CARTAS AOS NETOS -III-

.../...

Das flores pouco che teño falado, meu rapaz/miña rapaza. ¡Tantas que temos, ata no monte abertal; tan variadas que son, que nacen, e se crían, nesta Galicia dos mil verdes!

De propósito, vou deixar ben testada esta finca, este panteón, por mor de que algún día os teus netos, os netos dos meus netos, podan caer na tentación de irse a Marte, a vivir nese planeta inédito, ¡que xa pasou algo parecido cando o noso Colón descubriu América! Daquela, de antemán, aínda que só sexa para paga-la pasaxe interplanetaria, son capaces de vender as miñas roseiras, e coas roseiras estes carballos que logo darán sombra ás miñas cinsas…, ¡estas árbores que plantei, a imitación túa, miña querida Rosalía, miña mestra, que ben me ensinaches a quererlle á terra, á terra nai, á que penso retornar! Mellor dito, ¡retornarédesme! Si, vosoutros, nunha urna cineraria...

¿Esa, posible, temible, tvenda, a quen, se todos emigran?, me estaredes preguntando. ¿A quen vai ser, aos holandeses, a eses especialistas en floricultura, que para ter tulipáns teñen que plantalos, e aquí nacen as plantas de seu, simplemente co orballo mañanceiro! Os holandeses darían un dos seus ollos por un ferrado de terra galaica! Cando me criei, nesta aldeíña, a envexa dos galegos era para aqueles que tiñan terra na Habana, aqueles presumidos que volvían con canotiers de palla e bastón de bambú, mais agora que os cubanos se afixeron a vivir do conto, a boa terra, a restante deste planeta, é a nosa, que cho digo eu!

¡Como me gustaría que vivise Prisciliano para que me ensinase a ama-la Natureza como seica el facía, que así o mataron, por adorar a obra de Deus, mentres os outros adoraban os propios ídolos…, artificiais, de terra, de barro! ¡Está visto: aquí non se pode ser poeta…, porque lles estorban aos prosaicos; a ver se no Ceo…!

-.-

Necesitamos ser queridos, ¡todos, absolutamente todos! Por iso, meu querido peque, se teus pais me propuxeran que che dese un consello, pero un só, non teño dúbidas de que a miña síntese sería a do encabezamento desta enésima misiva: ¿Queres ser querido, necesitas amor, fraternidade? ¡Daquela comeza por ser exemplar, digno/digna de ser amado/amada! Que haxa, ou non, reciprocidade, iso non será responsabilidade túa, nin sequera ante Deus, para canto máis ante os homes.

O neno que nace nun ambiente grato, quere dicirse, afectivo, ese si que vén con un pan debaixo do brazo. A fraternidade é o súmmum, a utopía perfecta, e chámolle así porque, desgraciadamente, non sempre se dá. Pouco psicólogo hai que ser para non distinguir, a simple vista, entre o neno querido, ben recibido, e aquel que nos foi imposto por unha paixón sen freo, esporádica, aloucada. ¿Que culpa teñen eles, meus pobres? ¡Culpa, ningunha; desgraza, moita!

Todo se me fai que reflexionamos pouco, menos do debido, neste dilema humano. Se nós, eu mesmo, preciso desa receptividade, dese acollemento, mal poderei exculparme da miña falta de correspondencia, de correspondencia e de participación. Comezando por ser agradecido, a seguinte, ou máis ben simultánea, é compartir a miña felicidade, contribuír a facer felices aos demais en canto me sexa dable, ou posible. Refiren que San Martiño, e así o representan nalgunha imaxe súa, tiña unha boa capa, e que non dubidou en compartila co necesitado para facerse, ambos, senllas bufandas. ¡Iso é fraternidade; outra cousa, un si pero non, sería hipocrisía, fariseísmo, demagoxia…; como queiramos chamarlle!

A miña impresión é que nos molestamos pouco en ensinarlles compañeirismo aos nenos, tanto por parte dos pais como dos profesores; máis ben lles aplicamos aquela consigna dos romanos: Do ut des; se che dou é para que me deas! Isto non é fraternidade; isto é, como moito, mercantilismo. Estamos nunha crise á que tódolos mass media, ou a maior parte deles, se empeñan en cualificar de económica; pois ben, para min, que sempre tiven afección ao coñecemento das cousas polas súas causas…, e a miña dona, que é a vosa avoíña, tamén repite que na súa Normal de Lugo, aquela dona Marcelina, profesora de Psicoloxía, casada co Director do Cárcere, que igual lle viña diso, sempre lles insistía en que lle dixesen, ou lle explicasen, o “por que de la cosa”, esta crise chegou a cancerosa porque houbo fallos metabólicos previos, gravísimos, que tamén poden lerse como individualismos espurios.

