sábado, 5 de julio de 2008

CONVIRTAMOS AS BÁGOAS EN PERLAS -I-

CONVIRTAMOS AS BÁGOAS
EN PERLAS



Xosé María Gómez Vilabella

   
Temos o Camiño de Santiago sinalado con cunchas ostreiras, -por certo que algunhas puxéronas ao revés, así que sinalan o camiño de volta, e non o de ida-,  pero aínda así non caemos na conta da utilidade que teñen as nosas bágoas..., se sabemos, e queremos, aproveitalas!


Desorientacións corrixidas coa frecha

¿Cal é a orixe, a motivación, das perlas? ¡Sempre, invariable e inevitablemente, unha dor, unha intromisión, algo estraño e indesexable que se presenta, que entra e se queda, no interior da ostra, tal que un parasito ou un gran de area! ¡Aí o tedes: que non hai mal que por ben non veña!
¡Ai perliñas, perlas, que desapercibida nos pasa a vosa nacenza! Descubrino en Palma de Mallorca, no noso paraíso das perlas, que non só Colón foi un descubridor. ¡Todos o somos no noso deambular cotián, sexa a pé ou dacabalo, en tren, en barco, en avión..., e tamén está a chegar a época dos foguetes interplanetarios! O caso é que pasamos a vida descubrindo cousas, cousas alleas, obxectos, uns naturais e outros artificiais, pero do que menos nos decatamos é do noso interior. Pensamos máis, observamos máis, moito máis, cara a fóra que para dentro, ata que un bo día, e para iso no caso de que a morte nos avise, que non sempre o fai, caemos na conta de que..., ¡de que levamos coñecido medio mundo, pero apenas temos unha biografía anímica! ¿Quen somos, como somos; cales son as partes boas e cales as malas de canto levamos incorporado, engadido, á nosa alma? ¡Daquela será cousa de dicirlles aos rapaces que, cando se miren, cando se ollen, que se fixen nos seus ollos, que por algo se di que son o espello da alma!

Os potentados tiñan de moda pasar a lúa de mel en Mallorca, mais agora imos os outros, os plebeos, acollidos ás viaxes do Imserso. Xeralmente viúvas; ¡miñas pobres, pois, ao perde-lo marido, que outra lles queda máis que un antollo de perlas, sexan naturais ou cultivadas! A miña foi co seu marido presente, pero, de perlas, tamén; o mesmo antollo!

¿As naturais? ¡Perden o tempo falándolles delas ás vellas do Imserso, pois viúvas de Franco só houbo unha! Non as dan vendido, pero eses tendeiros son tan amables que nolas explicaron minuciosamente. Tomei nota:

A perla natural, ¡que as outras son imitacións!, sempre son un produto da dor. ¿Incrible, non si? Resultan, fórmanse, por causa e por culpa da entrada dunha substancia estraña e indesexable no interior da ostra, ¡precisamente das que teñen esa desgraza pois as outras seguen inmaculadas! Tal que un parasito ou un gran de area. As ostras son tan puritanas que, de inmediato, póñense a ocultar as súas faltas, as súas lesións. A parte interna da concha contén, vístese, dunha substancia lustrosa á que chamamos, ¡chaman os especialistas!, nácar. Cando as penetra un corpo estraño (¡cando empreñan!), as células do nácar comezan a traballar, ipso facto, e cobren esa vergoña con camadas, ¡e mais camadas!, do seu propio ser, do seu propio nácar. Non teñen cordón umbilical pero tampouco o precisan pois o alimento mánalles todo ao redor, nutritivo, envolvente. ¿Que; unha marabilla, non si; tantos anos vendo os colares no pescozo de dona Carmen, e os españois sen saber que lle viñan dos pecados..., das ostras!
-.-





Perlas a esgalla

Aquela noite, xa calmados no hotel Calma, pero sen ostras para a miña dona, pois das artificiais non gusta, e das outras..., ¿quen é ela para competir con dona Carme?, no meu cerebro estaban, seguían, así que me puxen a meditar no meu descubrimento.
-.-



Os nenos, ao nacer, choran. ¡Eu, tamén; polo que me contaron, que diso non me lembro! O propio, o natural, sería facelo de gozo, coa delicia de vir a este mundo: ¡unha criatura, outra, creada por Deus! Pois si, pero non: ¡as bágoas dos nenos son de pena; débense á dor da inocencia perdida, aquel pecado orixinal... ¡Maldito Satanás, un traidor, avogado de traidores, que se aproveitou da candidez, pero tamén da presunción e da soberbia, da nosa Avoíña, da remota! No pecado orixinal só houbo unha cousa que, sendo mala, fíxose con fidelidade conxugal: Eva non quixo que o seu home fose menos, non quixo telo debaixo..., e deulle a metade da súa mazá! Adán aceptou, pero, algo máis reflexivo, arrepentiuse, deseguida, precisamente cando xa tiña a mazá na gorxa, que así lle quedou, nos quedou aos varóns, ese atranco, ao que os médicos chaman “prominencia larínxea”. Falando en serio: as mulleres tamén a teñen, pero máis reducida, menos visible, porque..., ¡á nai, á Eva, aquela mazá do diabro xa lle ía máis abaixo!



O choro seguinte, aínda que non sempre, é no bautizo, por culpa da friaxe de auga. Pero esta segunda ledicia debía ser máis grande cá primeira, ¡porque é o lavatorio da alma! Xesús, Fillo de Deus, fíxose home precisa e principalmente por tres cousas: Mostrarnos a fórmula do bautismo, ¡nada menos que co Espírito santificador, liberador! Quedarse connosco, precisamente cos que o íamos crucificar, en presencia salvífica, Sacramental! E para conducir os mortos ao Ceo, abríndonos as portas coa súa Paixón, Morte, e Resurrección; dun xeito parecido a como lle permitiu a Moisés fuxir dos exipcios! A todo isto, onde está a perla destas, daquelas, bágoas? ¡Son tan grandes e tan brillantes, que nos cegan; non alcanzamos a velas, pero..., están aí, a Deus grazas!
-.-



As perlas de Xesús, en canto home. ¡Tres, ou catro, ou máis!

Con Lázaro cadáver. A súa conmoción foi de compaixón e de pena. ¡Bágoas! Non dixo nada, non explicou nada, pero o seu pensamento voaría ao Paraíso Terreal: “¡Ese traidor de Satanás, que ocasionou estas parénteses...; máis agora teño a ocasión de demostrarlles que eu son o Señor da Vida; e máis adiante, coa miña Paixón, Morte e Resurrección, abrireilles a Porta do Ceo...; daquela, os bos e mailos xenerosos, pasarán, definitivamente, á Gloria, á Vida Eterna!

