno, atende, que che estou explicando algo importante: Vés, vimos, sen nada, pero atopamos uns pais, apoiados por uns avós, que nos subministran ese biberón subseguinte á lactación materna; despois veñen as papas, o pan de cada día…, así que, se non temos que mamar na loba, como lles pasou a Rómulo e a Remo, aqueles de Roma, debémosllelo a eses predecesores, tan prudentes que consumiron, que foron consumindo, algo menos do que ían producindo para así transferir ese sobrante, ese excedente, ás xeracións sucesivas.

Cada crianza baleira, consume, algo, ¡moito!, dese produto acumulado, previsoramente reservado. ¿Produto interior bruto? ¡Non, neno; para os netos, despois dos fillos, obviamente! Por esta lei natural das previsións sucesorias entramos no canxillón seguinte, no de cada un de nós, que nos obriga a repoñer, a seguir coa cadea, na cadea: produción = consumo + aforro. ¡É lei de vida…, para os prudentes!

Logo, ¿tamén hai imprudentes? ¡Por desgraza, si; hainos nas familias, e por ende, nos Estados! ¿Que é un Estado senón unha colmea de familias? O balance da colmea será positivo, ou negativo, segundo predominen os prudentes ou os necios; algo así como naquela parábola das virxes necias e das prudentes. Disto séguese que na colmea humana, a maiores, a maiores das obreiras e dos abázcaros, hai, pode haber, un terceiro: ¡As avespas! As avespas, principalmente no outono, que é cando as obreiras teñen feito, acumulado, o seu traballo, séxase, o mel, elaborado o mel, tentan internarse nas colmeas, auto invitándose, auto promovéndose, para así dedicarse ao roubo do produto, ao seu traslado.

As avespas prefiren roubar a traballar

As pobres obreiras, que nin que estivesen sindicadas, tratan de defenderse atrancando a porta da colmea con barricadas e loitas, na mesma entrada, pero non sempre o conseguen. ¿Acaso para transportar a outra colmea, para a propia dos…, especuladores? ¡Exactamente, que ata ten un bo nome, para mellor disimular! Daquela, ¿non se parecen á cova de Alí Babá? ¡Si, e non, pois as das avespas non son ningún antro, senón uns países boiantes, con ceras de papel, con boas reservas, ben equipados, que por algo lles chaman, e son, Paraísos Fiscais!

Supoño que non faltará quen me censure por abrirlles estas ventás aos meus nenos, que poden asustarse coa ferfenza da rúa, ou coller un arrefrío. Son doutro parecer: As vacinas producen reaccións, pero sempre serán máis leves cá enfermidade específica, cá abortada ou atenuada. O neno ten que ir abrindo os ollos, aprendendo de todo, desde o mesmísimo berce, que nesta vida a gama de cores é infinita, pois os básicos, ao mesturarse, producen matices, e non é igual, poño por caso, un gris claro que un gris escuro. Non chega con ensinarlles a ler a letra grande, a bonita dos contratos, pois neste mundo das avespas tamén existe a letra miúda, ¡miúda pero, picuda! As avespas son, igualmente, himenópteros; iso, si; pero as abellas liban nas flores, vanas buscar, emigran a onde as haxa, mentres as avespas liban, tentan libar, xeralmente, no feito, no almacén outonal, no elaborado.

Perdoa meniño / meniña, as molestias destas vacinas, que volas aplico polo voso ben. Tede presente que, Errando corrígitu érror!  Errando corríxese o erro, pois cos error aprendemos a corrixilos, a prevelos, así que, nada máis fraterno que a transmisión xenerosa das experiencias: Eu caín no erro, ¡nos erros!, así que mal avó, mal pai, ou mal irmán, serei, se non fago os posibles para inmunizarte, polo menos dos males xa experimentados, xa padecidos, sexa en cabeza propia ou allea!

-.-

A relación, a afectividade, avós-netos, netos-avós, moito arrefriou co arrefriamento, coa desaparición, das lareiras; ¡afellas que si! Só os vellos podemos lembrar aquel encolamento, aqueles arrolos, das crianzas. Comezaba ás poucas semanas, mentres a nai atendía ao pote do caldo, e tras do pote, ao demais.

-Téñame coidado de que non se lle descolgue a cabeciña…

-¡E non hei ter, muller, que ben ves que lle paso o brazo por tras da caluga; non lle ensines a facer fillos, nin a facelos nin a encolalos, ao teu pai/á túa nai!