Neno/nena, o meu consello, en definitiva, é, que vos miredes no espello, con frecuencia, e non só a cara, senón, e tamén, a alma: ¿Avanza, retrocede? ¡Ser, ou non ser, que esa é a cuestión, como dixo o outro! É, aquel que se comporta como persoa, séxase, con fraternidade; os outros, os ególatras; non son, ¡non somos!, humanos. Esoutros son…, ademais de imbéciles, demoníacos!

Tiven un xefe que era máis pillo cás cobras, e sempre estaba alardeando deste lema: ¡Ser honrado é un bo negocio! Algo parecido, pero no seu caso con boa intención, era aquilo de Xesús: Os fillos das tebras son máis astutos, máis precavidos, cós da luz! No segundo dos casos foi, dixo así, para alertarnos con respecto aos fariseos e demais afíns, pero no caso do bancario era para prevernos contra os clientes sen escrúpulos, que podían ser perigosos para o Banco xa que no seu pecado levaban a penitencia; en definitiva, que só nos fiásemos dos clientes honrados, aínda que non fosen tan prósperos!

O dilema é absoluto: ou es amigo ou inimigo de teus irmáns! En canto ás consecuencias, chega con botarlle unha ollada á Historia: ¿Como acabaron os tiranos, que rastro quedou deles? Aínda que os historiadores non se paren moito en dicirnos, “o por que de la cosa”, déixase ver con só botarlle algo de imaxinación. Poñamos por caso aquel Hitler, aquel diabro dos campos de exterminio: ¿É tan difícil imaxinalo no mosteiro de Samos, co bigote afeitado e revestido de penitente beneditino? Meu neno/miña nena, o hábito non fai ao monxe: Dentro daquel hábito estaba, tiña que estar, o mesmísimo diabro, escondido tras da cruz; por fóra tería un hábito, pero, aló por dentro…? Por dentro tiña o inferno, era o mesmísimo inferno, que xa o gozaba en vida, ¡e o que lle quedaría por padecer no alén, pois unha eternidade é pouco para purgar certos pecados!

Meu neno/miña nena, non te asustes, que só cho digo para vacinarte, e as vacinas, che repito, aplícanse na infancia, que é cando son máis efectivas. Así que, un bico, e segue durmindo, a ver se mentres tanto saímos da crise, das crises!

-.-

Meu pequerrecho/miña pequerrecha, mira se serán católicos os alcaldes das nosas cidades que, de noite, acenden os farois; ¿e sabes por que, ou para que? É para que non volvamos ao paganismo de adorar a Selene! A intención pode ser boa, pero as consecuencias afectan aos casamentos, que agora só os rapaces da aldea saben a onde van cando saen de lúa de mel. Para os da cidade, Selene é unha deusa invisible.

Pero, non hai dúas; ademais da de Selene, a do San Martiño? ¡Que listos sodes, que sabidos saístes estes rapaces de hoxe en día; claro, cos televexos…, nada vos queda sen coñecer, sexa bo ou malo! Si que as hai, si que as temos, ambas ao noso alcance, pero eu recomendaríavos, para a vosa voda, a de Pol, que pilla máis cerca, mesmo cerquiña das fontes do Miño. Aquí tedes o seu altar maior. ¿Verdade que serve para un casamento de categoría?

Altar maior da igrexa de San Martiño de Lúa.

Con unha particularidade, ou máis ben, varias: Que en Pol tedes casamento e viaxe nunha soa oferta, aforrándovos os billetes do foguete espacial, que de momento son carísimos. Outra, que á Lúa selénica hai que levar flores, e aquí, na de Pol, todo é campo, todo é flor! Na do San Martiño podedes estar, e andar, a cara descuberta, mentres que na de Selene requírese un escafandro de osíxeno.

¿Que se hai colmeas, na de arriba, pola cousa do mel…? ¡Pícaro/pícara, que ben sabes que non: É un falar para facer agradable iso de viaxar cando máis se precisa descansar…, no tálamo nupcial! Aquí, e agora, xa que eses farois nola esconden, imaxinemos a de Selene, pois a outra, con coller o auto…!

Ai, lúa, lueira,

que pareces tan grande sendo pequeneira!

¡Lúa, lueira, espera por min,

non te escondas tras da luz dos farois,

que eu prefiro a túa, posto que vén do sol!

Miña lúa,

que me fas competencia:

de min din que brillo na terra,

pero ti falo no ceo!

¿Que me esperará cando vaia verte,

da man dun consorte;

todo será tan grato como din os vellos?

¡Pero se xa non se lembran de como foi aquilo,

aquel lóstrego que os subiu ao ceo!

Lúa, lueira, cascabeleira,

que só che falta ter luz propia

para ser churrusqueira!

Lúa, lueira,

que,

comparada co sol,

es unha lareira.

Meu pai chámame sol,

e miña nai tamén;

os avós, non, pois eles din,

estrela mañanceira.