Xoán 11, 32-44. “María chegou onde estaba Xesús e, ó velo, caeu ós seus pés, dicíndolle: -Señor, se ti estiveses aquí, non morría meu irmán. Ó ver Xesús que ela estaba chorando, e tamén os xudeus que viñeran con ela, apertóuselle o corazón e, profundamente conmovido, preguntou: -¿Onde o puxestes? Contestáronlle: -Señor, vén ver. E Xesús botouse a chorar. Entón comentaban os xudeus: “¡Ai que ver como o quería!”... Marta, a irmá do finado, díxolle: -Señor, xa cheira, que leva catro días. Xesús contestoulle: -¿Non che dixen que se cres vera-la gloria de Deus? Arredaron entón a pedra. Xesús ergueu os ollos e dixo: -Meu Pai, douche gracias porque me escoitaches. Eu ben sabía que sempre me escoitas, pero díxeno pola xente que está aquí, para que crean que ti me mandaches. E dito isto, gritou con voz forte: -¡Lázaro, vén para fóra! Saíu o morto; tiña os pés e as mans atados con vendas e a cara envolta nun sudario. Xesús ordenoulles -Desenleádeo e deixádeo ir”.


Revivición de Lázaro

Cando contemplou aquela Xerusalén, aquela cidade tan amada, que algún día sería destruída. (Lucas 19,41-44). Laio sobre Xerusalén. “E ó enxergaren a cidade, chorou sobre ela dicindo: -¡Ai, se ti tamén coñeceses neste día o que che podía traer paz! Pero os teus ollos non o dan visto. E virán días nos que os teus inimigos te rodearán de trincheiras; asediarante, e apertarante por todas partes. Esnaquizarante contra o chan, a ti e máis ós teus fillos. Non deixarán pedra sobre pedra, por non recoñecer a oportunidade de cando te visitaron”.


Laio sobre Xerusalén

Os romanos de daquela adoitaban dicir: “Si vis pacem, para bellum!”; pero Xesús díxolles, díxonos, o contrario: “Se queredes evitar as guerras, amade a paz!”.  (Xoán 14, 23-29: Xesús, é o “Príncipe da Paz”, e por iso nos deixa a súa: “Xesús respondeulle: Se alguén me ama, gardará a miña palabra, e meu Pai amarao, e viremos onda el, e faremos vida con el. O que non me ama, non garda as miñas palabras; e a palabra que escoitades de min, non é miña, é do Pai que me mandou. Díxenvos estas cousas mentres estaba convosco; pero o Paráclito, o Espírito Santo que meu pai mandará no meu nome, ese havos ensinar todo, e traeravos á lembranza canto vos dixen. Déixovo-la paz, dóuvo-la miña paz; eu non vola dou como o mundo a dá. Non  vos agoniedes, nin teñades medo. Oístes que vos dixen ”voume e logo volvo onda vós”. Se me amásedes, alegrariádesvos de que eu vaia onda o Pai, xa que o Pai é máis cá min. (No senso da distinta misión entre o mandado e o que manda). Díxenvolo agora, antes de que suceda, para que, cando suceda, creades”.

Hebreos 5, 7-10. “El nos días da súa vida mortal, a fortes gritos e con bágoas, presentou oracións e súplicas a quen o podía salvar da morte e Deus escoitouno por mor da súa submisión. Aínda que era Fillo, aprendeu sufrindo o que é obedecer; e, consumada deste xeito a súa consagración sacerdotal, converteuse en causa de salvación eterna para tódolos que lle obedecen, ó mesmo tempo que Deus o proclamou Sacerdote á maneira de Melquisedec”.

Mateo 26, 36 – 39. “Entón chegou Xesús cos seus discípulos a unha finca chamada Xetsemaní, e díxolles: -Sentade aquí, mentres vou orar. E, levando consigo a Pedro e mais ós dos fillos do Zebedeo, empezou a poñerse triste e a sentirse fondamente angustiado. Díxolles: -Morro de tristura; quedade aquí, e vixiade comigo. Avantando un pouco, caeu rostro en terra, mentres rogaba: Meu Pai, se é posible, arreda de min este cáliz, pero non se faga o que eu quero, senón o que queres ti”.


Laio no horto das oliveiras

¡Estas si que foron, estas si que son, perlas, perlas auténticas; así que, Deo gratias!

Está claro que isto de chorar é unha fábrica de perlas, a colección é moi grande, así que volvamos aos humanos, ¡que é a  nosa fábrica, persoal e directa!
-.-


Dos que choramos “ad intra”, dos que excretamos para dentro, que? ¿Somos máis humildes cós que choran para fóra? Choremos para dentro ou para fóra, o caso é que as bágoas son un don; pero non é doado de explicar, de comentar: nas bágoas sempre hai humildade, unha humildade da que se vale o Señor para acudir no noso auxilio, tanto se o facemos recoñecendo o seu poderío sobre as circunstancias concorrentes, como se, de cabreados, decepcionados, lle mostramos as nosas queixas: ¡Chora, pecador; agora polos teus pecados, que antes cá ti, polos teus, precisamente polos teus, chorei eu, e comigo a Nai que me pariu, Nosa Señora, ¡Túa Señora das Dores!
Os males que lle afectan á humanidade son reminiscencias daquela soberbia da Avoa que, incitada por Lucifer, quixo ser coma Deus, emulalo. Cristo redimiunos a alma, pero os corpos transmiten o seu ADN, coas impurezas contraídas. ¿Como ía ser a morte, caso de que estivese prevista, para os descendentes do Adán e da Eva? Isto é un de tantos secretos que se reservou o Creador para si; saberémolo desde que Deus, e só Deus, nos libere deste corpo corrupto. De momento conformarémonos coa verdade de que as bágoas proporcionan humildade, e a humildade é a mellor menciña contra a soberbia, esa tiña que nos pegou, da que tiña el, Satán.
Como en toda guerra, hai dous bandos; Deus, dunha parte; e os seus sublevados da outra. O home, a criatura humana, de redimido acadou o don de recuperar o seu libre albedrío: ¡Podemos alistarnos no exército que nos sexa preferido! Precisamente o lustre das bágoas permítenos distinguir con claridade, abrir os ollos sen mágoa, sen costras. ¿Como? Utilizando o seu lubricante para ben, para distinguir, de novo, o ben do mal.
As bágoas, indubidablemente, son un ben de Deus, pero tamén hai ocasións nas que Satanás nos inclina a optar polo mal, polos males que nos traerán perigos e tristuras para que, neles e con eles, nos entre outro tipo de soberbia, a de renegar dese Deus que nos carga coas cruces do noso, particular, calvario.
En definitiva, que o carisma das bágoas é un don simple e humilde do Espírito Santo, que trae en si, que comporta, que nos aporta, unha forza salvadora. Mentres o demo, polo orgullo, pola súa contaminación, nos conduce á perdición, Deus, aproveitándonos da humildade das bágoas, sálvanos da morte, da morte eterna, que é a terrible, pois a outra é un simple, “¡Deica logo!”. Deus, -din os místicos, e dan razóns abondosas e fiables como para crelos, rotundamente, absolutamente-, pola humildade das bágoas sálvanos da morte definitiva, séxase, da desesperante. El espértanos, e de espertos, avívanos este carisma no corazón dunha persoa cando quere volvela mellor, máis santa.
Xesús chorou en momentos de gran dor, de gran caridade, polas persoas e/ou polas cousas predilectas. ¡Cando sufriu vendo, coa visión futura, deifica, o que ía sufrir, tanto a súa Xerusalén como o seu pobo, o xudio, polas consecuencias que lle ía traer aquela soberbia de crerse por encima de Deus, pois iso foi o que pasou, o que fixeron, para xustificarse ante a monstruosidade de crucificar ao Nazareno. As consecuencias das soberbias son inconmensurables, tanto para as persoas como para os pobos.
Son moitos os bens que o Espírito realiza na vida daqueles a quen deu este don, o don das bágoas, pero a gracia só acontece, só se acada, se a persoa o acolle con recoñecemento, foi a conclusión que tirou Márcio Mendes no seu libro “O don das lágrimas”.
-.-