Coas económicas, tamén chamadas bilbaínas, todos en fila tras do mármore, así que, como non se pousase a criatura enriba, tal que unha cunca de cachelos con leite! Pola mesma época, os rapaces volveron a emigrar, primeiro a América, e despois cataron Europa, a onde foron para…, para aprender a falar o que nin seus pais entendían, e de paso, traer auto, ¡o mellor que “haiga”! As crías foron a menos, polo menos as nadas no país; en canto ás outras, a saber quen lles axudou a crialas! Regresaron de maiores, estudados, así que, colocáronse! Tivo que vir unha crise socioeconómica para devolverlles aquel rol aos anciáns, pero agora, casados ou arrexuntados, e case sempre esparexidos, iso de ve-las criaturas, ¡unha vez á semana, e non sempre! Para máis inri, están os divorciados, e tamén os colocados, que utilizan as garderías pola ausencia, ou polo impedimento, dos avós. No meu tempo só se xebraban as ovellas das cabras, e para iso, non sempre!

-.-

Miña criatura bendita, bendita criatura, que ollas para as miñas gafas coidando que non son un ser natural, ou que así me disfrazo: Pois non hai tal, xa que, se as utilizo a tal momento, é para verte mellor. Tanto me fixo en ti, nos teus ollos nítidos, sen asomo de lagañas, que ben quixese pasar ao traveso deles para coñecer o teu interior, que coñecementos trouxeches contigo, pois eu, con respecto aos meus, esquecinos, descantiá! Así foi, pero aínda así abundo na crenza de que aló dentro, no seo materno, a intelixencia xa ten estímulos, recibe información. ¿Cal, e como? ¡Xa che digo que non me lembro diso, pero si que son consciente de que a houbo, de que a tiven, de que a temos todos; nun grado meirande ou máis reducido, pero, todos! Iso xa foi, xa o tes recibido, ti tamén, así que, sexamos prácticos e veñamos ao presente.

Se fose posible a telepatía, ¡que igual o é posto que as almas son de natureza idéntica, máxime na familia, así que non vexo imposibles certas comunicacións!, a tal momento faríate partícipe, para que vaias aprendendo a matinar, dunha matinación que se me ocorreu ao preocuparme polo teu porvir. É a seguinte: Ao xerarnos, xerouse, aplicouse en nós a lei L.C.I, que, posta en galego, na nosa lingua familiar, ¡as outras non son malas pero son prestadas, engadidas!, vén a significar que na nosa natureza, no noso ser, rexerá a Lei das Circunstancias Inmutables. ¿Inmutables? ¡Si, así é! Son inmutables porque nada, ninguén, as pode modificar: De ocasionadas, aí están, cos seus efectos, coas súas consecuencias! ¿Ti elixiches, optaches polo sexo co que viñeches a este mundo? ¡Aí tes a primeira das circunstancias: foiche imposta por un comportamento alleo, aquel dos gametos de teus pais!

A partires daquel intre estiveches, ¡estamos!, mergullados nun piago de circunstancias consecutivas, tan consecutivas coma esas olas do mar que baten na costa; tanto, que son capaces de tornar en area as rochas dos cantís.

Noto, percibo, no teu ricto escéptico, unha expresión que parece dicirme que isto non é posible, que é contraditorio coa real existencia do libre albedrío… Si, e non: Deus, para facernos libres, e por ende, responsables, lexislou un Decreto Sacrosanto que, para definilo cunha imaxe que che sexa comprensible, voucho expresar coa dos remos dunha barca: as olas están aí, e bandean a nave, impúlsana, mais para iso, para dominalas, para domalas, están os remeiros. ¿Que fan os remeiros? ¡Comprendo, comprendo, que aínda non te levamos á praia de Riazor! Meu neno/miña nena, os remeiros, e tamén os nadadores, baten nas olas cos seus brazos, con esas palas ás que chaman remos, tal, tanto, e con tanto brío, que, se ben non desaparecen as olas, fan que a lanchiña sobrenade, non envorque, e vaia máis ou menos na dirección elixida, na que consideren óptima.

¿Veste de remeiro, de nadador; agora, si? A ese manexo dos vaivéns da vida voulle chamar…, voulle chamar…, ¡xa o teño: Decreto Volitivo, séxase, D.V.! O Decreto Volitivo é unha facultade concedida polo Creador, se non en exclusiva, si que case, ao Homo sapiens, ca cal, nas múltiples e sucesivas encrucilladas da vida, neses nós das circunstancias, o sabio, o pensador, vai elixindo ramais, atallos, entre os camiños bos e malos. ¿Que non sabemos, polo menos en certas ocasións, nalgunha desas encrucilladas, a onde nos levará o elixido? ¡Si, é certo, pero trátase dun risco que só o refusan os covardes! O que cómpre é levar connosco, sempre, unha bagaxe mental, cultivada, boas intencións e grandes coñecementos, pois con esta equipaxe malo será que desemboquemos nun abismo. ¿Enténdelo agora, meu rei/miña raíña? ¡Mira que cho di un republicano, así que, se non vise en ti unha promesa de bondade, maldito se este tratamento che daba!