¡Chámanme amencer cando xa están

no seu atardecer;

ou como antes se dicía, entre lusco e fusco,

que é a hora de ve-la lúa…,

desde que se foi o sol!

¿Deixámolo aquí, e dormes outro pouco, pois, para a túa, para a de mel, aínda non enxamearon as colmeas!

-.-

Tamén merecerei un descanso, ¿non si? Daquela botarei unha soneada, eu tamén, xa que o cativo/a cativa se quedou durmido/durmida. E coa mesma, a soñar! Tamén se soña esperto, pero non é igual. De esperto contrólanse os sonos, domínase a imaxinación, vaise e vense, fuxindo de vez en cando dos dramas cotiáns; de durmido o control é distinto: ¡non o temos, e así soñamos, deliramos, o que cadra, o que non ten amaño!

Hai quen di que os pesadelos son situacións indesexables, que nos estaban asignadas, e que as evitamos deixándolle á mente que as estirpe, que as degluta neses intres en que os pensamentos conscientes non nos atormentan. ¡Ai se fose así, pero téñome espertado ben cabreado coas situacións soñadas! Sexa como sexa, prefiro os soños controlados, tal que estes que se me veñen á imaxinación, aquí, aquí mesmo, diante do teu berce.

¿Como será o mundo polo que circule esta criatura? ¿Sairá do berce co pé dereito? ¿Que pasará, como estará o país cando teña que vivir coa suor da súa fronte? Todo pai / toda nai desexa que o seu gromo suba, avance, un chanzo máis, e outro para os netos. ¿Cumprirase? Xesús dixo: Procurade primeiro o Reino de Deus e maila súa xustiza, que todas esas cousas hánsevos dar de máis a máis, así que non vos angustiedes polo de mañá; o mañá xa traerá a súa angueira. Cada día ten abondo cos seus pesares. Afirmou tamén que, se Deus se ocupa da mantenza dos paxariños, con máis razón o fará dos homes, pero o caso é que El referíase aos honestos; estes de agora, sómolo? Cando debíamos ter vinte séculos de formación, de evolución, coa lección apresa, resulta que damos pé e ocasión para temer que fosen máis ben de retrocesión, que é igual a dicir, de mecanización, e as máquinas, xa o sabemos, non pensan; de momento, non!

Naqueles tempos un dos oficios nobres era o de pescador, que por iso Xesús promoveu uns cantos, de pescadores do lago a pescadores de homes. Os lagos de hoxe en día están medio contaminados, así que, máis que peces, as que sobreviviron foron as quenllas. ¿Quen tivo a culpa? ¡Todos, e ningún, pois agora todos andamos de guantes…, para non mancha-las mans, a estilo Pilatos! ¿Que non…? ¡Vaia se as manchamos, pois do Papa para abaixo poucos se libran de luxar as mans, con luvas ou sen elas, neste materialismo, nestas feces que fomos elaborando entre todos, ou, polo menos, entre moitos!

É aterrador, abraiante, deixarlles aos nenos, ¡inocentes criaturas!, un mundo corrompido, e por tanto, corruptor. ¿Que podemos facer? Como primeira medida, rezar; e despois, obrar. Si, obrar, arar, pero en sentido contrario a como o fixemos de aquí para atrás. Daquela estamos a tempo; aínda podemos salvarnos, e con iso, salvalos, salvar as xeracións por nós xeradas? ¡Si que o estamos, pero sen descoidarnos, sen volver a vista atrás, senón escudriñando a verdade, e coa verdade, a bondade; poñéndoas en práctica; temos a cartilla, pero fáltanos o cumprimento dela! Xa sabemos o que lle pasou á muller de Lot, que se volveu estatua de sal por mirar para atrás. Que leve o demo a Somorra e a Gomorra, aqueles muladares; diante da cruz está Cristo, está a Cidade de Deus, esa perfección da que nos falou San Agustín, aquel pecador arrepentido.

Que si, Agostiño, que xa temos guía para non extraviarnos no camiño: ¡Catro evanxeos, catro; catro guías ben documentadas; catro testemuñas infalibles; as mesmas que te guiaron a ti! Daquela, a marchar: de fronte, ar!

-.-

Cariño, cando volvemos ao país das papoulas? Estiven matinando propoñerlles a teus pais outra excursión de montaña, pero esta sería priscilianista, séxase a un dos templos da natureza, para min o máis sacro deste país: Meira! Mera, Meira, Merar, é a mesma cousa: unha zona, unha terra, con néboas baixas, espesas, miúdas e moi húmidas, que resultan do namoramento, da conxuga da auga coa terra. ¡Por algo nace en Meira, na súa serra, o río dos ríos, ese río meu, noso, que mana na Gallaecia Norte para desembocar, para morrer fronteirizo coa Gallaecia Sur; todo un símbolo, ou máis cá iso!

¡Aceptaron! E non só aceptaron, senón que decidiron levar o teu carricoche, esa sela nova, para asentarte nela ao saír do auto. Eu prefería subirte á serra, ao máis alto dela, na sela dun cabalo, que os ten, e ben guapos, o Cazoleiro de Meira, nesa casa de Turismo Rural onde temos comido algunha vez, pero todo se andará, gradualmente, pois, tras do hoxe vén o mañá; de momento estou conforme con terte máis cerca do chan.

¿Que; é, ou non é, un altar, un altar cun rosario de aras pétreas, xigantescas, ao que os prosaicos, eses prosaicos que se dan de científicos, chaman, morena, morena glaciar? ¡Os glaciares, os fríos, son eles! En canto aos veciños de Meira, eses paisanos, eses serráns que dubidan entre ofrendar no seu mosteiro cisterciense ou nas aras do Miño, á súa morena dinlle, Pedregal da Irimia.

Pero aínda temos un terceiro, un grupo romántico, que eses si que coñecen a historia verdadeira: Cando viñeron os cistercienses, para fundar o seu mosteiro roubáronlles aos veciños media serra de Meira, que incluso tapiaron unha porción grandísima, a de mellor cultivo, coñecida hoxe como, A cerca de Figueroa. Esta serra, toda, antigamente era propiedade dunha confraría de meigas, que gozaban coas súas meiras, utilizadas como velos nupciais nos seus aquelarres orxiásticos. A chegada dos frades, nun principio, resultoulles grata, cansas que estaban de brincar co diabro, un aburrido, que sempre o facía en forma de castrón infernal, que era algo así como botarlles o burro ás cabras, pero leváronse unha decepción ao comprobar que os frades eran castos, e tiraban de hisopo, con auga bendita, para anular as tentacións. Entre isto, e aquela apropiación das mellores terras, imaxínate!

O diabro, que, de celoso, non as tiña todas consigo, propúxolles unha vinganza que fose definitiva: reunir tódalas rochas grandes, as monstruosas, da serra de Meira, facendo con elas unha rea, para que, lanzada a primeira, tras dela lles quedase a seguinte; algo así como atacar unha fortaleza a cantazos!

Recolleron as pedras, aliñáronas, e a continuación puxéronse axexantes en espera de que os cistercienses subisen á serra en persecución dos raposos… ¡Ah, perdoa, que aínda non che expliquei aquilo dos golpes, así que teño que facer unha paréntese!

Os zorros, tamén chamados golpes porque atacan ao galope, tirándose coma quen dá un golpe, sobre da vítima, eran amigos daquelas zorras, que tamén lles chamaban así ás meigas en varios puntos de Galicia, así que lles propuxeron baixar ás pitas ao convento, ¡que ata tiñan capóns, séxase, galos capados, cousa propia dos frades!, e que, cando saísen os cistercienses tras deles, retrocedesen cara á Irimia, que así os frades poríanse a tiro, para lanzarlles daquela os cantazos. A cousa comezou ben, pero nisto que o diabro abandonou ás meigas, dimitiu da súa capitanía, porque aqueles relixiosos estaban subindo coa cruz alzada! As meigas, suponse que co medo que lles entrou ao verse desprotexidas, mexáronse por si mesmas…, como facías ti no barrelo, de pequerrechín / de pequerrechiña, pero elas fixérono de pé, mentres agardaban que se lles achegasen os frades. Nisto, os cistercienses decatáronse de que as augas do Miño baixaban marelas, marelas e cheirentas, así que o Prior ordenou retirada: -¡Media  volta, ar, que nos avisa o río de que aí arriba están mexando esas bruxas, e deben ser moitas, tal e como baixan as augas…!

A orde cumpriuse, e a batalla frustrouse, co cal as meigas, decepcionadas do diabro, e tamén asustadas co encastelamento dos frades na fortaleza do seu convento, fóronse para o Campo do Oso, aí adiante, na Pastoriza. Hai quen di que as foron comendo os osos, unha por unha, e que seguidamente morreron os osos, eles tamén, intoxicados! Algo diso debeu pasar pois as pedras aquí quedaron, e no Campo do Oso, actualmente, só hai eguas e cabalos, que por iso se celebra alí, anualmente, un curro dos máis famosos. ¡De meigas, nesta contorna, nin se fala!

Confeso, e por tanto, escribo, que quedei decepcionado pois, mesmo ao rematar a miña historia, a nosa criatura quedouse durmida, supoño que de aburrimento, que non lle debeu gustar, ou foi que se asustou, así que a recollemos para o auto, envolta na súa mantiña, que mesmo tremía, non sei se co medo ou con frío daquela mañá serrá, meirega. O peor aínda foi que alí no comedor, na sobremesa, amoláronme o pracer da dixestión os meus fillos, que me censuraron isto de contar historias antigas aos nenos. “Para outra vez, tráeslle un iPad, que os hai con historietas máis modernas, máis…, imaxinativas!” Aquí me tedes, vencido por estes aparellos terroríficos, eles si, do século XXI. ¡Que razón tiña aquel que dixo que, “os tempos avanzaban que é unha barbaridade”; iso, unha barbaridade!

-.-

Co neno da man, polos Cantóns adiante, tomándolle o pulso á cidade: -Meu neno/miña nena, isto é o que logramos desde que deixamos de sachar no horto! Fíxate ben, que algún día, se vivo, preguntareiche a lección, quererei saber que opinas deste mundo urbano, do actual; de momento, escoita, olla e cala, que agora tócalle ao avó expresarse!

En cousa de medio século, aqueles que plantaban, que plantabamos, repoliños levados de Betanzos, pasámoslle diante á Cidade dos Cabaleiros, e coa mesma opinan, opinamos, que Betanzos descendeu de horta a eucaliptal, mentres aquí, na Herculina, ata temos Palacio de la Ópera, que non é unha cousa calquera! ¿Daquela, avanzamos, retrocedemos? ¡Como dixo Einstein, todo é relativo!

Olla para eses rapaces que pasan, eses do calzón caído; sonche netos daqueles avós que se rían de Cantinflas! Con eles, soltando tacos, aínda máis gordos cós dos rapaces, van unhas rapazas vestidas cuns traxes de baño tan abertos, tan escotados, que pouco lles falta para que lles dea o sol no embigo; miñas pobres, tan pobres son, ou por tales as teño, que, a falta de papel, e niso tanto elas coma eles, fan os apuntes do colexio nos brazos e nas pernas; ata debe ser que teñen pouca memoria, que non borran esas chuletas; ¡ou é que non as dan borrado, de tanta tinta como lles meteron! Tamén che son netas, que cho digo eu, que coñecín ás súas avoas, aquelas “Catarinas” que se bañaban diante do balneario de Dorrego, cunhas saias tan longas que as tiñan que subir ata os xeonllos para non mollalas…, na marea baixa!

Con isto que che estou dicindo, meu neno/miña nena, se estiveses algo máis adiantado/adiantada, na fala, seguro que contestarías: -¡Ai, avó, que vello debes ser para que te lembres deses arcaísmos! Eu responderíache: -Sigue observando, que esta película dos Cantóns coruñeses é de longa metraxe. Aí tes esa muller que vai cara ao hotel… ¡Tira dunha maleta con rodas, e mais non lle dá vergoña! Mira, ho, para vergoña a que pasei eu cando cheguei a Madrid, no corenta e oito, cunha maleta de talas de madeira, ao lombo, cinchada co coiro dunha reata vella. Daquela iso era o normal, que o facían todos…; quero dicir, os homes, pois as mulleres ían do brazo deles, a corpo xentil, pero como eu ía dunha aldeíña remota, todo se me facía que se ían rir do paletiño, ¡paletiño e galego, galego e paletiño, que se consideraban sinónimos! Por iso botei a correr desde a mesmísima estación, subindo á Praza de España, e despois ata a Telefónica, para baixar con igual velocidade, ou con máis aínda, ata o Banco de España, onde meu tío Lombardero era Conserxe… ¡Olla que dixen, do Banco de España, un templo grandísimo, onde eu tomaría o sol, nostálxico da miña aldeíña, que estaba dedicado a unha deusa, á Peseta! As de ouro estaban, ¡daquela!, aló abaixo, no soto, de par da canalización subterránea do “Arroyo Abroñigal”.

Meu amor, non te estraña o que estamos vendo, vendo e oíndo? ¡Ai, ho, que naciches sabendo, sabendo e vendo, coa de fenómenos urbanísticos que nos rodean! ¡Mira, mira, outra: un rapazolo, ese das pernas longas, parando un taxi! E eu, co que tiña que andar, a pé, cargado con aquel saco grandísimo das zocas, que avultaba máis que un taxi, dúas horas de bo camiñar, cando no lombo dereito, cando no esquerdo, e a bo paso porque quería chegar á feira de Castroverde, ao comezo dela, que se esgotaban as pedras, as do medio, que eran nas que mellor se vendía. Aos poucos chegaba Casiano, que era o Garda Municipal, para cobrarme a peseta do asentamento, cando aínda non vendera a primeira das zocas, que ben me dicían os clientes que onde eu pedía tres reás, o Pintor de Luaces vendíaas por dous! -Señor / señora, pero as miñas están mellor feitas, tinguidas co fume do candil, e repenicadas con primor! -Xa o vexo, xa, -respondían, -pero un real é un real, que máis non me dan por unha ducia de ovos! Agora, miña criatura, neste, no XXI, nin hai reás, nin hai zocas, e tampouco se anelan as cochas da cría, que llelo facían para que non fozasen na corte; agora, e iso que non están na Corte senón no cortello, tanto as rapazas coma os rapaces anélanse no nariz, nas cellas, na lingua…, e se cadra tamén no que non se lles ve, aínda que non estean de cría!

Neste Banco…, si, neste, aquí no Cantón, que para sentarse hai poucos, pero o que é dos outros, dos da caixa forte…, que xa se ven desde a porta! Neste Banco, digo, no de enfronte nosa, acaba de entrar un home cunha carteirola chea de papeis, que se lle vían por fóra, pero, meu neno/miña nena, atende…, que xa sae! Oes, e non leva carteira, nin chea nin baleira! Seguro que o mandaron en busca de fiadores…, mentres lle estudan o crédito! Gustaríame agardar aquí, para comprobar o que tarda en volver, e de paso, para ver se trae máis de seis avalistas, que é o usual, pero este maldito reloxo…; corre máis que un cabalo desbocado, e vainos gruñir a túa coidadora, que xa terá preparado o teu almorzo!

Antes de irnos: Olla para o porto, aos transatlánticos, que se están baixando os turistas. Como non sabemos a súa nacionalidade, despidámonos deles, así, en varios idiomas:

Adeus, amigos portugueses; Sayonara, aos árabes; Arrivederci, por se hai italianos; Au revoir aos franceses; Auf Wiedersehen, que igual hai entre eles algún alemán, agora que espían a nosa economía. ¡Uih, que me quedaban os gringos, que eses están en todas partes, e máxime desde que lles consentimos esas bases militares: Adeus, tío Sam, vaite con vento fresco, bye, bye!

-.-

¡Ata nisto nos deu exemplo, que non se saltou ningunha lección!

Meu sol: Xa estas bautizado / bautizada, así que o paso seguinte é a confirmación, que cha dará un bispo, ou un delegado seu, pero eu, teu avó, exercendo como Apóstolo Segrar, algo che debo anticipar. Se soubeses ler, encantaríame regalarche a Biblia da Editorial Sept, a primeira das galegas, pero, no ínterim, vouche facer un anticipo léndoche alí onde trata da misión dos discípulos, sendo así que o somos todos, tódolos bautizados.

Teño onde escoller pois recóllena os catro evanxelistas, que non se lle esqueceu a ningún, pero quedaríame, para sintetizar, e á vez, concretar, en Mateo 28, 18, onde expón a orde terminante: “Xesús, achegándose, díxolles: -Déuseme todo poder no Ceo e mais na terra. Ide, pois, e facede discípulos meus a tódolos pobos, bautizándoos no nome do Pai, e do Fillo, e do Espírito Santo; ensinándolles a gardar canto vos mandei. Asegúrovos que eu estarei sempre convosco ata a fin do mundo”. ¡Misión universal, divina! De primeiras, aos seus discípulos, xaora, pois foron, tiñan que ser, como oíntes das súas clases, os legatarios directos, e despois deles, ao traveso deles, a toda a humanidade. Así que, meu neno / miña nena, deste compromiso, por fortuna, por herdanza, non te libras. ¡Tes que ser predicador / predicadora, transmisor / transmisora, da palabra divina! Predicadores sacramentais, séxase, de plenos poderes, o que se di presbíteros, son os sacerdotes, por suposto que si, pero, sacramentos á parte, no resto da función somos iguais cá eles: ¡Discípulos do Mestre, do Grande, do Único, e por tanto, delegados da súa escola, do seu ensino!

Se algo lles censuro aos cregos preconciliares é, máis que nada, o seu temor a que lésemos a Biblia os segrares; pero tamén o fago dun xeito relativo xa que viñan escarmentados daquelas interpretacións desviacionistas que se fixeron en tempos de baixa cultura popular. Cando aquel don Julio, sacerdote da igrexa de San Lorenzo, de Gijón, e profesor do Instituto, nos puxo como texto da sinatura ler os Evanxeos, a min, e coido que non sería o único, abríuseme a ventá do Ceo, e xa puiden ver alén das rutinas litúrxicas. Meu querido don Julio, agora, desde a túa cátedra celestial, atende, faime o favor de atender, estes pregos do teu, sempre, alumno, e lévame de man, ensíname a ensinarlles aos netos, dun xeito parecido a como o fixeches ti naquelas clases maxistrais, sinxelas, atentas, amenas incluso, e iso que eran nocturnas, cos alumnos cansados das súas tarefas cotiáns, profesionais, ¡ou precisamente por iso!

Querido neno / querida nena, ir ás fontes, pero á fonte limpa, a unha Biblia ben traducida e ben interpretada, non é protestantismo senón catolicidade, acollemento rigoroso ao rabaño, aos consellos do Bo Pastor. Se no rabaño observades desviacións, a vosa obriga é contribuír para que os descarreirados volvan ao curro, pois esas desviacións son terribles, inconmensurables; póñennos de cara, neses illamentos, na boca do lobo. Se vedes unha ovella perdida, desorientada, extraviada, facede por devolvela ao rabaño, que iso é pastoreo, iso é evanxelizar. Os descoidos dos pastores, os seus despistes, os seus egoísmos, a súa soberbia, como ben se viu ao longo da Historia, trouxéronlle grandes males, grandes desviacións, ao cristianismo; e nalgún caso, as reaccións incontroladas, ou esaxeradas, dos escandalizados, en vez de operar como correctoras funcionaron como corruptoras, como disolventes; así que, meu cariño, prudencia; en todo, pero en cuestións relixiosas, máis, moito máis.

Aínda que volo teño dito, non sobra unha enésima intervención, unha reiteración: Se non fose polas caídas, polos bandazos da clase reitora, a tal momento o cristianismo, o puro, o auténtico, xa sería a relixión universal, a única seguida e practicada por tódalas persoas, por tódalas razas.

¿Decatádesvos da responsabilidade que se contrae no bautizo, co bautizo? ¡Está a dos padriños, pero tamén a dos neófitos, pois desde aquel intre quedamos obrigados, ¡a Deus grazas!, a ser, nós tamén, tamén nós, padriños das sucesivas xeracións; luz, farol, bandeira e báculo, para os demais, que iso é, en definitiva, a universalidade que nos encomendou o Mestre, o Salvador, que non morreu só, e para, os galileos, senón con carácter universal. Daquela, neste “universo”, estou eu, pero vosoutros, tamén! Persignádevos cada mañá, iso si, ante todo, para que no voso calvario o cireneo sexa o propio Xesús, que nunca lle falta a quen de corazón o invoca, e coas súas verbas na boca axudaredes a leva-la cruz do voso próximo, que en definitiva iso é cristianizar! ¿Parécevos pouco honor? ¡Cada un é Papa de si mesmo, e o de Roma, tamén, pero, compartido!

-.-

Apagar o lume, apaga-los incendios, é máis difícil que acendelos. Vén isto a conto, meus rapaces, da contemplación, que pronto vos resultará sensible, de que vivimos nun mundo globalizado, competitivo, que xa comeza a evidenciarse no colexio, nese concurso cotián de notas e de cualificacións. O xoio do global, que polo demais ata sería bo, estimulante, é a calumnia, que sempre a houbo, que por algo dicían na Idade Media, Calumnia, que algo queda! Pero hoxe en día resulta estimulada ao darlle a volta ao vello aforismo dos gregos, aquilo de que, O fin non xustifica os medios. ¿Démoslle a volta? ¡Polas trazas, si; lamentablemente; e precisaremos adoutrinar moito, amansar moito, para que estes bois volvan ao rego!

Falando de estoicos, falando de gregos, tamén vos recomendo a Epicteto de Frigia, que dicía, e se o dicía é que o pensaba pois os estoicos se non eran virtuosos a iso tendían: A verdade trunfa por si mesma, pero a mentira precisa de complicidade. A análise é doada, doada e actual: Non chega con non mentir, temos que refugar toda complicidade co mentireiro, co calumniador. Isto non quere dicir que os abandonemos, senón que lles axudemos a retractarse. Ben o entendía André Malraux ao dicir que o difícil non é estar cos amigos cando teñen razón, senón cando se equivocan, pois é daquela cando máis útiles lles son os nosos servizos, para axudarlles a corrixir, a levantarse!

Rubén Darío, outro sensible, expresouno así:

Puede una gota de lodo
sobre un diamante caer;
puede también de este modo
su fulgor oscurecer;
pero aunque el diamante todo
se encuentre de fango lleno,
el valor que lo hace bueno
no perderá ni un instante,
y ha de ser siempre diamante
por más que lo manche el cieno.

¿Vedes que hai moito que, e de quen, aprender, con tal de que esteamos dispostos á reflexión? A reflexión, o reflexo …,¡que xa volo teño dito!, consiste en mirarse, en remirarse, por dentro; iso si, despois de lava-la conciencia, que non todas, nin sempre, o están, porque se ensucian doadamente coa contaminación ambiental!

-.-

Levamos falado moito, ou polo menos algo, do Ceo e da terra, do divino e do humano, pero aínda non lle dedicamos un capítulo completo ao mundo animal, tanto que lle debemos, eu polo menos, que non son vexetariano!

¿Sabedes que houbo rinocerontes en Galicia, e que se atoparon restos óseos en Castroverde, na Cova da Valiña? ¡Pois si, pero non os busquedes no museo local, que aínda está sen facer! Hai cotos de caza, golpes, lobos, xabarís e corzos, entre eles os que me comen as mazás, pero o que é museos, nada, que todo se gasta en balas!

Servidor, diante da Cova da Valiña, largándolles un “rollo” aos meus colegas da

Asociación de Amigos do Patrimonio de Castroverde.

Dos recordos da miña crianza direiche que nada me impresionaba tanto coma aquelas traxedias da matanza domiciliaria. Era necesaria, xa o sei; tanto coma o pan de cada día; tanto, que despois da malla, nin touciño quedaba, e xa non digamos os xamóns, que nunca faltaba un larpeiro, unha obriga, un cacique, a quen regalarllos. Ben podes figurarte, meu neno / miña nena, a ledicia que me deu ler nos diarios que se inventou un anestésico para que non sufra o animal. Despois disto, así retratado, sobra dicirche cal é o meu criterio sobre corridas de touros: ¿Matalos gozando? ¡Iso é o colmo da animalada, pois, outro tanto, nin eles o fan!

O gato era necesario nas casas, nas do rural, porque chegaban a onde o raticida non entraba; con iso e con todo, eu agradecido non lles estaba, porque sempre me molestaron, por desagradecidos: papaban o leite, ¡e non era do que sobraba! Por veces antes de quitarlle a nata, a grandes sorbos, acelerados, batuxando coa lingua no prato; despois diso íanse da cociña sen dicir nada, que nin as grazas nos daban con un simple maiado; ¡ben que o daban se, por accidente, lles pisabas o rabo!

Cadeliños nunca tivemos, que pouco ou nada había que gardar; en canto ás vacas, ou ás ovellas, chegaba eu para tornalas; porén, o can do veciño, aquel de Brais, cando viña pola nosa porta a saudarnos, e lle daba un codeliño de pan, do sobrante, duro de tres semanas, ¡ou máis!, despois de papalo bicaba a man dadora, de agradecido que estaba, de amigo que se mostraba. O pobre morreu da rabia, que daquela, vacina non había, atado cunha lea a un dos tornarratos, na friaxe do hórreo, e nin alí se calmaba. Enterrouno Brais no souto da Regueira, debaixo, ao pé, dunha castiñeira que daba boas castañas; eu sempre o atribuín a un milagre do can, polo agradecido que era, así que, cando pasaba soutando, tamén o facía rezando polo Sultán, seguro de que Deus ten un alén para os animais agradecidos, que igual o merecen, tanto ou máis, que algún dos humanos.

Cabras na casa nunca houbo, que dicía meu padriño que para leite xa se criaban xatas, e que non estaba disposto a comerlles as verzas aos veciños, que iso facían as cabras deles cando pasaban por diante do noso horteiro. As ovellas eran mansiñas, e tamén agradecidas, que ben se lles vía o gozosas que se poñían despoxadas da súa lá…, acaso sabendo que acabaría, de fiada, abrigándome os pés. Eu, encima diso, naquel barrelo, mexando as pelicas dos seus fillos, sacrificados para a festa patronal!

Moitos ovos levo comido, que así dicía meu padriño, facendo de augur gratuíto, que se cría do que se come; pero iso é un chiste de mal gusto. A quen lle collín xenreira foi ao galo, máis ben polo que madrugaba, aínda que algo tamén por aquelas “sentenzas” de meu pai, nas “corridas” de Carnaval, que lles botaba aos galos a culpa de tódolos males. ¡Eu, daquela, non capiscaba que o facía así, colléndoos de vítima propiciatoria, porque…, quen se atrevía a falar mal do Goberno Ditatorial; quen, nin sequera meu pai, co valente que era, e co cabreado que estaba polas noites que lle fixeran pasar, escondido, durmindo nunha pedreira!

Precisamente no que foi pedreira asentei o voso refuxio,

evocando, rendendo homenaxe, desta maneira,

ao voso bisavó,

que aquí se salvou durmindo nunha manta,

nunha trapeira,

entre sapos, lagartos e pinchorras,

pero máis sapos, máis lagartos e máis pinchorras

eran aqueles falanxistas que o buscaban!

 Do que estou arrepentido é de andar aos niños dos paxariños, pois pitas había, medio cento en cada casa, pero o que é paxariños, poucos, que non os deixabamos criar, coa falta que facían para cantar, para os males espantar. Oíra dicir: Cuando los pájaros cantan, las nubes se levantan…!, pero dicíano en castelán, e na miña casa así só se falaba…, cando viñan os madrileños!

Á curuxa tívenlle rabia, por anos, pois cantaba mal, e para iso escondida no oco das árbores, das vellas; pero agora comprendo que igual non o facía por mal, senón para que non lle tirásemos pedras…, polo seu lagrimexar!

Meu neno / miña nena, quédame moito sen contar, que aínda non che dixen que daquela recomendábase contar ovellas para o sono conciliar. ¡Un erro, pois non hai mellor sedante có dunha conciencia tranquila, e de nenos témola todos! ¿Todos? ¡No caso do gato, gardo algunhas dúbidas!

.../...

Pasa a

CARTAS AOS NETOS

-IV-