As bágoas, moeda de curso forzoso para pagar as débedas secretas. ¡O que estea limpo, que tire a primeira pedra! Ninguén o estamos, pois, quen máis quen menos, vai deixando tras de si un regueiro, un rastro, de débedas secretas, e á vez, imprescritibles. ¿Como se pagan? Só temos unha moeda de curso universal: ¡Con arrepentimento, con bágoas!
Para os danos a terceiros, para aos visibles, as nosas Sentenzas teñen sentada esta xurisprudencia: “Los daños, en el aspecto jurídico-penal, tienen una significación menos amplia que en su acepción gramatical, y lo constituyen todo acto materializado en un bien de propiedad ajena, que implique su destrucción o inutilización para los fines a que estaba destinado, alteración de su sustancia, deterioro, menoscabo, desmerecimiento, etc., y realizado consciente y voluntariamente con intención de causar un detrimento patrimonial”.
¡Ai, xa, pero ademais do Código Penal temos o moral! Se, por poñerme de exemplo, non enterro o esterco nas leiras, ademais da evaporación do NH3 pode ocorrer que veña unha tormenta e baixe o veleno das troitas ata o río... ¡Pobres troitas, co que me gustan, fritas e con xamón! ¿Está claro que, incluso de boa fe, pódese facer moito dano á humanidade, comezando por un mesmo?
Xesús, cando nos ensinou a orar, incluíu a petición de que imploremos ao Pai “que non nos deixe caer na tentación, que nos libre do mal”, e todo iso. ¡Xa; por pedir que non quede, pero tamén hai que colaborar con Deus, e non co diabro, que de pouco vale pedir axuda se despois buscamos, de “motu propio”, os praceres diabólicos!
Pensemos, por poñer outro exemplo, no dano que se fai utilizando unha muller allea, que despois mate a criatura, abortando! Deste tema pídolles aos curas que falen algo máis, que prediquen a fondo, pois o fornicio, polo que din e polo que se deduce dos mass media, non vai a menos.
-.-

Reflexionando sobre o “don” das bágoas.


Repasado o anterior, meditemos un pouquiño:
Din que os homes, acaso por, e para, darnos de valentorros, choramos menos cás mulleres. ¡Pero que brutiños somos: Xesús, Fillo de Deus, e por tanto, Deus, Deus trinitario, tamén chorou, sempre que as circunstancias llo pedían!
Por dúas veces, os Evanxeos refírennos que o Mestre afirmou, declarou, (Mateo 5,4, e Lucas 6,21) “”Ditosos os que choran, porque serán consolados”, “Ditosos os que agora chorades, porque riredes”. Son promesas, afirmacións, do Mestre, e por tanto infalibles: ¡Sen bágoas non hai premio!
Din os teólogos que na medida en que a nosa meta é imitar (o máis posible) a Xesús, levar con resignación as nosas cruces, e servir aos demais, daquela é lexítimo chorar; así que, non escondamos as bágoas cando estas sexan oportunas (as de “crocodilo” son outra cousa), que non é humano chorar para dentro; ¡ou non sempre!
Os filósofos din que se unha persoa, unha persoa que se teña por normal, nunca aprendeu a chorar, iso é porque non tivo grandes alegrías, nin grandes tristezas, e nin sequera empatía con outras persoas.
Debémoslle a San Benito esta Regra: “Confesar diariamente os nosos pecados con bágoas e suspiros a Deus”. ¿Era un mexeriqueiro? ¡Non; era un místico!
A todo isto os médicos, que opinan? Eu, nos médicos, en cuestións relixiosas, teño pouca fe porque, afeitos a facer algún que outro milagre cos seus tratamentos, endéusanse, caen nun ateísmo absurdo, que os leva a confundir o touciño coa velocidade. Isto non me impide espigar unhas apreciacións da doutora Judith Orloff, que parecen lóxicas:
“Durante máis de vinte anos como médico, fun testemuña, unha e outra vez, do poder curativo das bágoas. As bágoas son a válvula de liberación do estrés para o corpo, da tristeza, a dor, a ansiedade e maila frustración. Ademais, podes ter bágoas de alegría, por exemplo, cando nace un neno, ou lágrimas de alivio cando temos pasado por unha dificultade. Na miña propia vida, estou agradecida cando podo chorar. Unha séntese limpa.
“Tamén é unha forma de purgar as emocións reprimidas para que non se aloxen no meu corpo como síntomas de estrés, como a fatiga e a dor. Para manterse san e liberar o estrés, animo aos meus pacientes a chorar. Tanto para homes como para mulleres, as bágoas son un signo de coraxe, forza e autenticidade. O pranto fainos sentir mellor, incluso cando o problema persiste.
“Ademais da desintoxicación física, as bágoas emocionais sandan o corazón”.


¿Por que se contrataban? As carpideiras contratábanse pensando, crendo, que os seus choros limpaban a alma do defunto/a dos pecados cometidos e aínda non perdoados, facilitándolle ao defunto/a unha entrada inminente na gloria eterna. Ademais de ofrendar ás súas bágoas, as choronas servían de posta para que os parentes, descartados do compromiso bagoento, puidesen atender sen omisións nin demoras a cantos houbesen acudido ao enterro. Ademais, e por encima, de facer unha obra de caridade, cobraban, fose en diñeiro ou en víveres; ¡ademais de boas, pícaras!
 Eu non cheguei a coñecer aqueles prantos de encarga, pagados ou compensados, que seica os houbo en tódalas parroquias da miña bisbarra; nos velorios aos que levaron xente de cerca, parentes ou veciños, a verdade é que aquilo parecía un tendal de panos chorreando: Debía ser xente boa, bos parentes e bos veciños, xa que tanta dor lles causaban os idos! Tampo adiante, con iso de que as funerarias deron en instalar elegantísimas capelas ardentes, aquel fervor arrefriou: ¡Veña firmas, veña tarxetas, papeis en definitiva, e a continuación..., motor de explosión, para volver coas vacas, que non se fixese tarde para muxilas!
Pensándoo ben, que complexas son as despedidas, así que, complexo tamén é o mar de bágoas que provocan, que ocasionan; todas, para canto máis as definitivas. Xa era terrible despedir un fillo cando os levaban para África, pois non todos volvían, que dos de aló nunca se sabía se ían á guerra ou a face-la paz, se volverían puros ou co “mal africano”. A outra era embarcalos para América; ¡peor que metelos nun ataúde, pois, neste caso, con algo de purgatorio subir ao Ceo era unha esperanza, ou máis exactamente unha seguranza, mentres que o de trunfar en América, sendo honrados..., un de cada cen!
O meu “termómetro” naqueles días da miña crianza tiña dous niveis: Pouca xente, e caladiña, mal presaxio de que o ausente / a ausente tería problemas na Porta de San Pedro. Cando as chufas eran abundantes, para min significaba que ata os seus inimigos claudicaban, proclamándoo santo/santa..., sen esperar a que terminasen de declarar, cando aínda se supoñían na sala de espera, séxase diante da porta Coeli. ¡Aquilo si que era coñecelos/recoñecelos polos seus froitos!
-.-