-.-

Meu neno/miña nena, veño de falarche do futuro, pero coido que tamén che picará a curiosidade de coñecer o pretérito, polo menos ese pretérito inmediato ao que vimos chamando Século XX. ¿Non si? Daquela ti pos as orellas, e eu, nelas, nas miñas, estes audífonos, en galego audiófonos, verba que acepto con desagrado polo mal que soa nun aparello inventado para soar ben, para soar do mellor. ¡Que se lle vai facer: cousa da RAG, que a rexen moitos daqueles que non naceron, que non se criaron, oíndo falar galego!

¿Para que son os audífonos? ¡Aos meus anos, para oír mellor o que sería preferible non escoitar: radios, teles, conversas dos amigos, indignados os máis deles! Só serven para unha cousa: para tomar conciencia, para espertala, de que vos deixamos un mundo escangallado; sen guerras de tiros, iso si, pero con guerras intestinas, de veciñanza, que logo son peores cás outras, pois naquelas o que morría descansaba. Nestas, nas sociais de hoxe en día, non se morre de metralla, pero si de noxo, de noxo ou de fame, que ata non sei cales mortes son peores!

Aquelas nais do XIX, pero tamén as de comezos do XX, delegaban, ¡moitas, demasiadas!, na vaca marela para aleitar aos seus fillos, e, de pura necesidade, de impura máis ben, íanse para Madrid…, ¡de amas de cría! ¡Que forza tiña, daquela, e agora tamén, esa Corte á que lle poñían, e seguimos, un “C” maiúsculo; nin que tivese imán para que así polarizase! Os de aquí, desnutridos; e os madrileños, peidando, nutridos de máis, que así se criaban de tripudos, vulgo, centralistas! Pero aínda foi peor o caso daquel neno do Palacio Real, un tal Afonso, de mal nome XIII, que non só naceu hemofílico senón tísico, e para curar a súa febleza, ou iso dicían, de hemofílico pasárono a hematófago, que o criaron, que o curaron, con biberóns de sangue dos rapaces, cando “rapaces”, o que se di rapaces, eran eles, aqueles devoradores do sangue infantil. Se así foi, e aínda que así fose, que Deu-lo teña nun baño de sangue, en calquera dos Ceos, pois o inferno non se lle desexa a ninguén, por sambesuga que sexa, que fose!

Aquilo, aquel drama, aínda tiña outra consecuencia: Que ao regreso, as nais atopábanse cun pai desesperado por selo…, outra vez! ¡Estes animais de dúas patas, que non teñen, que non temos, emenda, que así se dicía, falando mal e pronto, daquela, para referirse a un certo instinto, ese que compartimos cos outros animais! Coa mesma, billete de tren, ¡aquel tren de carbón!, para a seguinte viaxe das nosas leiteiras. Selo, ser abundantes, ¿era un privilexio da nosa raza? ¡Non; da nosa, non, pero da madrileña, si!

Estaraste preguntando, meu neno/miña nena, que facían os pais daquela, acaso tombados debaixo dun carballo? No inverno, si, que se agochaban, mesmo de xeonllos, para recoller as landras coas que cebar…, cochos, xamóns para os irmáns caciques, para os irmáns dos porcos, e por ende, tamén porcos! No verán, fouciño, afiado con aquelas pedras de Parga, e, ¡a segar, por Castela adiante, nesa Castela capital Madrid, ese Madrid dos capitais, das pesetas, tantas que alí fabricaban, daquela, concretamente na Real Fábrica de la Moneda y Timbre, aínda que poucas chegaban á nosa Galicia…, acaso por culpa da distancia; moitos intermediarios, demasiados!

Non chores, meu neno/miña nena, que non che vai faltar teta, pois cando seque túa nai, na aldea temos marelas amarelas; algunha, que poucas quedan, desprazadas por esas pintas, tan pintas elas que en vez de manteiga devolven auga, de tanta que beben! As rubias pacen, pero as pintas, que son máis pícaras, máis compostas, nútrense maiormente con ese penso prensado das tendas; aínda que toleen, non deixan de facelo! Por se fose pouco a teta, e coa teta o biberón da teixa, os químicos inventaron a química dos nutrientes infantís, que se non engorda aos peques, si que o fai co peto do tendeiro! ¡Todo queda na casa; se non na propia, na de enfronte!

.../...

Pasa a

CARTAS AOS NETOS

-II-