Buscando e rebuscando estudosos das bágoas atopeime cunha perla extraordinaria, tan douta e brillante que nin as de Mallorca; ¡unha xoia: a doutora Anne Lécu, doutora en medicina e relixiosa dominica, que por engado, traballaba en prisións, concretamente no cárcere de máxima seguridade de Fleury-Mèrogis, ao Sur de París, onde ¿madura, rexenérase? unha poboación de 4.500 presos! Outra: Desde que tiven á miña prima “Mercedes Cora” de Jefe de Prisiones, (e tamén avogada, ademais do cine, e do teatro, pero tanto dentro dos cárceres como fóra deles, dona Mercedes Josefina Carrodeguas Gómez) que tamén se dedicou a facer levadeiros e purificadores os penais, esas ¿curapenas? teñen de min, e merecen, de antemán, a coroa de mártires.


Mercedes Cora, que sabía chorar, pero tamén sabía rir, e para iso, cos mesmos ollos!
¿Que dixo a doutora Lécu? Dixo que..., ¡que ata escribiu un libro sobre as bágoas para rehabilitalas! Explícase: “Na filosofía encontramos poucas bágoas, pero na Biblia e na tradición espiritual hai moitas. Para min rehabilitar as bágoas significa tamén “honrar” a encarnación. As bágoas fórmanse coma un velo diante dos ollos dos que choran, e con unha forma de antídoto contra a exposición, agora reclamada en todas partes. Nun mundo que esixe unha total transparencia mediática de tódolos sentimentos, as bágoas filtran os ollos e, ao mesmo tempo, obrígannos a pensar fondamente. Rebosan e fan que a xente dubide da agudeza das cousas. Ao final pode haber bágoas de alegría. Tal vez a fonte das bágoas non sexa o que se desborda, que é máis grande cá nosoutros”.
“Aprendín a través da prisión que Cristo escolleu deixarse levar polos culpables para que xa non estivesen sos coa súa culpa. Este é o sentido da súa presencia na cruz entre os dous ladróns; incluso escolleu identificarse co pecado, como nos di Paulo na súa carta aos Corintios (2 Corintios 5:21) “A Aquel que non tiña nada que ver co pecado, Deus fíxoo pecado por nós, para que nós, gracias a El, nos volvésemos nel xustiza de Deus”. En definitiva: Que Cristo elixiu levar sobre os seus ombros a culpa dos condenados para que non nos pesase máis sobre os ombros. Isto é a salvación, e creo que o entendín cando, durante unha celebración da Eucaristía no cárcere, vin ás mulleres chorando diante da cruz. Choraban porque sabían con tódalas fibras do seu ser que o home da cruz era coma elas, un condenado, e que por iso estaba con elas, seguramente”.
...
“Gústame, moito, o pasaxe de Lucas 7, cando a muller pecadora se presenta ante Simón o fariseo, e unxe, coas propias bágoas, os pés de Xesús. Me parece que nos dá un sentido do que é a ética: Unha fragrancia de bo olfacto depositada na vida dos demais”.


A pecadora, chorando, unce os pes de Xesús.
-.-


As “lágrimas” do crocodilo xa son doutra familia, que na nosa Galicia non os hai! ¿Non os hai? ¡Pois igual, si, pero andan disfrazados! Eu, por ter, ata tiven unha billeteira desas peles, que ma regalaron aló en África...; regaláronme a billeteira, pero os billetes gañeinos eu, ¡coa suor da miña fronte!
Este dito aplicábase, ou dicíase, daqueles que cultivaban un comportamento hipócrita, séxase, que non choraban de corazón. As bágoas correctas saen dos ollos, mais é o corazón o que as elabora. Aló por onde andei, alén do Estreito, os crocodilos non andaban lonxe pero ao Ifni non viñan porque o noso asif (río), só levaba auga unha vez ao ano, e para iso, pouquiña!
Este símil, este dito, seica deriva da observación de que eses veciños e parentes dos dinosaurios, ¡máis vellos cós camiños, e por tanto especialistas en picardías!, son uns estafadores consumados, pois, para espertar a compaixón dos oíntes, animais ou homes, atraéndoos aos seus dominios para devorarnos, finxen o pranto dun ser desvalido. De aí que Otelo copiase, observase, cando se sentiu perturbado polos celos e polos comentarios da súa muller Desdémona, e lle soltase o seu resentimento: “¡Ouh diabresa, diabresa, se a terra puidese fecundarse con bágoas de muller, cada gota que vertes converteríase nun crocodilo. Así que, fóra da miña vista!”.


 Cientificamente o que lle pasa ao crocodilo é que ten un apartado potabilizador: os seus riles a miúdo non poden liberarse de tódolos excedentes de sales que recibe o organismo, e daquela acoden na súa axuda unhas glándulas que teñen nos ollos, chamadas harderianas, ao traveso das que expulsan as sales, diluídas en auga, como se de bágoas se tratase.
É posible que as voces crocodílicas fosen interpretadas no pasado como xemidos magoantes de engano porque, desde a insidiosa perspectiva humana, soamente a hipocrisía pode expelerse do interior dun depredador consumado cuxo único propósito na vida é saciar a súa permanente sede de sangue e de carne.
-.-



O pensamento, o pensamento controlado.

“O pensamento debe ser máis forte cá materia, e a vontade máis poderosa có sufrimento, sexa este físico ou moral”. Zenón de Citio.

Para min, aquel grego foi, xa era, un cristián, que o foi antes de vir Cristo, pero con iso e con todo témolo / téñeno por un simple pensador grecolatino.

De Zenón, e tamén doutros personaxes da Historia Antiga, sexa laica ou sagrada, temos que deducir que Deus non abandonou ao ser humano en ningún momento, pese á nosa traizón; o que pasou foi que a brutalidade adquirida, sobrevida, por causa e por culpa do pecado orixinal, obnubilou á especie humana, de tal xeito que foron precisos, ¡séculos non, milenios!, para que esta humanidade, en particular os israelitas, estivesen un tanto maduros e cultivados para recibir, e para medio entender, os Evanxeos; aínda así, se non fose pola vida e pola asistencia do Espírito Santo, pouco froito íamos ter, pouco íamos sacar, daquel ensino maxistral do Mestre.

Naquela intuición, naquel sopro profético do Zenón, transitorio, iso si, posto que, na súa debilidade, profetizou o que despois non fixo, xa albiscou que a materia é un mero soporte, con chispazos intelectivos que nos aluman o camiño da perfección, o da recuperación salvífica. ¿Non sería Zenón un entrego do Xoán Bautista? En termos humanos: ¡Canto traballo lle demos a Deus para volvernos ó bo camiño!

Zenón enfrontou á vontade contra o sufrimento; e xa intuíu que o sufrimento, en si mesmo, é unha fonte de enerxía, de perfeccionamento. Concedeu moita importancia á virtude, que é, ¡era, segundo Zenón!, o obxectivo final do home. O seu estoicismo sinala, e resalta, a importancia que teñen as normas e mailos principios no razoamento moral. En definitiva, que xa se desviaba do material para achegarse ao espiritual; ¡tanto, que o pobre pasouse, chegando a aborrecer o material..., ignorando que o material, o noso corpo, é o soporte do espírito, da alma, e por tanto témolo prestado, non podemos aborrecelo!

O agradecemento.  En Lucas 6, 31:

“Así que tratade á xente tal e como queredes que vos traten a vós. Se amades ós que vos aman, ¿que facedes de máis? Os pecadores tamén aman ós que os aman a eles. E se lles facedes ben ós que vos fan ben, ¿que mérito tedes? Os pecadores fan outro tanto. E, se non emprestades máis que cando esperades cobrar, ¡poucas gracias! Os pecadores tamén se emprestan entre eles para cobraren despois outro tanto. Vosoutros non; vós amade ós vosos inimigos, facede o ben e emprestade sen esperardes nada a cambio. E así teredes unha gran recompensa e seredes fillos do Altísimo, pois El é bo (tamén) cos malos e desagradecidos. (¡Tal que comigo, por exemplo!). Sede compasivos como voso Pai é compasivo. Non xulguedes, e non vos xulgarán; non condenedes, e non vos condenarán; perdoade, e hanvos perdoar”. ¡Señor, ti si que convertes as bágoas en perlas; gracias pola túa, enésima, lección; daquela, se eu fose un bo alumno, arestora xa sería predicador!

Fun mestre, dos “de a ferrado”, mais por estas leccións nada quero, nin sequera un tego, pois..., ¡non son miñas, senón tiradas do Evanxeo! O que si: cando se fai un favor e non se cobra adoitan dicirche: “Que Deus cho pague!” ¡Pois iso quero, iso pido, que, se algún mérito teño, que Deus me dea as perlas da súa Gloria! Disto non renuncio, Deus mediante!
-.-

Sobre a ética das persoas.

¡Que Deus bendiga a quen escribiu isto nunha nube desas do Internet! “A pura realidade (mentres vivimos dentro da carne, na carne) é esta: Cando chega a hora de mostrar honestidade, os homes (homes e mulleres, por suposto) esquecémonos dela e buscamos o noso (o propio) interese. Cando chega a hora de ser coherentes cos nosos principios, temos (observamos) pouca dificultade en contradicilos coa nosa conducta; e cando chega a hora de dar testemuño da verdade con valentía, volvémonos covardes e deixámoslle vía libre ao mal e á mentira. Temos, de feito e á vez, dous tipos de moralidade: a que predicamos pero non practicamos, e a que practicamos e raramente defendemos; pero sempre hai que contar con esta radical incongruencia da condición humana”. ¡Que feo e que lamentable é que así procedamos! De arrepentidos, choremos, pois necesitamos moito, moitísimo, esas bágoas, para lograr un colar de perlas salvíficas, pois, do que non, ¿por onde nos van coller os anxos para tirar de nós cara ó Ceo?

Ensaiamos?

No teatro literario, si; na comedia da vida, si; pero, no Seminario Apostólico...? (Seminario: sementeiro, pebideiro, orixe, fonte...) Damos este nome aos centros onde se forman os relixiosos...; ¡pero os segrares tamén somos, ou deberamos ser, relixiosos!

Desde a caneta, desde a pía bautismal, conscientes ou non diso, estamos / estannos acristianando. Temos dous tipos de mestres: os que están de parte de Deus, acatando a Deus, á dereita; e á esquerda, ou detrás, detrás da cruz, os diabólicos. Pero con nós, da nosa man, ou máis exactamente, da súa, vai o noso anxo da garda, que non se cansa de advertirnos, “¡Cave ne cadas!”.

Os romanos, que ademais de guerreiros eran moi listos, ¡foran á escola dos gregos!, debéronlle oír isto a un dos seus anxos pois cos xenerais vitoriosos, cando regresaban triunfantes, vestidos de púrpura, coa coroa de loureiros na cabeza, e nun carro tirado por corceis brancos, poñían detrás deles un..., ¡un altofalante!, que lles ía lembrando: “¡Cave ne cadas!”, que significa algo así como ¡Non te apees en marcha! Séxase: ¡Non caias na omnipotencia, na arrogancia, na soberbia do teu trunfo...! A nosa conciencia tamén fai así, pero só, e tan só, cando a temos civilizada!


No pecado sempre vai a penitencia.

Meu avó e padriño, que o tiñan por albeite, pero hoxe, visto retrospectivamente, entendo que máis ben era un filósofo, un descubridor, (refírome ao paterno pois o materno, aquel Taberneiro de Pousadela, ademais de especialista en pan -foi panadeiro en Madrid-, era un cataviños, séxase, un enólogo, amén de narrador especializado nos chanchullos do conde de Romanones, aquel que afundiu ós panadeiros de Madrid), non se cansaba de repetirme que “No pecado sempre vai a penitencia!”. No se cansaba, pero eu si de oílo, que xa me fartaba tanta sabedoría filosófica; os contos do outro, do materno, eran máis..., ¡máis infantís!

¡E tanto que vai, pois o pecado sempre as ten, sempre leva, sempre comporta, vexámolas ou non, para o pecador; unhas veces materiais, pero espirituais, sempre! Máis é: as consecuencias das nosas faltas, en particular as graves, saltan, prexudican ao próximo, ocasiónanlles danos, sexan visibles, ou non. ¡Os pecados sempre teñen un efecto búmerang, e nós sen sabelo...! ¿Por que non se nos ocorrerá pensar niso?
-.-



“E eu asegúroche que ti es Pedro, a pedra; e sobre esta pedra vou edificar a miña Igrexa”. Mateo 16, 18. Xa que somos cristiáns, pedras somos da Igrexa eterna de Cristo, asentados xunto, por, en torno, a Pedro; tamén pecamos, tamén renegamos, pero no arrepentimento choramos, puímos as perlas, digo, as pedras, e, pola gracia de Deus, pasamos de ser areas a ser granito, ¡a ser perdoados, purificados, eternizados! Daquela, non permitas, Señor, que nos esfarelemos de novo; en canto a min, de arrepentido, faime indestrutible fronte ás ventoeiras dos ventos inimigos!
-.-
 


As perlas sácanse do mar? No meu rural tamén as había, tamén as tiñamos, que moito aprendemos das nosas penalidades, das nosas miserias, e moitísimo das cousas miúdas.
A cultura da aldea é introspectiva; a da cidade, extrospectiva.
Desvantaxes da extrospección. Ente outras, dáse a posibilidade de que o suxeito, por ser descoñecido, ou menos coñecido, simule as súas manifestacións, séxase, que a súa conduta non sexa espontánea, e que, por conseguinte, nos desoriente.
Daquela as cidades, ¡e sen case estradas!, estaban máis cerca do rural, pois nelas incluso se celebraban feiras. Teño visto galegos en zocas, apeándose do tren..., en Madrid! ¿Cabe unha vinculación meirande?
Hoxe en día nas cidades temos e dispoñemos dun instrumental externo tan expansivo como que xa fai cincuenta anos que chegamos á lúa, PERO A ALDEÍÑA, PARA OS EXERCICIOS ESPIRITUAIS, segue sendo única.


Neno chorando


Neno feliz, ríndose.

¿Cal ten más porvir?
O presente non asegura, non determina, un porvir; ¡seino ben, sabémolo todos se nos paramos a rememorar biografías!
O neno que chora faino porque sinte, porque é consciente das súas carencias, das súas limitacións, das súas apetencias; esa dor, esa impotencia, faralle sacar forzas da súa fraqueza, esforzarse, matarse a traballar, e coa mesma, estudiar, elevando os seus ollos bagoentos ao nivel da súa apetencia, por distante que a teña. ¡Salvo unha minoración física que o imposibilite, será capaz de acadar o ceo coas mans!
O neno feliz, conforme co seu presente, corre o risco de converterse nun pasota, nun bon vivant, que din os franceses. Pode ser de familia rica, pode nacer coroado de loureiros, de influencias, coa fortuna de par súa, ben abrazada, pero..., ¿onde están os seus méritos, os persoais, os propios, os emerxentes, que son os bos, os que nutren a personalidade de cada quen?


Cést la vie, pero tamén hai roseiras sen espiñas.
A soberbia é outro tipo de bágoas, pero interno; e tamén produce perlas..., cando a sabemos, e a queremos, sublimar, pois daquela elevámonos sobre os nosos quereres.
Disto pouco vexo escrito, ¡có longa que vai a Humanidade!, pero na miña, persoal, experiencia, mamada en dous continentes, ao longo de nove décadas, aprendín que, c´est la vie, ¡así é a vida!
-.-




A sorte de nacer na soidade dunha aldeíña, daquela incomunicada. ¿De verdade? ¿Que ten iso de sorte? ¿Onde está esa perla? Explicareime:


Sete veciños, e con nós, oito, nin case fan unha cabila, ¡pero coñeciámonos, todos, a fondo, cousa que non pasaba, nin pasa, nunha capital de provincia! Neste círculo tan estreito, tan cerrado, sabíase cales veciños eran bos e cales non merecían ser imitados. ¡Ata sabíamos os nomes de tódalas vacas do lugar!
Por saber, meu pai, que era Mestre dos de “a ferrado”, sabía que Berlán era unha fundación sueva; uns alemáns, procedentes de Bergland, (Sölden, nos Alpes Austríacos), que chegaron arreando as súas marelas polo Camiño de Santiago adiante, e desde o alto da Vaccariza, ollaron unhas terras dun verde case mouro: ¡Tate, outro berg land, unha terra de montaña comparable coa nosa, coa de orixe! Achegáronse un pouco máis e daquela dexergaron tres fontes: a Fontiña, a Fonte Grande, e mailo Rego das Pumaregas. Impresionados que estaban co achado, apeáronse dos cabalos, e puxéronse a cortar ramas para erixir as cabanas familiares.
Oito veciños, coma oito facultades:
-Nunha das casas un matrimonio sen fillos, porque xa lles morreran, e aquela señora tanto me mimaba, supoño que recordando aos seus anxos, que dela aprendín o que se lles quere aos fillos, así que o pecado meirande da humanidade, despois daquelas ¿mazás? da Eva, é sementar fillos e non casar, que iso tamén pasou con outro dos veciños. Do marido desta dicíase que gustaba das súas criadas: ¡Dous mundos, dous corazóns, dúas mentalidades, pasando o purgatorio..., en vida!
-Na Casa Grande, e da Casa Grande, aprendín todo, e de todo, pois naquelas ruadas das noites invernías os maiores falaban, tanto e de tantas cousas, que cada noite equivalía a catro conferencias dun Ateneo; ¡non lle chamaban así, pero Ateneo era!
-Na do cubano doutoreime en emigración, e aprendín a manexar ferrocarrís, pois o señor pasara por Cuba, ¡aínda que Cuba non pasara por el, ou pouco! Comezaba os seus relatos dicindo: ”Cando eu levaba a máquena de Cuba a Cienfuegos...” Para el Cuba era La Habana, e La Habana, Cuba. ¡Aventuras e desventuras da nosa emigración! 


Tren de Cienfuegos
-Noutra das casas aprendín o funcionamento do Exército español, pois un daqueles rapaces pegárase con un veciño doutro lugar, e para que non o metesen no cárcere..., meteuse, el, na Lexión! Con aquilo aprendín que existía voluntariado, coñecemento que me serviu, anos despois, para irme a Madrid, ao Ministerio do Ejército, (mecanógrafo do Consejo Supremo de Justicia Militar), e así, con tres anos de escravitude e de academia, obtiven praza nunhas oposicións do Banco Exterior de España, hoxe desaparecido, ou máis exactamente, engulido.
-Máis arriba, que lle chamaban da Caseta porque seica comezaran vivindo nunha casetiña... ¡Deus, que ben administraba aquela xente; aprendín deles máis que nos cursos de Comercio, de Económicas e de Empresariais, todos xuntos!
-Logo viña a do Rego, onde vivía a parteira que me fixo nacer. ¡Facultade de Medicina! Ardeu dúas veces en poucos anos. ¡Outras bágoas!


-Por último, ¡un Pazo! De pazo, ou Pacio, non tiña nada, ou pouco, pero seica foi a inicial do lugar. Cando vin ao mundo, cruceime co señor dela, que tamén estivera en Cuba, e que, canso de viaxar, os de Arriba déronlle o descanso eterno. R.I.P. Por iso non cheguei a coñecelo, pero si teño oído o que seu pai opinaba do seu cubano: “O meu fillo ten o corazón de ouro e as mans de prata”. ¿Si; por que? Din que dicía que merecía eses títulos porque era tan bo que non aforraba, e como tiña as mans de prata..., un folgazán!



-¿Da miña casa? ¡Xa que me licenciei nela, coñecéndome a min doado será deducir como era a súa pedagoxía! ¿Boa, ou mala? ¡Eu non falsifiquei ningún máster..., aínda!
-.-

           
Das lareiras xa teño falado, así que agora fareino da horta, do agro, do ganado...; e tamén da vexetación daquel paraíso que tanto emocionou aos suevos.
Que existe o egoísmo aprendino do noso gato, chamado, polos da casa, Micifú. -¿Papá, por que Micifú? -¡Neniño, porque fai “fu”, porque foxe; “Mici” = Mico; un mico que foxe..., ante o perigo, ¡e fai ben!


Gato acosado, de Goya
Mais, por lóxica, primeiro debo ocuparme dos ratos, da ratume, xa que son os causantes da domesticación dos gatos.
Se tivese memoria daqueles días, ¡meses!, do barrelo, acordaríame de que miña avoa e madriña, nunha ocasión na que me revolvín incómodo, e boca abaixo hai perigo de asfixiarse, achegouse con todo agarimo e deume a volva, tal e como facía coas tortillas na tixola:
-Neniño, mira para Arriba, sempre, que Arriba están os anxos; aló Abaixo temos o inferno, as tebras do diabro!
O neno, daquela, non entendeu nada, pero respirou feliz. Tempo adiante, e sempre mirando para arriba, din en observar que no faio o trasfego era meirande polas noites; así que, desde que aprendín a falar, nunha daquelas entrevistas tan afectuosas pregunteille á avoa:
-Madriña, os anxos seica ven mellor de noite que de día..., pois non paran de danzar!
-¿Neniño, óelos; a miúdo?
-¡Tódolos días, pero de noite, máis!
-Teño que dicirche a verdade... -E persignouse- Os anxos están máis Arriba, Arriba de todo, no Ceo, que eses do faio son..., ¡pero non te asustes! ¡Son os leiróns, séxase, os ratos xigantes! Mais ti non teñas medo, non te preocupes, pois, como por aquí, polo piso, sempre anda, e sempre vixía o noso Micifú, eses leiróns non baixan do faiado!
Tempo adiante, xa grandiño, meu pai retirou do faio unha cesta de papeis, todos esmigallados:
-Papá, iso...?
-Son, ¡eran!, os libros que lles escondín aos falanxistas, daquela que me perseguían. Se me descobren os azuis, faríanme outro tanto, pois eran, ¡eran, e son!, da mesma raza, da mesma caste cós leiróns!
Outro día, esta vez tamén con meu pai, que me tiña nunha cesta, debaixo do hórreo, argallando cunhas zoquiñas de xoguete, que mas fixera para entreterme mentres el aixolaba noutras, nas de verdade:
-Papá, estas lousas que lle puxestes aos apoios do hórreo, como todo el é de madeira, ¿non sería máis apropiado que estas pezas tamén o fosen, iso, de madeira?
-¡Así se fai, meu neno; hai que preguntar, pois, para saber, ver ou ler! E das cousas visibles, preguntar polas partes ou circunstancias descoñecidas, ignoradas ou invisibles!


Os hórreos, maiormente estes que son do estilo, do modelo, do noso, inventáronos os ástures, precisamente para defenderse da ratume, que se afixera a vivir do traballo do home, dos froitos cultivados polo home. Pero o home, ¡que por algo somos sapiens!, descubriu que a ratume non sabe camiñar boca arriba, e menos se o fai por debaixo das lousas, que xa sabes que son esvaradías!
-Papá, daquela o gato, o noso Micifú...?
-Sigue pensando, que vas ben! O home, seguindo cos seus descubrimentos, descubriu que os gatos eran os inimigos naturais dos ratos, que gozaban botándolles a pouta enriba e, tragándoos! Deus dixéralle a Adán que poñía ao seu servizo toda a Creación, así que os homes, os nosos ascendentes, puxéronse a domesticar no gato...,  pero aínda estamos nesas, que non é tarefa doada!
-¿Que me di, que aínda non, que ao completo non? ¡Pois o noso Micifú déixase acariñar!
-Cando venta que lle imos dar comida si, pero, no resto? No resto é un romano: Do ut des; douche para que me deas; douche, achégome, se vexo agarimo e xenerosidade, pois, noutras circunstancias, ¡fu!
Con estes antecedentes xa estiven en condicións de pedirlle unha conferencia ao Avó, que por algo era albeite, ¡Veterinario sen título!
-Padriño, é que o papá está moi atarefado coas zocas, e se o entreteño demasiado non dá feito os catro pares diarios, que son o seu programa. Como ti estás na idade do descanso, se che prace...!
-A ver, logo, se me sae unha síntese: Os ratos, pero tamén os leiróns, están empezando a utilizalos nos laboratorios pola súa condición de ser pequenos e manexables, doados de criar en catividade, cun ciclo vital rápido; moi útiles para reproducir e analizar con detalle procesos coma o cancro, enfermidades infecciosas, e outras que están asociadas a mutacións xenéticas; tamén se utilizan para estudiar o funcionamento do sistema nervioso. ¡Dannos noxo, pero parécense a nós, en moitas das súas reaccións!
Os gatos, que teñen unha vista e un olfacto fabulosos, venos, e chéiranos, á distancia; en cambio, nós, non cheiramos, nin de cerca, aos rateiros, aos carteiristas!
Unha das pragas máis combatidas polo ser humano foron as da ratume. Este foi, historicamente, un dos grandes incentivos para a nosa protección dos gatos, porque, ao diminuír os ratos, minguaron aquelas pragas. O gato, certo é, tamén pode transportar e contaxiar enfermidades, pero incomparablemente menos cos ratos. Algo pouco coñecido é que non tódalas razas de gatos son igual de cazadores, pero iso hai que descubrilo ao crialos.
Unha casa de aldea pode funcionar sen can, pero sen gato, non..., ¡salvo que se deixe invadir pola ratume!
Outro día falareiche por extenso dos gatos..., para non cansarte!
¡Que bo pedagogo era meu padriño; se cadra está de anxo da garda dalgún dos meus netos; oxalá, pero non poderei comprobalo ata que nos vexamos, Arriba..., en espírito!
-.-


“Facerlle as rafas á gata”. “Buscarlle os tres pés ao gato”. “A aldea, Deus nola dea”. ¡E tanto, pois ata aprendíamos Filosofía cos nosos refráns!
O de “facerlle as rafas” viña a ser algo así como traballar para ingratos, ou facelo de balde. Na primeira metade do XX, que despois, en vez de pedir, volveuse á emigración, o censo só tiña dúas clases sociais: ricos e pobres, terratenentes e caseiros; por iso o da gata era moi ilustrativo, e así nolo encomendaban aos cativos, maiormente aos cativos. Cando subía miña nai das cortes, ¡das cortes con minúscula!, eu xa estaba á espera, cunha fonte de barro, e nela, esmigallado, o pan duro, sobrante da véspera; ela torcía a canada para desfacerse da espuma do leite, e pouco máis. ¿A gatiña? ¡Sempre atusmando, a velas vir, cos ollos brillantes, coma diamantes, pero non se achegaba a nós senón que agardaba medio escondida debaixo da artesa! Papaba as papas, as rafas co leite, lambendo a toda présa, como se estivese temerosa de que lle retirásemos a pratada, e nun tris, ¡media volta, ar!, que nin que fose un soldado, avanzaba pola eira arriba, ¡seguramente para buscar ratos...!
 Meu padriño díxome:
-Fíxate na gata; primeiro, fai a sobremesa, e despois, a comida. ¡Queremos ensinarlle, e resulta que nos ensina ela!
-Padriño, iso que me di vén a ser algo así como buscarlle os tres pés ao gato. ¿Non será retorcer as cousas, poñe-lo carro diante dos bois?
-Non; que non dixen ningunha necidade: a comida forte, neste caso os ratos, deben ir detrás, despois..., para cocelos mellor! Aprende dos animais, que eses non tiveron pecado orixinal, e por iso conservan íntegra a intelixencia natural, toda a que Deus lles deu. Non foron castigados, non foron minorados nas súas potencias!
Nunca lle pedín a meu padriño un milagre, e mal feito pola miña parte; foi un desagradecemento, un pasotismo, pois, de pedirllos, seguro que mos facía, e eu, con mandarlles as probas a Roma..., subíano ao santoral! Terei que pedirlle desculpas cando volvamos a vernos..., iso, Arriba!
O gato é desconfiado, séxase, listo, previsor. Se aquela Eva fose unha gata, Lucifer, con ela, perdía o tempo. ¡Nin o intentaría!
A decencia e maila docencia dos gatos. Como tódolos animais, namóranse, pero os seus cariños sempre os fan sen testemuñas, escondéndose, tal que na palleira. O censurable é que os gatos, de celebrada a festa, adoitan fuxir dos seus compromisos, (¡algúns homes, tamén!); a femia, en cambio, ocúpase das crías con todo esmero e coa máxima protección; como non ten  colo, as dianteiras non lle serven de brazos, que as precisa para sosterse, así que, para transportar as crías, colle aos gatiños coa boca, agarrándoos polo pescozo, que así o traslado élles indoloro.
Son de tendencias nocturnas porque a súa vista permítelles ver en condicións de luz escasa. Nós somos igualmente de tendencias nocturnas, pero isto é, máis ben, desde que se descubriu a luz eléctrica!
Meu padriño tamén me dixo dos gatos que, cando se quedan coa boca aberta aspirando o aire, ese xesto, ou aceno, chámase “reflexo de Flehmen”. ¡A ver cantos nenos da cidade o saben! O dito: A aldea, Deus nola dea!
Os casteláns algo menos, ¡godos, e por tanto, máis brutos!, pero tamén se fixaron nos gatos: “Gato con guantes no caza ratones”. Que para cada tarefa hai que contar cos medios

necesarios, cos axeitados, máis aínda cando non se está acostumado a eles. Outro: “No ponerle cascabeles al gato”. ¿Por que? Seica o din porque cos cascabeis, os ratos saben cando se lles achega o depredador. Este dito venlles da súa experiencia cos mouros, ¡que os foron buscar a Septa, e así mostráronlles o camiño para que subisen a Covadonga; claro que, séculos despois, un tal Franco fixo o mesmo, ou parecido: ¡que tamén os subiu a Covadonga, coa sorte de que, índose aquel parvo para o Pardo, fóronse tras del..., ben mantidos, ben vestidos, e ben pagados!
-.-


O can de Brais. Tanto lle quixen que un día, despois de darlle os ósos que nos sobraron do almorzo, e de acariñalo fraternalmente, ao velo marcharse, que se despediu dándolle ao rabo, rompín a chorar; meu padriño, que me viu de bágoas:
-Meu neno, hai que chorar polas necesidades, pero nunca polos antollos.
-Non sabía que ter un can, propio, noso, fose un luxo...
-Ante todo, o máis importante é a liberdade, e os cans con dono son escravos, escravos auténticos, sexan brancos ou mouros. Está xustificado un can nos casaríos illados, e tamén nas casas dos cazadores, ou de grandes rabaños, nas que é imprescindible utilizar ese exército, porque tes que saber que os cans, coma no Exército, son auténticos escuadróns de garda.
-¡Non capisco, como di o señor Evaristo!
-Daquela, explicareime: As casas illadas son máis propensas, máis tentadoras, para os ladróns e demais inimigos sociais; nós, rodeados de veciños, estamos coma os de Lugo coa muralla: ¡temos garda permanente! O único que nos pode prexudicar é o diabro pois ese entra, rouba nas almas, polos cinco sentidos; ¡é un espírito, e cóase! Do diabro xa che falarei outro día, que estou ben instruído: ¡Tiven dous tíos frades, no noso convento dos dominicos de San Cibrao! Pero agora volvo aos cans:
Os cazadores son un ben público en tanto en canto cacen do sobrante, pero eu témolles porque manexan armas, e coas armas tamén se cazan as persoas; ¡unha boa parte dos crimes que tivemos no noso circundo, obra de cazadores foron, así que, Señor, libera nos a malo! Sei dun cazador que, cando volveu a veda, levou o seu can aos montes do Carballido, que é aló nas montañas, xunto da Fonsagrada, e atouno a un daqueles teixos, cunha restra de chourizos, para que se entretivese, e el, mentres, fuxiu no cabalo; ¡aos dous días apareceulle o can, ben cansado, e todo suado, acurralado diante da porta da súa casa! ¡Dous méritos, para os cans: saben volver, aínda que sexa de lonxe; e logo que non son rancorosos, nin sequera cos amos que os maltratan! Nisto pásanlle diante a moitos homes...
Outro día; miña nai:
-De aquí en diante, desde que abramos o poleiro hai que vixia-las pitas..., que se nos foi a sentinela!
O avó:
-Era de temer, pois nos últimos días víase canso, co rabo entre as pernas.
A curiosidade do neno:
-¿Non podedes falar de xeito que vos entenda?
Miña nai, dándome un bico:
-Neniño, é que non queríamos desgustarte. Resulta que, cando fun lavar á Regueira, vin ao señor Brais, coa criada, debaixo do castiñeiro grande do seu Souto... Non, non estaban facendo nada malo, pero si doloroso: Estaban cavando unha foxa para soterrar ao “León”, que o levaran no carro das vacas. Achegueime para darlles o pésame, e daquela viñéronsenos as bágoas, aos tres, ¡co duro que é o Brais!
Avó:
-Choramos polas cousas desde que as perdemos, pero hai que atenderlles a tempo. Deixábano durmir fóra, debaixo do hórreo, e seguro que o entumeceu a xeada destes días. ¡Pasou o purgatorio en vida!
-Padriño, o outro día dixéchesme que os animais non teñen alma, e por tanto, non levan nada que purgar.
-Iso penso, pero, por se acaso, ti, rézalle!
¡Vaia se lle recei, que moitas visitas teño feitas ao castiñeiro da súa sepultura, e sempre con bágoas nos meus ollos! Con aquela perda, con aquela perla, gañei a experiencia de que os perigos hai que prevelos, tanto para nós mesmos como para tódolos que dependan da nosa prudencia.
O “León”, ademais das xeadas, tivera outro inimigo: aqueles raposos da Bouza de Veiga, sempre atusmándolles ás pitas do lugar. Tan pronto os vía, ou cheiraba, o bo do can poñíase a correr tras do raposo, e non paraba ata chegar ao río, ao Azúmara, pois alí, ao vadealo, seguramente que coa corrente da auga, o can perdía o cheiro, o rastro, e..., ¡volvíase para a casa, insatisfeito, pero tamén satisfeito polo servizo prestado. Meu pobre, volvía esgotado por aquelas carreiras, que hoxe chamaríamos, para comparalas, de campionato!
.../...
Pasa a
CONVITAMOS AS BÁGOAS EN PERLAS
-II-
Xosé María Gómez Vilabella


No hay comentarios: