sábado, 19 de julio de 2008

ABEL -I-




ABEL


O Cercis da finca do Abel

  
XOSÉ MARÍA GÓMEZ VILABELLA     
Neste mundo, e cadora máis segundo nos imos complicando a vida con inventos e con antollos, dáse unha morea de feitos e de circunstancias concomitantes que abraian ao máis pintado, tan esotéricas que nin o enxeñoso fidalgo de Cervantes sería capaz de imaxinar. Unha destas concomitancias tívome a min por testemuña, e tamén, en certo sentido, por cómplice:


Coñecíao de pouco tempo, concretamente dunha ocasión na que el, como cliente, pasou ao meu despacho sorprendido de que estivese facendo medicións naquela sucursal un arquitecto amigo seu.

-Xa sabes que son construtor - promotor e, como cliente, entendo que debo concorrer as obras que estades proxectando.

-Querido amigo, querido Abel, estamos nun Banco, empresa modélica, e por ende, especulativa, así que non quero, nin podo, permitirme favoritismos.

-Pois, pola miña parte, se te pillase nun renuncio, deixarías de terme por cliente; tanto ti coma este Banco que representas dádesme confianza en tanto en canto sexades bos administradores.

-¿Daquela, qué propós?

-Que me facilites unha copia do proxecto destas obras que planeades para formularvos unha oferta; se a miña resulta favorable, heite deixar quedar ben, pois, cartos por cartos, voume esmerar. Ora ben, como me dixo ese arquitecto que ides substituír esa caixa que tedes aí no centro da oficina por unha cámara acoirazada, eu quero..., de propina, se vos interesa o meu presuposto, levarme esa caixa, tal cal a tedes...

-¡Tal cal a temos, non; en todo caso, baleira!

-Por suposto, ou tesme por ladrón?

-Xa que saes por aí, vouche facer unha confidencia: Facemos estas obras porque no verán pasado fomos obxecto dun atraco, e logo que empezamos a ter clientes que preguntan por caixas de aluguer. Xa sabes que Franco anda achacoso, e hai diñeiro negro, moito, e xoias, esparexidas por este país, en particular diamantes, que llos compran ao Caravel de Bergondo, así que os da túa especie andan buscando arcas de Noé..., para salvarse! ¡Non che podo dicir máis!

Non podía, nin debía, nin quería, por suposto, pero dábase outra circunstancia, omitida, silenciada, íntima, xa que, naquel atraco, o compañeiro que me substituíra nas miñas vacacións, cando os atracadores lle esixiron que abrise a caixa simulou que o ía facer pero quedouse no recinto, cerrando por dentro, protexido polos seus cristais antibala, ocasionando que os atracadores seguisen fóra, coa caixeira, ameazándoa de morte e utilizándoa como refén cando negociaron cos GEOS. ¡Causas remotas, remotas e ignotas, que requirían novos sistemas de seguridade, precautorios!

Co construtor quedou así a cousa, a gusto dos dous; e no seu día mandei á Central tódolos presupostos recibidos, en plicas cerradas, por suposto, resultando que me veu aprobada precisamente a oferta do Abel; era evidente que se esforzara en aquilatar custes para así facerse coa caixa que íamos retirar. Cando trouxo a grúa para carga-la caixa nun dos seus camións:

-¿Podo preguntarche o por qué deste antollo tan..., orixinal?

-¡Si, ho, pero tamén che teño que facer outra...! -Din que iso de cruzarse preguntas é moi galego; sexa, ou non, neste caso foino. -Primeiro déboche unha explicación: Trátase de que este é o último dos meus traballos, que vou liquidar a maquinaria para retirarme á casa da Camposa, aló en Castroverde, que lla comprei aos irmáns da miña dona, e vouna restaurar en homenaxe ás lembranzas familiares, como un exvoto, en honor seu; por iso ofertei tan baixo estas obras do Banco, namorado que estou desa caixa. ¡Xa ves, aínda que viúvo, do único que me namoro é dunha caixa de caudais!

-¿Por...?

-¿Xa estás repreguntando? ¡Estes bancarios...! Daquela, sexa: ¡Porque cheira a Banco! ¿Satisfeito? Estou arranxando esa casa, a que foi de meu sogro, esa que che dixen, a da Camposa, que llela comprei aos herdeiros, e vou situar nela esta caixa..., para gardar os meus segredos! Xa sabes que non tivemos fillos... Estou farto do mundo, das súas pompas e das súas vaidades, así que me pide o corpo unha xubilación tranquila, nun lugar que para ela foi sacro. Como teño moita finca ao redor, voume dedicar ás ovellas, pero tamén ás abellas, que son os seres da Creación que máis me atraen; as ovellas, pola súa mansedume; e as abellas, pola súa laboriosidade. ¡Ai, que se me esquecía...; a miña pregunta...! Quero que me apuntes a combinación desta caixa, a mesma que viñades usando, para utilizala eu, a mesma, que así estarei convencido, ilusionado, de que son banqueiro; iso si, con un só cliente, eu mesmo, que deste xeito non me fan picardías, nin as fago eu!


Anoteille os datos, que agora, xa que pasou o que pasou, pódoos reproducir: Poñer a frecha no cero, e despois dúas voltas completas á dereita, parando no 30; desde aquí voltas á esquerda, tres veces, parando no 26; por último, outra vez á dereita, ata atopar o cero inicial.
-.-


Feita a presentación, agora tócame pasar ao presente, uns anos despois: Veño dos funerais pola ánima do meu querido Abel. Pola ánima, pois o corpo, a metade del..., evaporouse! Non saíu necrolóxica, pero vin o suceso na prensa: Apagando un incendio, ¿fortuíto? na súa finca; suponse que nunha reviravolta do vento, as lapas, esa cousa infernal, levárono ao Ceo!

Uns veciños dixéronme que vivía enteiramente só, e que había días que só se vía co carteiro, que lle daba propinas para que lle deixase El Progreso, acotío, puntualmente. Polo demais seica tiña radio e televisión, así como un PC, e unha impresora. Televisión si, seguro, porque alí estaba, no tellado, unha parabólica. As ovellas xa as recollera seu irmán, que vivía na mesma parroquia. Como non me dixeron o seu nome, que nin me apetecía preguntalo, voulle chamar, de momento, Caín. En canto ás colmeas, maldito unha quedaba, pois como as tiña no medio daquela uceira, tamén se evaporaron no incendio.

-¿E logo, non acudiron os bombeiros; nin bombeiros nin veciños? –Preguntei. -Nesta parroquia seica era costume toca-las campás, tanto nas festas como nas desgrazas!

-Si que acudimos, tan pronto alguén viu as laparadas, que ata se divisaban pouco porque o incendio declarouse, ou foi visible, antonte, a pleno sol, a mediodía...

-Acaso algún veciño que lle quixese mal... Seguín preguntando.

-Non se sabe; seica veu a Garda Civil, e tamén eses que chaman Policía Científica, pero non atoparon o menor rastro; ou é que buscaron mal, ou foi que caeu un raio do ceo, en castigo por vivir nunha aldea, e nesa soidade, co rico que era!

-¿Quen herda? -Aquel atavismo dos bancarios, que non se perde nin de xubilados.

-Só tiña un irmán, ese que anda por aí, que por certo levábanse mal, pero non sería tanto como din xa que lle está facendo este funeral, con doce curas!

Ao dicirme cal era, tamén me acheguei para darlle o pésame, e de paso propúxenlle que me vendese aquela caixa, a de marras..., para levala á miña finca de Catatrigo, en lembranza súa, xa que fun o que lla vendeu; mellor dito, o que lla regalou!

-Vender, véndolla, pero hai un problema, que non sei abrila, e canto teña dentro meu é xa que son o seu herdeiro legal. ¡Legal, e único!

-Se Abel non lle cambiou a combinación, eu seina abrir; pero se o intenta vostede, tal que con un cartucho de dinamita, vai desfacer o que teña dentro, xoias, diñeiro, documentos...

-Ten razón, que niso non pensara...!

-A miña proposta é esta: Se logro abrila, do que haxa dentro, documentos de propiedades, diñeiro e xoias, ouro ou diamantes, iso para vostede; o resto, teña o que teña, e sexa o que sexa, para min, pero de balde! ¿Acepta? ¿Firmamos un papel....?

¡Claro que aceptou, e fíxoo encantado, que ata puxo ollos de quenlla! Eu tiña esperanzas de que gardase na caixa iconas rusas, que lle vendera unhas cantas un oficial da División Azul, e moito presumía daquelas obras de arte sacro, pero cando fun pola caixa, con un camión grúa que case non andaba polas pistas de Montecubeiro, ao abrila, diante do señor e de tres testemuñas, segundo o convido, leveina cadrada: ¡en lugar de iconas, papeis; papeis tirados coa impresora portátil! Seu irmán obsequioume co ordenador, iso si, que llo pedín cando se dispoñía a tiralo ao tanque do lixo... ¡No comment! Das iconas, nin rastro, que ata pensei se non llelas tería devolto aos rusos, tan puritano que era aquel Abel. Os papeis persoais, os literarios, os que ían ser para min, pois os documentos das propiedades entregueillos a seu irmán, en presenza das testemuñas, segundo o pactado, metinos no meu coche, para lelos en días sucesivos, aínda que só fose por mera curiosidade. A caixa leveilla a meu cuñado de Gondel, para que a puxese no pendello da eira, pois, desde a creba da estación de servizo de Mosteiro, ten o mal costume de ter, e precisamente xunto dos talameiros da leña, dous ou tres bidóns de gasolina para non ir a encher a Rioxoán con frecuencia; agora garda os bidóns na caixa forte, e así non hai perigo de incendio e/ou de explosión.

En días sucesivos moitas voltas lle din ao toxal da Camposa, se ben deixando o auto algo lonxe para que ninguén me descubrise roldando por aquelas fincas. ¡Alí tiña que haber un misterio, algo que lles pasase desapercibido aos gardas, por "científicos" que fosen! Provisto dunha lupa, recorrín aquel campo de cádavos, ata que..., ¡por fin: Uns anacos esparexidos pola propia fogueira, do que sen lugar a dúbidas foran espellos, ou o cu dunhas botellas...!

O malvado, fose ou non fose Caín, situara a pleno sol, enriba de espiñas e de carpazas secas, en plano horizontal, unha coroa de vidros, un círculo deles; veu o sol de agosto, e a mediodía, ¡plaf! Abel, que viu, ou cheirou, o lume, doído das súas abellas nin se parou a tirar de móbil para chamar polos bombeiros. Colleu unha pala e púxose a apagar no lume con tódalas forzas dun sesentón, que xa empezaba a decaer. Ou se meteu demasiado, cousa improbable nun home tan prudente, ou foi unha reviravolta do vento nese sitio tan alto e tan aberto, ¡listo e previsor que debía ser o pirómano!, así que se lle botaron as lapas enriba, ao menor descoido. Tiven claro o "modus", pero faltábame o móbil, o por qué. ¿A quén beneficiaba aquela queima, aquela morte provocada? ¡Aos veciños, non, en absoluto, pois esas fincas tan illadas non beneficiaban nin prexudicaban a ninguén! Só tiven un sospeitoso, o herdeiro xeral, aquel "Caín", que por algo lle puxen ese nome, aos meus efectos, por suposto. ¿Podía denuncialo, así, sen máis probas, sen evidencias? ¿Para que me puxese unha querela por difamación...? Nin daquela, nin nunca, pois aos poucos meses tamén morreu, e con el a súa muller, nun accidente de circulación. ¡De ricos coa herdanza, puxéronse a viaxar, de hotel en hotel, e de país en país! Arestora supoño que Abel estará exercendo, Aló Arriba, de acusador privado, se é que o pirómano foi Caín, tal e como sospeito!

Agora, que teño tempo libre, de xubilado, tanto do traballo coma dos estudos, apetéceme facer unha transcrición destes papeis do Abel. O seu "Diario", por chamarlle dalgún xeito, está encabezado con unha fotografía, escanada, da súa muller, contemplando as casas da cidade de Sidi Ifni, algunha delas construída polo propio Abel, e comeza así:





"Introibo ad altare Dei... Miña Felisa, non sei se desde o Ceo podedes ler o que escribimos estes da Igrexa purgante, que por tal me teño, pois un Purgatorio meirande cá este de sobrevivir non me entra na cachola; coido que si, que podedes, que por algo estades na Gloria. En todo caso, canto escriba cada día vouno imprimir, e deixalo sobre desta mesa, coma se fose un altar, por vinte e catro horas, para que o consideres carta, ofrenda, miña, diaria, cotián.

É unha pena que meu irmán se puxese de esquina comigo, e eu sen sabe-la causa; ti saberalo desde o Ceo, pero como os mortos sodes tan discretos...! Mira canto podiamos compartir agora que me ten cerca, na mesma parroquia, e que me considero xubilado, pero..., qué lle vou facer! El está mellor cá min pois, aínda que eu teño máis cartos, el ten á súa muller, así que non precisa falar só, nin falar nin escribir!

Nos teus últimos días, presentindo a túa viaxe, a definitiva, moito me encargaches que me coidase e que comese pouco pero ben, cousas nutritivas; pois, muller, estouno cumprindo porque baixo a Mosteiro cada dous por tres, e cargo o auto no súper. O que me trastorna é que cerrou a gasolineira de Mosteiro, e a de Castroverde quédame algo lonxe. Non te celes, pois, aínda que sempre coincido con algunha viúva no súper, nas tendas, a túa lembranza, ao igual que a fotografía que levo na carteira, e tamén esta que estou escanando, estades no meu peto, precisamente da parte do corazón, por diante do meu DNI! Por min non te preocupes, que outros viven peor. Para distraerme xa encarguei unha ducia de colmeas; e ademais traerei un camión de ovellas e de carneiros, que así volverei a ser pastor, aquel oficio da miña nenez. ¡Un bico, meu amor! Por certo, como din os Curas que no Ceo todo é amor, advírtoche, lémbroche, que eu son o teu, o único, o definitivo, ¡por días de vida, que esa foi a nosa promesa! ¿Ou logo esa do Ceo non é vida? Con iso de que estivemos en África, nun país musulmán, dille a Alá que non se lle ocorra destinarte ao Ceo das hurís..., que xa me tes a min, e son, de natureza, moi celoso!
-.-


¡Canto levamos falado e canto nos quedou sen facer! A tal momento –é media tarde- nada me gustaría máis que ir a Castroverde, ou a Mosteiro, que arestora estarán os viúvos comezando as súas partidas de cartas, e pedirlles que as pospoñan, que lles quero facer unhas entrevistas confidenciais, tal que: ¿Agora, de viúvo, segues falando coa parenta? ¿Si? ¿Onde, como e cando?

Gustaríame facelo, pero, non me atrevo; pódeno considerar intromisión na súa intimidade persoal. Se o fan, se lles falan ás ausentes, debe ser de noite, pois de día aman a baralla, penso que por riba de tódalas cousas. ¡Eu, non! A miña baralla es ti: En espadas, que daquela foron pistolas; e ben a gusto me quedei cando conseguín que te evacuasen de Ifni naquel avión militar, naquel que volvía de levarnos munición. En bastos, que con ganas os utilizaría para defendervos ás mulleres deses maltratadores, que segue habéndoos; contra infidelidades, divorcios! ¿Copas? ¡Nunca probei licor que mellor me soubese cás túas chuchiñas! ¿Ouros? Din que é un metal nobre, pero...; ¡máis nobreza cá túa, cá do teu corazón, imposible..., alén dos 24 quilates!

No Catecismo dinnos que hai dous tipos de oración, a verbal e maila mental. ¡Pois eu utilizo as dúas! Cando se lles reza aos santos escóitannos, non si? ¡Pois ti, que xa o eras na terra, antes da túa transfiguración, non o vas a ser menos Aí Arriba; imposible! ¿Que che pido? ¿Lémbraste daquela tarde na que pedín a túa man, a teu pai, que ma concedeu sen reparos, aínda que sen dote, que min lla pedín nin el ma ofreceu; pareceríalle que doarlle unha Mestra a un zoqueiro emigrado xa era un bo obsequio? ¡Pois agora, esa man, esa man anxélica, pídocha a ti, a ti mesma, directamente! ¡Dáma para tirar de min, para subir a xunto de ti; que teña penitencia en vida, e na morte salvación, pois ardo en desexos de verte, de atoparme contigo, directamente e con urxencia, sen a sala de espera dese purgatorio illante..., que xa o teño aquí, na terra!

Aínda que todo o verás desde o Ceo, ¡se non estás ti é que non sube ninguén!, vouche describir o estado actual desta casa, que tan querida che foi xa que nela naciches e te criaches, e á que volvías de cando en vez daquela que estabas en Lugo. Se as ánimas non se recrean visitando a casa natal, co que se lles quere ás raiceiras, ao fogar de cada quen, xa me dirás que outros paseos dades, Aí, e desde Aí!

Pouco tiven que arranxar pois teus pais tíñana ben coidada. Comezarei evocando a teu avó, e iso que non cheguei a coñecelo persoalmente, pero sempre se dixo que as persoas coñécense polas obras, e as del, con poucos medios e cos poucos adiantos de entón, téñenme admirado; logo diría que superan en calidade ás que fixen eu na Coruña, daquela que volvemos de África, e iso que as miñas tiñan plano de arquitecto!

Admírame que polo centro deixase este corredor amplísimo polo que pasabades cos carros cargados, do que fose, desde o curral á eira. As dúas portas exteriores, de táboas dobres de carballo, se chegan a ter ferraxes superarían ás da igrexa de Meira. Lembraraste de que no local da entrada do curral era onde teu irmán lle proporcionaba ao touro das vacas ese privilexio de perpetuarse naquelas pintas que deron en traer de Santander, ¡as que deixaran de servirlles aos cántabros!, e con elas inzou medio país, trasfego que o fixo rico. Rico, si, pero foi un burro índose para Lugo a esa casa da Rúa Nova, aquela que comprara voso avó para alugala, cando veu de Cuba. ¿Cambia-la Camposa pola Rúa Nova, que diso só ten o nome? ¡Un burro! Desde logo, e perdoa esta expresión, qué pouco saíches aos irmáns, e iso que fuches a varre paraños da irmandade. De túas irmás xa sabes que unha segue en Lugo, e outra na Coruña, ambas viúvas; inviteinas para que veñan a ver o ben que conservo a vosa casa natal, pero, nin caso! En vista da desafección mostrada polos tres, nin testamento lles fago, así que pasará todo a meu irmán, pero, como din por aquí, ¡no seu día!

Volvendo ao da casa: No portal do touro, ben ves que gardo o coche, o noso Mercedes; vai vello, pero como o estreaches ti, para min é unha reliquia, e se teño que cambiar de auto porque deixe de funcionar, daquela gardareino aquí á dereita, neste local que fixo de corte do touro.

Seguindo pola mesma dereita, na cociña vella almaceno a leña da nova; a ventá da nova, como mira ao Poñente, sérveme para despedi-lo sol cando arranca camiño da Coruña, cidade na que tan feliz fun, porque o fomos! Cando o sol chega á liña do horizonte, se estou na casa tírolle un bico, para que llo leve ao Obelisco.

Do outro lado, no que eran as cortes, das vacas e dos porcos, baleiras desde que teu irmán fixo, tras da eira, iso que chamaba "establos", e que agora me serven para as ovellas, teño un salón bastante ancho e longuísimo dedicado a museo de cantas cousas tocaches en vida, ti, meu anxo, que as trouxen da Coruña, como era a miña obriga moral, contigo, coa túa lembranza. Iso si, debaixo das escaleiras da parte da eira instalei un aseo, onde me ducho cando veño de fóra, dos traballos de fóra.

Arriba apenas toquei nada, ou case nada, e menos no baño, ¡tan habaneiro!, que igual foi o primeiro que se instalou nesta parroquia. A habitación na que celebrabades os acontecementos familiares, como é ampla, e logo que dá ao mediodía, cunha panorámica extensísima, dediqueina a despacho, este no que che escribo. ¿Que será dos nosos libros, dos teus e dos meus? Faleilles a teus irmáns de levarlles os teus, así como algún moble dos que usabas ti en particular, pero os tres alegaron que teñen "trastes" de sobra. ¡Eles o perden, e mellor para min, que así non divido o tesouro das túas lembranzas!

Cousas que para min son sacras, os teus desprézanas. ¿Tantas satisfaccións lles dan as súas propiedades, que aborrecen as reliquias familiares? ¡Parece que si!

Máis detalles non che dou, pois seguro que baixas tódolos días para ver cómo nos vai, a min e tamén á casa, e coa casa a propiedade. Se escribín isto de máis arriba foi a modo de conversa contigo, que ben te acordarás que sempre intercambiabamos os pensamentos, sen reservas mentais. O que si che quero dicir, agora, xa, de entrada, é que lle digas ao Señor que vaia pensando en levarme contigo, pois aquí síntome só; aburrido, non, que traballo moito, pero cunha soidade atroz pois os veciños andan nas súas cousas: ¡nin me entenden, nin os entendo! E logo está a prensa, a radio e maila tele, que me falan dun mundo e dunhas tentacións que deixaron de interesarme. Ata mañá, Ceíño. ¿Lémbraste que che dicía así antes de quedarnos durmidos? ¡Pois agora con máis razón, que se daquela, para min, eras un Ceo, agora máis, que tomaches posesión del, do Auténtico, do Definitivo, e iso foi porque os mellores ídesvos diante; coido que o permite Deus para axudarnos aos outros a merecer a nosa subida!
-.-


Hoxe prefiro falarche do campo, que está comezando a romper, vésperas da primavera. Saquei unha sela destas que se dobran, e nela pasei dúas horas lendo o periódico, exactamente debaixo do Cercis siliquastrum, vulgo, árbore do amor; esta árbore das flores rosadas, que lla trouxemos a teu pai cando pasamos por Lourizán na nosa lúa de mel, regresando do Castro Verde do Alemtejo.

Medra amodo, pero medra, que así debe ser o amor, pois as paixóns fulminantes logo se apagan. ¿Oes, no Ceo volveremos a ter lúa de mel..., cando eu chegue? Vaille dicindo ao Xefe que nos permita, daquela, darlle unha volta á lúa, enteira, que será divertido, divertido e orixinal. Estas árbores ao redor da casa, principalmente as que veñen de cando a fixo teu avó, valen un mundo.



Unha casa faise nun ano, pero as árbores tardan unha xeración en ser valiosas. ¡E qué pouco lles agradecemos aos nosos vellos que pensasen no goce dos fillos e dos netos! Estes carballos, estas nogueiras, estas loureiras... Nogueiras poucas quedan no país, que non se repuxeron aquelas que transformou en culatas a Fábrica de Armas da Coruña. ¡Cambiar noces por balas é tanto como cambia-los ollos polo rabo! Outra felicidade desta casa é que os eucaliptos están lonxe, nas fincas dos veciños; cando teña catarro, en lugar de bafos prefiro ir á farmacia. ¡Pobriños, qué pouco pensan, agora, no futuro, nos descendentes!

Déronlles a San Valentín e ao Cercis ese padroado do amor, explicando as circunstancias do Santo para merece-lo título, pero aínda non lin o por qué á árbore, que tamén se lle di de Xudea, lle incumbe esta advocación. Non o lin, pero oíno, precisamente ao párroco desta parroquia, que me bendiciu un cruceiro que encarguei, que o puxen onde se aparta do camiño vello para entrar na Camposa.



Faleille da árbore, e díxome que o de Xudea vén de que Xudas, aquel traidor, que se aforcou nun Cercis, por máis que diga algún indocumentado que o fixo nunha figueira. ¡As figueiras esgazan, así que non aguantan o peso dun adulto!

-¿E por iso merece chamarse..., do amor? -Obxecteille.

-Teño para min, pero non o digo nas homilías por se caio en herexía, que Xudas non está condenado senón perdoado. A envexa levouno a denuncia-lo Mestre, pero tan pronto o viu padecer caeu na conta de que o facía, que o admitía, para redimi-la humanidade, co amor máis intenso imaxinable; daquela reflexionou, arrepentiuse, e, odiándose a si mesmo, aforcouse. Dirasme, e con razón, que o suicidio nunca resolve nada, que só é admisible, comprensible, nos tolos, nos radicalmente tolos, pero é que a Xudas, co arrepentimento, entroulle a maior loucura de amor imaxinable, e ofreceulle ao Mestre, en sacrificio expiatorio, a propia vida. Por iso creo que, igual que Cristo lle perdoou ao ladrón arrepentido, non o ía facer menos co discípulo traidor? A bondade ten iso, que se doe máis dos máis pobres, ¿e quén era naquelas horas o máis pobre, o máis pecador, o ladrón do Calvario ou Xudas?

Cando nos vexamos Arriba procura ter preguntado se tamén está Xudas, que levo a intriga de saber se o teñen de avogado de certos políticos, deses que se luxan as mans por trinta míseras moedas... ¡Xa me entendes!

E cando teñas ocasión, cando teñas audiencia co Xefe, vaslle preguntar, de parte miña, se me librará de alternar, Aí Arriba, cos meus inimigos, ¡tantos que tiven!, pois, nese caso, nas miñas oracións vou pedirlle a Deus que me reserve unha praza no Purgatorio…, que o terei por preferible!
-.-





¿Serías ti? Asomei un pouco por unha das ventás que dan ao Leste, e quedei medio cego do resplandor. Fun pola máquina, e retratei, ¡retrateite! A pena foi que cando me dispuxen a falarche, veu unha nube, e..., ¡adeus resplandor!

Estiven moito tempo pensativo por culpa desta aparición. ¡Demasiado brillo para ser do sol! Pero, por que fuches tan fugaz? Debías comprender que se eu tardaba en falarche era porque estiven cortado da emoción. ¿Acaso querías contestarme ao que che preguntei onte, e cambiaches de opinión?

De hoxe en diante vou deixar a ventá aberta, aínda que iso me custe comprar outra manta, para que entres con facilidade, e veñas á miña ¡túa!, cama, onde me picarás segundo acostumabas facelo, ¡cun sopro suaviño nas orellas!

O outro día, no súper, outro solitario, que tamén estaba facendo a compra, ao dicirlle eu “quif quif”, contestoume que a súa fórase, “... para vingarse do pouco que lle axudei en vida nas labores domésticas”. ¡Pero non foi o meu caso, verdade que non? Ti fúcheste antes porque xa eras santa en vida...; ¡esas beatas da Normal de Lugo, que vos contaxiaron a súa santidade! Eu, que me puxen a facer e a vender casas sen case sabe-lo oficio, teño máis que purgar; facía e vendía casas para que as enchesen, e agora, esta miña, baleira! ¡Que contrastes ten a vida!

-.-


Acordándome da Normal: Tamén tes que preguntar, se aínda non a viches, pola Beatriz do Cádavo, aquela compañeira túa que sempre a invitabas ás festas do Santo, que mo tes dito. Pois ben, hoxe fun ao súper de Castroverde, que no de Mosteiro non tiñan doce de marmelo sen azucre, e atopeime cun rapaz que se me fixo coñecido:

-Perdoa, pero, por un casual, non serás o xenro da Beatriz do Cádavo, gran amiga que foi da miña muller?

-¡Non son, era; e iso por partida dobre: unha, porque morreu; e outra, porque me divorciei da súa filla!

-Daquela..., ¡non sei qué dicirche! En canto á sogra, dareiche o pésame; e polo outro, segundo as circunstancias ti dirás se debo darche outro sentido pésame ou..., felicitarte! É unha situación indesexable, pero, por veces, liberadora.

O rapaz, que comparado comigo segue sendo un rapaz, contestoume, pero por onde menos esperaba:

-De parabéns, nada, que estou sufrindo máis que un viúvo, que xa é dicir! ¡Deus, qué envexa lles teño aos viúvos! ¿Que che morreu a muller? ¡Tela descansando; foise con Deus, e non é cousa de celarse de Deus! ¿Que se foi con outro, e iso unicamente porque estaba mal atendida de tanto que traballamos algúns maridos, que volvemos á casa derreados, e non sempre acotío, pois certos traballos apártannos dela, en ocasións toda a semana, e vimos cansados, aburridos da vida, sen ganas de falar; nin de falar nin de trebellar...? ¿Falarlles, de qué; das amarguras e dos sobresaltos desta vida moderna? ¿E non será de bos maridos calar, traga-la propia bile, aínda que sexa en troques de parecer illado e antipático? Ela, a miña, e coma a miña seica hai outras, adoecen polos conversadores, así lles falen de trolas e non de verdades. Ocorreu que un día, non sei se bo ou malo, chamáronme da fábrica que represento para dicirme que me volvese do camiño, ata novo aviso, que tomase un mes de vacación porque ían sacar un produto novo, idéntico pero máis caro, con outra presentación, e non lles conviñan novos pedidos, de momento. Nesta ocasión, coidando que eu estaba a cen quilómetros, ela caeu na cama..., co butaneiro enriba!

-¿Non o mataches?

-¡Case me mata el, que me atizou na cabeza coa bombona, e grazas que o fixo coa baleira, pois coa chea igual me traspasaba á Eternidade!

Quedei sen fala, e de medio atordado, eu tamén, canto lle dixen foi:

-¡Non llelo tomes a peito, pois, nesas circunstancias igual che fixeron un favor..., índose coa música á festa doutro lugar! Neste caso a violencia de xénero foi inversa pois o bombonazo non foi para a muller senón para ti, para o seu home..., precisamente para o agraviado!

-¿A ti gustaríache tirar ao río un saco de euros? ¡Eu tirei ao de Nunca Esquecelo cinco anos de amor fiel e profundo, intensísimo, que é moita perda! A viuvez é un Ata logo!, pero un divorcio é un, Ata nunca! Cada vez que o penso aínda me doe máis o que non vin, quero dicir, o que sospeito: Estaba indo ao xinecólogo a miúdo, e dicíame que estaba a tratamento para ter fillos, mais agora dubido se o tratamento non sería ao revés, senón sería para non telos, de folgazana que era, e que seguirá sendo! Houbo esa dobre traizón, e mira se será grave o seu pecado, pois, de ter fillos, igual me seguía sendo fiel, e eu tería asegurada a perpetuidade coa nosa reprodución. Se estaba de Deus que non viñesen, vale, pero, cerrarlles a porta...?

Volvín para a casa lembrándome daquel epigrama que ensinabades as mestras nas escolas, aquel dun tío que se preguntaba se habería outro máis pobre e triste cá el, pero cando viu no camiño un que comía das herbas que el desprezaba, comprendeu que os límites da pobreza poden ser infinitos, e por tanto, incomparables.
-.-


Veño do río, do Azúmara, pero..., de atusmarlles ás troitas, que maldito unha vin! Seica as matan eses residuos do purín dos pasteiros... Lembrándome que che gustaban, baixei ao río; ¡ía fritilas na túa propia tixola, pero os fritidos foron os meus ollos, que choraron por elas, por elas e polas brozas que leva o río, talmente salvaxe!
 
 

Limpos, limpos e produtivos, estarían aqueles dos que se despedía Rosalía: “...Adeus ríos, adeus fontes...”, que por algo a emocionaban. Estes de agora, ¡meus pobres!, tamén dan pena, pero máis aínda me doe que estes paisanos, ao estilo de Adán, vivan nun Paraíso e que o estraguen, coa soberbia e coa indolencia.

Cando vexo na tele esas crecidas actuais, sempre me digo: ¿Serán tan torpes os nosos gobernantes que non se decaten de que os montes, agora, lisos, sen decrúas nin cultivos, deixaron de ser esponxosos, non coan a auga e permiten os arrastres, as erosións? Con iso visto e sabido, hai que limpar, dragar os ríos, e consecuentemente non construír nos baixos, nesas ribeiras que soben, que medran, de ano en ano, cos arrastres do interior. ¡Isto é dicirlles adeus aos ríos, e ás fontes, si, pero, motu propio, dándolles as costas!

No río, a falta de troitas, falei cos amieiros. Tamén están viúvos, pois as árbores grandes, carballos, castiros..., foxen deles; tamén queren auga, pero menos; do seu igual, nas orelas do río, só lles quedan os freixos, outros solitarios. O fru-fru das súas follas é suave, harmónico, como para mexer o berce dun neno; ¡eu! Así que pouco faltou para durmirme. Os animais expresan e móvense, pero as árbores..., tan só se as move o vento! Son unhas desvalidas; o dito, viúvas! Pero entre os humanos as viúvas falan os sete falares; ¿por que? Desta observación deduzo que hai dous tipos de sensibilidades: A das mulleres é centrífuga, pero a dos homes é centrípeta, choramos por dentro, para dentro, e por iso andamos cos ollos secos, aparentemente secos.

-.-


Hoxe deume por pensar nas casas que deixo feitas…, ¡mal feitas! Pero o caso é que xa non teño con quen confesarme, porque…, tamén o tería que facer cos canteiros de Luaces, que foron os meus mestres, e por tanto son responsable ante eles, pero, xa van, todos, Arriba, no piso de Arriba! ¿Qué entende un Cura de casas mal feitas se todos gozan de igrexas monumentais, a cal mellor? Tería que confesarme nunha desas Misións ao aire libre, pero…, tampouco quedan, que non se celebran desde que…, desde que España deixou de ser Terra de Misións! Agora só temos, e só entendemos, por pecado aqueles que estean recollidos no Código Penal, e para iso o Goberno non se cansa de dar indultos a cambio de…, ¡para que cho vou dicir, se Aí Arriba sabédelo de sobra: a cambio de votos, pois non hai mellores muñidores cós corruptos liberados!

Mais, de ben pensado, non todo a culpa é miña, que a teño que compartir cos sucesivos Gobernos…; ¡nin eu sabía facelas mellor, nin o Goberno controlarmas! Daquela, qué: dígolles aos gobernantes que baixen para facerme compañía nesa confesión? ¡Imposible, pois eles tamén foron, ou estarán sendo, xulgados! Por se acaso, pregunta Aí Arriba que cómo lles foi para pasa-la fronteira, con tantas desfeitas que fixeron, e deixaron facer, Aquí Abaixo!

Xa cho dixen aquí na Terra, que, ademais de zoqueiro, empecei dándolles, amasando e subíndolles o barro, aos canteiros de Luaces; e falando en arxinal! No mal tempo, zoqueaba, e no bo, ás obras,  Os de Luaces ascendéronme ás estadas, pero cando comezaba a entende-lo oficio, ¡Recrutamento! Para Ifni, nada menos. Alí preguntáronme o oficio, e ao dicirlles que, Canteiro, ¡ala, para Ingenieros, onde uns cavaban trincheiras e outros faciámoslles casas, pavillóns militares! Daqueles pavillóns, os mellores, os que eran para Oficiais, contratábanos con Empresas Construtoras, que de ser para Suboficiais, Abel y Cía.! Daquela foi cando vin de “colonial”, e fíxenche unhas zoquiñas, e pedín a túa man, e..., bicámonos, pero iso foi despois da bendición do Cura de Montecubeiro! ¡Que ben casaba aquel Cura, que nunca se lle soubo de ningún divorcio!

Por outra banda, tantos e tantos que foron simples albaneis, poño por caso en Venezuela, para rematar facendo rañaceos na Coruña, a verdade é que diante de min non ían; en saberes, se entende, pois no de cobrar en negro, sobreprezos, por riba da Cédula, diso non precisaban entender, que xa os instruían aqueles socios capitalistas…, desde a sombra, claro, que ese é o trono dos grandes, dos grandes especuladores!

A ti ben que che gustaba ver, contemplar, as miñas obras; ¡claro, facíalo por amor, polo amor que me tiñas, que por iso che gustaban, ou tal dicías! Se hai que facer casas no Ceo, aí, coa experiencia que levo, igual me saen mellor; aínda que, de ben pensado, iso debe parecerse a unha praia nudista, pois, por boa roupa que vos poñamos, deixádela, sempre, nos ataúdes, e acaba podrecendo. Isto vai de broma, que xa me coñeces, e ben que sei distinguir o material do espiritual, que tiven unha boa Mestra, ti mesma!
-.-


Angulus ridet, que dixo Horacio referíndose ao seu curro; pois eu, aquí, no meu / no noso, o mesmo, que todo me sorrí, e iso que aínda estamos nos días curtos.

Séntome forte coma un buxo, do ben que me prestan estes seiscentos metros por sobre do nivel do mar. ¡Conciencia tranquila, e aire puro, de media montaña, sen autos, pois o noso non conta, que ten o escape para atrás, e cando corre, eu dentro, sempre deixamos os tufos na retagarda! Isto faime cavilar que tanta fortaleza ambiental pode ser malo para as esposas da bisbarra..., que igual as esmagan, salvo que as queiran pouco! Corto e cambio..., para falar en serio!

Certo é que esta casería da Camposa queda bastante retirada das outras do lugar, pero, de todos modos, se os veciños se levasen mal entre si, cando saio polos arredores oiríanse discusións domésticas. ¡Non se oen porque non as hai, non as teñen, que aquí os nervios non sofren das tensións urbanas! Ou aguantan moito, elas, ou é que non precisan aguantar.

¿Sabes qué me apetece con frecuencia? ¡Ufar! Pero xa debeu pasar de moda porque agora non se oen aturuxos, nin sequera aos sábados. Vou conte-las ganas, xa que os demais non o fan, xa que non urran, non sexa o diabro que dean en chamarme algo así coma "O Tolo da Camposa". Xa ves que a liberdade persoal, absoluta, non se ten, non se pode ter, nin sequera neste país das toxeiras. Conformareime con tirarlles bicos ás estrelas... Non, non estou tolo, pois unha delas é miña, que ma adxudicou Deus: ¡Ti!


Tamén me estou lembrando daquelas lucernas de petróleo, que chamabamos "de gas". Nas casas ricas eran de carburo; e para viaxar en noites escuras faciamos fachuzos de palla, sen esquecernos dos tizóns para as distancias curtas. ¡Como cambiou este país, ou máis exactamente, cómo nos cambiaron o país! Ocorréuseme preguntarlle a un avó desta bisbarra, que polos seus anos coñece ben a nosa historia, cómo é iso de que tódalas casas teñan un farol na eira, na eira ou na currada, e algunhas dous, eléctrico, da liña do Concello. Adiviña qué me dixo: "Non sei cómo foi posible que vostede fixese algún carto no estranxeiro... ¡Ben atrasados deben estar por aló para que tan ben se lle dese...! Os de aquí son máis listos cá vostede, todos, a feito: Os que adoitan votar polas dereitas, cando ganan eles, o primeiro que piden, o primeiro que lles dan, é un farol; mentres, as esquerdas agardan, pero cando entran os deles, o alcalde, sen retirar as outras, sen quitárllelas aos vencidos, dálles igual trato aos del, co cal duplícanse os farois á conta do Concello. ¡Como ve, -concluíu-, a vida é unha cuestión de paciencia, pois, agardando pola vez, todos maman, todos chegan a mamar!"
-.-


Estiven na terraza, na do Sur, exactamente ata as doce; ás doce da noite, pero, polo sol, que así é como levo o meu reloxo de pulso, pois aquí na Camposa, nesta Camposa onde te criaches, non lles deixo que me aten á hora oficial deste país tan…, artificial!

Non, muller, non estou tolo; no meu criterio, aínda non. Trátase de que hoxe, ou mellor dito, onte, pois estou tecleando no ordenador ao día seguinte, máis ou menos á media mañá; como trasnoitei, hoxe colleume o sol na cama; na cama, e durmindo.

A noite estaba estrelada, así que eu, na terraza desta Camposa, ben abrigado co meu pucho ruso, unha bufanda, e aquel abrigo, o Loden, aquel que compramos en Vigo na nosa Lúa de Mel…, púxenme a olla-la lúa, a outra, esa que sempre pasa de noite, pois de día fai coma os do botellón: ¡escóndese!

Non cho estou dicindo ben, que isto de mecanografar un diario persoal, íntimo, desde que pasaron as cousas, aínda que se faga ao día seguinte, non resulta completamente exacto: hai esquecementos, distraccións, lapsus calami, que dicía meu avó. Exactamente foi así: Onte, que non chovía pero xeaba, o corpo…; o corpo, non, o espírito, pediume olla-las estrelas…, para ver se atopaba unha que brillase máis cás outras: ti, ou ti nelas! ¡Xa ves, obsesións de viúvo! Estoume decatando de que, na túa ausencia, coa túa, pasei de albanel a poeta. ¿Que non teño musa? ¡Vaia se a teño: é a túa memoria, que me entenrece, que me sube ao Ceo…, para estar contigo, para falar contigo!

Aí fóra, nesa terraza, salvo pola friaxe, Ceo é; ¡transfigúrome! ¿Pasaralles o mesmo a tódolos viúvos? Tamén me gustaría saber, discernir, cales levan unha vida máis nostálxica, se os viúvos ou os divorciados… A diferenza pode estar en que os viúvos non temos, non debemos ter, non podemos ter, arrepentimentos, remorsos, salvo que algún deles lle fixese a vida imposible á súa cónxuxe, que ben sabes que non é, que non foi, o meu caso.

¿Lémbraste que, ao virte de Ifni para Santiago, ao teu novo destino, eu, que me quedei uns meses para liquidar as casiñas que tiñamos sen vender, escribinche, escribímonos, unhas cartiñas, aínda mellores cás que lle enviaba Romeo á súa Xulieta? ¡Pois iso é o que fago a tal momento, o que volvo a facer, agora, de viúvo! Fáltame o teu enderezo, pero con escribir aquí, na cabeceira: “Para a miña estrela, que está no Ceo, xunto coas outras, coas colegas”, chega e sobra.

Tampouco fai falta que me contestes, pois ben te noto, ben te sinto, de día e de noite, sempre ao meu lado, cumprindo aquela promesa que me fixeches ao irte, de que lle pedirías a Deus que te nomease Anxo da Miña Garda, aínda que só fose para que estes ollos, os meus, xa lagañosos, non mirasen para as viúvas, e iso que as hai, segue habéndoas, ben guapas, pero, ao teu lado, ti es, ou eras, o sol, o meu, o máis brillante de todos, e elas, como moito, unhas luíñas.

¿Sabes o que sinto? ¡Que aínda me debe quedar barro nos dedos, daquel das paredes, que o noto en que, sentindo aló por dentro, no meu cerebro, un torrente de poesía, ao tratar de pasala polo ordenador ao papel sáeme…, prosa! ¿Non será que o fas ti, que é influenza túa, para evitar que, se por un casual me lee algunha desas viúvas, tan necesitadas de amor, se namoren de min? ¡O caso é que me entendas ti, xa que por ti, e para ti, escribo; por ti, e para ti, falo, que así o farei ata que chames por min! ¡Oes, o que che prohibo é que Aí Arriba, te namores doutro, insisto, por anxo que sexa, pois ben sabes, lembrarás, o noso xuramento: aquel do amor eterno! Este que lo es, Abel.
-.-


Desde Arriba, que o ves todo, tamén verás o afundimento da casa grande dos teus amigos de Xerbolés. ¿Como chamarlle a semellante desfeita? ¡Xa o teño: evolución dos sectores, que pasamos do primario ao terciario sen…, sen mocidade! Parece cousa dun bombardeo, e ata se lle pode chamar así: ¡o bombardeo das goteiras! Pouco a pouco, e sen  bágoas dos seus donos, ou iso parece, ¡dos donos, non, da choiva, si!, as madeiras ceden, e as lousas baixan á terra, volven á terra, de onde saíran séculos atrás. As lousas volven á terra, pero a xente, non; a xente prefire o asfalto, as azoteas…, ou as terrazas dos bares!

A Darwin preocupouno a evolución das especies; eu, que son máis rasante, estou preocupado pola desfeita da prosperidade: Ao longo da Historia os guerreiros, e con eles os guerreosos, fixéronse coas mellores terras, e de paso, con escravos que llelas traballasen. Segundo se foron elevando, os mesmos escravos-vasalos subíronlles pazos, casonas altas, ou máis que altas, altivas, quedándose eles co vello, no pazo vello, coa casa orixinal, a título de caseiros, séxase, señores de casa prestada. Do pazo novo saíron os estudantes, e do estudo, as carreiras;  das carreiras nutriuse o caciquismo galaico, maiormente avogados. Aos pazos só volvían de aburridos na capital, da capital, pois nin as rendas precisaban cobrar, que llelas levaban os caseiros ao lombo, ou na besta, ¡e menos mal que deron en poñer ascensores! Os pazos rurais eran aburridos, así que a segunda xeración dos señoritos decidiu tirarse ao mar, lava-las suores do verán con auga salgada, e de paso atusmar ás nádegas das señoritas, das señoritas bronceadas!

¿Quen dicía que, “La tierra para el que la trabaje!”? ¡Pois nin así, que hoxe en día incluso hai que pagar a quen nos roce as silvas de diante da porta, que os señoritos nin iso facemos! Eu si, que  veño demostrando ser o único ser desta bisbarra experto en manexar ferramentas, ademais da pluma, ou asemade con ela!
-.-



¿Rozar as silvas? Onte faleiche diso, e coa mesma, esta mañá, fouciña en man, declareilles a guerra, pero pronto me arrepentín, volvendo para a casa sen luvas e coa arma enfundada. Estaraste preguntando a causa, o por qué do meu retroceso, así que terei que dicircho:




Nada máis comezar coas coiteladas, púxenme a pensar: ¡É certo que tedes pinchos, espiñas duras e ben afiadas, pero non o é menos que as tedes para darlle importancia ao voso froito! ¿Quen ía padear as amoras, co deleite que o facemos, se non estivesen defendidas por estes pinchos? ¿Aos pais, Adán e mais Eva, apeteceríalles aquel froito, o daquela árbore da Ciencia, se non o tivesen prohibido?

Así razoado, incluso admirei nas silvas o xeito que teñen de defender a súa virxindade; e tamén pensei que, desde que foron utilizadas para coroar ao Cristo Redentor, redimidas quedaron, empapadas do seu sangue. ¿Qué foi á forza, que o fixeron á forza? ¡Toma; tamén o foi aquela axuda do Cireneo, e con iso e con todo, quedou santificado!

Tanto que leo agora, na soidade da miña viuvez, e aínda non din con un poeta que lles cante ás silvas; ¿por qué non o fago eu, xa que os outros son, foron, desagradecidos?

Por se isto fose pouco, veño observando nos veciños de carreira que maldito un atopo co fouciño na man; máis é, que aqueles comunistas da fouz e do martelo, ao tornarse capitalistas, que en definitiva é/foi  a meta de tódolos comunistas, ¡entrar no reparto do que outros suaron!, as ferramentas relegáronas ás súas bandeiras, pero, retratadas! Eu, modestamente, que tamén fun dos do martelo, ¿por qué non colgar a fouz dun garfo, agora que os martelos nos levaron á crise económica nesa burbulla da construción, na que tamén participei? ¡Dito, e feito: Tranquilas, silveiras, pois, xa que vos perdoan os ricos, eu tamén, que de rico só me queda a sona!

De propósito: Isto da riqueza enténdese mal, porque só os envexosos chaman “ricos” aos que están satisfeitos co que Deus lles deu, aos que non cobizan máis aló do que é prudente conservar, atesourar…, por se chegan a vellos, e lles falla a Seguridade Social!

Se tivese máis confianza co Cura da parroquia preguntaríalle se ten por onde investigar de se, no Paraíso Terreal, aquel do Adán e da Eva, adoitaban rozar as silvas. ¡Sería unha boa información!
-.-


¿Lémbraste de cando, naquela viaxe que fixemos por Asturias, en Turón, aquel enxeñeiro que fora noivo de miña prima Mercedes, nos ensinou as entrañas das súas minas de carbón? Claro que te lembras pois na Eternidade, que por algo se chama así, non hai pasado nin futuro, que todo o vedes en presente. Neste caso: ¡Aquilo si que era gañarse o pan con luz artificial; sacar pan das pedras!




O meu desconcerto, este, o actual, das silveiras o tirei: ¡Co doada que é de traballar a terra, en superficie, digo, agora, de presente, que ata hai máquinas para muxir as vacas, e que esteamos importando os allos, de aló, da China! Agora que sobra terra, da boa, da cultivable, en superficie, á luz do sol, que elixirían, hoxe, aqueles obreiros, Turón ou estas hortas baldías, eucaliptadas, da nosa Galicia?

¡Deus, qué de contradicións: cando escaseaba a terra, preiteábase por ela, e agora que a temos abondosa, abundante e abandonada, só os cazadores se aproveitan, e para iso, a tiros!

Os exercicios espirituais viñan facéndose no fondo escuro doutras minas, chamadas conventos, pero, de presente, estou tentado de escribirlle ao Papa para que ordene facelos nestas soidades do campo galego, que volve a ser terra de misión, de misión agropecuaria! Deus, en castigo, botounos daquel Paraíso inmerecido, e agora, actualmente, somos nós os que botamos a Deus destoutro paraíso, cambiando froitos, posibilidade de froitos, por maleza estéril. A propósito: Se ves por aí ao noso Curros, ti, que tanto che gustaban os seus escritos, haslle preguntar se segue queixándose do mundo galaico, dos desamores deste mundo. ¡Faino, que vai ser interesante, pero non me digas a súa resposta, que ben a escoito desde aquí Abaixo: É doada de adiviñar!
-.-


¿Discípulos de Emaús? ¡Si, si, eu; eu mesmo! Decateime da túa compañía volvendo de Mosteiro, do Súper, que non sei cómo mirei para a miña dereita, e…, alí estabas, ti, ti mesma, a mesma, só que, outra vez, en forma de raiola de sol; coma sempre, fascinante! Ata percibín un olor como de flores… ¿Viña de fóra? ¡Non o creo, pois quedouse dentro, comigo, todo o resto da viaxe, ata chegar á mesmísima Camposa! Xa na finca apaguei o motor, pero o meu espírito sentíase acompañado; seguía contigo, xunto ao teu!

Isto de que os defuntos vexades aos vivos, e non á viceversa, non me parece xusto; ¡co grato que sería verte de novo, e non só isto de sentir a túa presenza! ¿Pasaralles o mesmo a tódolos viúvos? Non me atrevo a preguntarlles…, por se me toman por louco! Síntote comigo, e iso chégame, polo que ten de confirmativo: É a evidencia de que o noso amor existiu, e segue, perdura, por ambas partes, así que volvo ao que teño dito: pobres divorciados, que pena me dan!

Aínda que fose certo aquilo que dicían os musulmáns de Ifni de que Alá lles tiña reservadas non sei cantas virxes, no Sétimo, eu renuncio, desde agora mesmo; ti espérame na porta, como facías sempre que tocaba o timbre desde abaixo, desde o portal. ¡Así na Terra coma no Ceo!

Vou parar deseguida con este apunte porque quero saír ao xardín, e coller unha boa presada, das que cheiren mellor, para poñelas no teu asento, no da dianteira, para que cando volva a saír co auto teñas o asento perfumado; os homes cheiramos a macho, e se me apuras, a cabrío, así que debo preparar a túa acollida…, para non desentoar!


Aquí as tes, que incluso me sobrou un mañuzo, para poñelas xunto, cabe, deste ordenador, que tamén cheira a…, ao aceite das máquinas. Vou a ver qué me sae:

Meu amor, meu amor perpetuo,
inmarcescible,
ofrézoche estas papoulas
da nosa Camposa,
que tanto se parecen a ti!
Pídoche que as aceptes
en prenda
da miña viuvez satisfeita,
satisfeita e agradecida
de que sigas
acordándote de min.
-.-


A persoa que introduce bos costumes moito mérito ten..., aínda que no se lle dea! A ti déboche, ¡iso tamén!, o hábito de comer moito á mañá, e menos a mediodía, para concluír cunha frugal merenda - cea. Así o fixen, tamén hoxe, e como os días aínda son curtos, ao pecha-la noite, unha noite fermosa, chatolada de estrelas, que é como din os poetas, non se me ocorreu nada mellor que sacar unha sela destas que se abren en forma de hamaca e irme á eira, mesmo diante do pozo. A noite era grata pero algo friorenta, así que volvín en busca dun cobertor, no que me enrolei...; ¡cara ao sol, non, que iso xa foi: cara ás estrelas; outra vez buscándote no Ceo! Para distinguir cal es ti, vou mercar un telescopio, pero, ¿onde os venden? ¡Terei que ir a Lugo...!


Nas cidades, con iso dos farois, pérdese, perdemos, esta luz penetrante dunha miríade de astros, ¡contando só os de simple vista!, que penetra polos ollos e sobe ao cerebro. ¿Ao cerebro, ou ao corazón? Deus separou estes órganos, e El saberá o por qué, pero se me pedise consello, ¡e menos mal que non o fai!, aconsellaríalle unir ambos, pois un corazón sen cerebro só quere con arroutadas, e á viceversa, un cerebro sen corazón convértenos en egoístas, en..., en fillos de Lucifer!

Isto de tombarse na hamaca, envoltiño nunha manta, e cos ollos paseándose polo infinito, é unha gozada. Outra pregunta para o Ceo: ¿Os gregos, tan filósofos eles, tamén se dedicaron a matinar nas noites de luar? ¡Seguro, pois doutro xeito menos abarcarían! O pensamento é libre, ¡a meirande das liberdades!, así que o deixarei cabalgar polas galaxias. O que me falta é capacidade rítmica, metrificar os pensamentos para facelos declamables. Por boa que sexa a súa rima, se o poeta non consigue ornar as estrofas con un recitado emotivo, entenrecedor, e por bo que sexa o seu pensamento, non se fará co público. O público sempre preferiu, sempre empolicou, as formas sobre o fondo. ¡Que razón tivo aquel que dixo: Poesía es ti! ¡Claro, claro; eureka: séntome poeta, aínda sen selo, contemplando as estrelas, porque..., porque unha delas es ti, meu sol! ¡Xa o pensei, e xa cho dixen máis veces!

Estando nestas reflexións oín ao lonxe un berro que me estremeceu, que me sacou do éxtase: ¿Sería unha loba chamando ao lobo? ¡Non, que sempre foi ao revés! Pero repetiuse, esta vez de máis cerca, e xa distinguín perfectamente que se trataba dunha curuxa, unha colega, que tamén gusta de olla-las estrelas. Unha curuxa ou un moucho, que polo son apenas se distinguen. En todo caso, noctámbulos, noctívagos. ¿Por qué vagamos de noite? ¡Todo o contrario, que se nos abre a mente, e coa mente, os ollos, a medida que avanza a noite! O malo, o peor, o único malo, foi que, pouco a pouco, meteuse o resío, e deu en tremer a miña manta; ou sería eu, eu mesmo? En vista diso din en correr pola eira, polo espazo de formigón onde faciades a malla, que así entrei en calor. Despois pasei para dentro, outra vez ao despacho. ¡Que contradición: os pensamentos flúen mellor coa luz das estrelas, pero só pasan ao papel coa outra, sexa do sol ou do candil!
-.-



¿Lémbraste do que nos rimos cando dixo Sidro do Campo aquilo de que, ¡Non hai mellor vida cá dun só..., levándose ben!"? Referíase á Efigenia das Cavozas..., que a pobre, por levarse mellor cos sobriños que consigo mesma, matábase a traballar para eles e por eles. Eu tamén, e iso que non estou rodeado; do que se segue que me levo mal comigo mesmo, pero foron estas semanas, ata poñer isto en orden. De aquí en diante prométoche filosofar máis e traballar menos.



Aínda non che dixen que me trouxeron as ovellas: un camión delas, que llas comprei, rapadas, aló na Fonsagrada, a un vello que prefire irse para Lugo, cos fillos, antes que coida-lo gando. Quere pasar de servidor a servido, pero, ¿lograrao? Os rapaces de hoxe en día, como sempre se fixo, que non é pecado novo, teñen moito que escalar para subir ás montañas do benestar, cadora máis esvaradías. Díxome o señor que tamén tiña un can, e un gato, e que mos daba de propina; acepteillos, pero máis ben por caridade, pois de tratar con animais estou farto; ¡claro que estes son de catro patas! Como estas fincas están abandonadas, teñen herba a fochicón; por aquí dino doutra maneira, pero non quero ser groseiro, e menos con unha santa! Teño que ir a Lugo para mercar unha desbrozadora, das de man, das de gasolina, pero..., téñolles pánico aos lucenses, tan romanos eles!
-.-




Desde aquí, desde a Camposa, na liña do horizonte, vexo Monciro, que por certo hoxe está envolto en néboa. ¿Será néboa ou serán os espíritos daqueles mártires? Xa sabes, que o temos falado, aquel Mons onde Ciro asediou aos últimos celtas da rodeada, aqueles nativos, aqueles castrexos, que, cando se quedaron sen auga, para eles e para o seu gando, ao secarse no verán a lagoa da cima preferiron envelenarse co zume dos teixos. Un día que faga bo, pero antes do verán, antes de que volvan a secarse esas lagoas, subirei ao Monciro..., para subirche unha foto! ¿Teño ou non teño motivo para temerlles aos romanos? ¡E menos mal que despois diso viñeron os suevos..., para suavizarnos! Cada vez que penso que os romanos chamaban bárbaros aos suevos, subo polas paredes; a única desculpa é que daquela só tiñan espellos de metal, borrosos, porque aínda non comezaran os árabes a azouga-lo vidro.

O siloxismo é doado: Os de Lugo sempre dixeron que a súa muralla fixérona "os romanos"; eu tiña para min que llela fixeran os lugueses aos lucenses, aos romanizados, coa pedra que levaron de Labio, (antigo “Lapio = pedra), ¡baixo látego, por suposto!, pero, sendo como din, que a fixeron os romanos, hai que deducir forzosamente que os de Lugo eran, ¡e son!, romanos. O contrario sería tomalos por mentireiros, cousa que non son; algo vaidosos, si, pero, mentireiros...? ¡Sexan, pois, romanos! Neste caso o mentireiro, o difamador, foi Plinio cando dixo que Roma arramplounos, ¡nun ano!, 7.000 libras de ouro. ¡Claro, os romanos, emigrantes que eran, enviaban, repartían cos irmáns da casa os produtos do novo país, do seu, da súa leira, pois romanos tamén eran os gallaécicos, en particular os lucenses..., fillos, froito das violacións romanas..., á falta de sabinas! ¡Non houbo depredación senón un reparto da herdanza, fraterno por suposto!

Déixote por hoxe, que acaba de chegar outro camión: ¡O das abellas, coas colmeas precintadas con unha tela metálica, para que non fuxan! Conseguiumas un señor que dixo ser parente daquel famoso "Cura das Abellas", aquel Benigno Ledo González, de gloriosa memoria. ¡Outro santo ao que encomendarme, que agora sodes tres: ti, no persoal; o Santo Antón, para que me garde as ovellas; e San Benigno, patrón das colmeas! ¿Eu? ¡Eu, de sancristán!
-.-


Como xa gardara ovellas na miña infancia, nada ou pouco tiven que aprender; se acaso que agora, como os do país nos volvemos señoritos, ¡señoritos de caldo á merenda!, se dicía nos meus tempos de labrego, agora veñen os polacos, para rapalas, que iso me dixeron os “señoritos” da Fonsagrada. Para cando volvan este ano, na temporada, dinlles o número do meu móbil para que mos manden.

¡Que boíñas son, que non se parecen en nada ás súas primas, ás cabras! E logo que así, con elas, rozo o arboredo sen rozalo, sen pagar ou sen agacharme. Coa de posibilidades que hai actualmente nas nosas aldeíñas, de verme nos trinta, agora que temos UNED, eu, o teu marido..., Enxeñeiro Agrícola! ¿Gustaríache, deixaríasme engadir esa carreira, outra máis?

Deus puxo á parella inicial nun Paraíso, no vexetal; as máquinas, comezando pola panca e pola roda, séxase, a industria, tiveron que inventalas, eles ou os seus fillos, ¡acaso Túbal Caín!, pero despois do pecado, por culpa do pecado. Agora entendo aquilo da literatura pastoril, églogas e todo iso; por algo lle dixo o Mestre a Pedro: ¡Apacenta as miñas ovellas, o meu rabaño! Claro que se refería á grea humana, aos catecúmenos, pero o símil era perfecto, definitivo, gráfico, elocuente.

Dixéronme que en Caraño hai outro viúvo, que tamén se veu da Coruña, e que ten ovellas; contactarei con ese colega, ¡dobremente colega!, e de paso preguntareille quén rapa as súas.

Isto da bucólica non debera perderse. Agora todo é literatura de pesadelos, fantasmal, monstros ou asasinos, que veñen a ser outro tipo de monstros, igual de repugnantes. Pero o que estou facendo mal é darlle ao ordenador estes pensamentos rurais, bucólicos, desordenados pero suxestivos, cando o debera facer á man; busquei, aquí pola casa, plumas e tinteiros que estivesen, que quedasen da túa manciña encantadora, que sería o propio utilizalos agora, reutilizalos, pero…, a tinta está seca, e as plumas enferruxadas! ¡Ben que o sinto!
-.-


Gardar ovellas sen tocarlles a frauta non se me acae, así que, restaurando lembranzas da miña nenez, cortei un gromo de castiñeiro sen ramas, e despois de marcarlle os buratos correspondentes, freteille ao suave a casca, logrando así retirarlle a madeira; seguidamente, do mesmo pau, fixen a palleta e mailo tapón final…; ¡tocaba, pitaba!

Para aprender cancións podo poñer a radio, e cando toquen algo do país, eu, de orella, acompáñoos coa miña frauta. Xa sei que era mellor subir a Lugo…; perdón, que o puxen mal, baixar a Lugo, e recibir uns clases de música, pero como isto non me é posible, ¿abandonarlle as ovellas ao lobo?, ¡iso, xamais!, así que non me queda outra que buscar entre os teus papeis a ver se conservabas algo da túa sinatura de Música.



As ovellas numereinas, comezando polo carneiro marón, e veu o Veterinario de Mosteiro poñerlles eses pins numerados nas orellas. Díxome: -Agora que rapazas e rapaces se anelan no nariz, como se facía en tempos cos porcos da ceba para que non furasen na corte, no esterco, vostede vai e ponlles estes aros as ovellas; ¿daquela, non se pon vostede o número un? Claro que mo dixo en broma, e así lle contestei: -O número 1 póñallo ao marón, pois eu, aínda que sigo enteiro, quedei viúvo! ¿Verdade que lle contestei ben? ¡Iso para que vexas que cumpro a fidelidade prometida!

É pracer de deuses levar comigo unha destas trapeiras que había, e quedan, aquí na Camposa, para espanzullarme nelas medio a medio do rabaño; cando aperta o sol lévoas para debaixo dos carballos e dos castiñeiros, pois elas, ¡pobriñas!, canto máis brancas, mellor! ¡Ah, que non cho dixera, aínda que tampouco facía falta, xa que estás na atalaia suprema: Non lle aceptei ao da Fonsagrada as ovellas mouras, que non as quero, nin regaladas…, pois, para loito, chega o meu!

Así, gardando nas ovellas, matinando coas ovellas, deume a tentación de escribir un código de conduta, un Manual para Viúvos, pero non vou ter iniciativas suficientes, pois cada viuvez é un mundo, un caso diferente, segundo foron elas, e tamén segundo son eles. ¿Non cho parece?
-.-


Agora comprendo, comprendo e admiro, máis, infinitamente máis, e mellor, aos anacoretas. ¡Que casualidade, que aí abaixo, baixando ao Azúmara, nese rego da Valga do Santo Estevo, estiveron, gozaron destas paisaxes idílicas, viviron e rezaron, os primeiros eremitas dos que se teñen lembranzas, topónimo incluído, neste Couto do Monte Cupeiro! Pois eu, ¡aquí me tes!, outro eremita, nesta Camposa, neste XXI dos de Cristo.

Pero non te preocupes por min, que non é cousa mala, senón todo o contrario: nin roño, nin me roñan; nin traballo, nin folgo; e a maiores, rezo! Isto ademais de tocar a frauta, que xa debín aprender algo posto que levo días sen que se me espanten as ovellas.

¿As ovellas? Miñas santiñas: os mouros non comen jalufo porque llelo prohibiu o seu Muhammad por culpa da triquinose, que seica abundaba daquela, pero eu fago promesa de non comer en ningún restaurante onde sirvan roxelos. ¡Mesmo adoro ás ovellas; a falta de fillas, teño ovellas!

Volvendo aos eremitas: Nestas soidades nada nos aparta de Deus, que ata o diabro se debe sentir máis a gusto no monóxido de carbono das cidades; proba diso é que todas imitan, moito ou pouco, pero algo, á Sodoma e á Gomorra. Xa sabes cómo funciona isto da clorofila; eu tíñao medio esquecido, pero aquí, na que foi biblioteca túa estudantil, atopei: “Seis moléculas de dióxido de carbono máis doce moléculas de auga, en presenza da luz solar e da clorofila, producen unha molécula de glucosa, seis moléculas de auga, e outras seis de osíxeno”. Este último liberado a favor dos que andemos cerca. De esta observación séguese que, estando Deus en todas partes, ¡ata entre os pucheiros!, que así o percibiu Santa Teresa de Ahumada y de Cepeda, onde máis xeneroso se mostra é no campo; daquela, ¡que estrago máis grande desaproveitar estas vantaxes!

Nestas soidades, nestes altares floridos, que non hai catedral que os supere en arte, ¡arte divino, Ceo anticipado!, nada me distrae cando falo con Deus, que así ata teño máis liberdade para dicirlle o que penso, o que sinto. Tamén ocorre, e concorre, que máis grazas lle dou posto que máis teño, e de máis gozo. ¿Que me faltas ti…? Só no material, pois se algún lugar resulta atractivo para os ausentes, con diferenza, tanto de vivos como de defuntos, é aquel no que se criaron, no que nos criamos; ¿verdade que si, meu ceo, que estás no Ceo, que estás con Deus, e por tanto xa participas da verdade absoluta, precisamente esa que tanto escasea nas cidades?
-.-


¡Sente un gato á súa mesa! Xa que pasou de moda facelo cos pobres... Por aquí, pola Camposa, non adoitan vir; ¿será que non quedan no país, fuxiron para a capital? Os miserables da nosa crianza, que estarán a tal momento gozando dese Reino, máis que pedir esmolas adoitaban ir polas casas pedindo traballo, así tivesen que sachar un día enteiro para recibir un bolo de pan. ¡Aqueles si que eran mendigos con dignidade, pois os de hoxe, algúns, en vez de pedir, esixen, con tal violencia que na Coruña púxose de moda arrincarlles, non as patacas, que tampouco as teñen, senón o bolso, ás marquesas, que son as que os levan máis grandes, case sempre de crocodilo, e coa correa longa! Houbo un dramaturgo que dixo aquilo de que, "Los tiempos adelantan que es una barbaridad". Se vivise hoxe en día introduciría unha pequena variante: "Os tempos retroceden que é unha barbaridade!". Cristo, que coñecía o seu rabaño, dixo: "Pobres sempre os teredes..." Coido que o dixo desta maneira para non escandalizar aos fariseos, pero igual hai que interpretalo así: “Fariseos sempre os teredes entre vosoutros, e por culpa deles hai pobres!". Este país, con todo non ser rico, foino, que leva vinte séculos de latrocinios, empezando polos romanos, e aínda resiste! Con todo non ser rico, insisto, pois, de ben administrado, tería menos ricos, pero tamén menos pobres, pois para lograr iso non fai falta comunismo senón unha boa comuñón; con propósito de emenda, por suposto.

Volvendo ao do gato: Quenteille un cartón de leite, da enteira, e coas rafas do pan atrasado deuse un banquete gateño; pero é un desagradecido, que nin miau dixo! En vista diso, ordeneille: Agora, se queres carne fresca, de sobremesa, tes que irte á eira, en busca de ratume! Listo é, pois, dándolle ao rabo por toda resposta, botouse fóra da cociña. Outra cousa é o can:

Papou, cos meus sobrantes, unha lata desas que venden no súper aptas para a raza canina. Onte demostroume que vale para führer, e iso que non é pastor de raza. Ten uns ladridos medio atiplados, pero séntese patriarca. Con tal de que unha ovella amose criterio propio, con tal de que se aparte dous metros do pelotón dos torpes, aló vai o meu canciño para amosarlles os dentes; deste xeito todo o rabaño das miñas ovellas, ¡das nosas!, forma partido único, que só lles falta cantar aquilo de, "Por el Imperio hacia Dios...", en vez de tanto beee...! Esquecéuseme preguntarlle ao señor da Fonsagrada polo nome do can, así que collín unha ferrada de auga medio tibia, á que lle botei un puñado de sal, e tirándolla á cabeza, espeteille isto: ¡Xa que son o homo sapiens, vouche dar un nome apropiado, que será..., será..., Francolas! E agora, que tes nome, o apelido vaino buscar ao monte, ¡Baamonde!, coas ovellas, pero non te asoberbies pois máis que túas son de Deus. A propósito, engadinlle: Aínda que te trate ben, non me pidas un paraugas, e menos aínda un palio, que ti es un simple pastor, un pastor a fortiori, máis pola miña graza que pola de Deus, que son o que te aguanto!

A miña santidade tamén é frouxa, pois, mentres te tiven a ti, co melosas que eran as túas verbas, non me esforcei por oílas en toda a súa profundidade, e agora, de viúvo, ¡precisamente agora que non teño a quen oír que mo mereza!, fun encargar uns audiófonos cos que oio as sete notas. ¿Que dis, que foi un pecado venial? ¡Téñoo por mortal, que o fixen despois do teu óbito! Tiveches un mal bailador, co ben que o facías ti, e precisamente por culpa do meu desleixo, descoidando perfecciona-la audición da música que me acompañaba! ¡Perdóame, Señor; perdóame, señora!

Xa que tan ben oio, agora, igual deixo esta frauta rupestre e compro unha gaita do fol, pero, ¿quen me ensinará a tocala? ¡Xa o teño, que se me veu unha gran idea: Vou madrugar, e sitúome coa gaita debaixo desas árbores que rodean a eira, que así aprendo as melodías, os piares, dos paxaros, para seguidamente poñerme diante deste retrato teu, do que teño no despacho, e, coa gaita, tentarei reproducir as súas melodías! A única que penso desbotar é aquela que dicía: "O merlo e maila merla ían polo prado abaixo, e o merlo, como é máis pícaro, meteuna debaixo!". ¿Gústache, paréceche ben? ¡Mañá mesmo compro a gaita!
-.-


Ti, que eras tan espléndida cos parentes e cos invitados, ¿terías trinta colmeas pasando fame? ¡Pois eu, tampouco! Acordeime de noite, que non hai nada coma os desvelos para meditar, que igual as esmelgou demasiado aquel ledo que se fixo pasar por Ledo, e logo que a primavera faise esperar, ¡cousa que non é mala se despois dura!, así que, aínda en pixama, fíxenlles unha visita. Debe ser que se ruborizaron ao verme impúdico pois apenas asomaban pola fenda que lles fai de porta retrocedían escandalizadas; ¿escandalizadas, ou decepcionadas por culpa da xeada?

Volvín á casa para levarlles uns pratos daqueles que tiñamos para ir de merenda de campo, un por cada colmea, pero, ¡baleiros! De momento, baleiros. Seguidamente quitei a miña fame, ¡apetito, dicías ti!, e, dacabalo do Mercedes a falta dun "puro sangue", boteime para Meira, que coincide feira, ¡e iso que fai cacofonía! En Meira, na Praza, máis tendeiros que clientes, ¡é o signo dos tempos: deunos polo sector terciario desprezando o primario, e incluso o secundario; así nos vai! Na rea dos queixos tamén tiñan mel...

-Señor, decídase, que aínda estou de bo ver! -Imprecoume unha moza que tiña dúas alianzas no dedo, así que deducín que, ou era viúva, ou se casara dúas veces. ¿Que teredes as mulleres maduriñas para que tanto vos parezades á Venus de Milo?

-Desculpe que non levantase os ollos, pero é que estou admirando a cor destes botes de mel que trouxo á feira. ¡Teñen bo aspecto! ¿E logo, de onde é? ¡Vostede, non; o mel!

-Preguntando polo mel, quere coñecer o meu enderezo; ¡estes homes...! O mel é das uces, das uces da Serra de Meira. Mire se será bo, que eu almorzo xelea real, e así me conservo, feita unha raíña. Levante eses ollos, pois, se lle gusto, tamén lle gustará a miña mercadoría, e á viceversa; así facemos feira, ámbolos dous!

-Señora, ben que o sinto neste intre, pero, ¡fixen voto de castidade, a perpetuis!

-Non sei cómo será a cousa, que vostede tamén leva dúas alianzas, así que, viúvo con viúva, dous viúvos menos!

¡Como son estas mulleres de hoxe en día, que saen a pretender onde antano o faciamos os homes! Compreille tódolos botes, sen regateo, coa présa que me entrou; ¿foi un sopro teu para que fuxise dos seus encantos, da súa tentación? Nada máis chegar á Camposa boteilles ás miñas invitadas unha boa cantidade de mel, naqueles pratos, para que lles sirva de aperitivo en tanto agroman tódalas flores da rodeada. O que non precisan é auga, que moito leva chovido, ademais das xeadas, no que vai de ano. Pero quédanme outras cousas sen contarche, que me prace facelo, así, por partida dobre, que primeiro vesme desde Arriba, e despois déixoche estes papeis sobre da mesa do meu despacho, segundo adoito facer.

En Meira, alí por xunto dos ferreiros, estaba un señor que liquidaba a súa ferramenta de zoqueiro, ripeiro incluído. Díxome que precisaban os cartos para ir a Mallorca nunha desas viaxes do Imserso..., ¡xa que non foran de noivos! Celebrarán así as vodas de ouro. Entenreceume aquela situación e dinlle canto me pediu. Agora teño a colección completa, e só me falta practicar un pouco para recuperar oficio, pois seguro que, máis que esquecido, o que estarei é torpe de movementos. A colección está impecable, completísima: Vara de medi-los números, bros incluída, aixola, macico, coitelas, trades, gubias, legres, prato do ventre, raseira, rebocadores, etcétera, etcétera. Como lembro o número dos teus zapatos, o primeiro que farei serán unhas zoquiñas de muller, ben repenicadas, das de ir á Misa, que chas levarei comigo se é que mas deixan pasar na aduana do Ceo!

-.-


Quedei durmido lendo o teu "Lecciones teóricas de SOLFEO con algunas enseñanzas de educación artístico - musical, por D. Gaspar de Arabaolaza y Gorospe. Beneficiado Maestro de Capilla de la Santa Iglesia Catedral de Zamora y Profesor de Música por oposición de la Escuela de Magisterio de dicha ciudad. Primer curso". A portada é un rolo rolento, pero o interior é unha síntese do saber musical, polo que, aínda que tardiamente, estou degoirando.

O sono non foi quen de quitarme esta ilusión, así que hoxe, antes de que o "rubicundo Apolo" asomase por riba das nosas loureiras, abracei a gaita do fol, e coa mesma baixei á eira situándome exactamente debaixo do balcón central, polo que ti asomabas para comprobar, por ti mesma, ¡sempre fuches así de previsora!, cómo viña o día, co obxecto de elixir a roupa que te ías poñer. Nesta posición e nesta situación, imaxinándome que era Romeu tocándolle a arpa á súa Xulieta, din en soprar. Como aínda non distingo ben as notas, non che podo asegurar cales utilicei, pero ti, que ben as oíches suposto que no Ceo non se durme, xa sabes arestora que ían, que saían, impregnadas de amor, de amor eterno, progresivo. ¡Hoxe ningún paxariño se me adiantou en dedicarlle piropos á súa dona!

"La luna en el mar riela, y en la lona gime el viento..." ¡E na terra, tamén! ¿Ou é que non hai Rielos na terra? O vento xemía, pero tórnanmo as loureiras, que así non deforman as miñas notas. O día que domine as sete..., sete días da semana, cada día, unha!

¡Que branca e qué bela estabas no teu balcón, sen nada que envexarlle á encantadora Xulieta! Fixen por subir, pero a escaleira de man, aquela de upar a palla aos palleiros, está na corte das ovellas, e tiven dó delas, non as quixen espertar tan cedo. Cariño, perdóasme esta omisión? Pola escada de man non subín, iso é certo, pero tamén o é que subín polas interiores, polas que chamabades "do comedor", pero..., ¡xa te foras! Muller, debes ter un cometido de gran responsabilidade Aí Arriba para que non puideses agardar por min, e iso que non tardei máis de dous minutos en subir ao salón!

Xa que foi así, vouche poñer por escrito a miña declaración, a mesma que pensaba facerche de xeonllos aos teus pés:

Rapaciña, se me concedes un cacho do teu tempo, que terá que ser bastante pola importancia do que teño que dicirche, vou falar: Vou falar engorde, e non como fan esas mozas das radios, para que entendas as miñas verbas, pois como veñen do fondo do corazón soben ardendo, e abrásanme os beizos, facéndome difícil conservarlles a quentura que traen. Ti sabes que nos criamos cerca, dúas leguas máis ou menos, pero antes, aló en París, xa debemos ser veciños posto que esa impresión teño, a de coñecernos de sempre; por iso te teño talentada, coa certeza de que serei capaz de facerte feliz, de amarte por riba de tódalas cousas, mulleres incluídas, que nunca outra me entrará polos ollos. En correspondencia pídoche que vaias pensando en ser a miña compañeira, compañeira que non serva, pois o papel de servo resérvoo para min. ¿Acéptasme por noivo, e iso a pesares de que son pobre e baixiño, torpe e feo? ¡Daquela douche, ofrézoche, esta rosa, con todo o seu simbolismo…, aínda que é pouca cousa para unha estrela, para unha deusa!





Dixeches que si, ao momento, que ben te oín, así que, ou foi motu proprio, ou é que o propio Deus me fixo ese favor, o de convencerte a pesares das miñas verbas torpes e vulgares. Daquela moito che teño que agradecer, e quero aprender música para ofrendarche, agora, o que de mozo non souben facer. ¿Acéptasme esta oferta floral, simbólica, pois, aínda que tardía, é sincera? 
-.-



A nosa carballeira: ¡un altar!
 Ese resplandor que se ve por riba dos carballos, celeste é!

Onte fíxenche, formuleiche, a miña enésima declaración, pero ti, sempre tan discreta, segues sen preguntarme quen e como son eu realmente na miña intimidade absoluta. Na terra iso non se pode nin se sabe dicir pois ninguén se coñece por dentro dun xeito absoluto, rotundo, obxectivo, pero no Ceo, si, que por iso che propoño que llelo preguntes a meus pais; o que che podo anticipar é que, sumando as calidades e defectos de meu pai coas calidades e defectos de miña nai, saín eu, ¡un cóctel de calidades e defectos! ¡Disto, máis non podo, nin sei, dicir! O que si afirmo, e sosteño, é que, se non estivese realmente namorado de ti, houbese cambiado de estrela, pero antes, antes do casoiro, e non como fan estes rapaces de hoxe en día, que vomitan despois do banquete.

Aquel Sidro de marras, ¡tan filósofo el!, sempre dicía que ía encantado aos enterros, e triste ás vodas, ¡por non ser o protagonista! Se vivise hoxe, igual falaba do revés porque dá pena pensar na posibilidade de que os protagonistas estean celebrando un contrato de interinidade. ¡Pídelle a Deus que o remedie..., salvo que queira anticipar a chegada do apocalipse!

Pero vou mudar de "tema", que agora está de moda dicir así; ¡tanto como comezar as frases con infinitivos e/ou con imperativos! Capela, pombal e ciprés, pazo es! Esta casa..., ía dicir a de teu pai, pero é máis exacto chamarlle de teu avó xa que a fixo el cos cartos obtidos nunha chocolatería da Habana, na que entrou de camareiro para rematar casando coa filla do dono, é un auténtico pazo. ¡Si, de verdade! O ciprés asoma como antesala dos carballos; e no sitio onde podían facer un pombal, teu irmán situou as cortes de fóra, ás que chamaba, castrapeiro el, "establos". ¡Eu non teño pombas, pero si abellas, e ovellas, que tamén son animais nobres! Estarás dicindo que non tivemos, nin temos, unha capela. Pois estás errada, a única equivocación na que te pillei: A capela desta casa é..., ¡a nosa carballeira!
 
Pero tamén temos o taller. Del veño; alí xuntei as mans e púxenme a adora-las ferramentas; só me faltou axeonllarme. Os lares, os manes e os penates dunha casa labrega son os seus aveños. Con eles, as sucesivas xeracións arrincáronlle á terra os mellores froitos, cen por cen ecolóxicos, incluído o pan de cada día, ese que o propio Cristo nos ensinou a pedir na oración central do cristianismo. Arrincáronllos coa suor da súa fronte, e non coa suor dos de enfronte como facían aqueles nobres, aquela clase social á que agora chamamos políticos ou caciques. A historia dos labregos, a historia da súa honra, escríbese con aixadas, picañas, rodas, galletas..., e non con castelos acuartelados, deses dos brasóns fidalgos.

Se houbese un mínimo de respecto e de agradecemento aos devanceiros, a todos aqueles que, paso a paso, peseta a peseta, nos elevaron ata as cadeiras universitarias, estas ferramentas, tódalas de cada casa, de cada familia, teriámolas entronizadas en aras votivas, e non arrombadas en pendellos acortinados coas teas das arañas. Case me atrevo a dicir que isto, este desagradecemento, esta irreverencia, se debe ás Escolas de Maxisterio, que non vos ensinaron, e de facelo, non o cumpristes, a educar no agradecemento polas cousas herdadas, maiormente por estas ferramentas duns escudos tan honrosos como desprezados.
-.-


Coas cousas boas que fagamos, aínda que nós as ignoremos, a alguén beneficiamos, que neste caso foi, máis que a ninguén, aos paxaros da bisbarra. Explicareime:

Nunca me falaras disto, nin eu me decatara, pero coincidiu a miña compra da Camposa coa floración das cerdeiras; tanto me chamou a atención este segundo Val do Jertes que lle preguntei a teu irmán quén fora o desocupado que tantas froiteiras plantara. Díxome exactamente isto: -Fíxoo a que foi túa muller, de rapaza, cando viña á Camposa en fin de curso, que, como nunca deixaba nada para setembro, mataba o tempo furando nos cómaros con un fungueiro e soterrando cereixas. ¡Se en vez diso me axudase nos traballos da casa…!

Dou por sabido que Aí Arriba, cando fixeron o teu balance de virtudes e defectos, déronche unha valoración de sobresaínte, ¡nada para setembro!, por colaborar co Creador na multiplicación das súas árbores.


¡Grazas, meu amor, por este obsequio anónimo, que tamén chas dou en nome dos paxaros desta bisbarra, que tan felices os fas, precisamente na época das súas crianzas, que é cando maduran as cereixas!
-.-


-¿Vesme roñar porque onte non che fun á Misa…?

-Máis exactamente: Veño traercha á casa…!

-Pois patinas, porque fun a Meira, á feira, e de paso, con intención de oír Misa, pero celébrana moi cedo, e…, cheguei tarde! ¡Mea culpa, mea máxima culpa!

Presentouse o noso Párroco na Camposa no intre en que lles abría a porta de súa corte ás ovellas, que ata mas espantou co bruído co seu “Todo Terreo”. Despois de axudarme a xuntalas, eu dándolles para dentro, para atender á visita, e o Cura botándomas en dirección ao pasteiro:

-Déixaas saír, -ordenoume, ¡ordenoume!-, que vou contigo, pois o meu oficio é o de apacentar…

-¡Xa o sei, pero, das outras, das outras ovellas!

Con estas bromas comezou a tarde, que por certo se me fixo curta e agradable pois este crego vale para falar do divino e tamén do humano, asemade. Eu seguín coas picardías:

-Moito se deben preocupar os teus fregueses polas ánimas dos seus defuntos, pois este auto vale, e custa, moitos responsos.

-Todo non cho vou dicir, que anda por medio un segredo de confesión, pero si é público e notorio que mo regalou, ¡á parroquia, mellor dito!, o único Epulón, que eu coñeza, desta freguesía…

-¡Xa o entendo: así desgrava na Declaración da Renda! O meu Asesor pouco asesor é, que nunca me auxiliou nesas trapisondas…

-Falemos doutros temas, pois o auto, aínda que non viñese por vía santa, pode ter a súa función benéfica..., se o utilizo para o que debo: visitar aos pobres e aos enfermos!

Atalleille, neste punto:

-¡Claro; eu mesmo!

Rímonos, e despois el dixo ao que viña:

-Coméntase que lle dás ben á gaita, e iso que es autodidacta; ocorréuseme que, na nosa igrexa, a falta dun órgano, ¡inalcanzables hoxe en día!, podías facer de organista…

-¿Coa gaita?

-¡Exactamente! Así animaríamos as Misas, e igual conseguimos que participen da Eucaristía eses mozos que saen de ruada os sábados, Deus sabe a qué antros, e con qué músicas; volven tarde, e despois dórmense, así que en vez de poñerse diante da cruz, quédanse detrás!

-¡Xa o entendo; como fai o diabro!

Niso quedamos; e do resto dos temas xa che contarei noutro momento, que hoxe dinlle moito a palleta, ¡ás dúas!, co Crego, e os dedos de teclear tamén os teño cansos de afinar no punteiro. ¡En miúdo compromiso me meteu este Cura, e despois chaman “Conseguidores” aos políticos: tamén o son os cregos, polo menos estes que saben apacentar nas ovellas!
-.-


¿Do divino e do humano, co crego? ¡Pois si, díxenche ben, que así foi, que ata falamos de política! Nesta España, despois dos corenta anos do Francolas sen cheirar un político, agora collémoslles tanta devoción que o propio Cura admite que os temos divinizados. ¿Qué son pecadores, acaso na inmensa maioría? ¡Faltaría máis, pois no Santoral tamén os temos deses; a diferenza está en que os santos, para chegar a selo, arrepentíronse das súas faltas, mentres os políticos, a xulgar polo que sabemos, polo que nos din os mass media deses imputados, -¡qué casualidade que teñan a mesma terminación esas dúas verbas, de tan distintos conceptos: im- e di-, putados!-, do único que están arrepentidos é da súa torpeza por non saber facelas mellor, séxase, por non saber escoller aos asesores, e iso que seica os teñen a miles!

De cantas falamos, de todas me deu a súa opinión, agás cando lle dixen que o Colexio Cardinalicio, en vista da escaseza sacerdotal, ¡Curas con dez parroquias!, debe botarlle un repaso á Biblia…, para lembrarse de que Pedro, a pedra angular…, tiña sogra! Sempre se dixo que o que cala…, outorga! Pero neste caso, como é tan discreto, non sei, non sei! ¡A ver se chega a Cardeal e se lembra, daquela, da miña suxestión!
-.-



Un tema no que moito profundamos, antonte, foi o da apocalipse rural, da que xa estamos en presenza, e cabe temer que vaia a máis, pero onte dubidei se dicircho ou non; unha, porque ti, desde Arriba, xa o ves, mellor cá nós; e outra, porque ben sabes que sempre procurei desdramatizar os imprevistos que me ían sucedendo, pero esta noite, rumiando ideas, tiven o trasacordo, ¡deixaría de ser galaico se non os tivese!, de que mellor será comentalo contigo a ver se pos á proba a túa influencia celestial, pois isto, se Deus non o remedia, os políticos, que están afeitos a ver as talladas de postas na mesa, non saben que os pasteis tamén saen da terra. ¿Entendíchesme? ¡Por iso o fago, xa que máis vale tarde que nunca!

O Crego concordou comigo en que é unha pena que non se estea utilizando a posibilidade das Concentracións Privadas que permite, aínda que con exiguas facilidades, a Lei 10/1985, do 14 de Agosto. A Concentración xeral, ou está mal concibida, ou mal executada, ou as dúas cousas, pois o único que está promovendo, con estas tardanzas de quince a vinte anos, é que aqueles que tivesen pouco arraigo fuxan, xa antes, da labranza: plantíos de árbores nobres erradicadas, pistas mediocres e mal trazadas, que non resultan funcionais para as novas explotacións, e mil problemas máis. Peritos de gravata, teóricos de pupitre, comisións locais ineptas, ou que só miran á súa, persoal, comenencia... ¡Unha pena, un desastre, un suicidio agrario!

Dille a Deus, iso si, respectuosamente, como ti sabes facelo, de sempre, que estamos apagando a prosperidade destas terras tan excelentes que puxo ao noso dispor, precisamente cando máis falta fai o seu aproveitamento racional dado o incremento galopante da poboación consumista, urbanícola. ¡Amén!
-.-



Gardando nas ovellas, esta mañá dinme a gozada de xogar a facer casiñas coas pedras dunha parede derruída. ¡Eu, que as facía de formigón, primeiro en Ifni, e despois na Coruña! É boa verdade que de vellos, nenos!

Traio as mans encetadas, ¡nunca levo luvas, que ata me parecen escusas de folgazán para non usa-los dedos!, así que a duras penas podo teclear, pero teño que referirche a miña travesura. Como non tiña un pico á man, e para non ir ao santuario das ferramentas, situeime na Idade da Pedra e funas colocando, mampostas, postas á man, sen retoques. Isto deume ocasión de evocar aqueles prehistóricos que buscaban polos montes os anacos que abriran as xeadas, as glaciacións.

Para cubri-la casiña atopei, e arrastrei, unhas polas de carballo esgazadas polo vento na última invernía, así que montei un sistema de vigas entrecruzadas que sostiveron perfectamente as xestas que fun arrincando. Quedou bastante ben, tanto, que de seguro me daría o seu visto bo o patriarca da tribo..., se estivese presente! De cabida, regular, que teño que entrar agachado: e para sentarme dentro aprontei unhas brazadas de fentos, secos, que se dan aquí na Camposa tan ben coma a herba; ¡non ten mellores coxíns o Rei de España!

Outro día vou levar un pau de ferro, ou unha panca de castiro, para remover unhas pedras xigantes que apareceron ao despexar as medianas; quero formar con elas unha imitación de dolmen. ¡Á falta doutras mámoas, vounas imitar con terra; xa me entendes! Non dispoño dunha tribo que me axude a desprazar pedras grandes, ciclópeas, desas de formar dolmens auténticos, pero o simulacro xa me chega para recoñecer os esforzos ímprobos daqueles esforzados. ¡A unión, que fai a forza! Sabes que sempre fun devoto do asociacionismo, unha trastenda que temos os galegos, tan discreta que só funciona na emigración. Son un devoto das xuntanzas, a pesares das decepcións que me deron certas sociedades, pero tampouco deixo de recoñecer que o home, sen colaboracións xenerosas, aínda viviría en cubículos coma este que acabo de construír. Non cho retrato polo feo que me saíu.

Sentado nos fentos, moito ollei ao meu redor, e moito gocei coas miñas olladas, a pesares de que este inverno inacabable ten os campos medio nus. Claro que, sen este tipo de invernías, Galicia non sería a mesma Galicia! No que moito matinei foi na existencia dos pirómanos; ¡quen é capaz de queimar estes montes paradisíacos seguro que queimaría á propia nai se lle tardase por herdar unha leira, incluso agora que as odian, as leiras, digo, pero aínda así non as venden! ¡Paradoxos destas coordenadas que tanto se parecen ao triángulo das Bermudas, só que en terra firme! ¿Lémbraste que aí abaixo, ¡no mapa, pois noutras cousas ben arriba están!, tiñan unha lei que lles prohibía aos tribunais sinalar fianzas para os pirómanos, por presuntos que fosen? Debe estar derrogada pois neste último verán incendios houbo nese Norte de Portugal; ¿acaso por un atavismo común, peninsular...?
-.-



Volvo ao ordenador para ordenar as miñas experiencias das últimas semanas: Non é o parto dos montes o que me tivo preocupado, senón o parto das miñas, ¡das nosas!, ovelliñas, no monte; ¡afellas que si! Acordeime daquel dito de que, a quen Deus non lle dá fillos, o diabro aparéllalle sobriños: ¡Pois, case, case!

Coido que, na miña inexperiencia, estou facendo o máis axeitado: As que paren no cortello non teñen, nin me dan, problemas; e para as outras levo, en previsión, unha carretilla das do xardín, que así, cando algunha se agacha para poñerse de parto, cólloa en brazos para a carretilla, onde teño unha trapeira vella. Despois diso, lévoas ao caseto, ¡que oportuno fun facéndoo!, onde as encomendo á Virxe de Belén.

O seu embarazo é curto, uns cinco meses, e logo que teñen ben calculada a estación pois paren, todas, en cuestión dun mes, o que por veces me obriga a atender dous ou tres partos no mesmo día; ¡menos mal que só a do número 13 trouxo dúas crías!

Cando vexo que se separan das outras, ¡alerta! Inflámaselles a vulva, anatúranse, din aquí, polo estilo de cando andan ao carneiro, e vense inquedas, parando de pastar. Unha cousa que moito me chama a atención nelas é o seu xeito de tombarse, invariablemente, estirando o pescozo; miran para arriba, ao ceo, e ata parece que se lamben os beizos. ¿Non será que se poñen a rezar, desta maneira, pedíndolle a Deus que a cría aterre con felicidade? ¡Estou seguro de que si!



Aqueles guantes que comprei en Meira? Pois, para iso, para axudar se fago falta, pero ata o presente fixérono todo entre Deus e maila parturiente. Outro detalliño é que lles teño, no caseto, pois no cortello xa hai unha maseira, unha almofía vella, e unha garrafa de auga fresca, que se lles nota sede, moita, nada máis parir.

¿Es ti, que me mandas estes roxelos, para compensar os fillos que Deus nos negou? Non se pode ter todo na vida, pero hai compensacións bastante boas; ¡agora seino!
-.-



Baseándome no das ovellas din en cavilar no desagradecidos que somos os fillos, polo menos algún, con nosas nais. ¿Qué tamén se esforza o pai? ¡Nalgún caso, si, pero, noutros...? O macho adoita ser, ¡somos, en xeral, en tódalas especies!, esaxeradamente posesivos, insensibles, duros e fortes, máis aptos para a carga que para a compañía. Por algo lles chamamos “machos” aos fillos de burra e cabalo: burras, elas; e cabalos, nós!

¿Qué sen machos non hai descendencia? ¡De momento, non; entre os humanos, non; pero quen sabe se estudiando mellor a partenoxénese…! ¡Que pena foi que Eva resultase tan crédula, que ese ¿defecto?, o da credulidade, consérvano boa parte das súas netas. Claro que, se o Satanás non fose, non fósemos, tan mentireiros, daquela, ¡daquela, pero agora, tamén!, non houbese perigo.

¿Satanás é varón? Sempre o nomeamos, en tódalas súas acepcións, con xénero masculino, aínda que, de postos a pensalo, que ti agora sábelo, os curas din que os anxos son, e sempre foron, asexuados, incluso os rebeldes. Por certo, ¡qué pena que os cregos non sexan, tamén, asexuados, pois, de selo, qué doado lles sería ir ao Ceo, directamente, para xunto dos seus colegas.

A xente da Capital tiña que vir máis á aldea, e non só para facer sendeirismo, pois, observando os animais deixaríamos de facer animaladas, tan en boga que están, algunha! Se eu mandase, poría no curso escolar, quince días, na primavera, de especialización rupestre, coa esixencia de facerlles redactar corenta páxinas A-4, coas súas observacións: vinte, dos animais; e outras tantas, dos vexetais.
-.-


Esta noite pouco che durmín, incómodo en tódalas posturas; debe ser que os meus músculos protestan por estes esforzos tardíos, desproporcionados. En vista diso, din en matinar, tanto, que repasei a Historia do noso país, comezando por aquelas mámoas dos Campos da Eiladrán, e non onde "Ladran", como poñen nalgún mapa oficial. Mámoas achaiadas non pola propia vellez senón pola mocidade duns padexeiros que quixeron facer pasteiros. Seica se dixeron: Aquí hai ósos, daquela terreo calcario, bo para sementar feo...! ¡Feos eles; que comedores de feo se tornen nos prados do purgatorio!

Coas mámoas detívenme nos castros, en particular cos principais desta bisbarra: Maxide, Sarceda (que sería máis exacto chamarlle da Insua, ou do Castelo), o da Graña, vilmente atravesado pola lanza, por unha pista da Concentración; aquela "graña", aquel graneiro, aquel granarium, onde ensilaban a gra os romanos, ¡a gra dos tributos! ¡Ai Ciro, Ciro, que en vez de cirio fuches fogueira, un Atila, outro!



Dando un salto de séculos aterrei na Valga do Santo Estevo, da que xa temos falado, hoxe tamén achaiada por obra e graza, ¿ou por obra e desgraza?, dunha Concentración Parcelaria feita por uns ignorantes descentrados, descerebrados. As desfeitas desta Concentración darían para un libro, pero, ¿a quen lle importan, quen o lería? Aí, coa fontiña ao lado, estivo aquel eremitorio, aqueles ermitáns, tan primeiriños que optaron por acollerse á devoción do protomártir, do Santo Estevo. Despois deles, á imitación deles, viñeron outros, de iniciativa varia xa que se diseminaron por este Couto para acoutar os terreos orixinarios das capelas de Santiago, en Foxos, do Santo Adrao, (Adrián), en Santadrao, da Petronila, ao Barreiro..., concluíndo nunha asociación, ¡que esta si que foi eficaz xa que deu lugar ao convento, Beneditino, e despois Dominico, de San Cibrao!

Aqueles frades, ¡dos que aínda se discute se exercían, ou non, o privilexio da prima noctis!, no que si foron eficaces foi en cultivar, en decruar a parroquia: os fregueses cavaban para eles, e os frades ensinaban, ¿ou por qué se dicía que a xente de Montecubeiro sabía latín?

A desamortización colleu a parroquia en pleno vigor cultural, pois dela saíron os Mestres de a Ferrado de tres séculos, ¡consecutivos!, que ilustraron a contorna. Tiveron biblioteca circulante, fixeron teatro, tribunais da Pascua, corridas do Galo, mítins..., e mil cousas máis! Mil cousas que, en definitiva, servíronlles para concitar a preocupación das familias caciquís, que ata tiveron que acudir aos fusís, ás matanzas dos Trinta, para manter os seus privilexios de lategueiros. Rematada a guerra, e aberta a emigración, o mellor de cada casa..., ¡ía dicir, os "boludos", os valentes, emigraron, que foi tanto como repolar a destempo, que así pasaron/pasamos, de bosque a podriqueiros! Esperemos que volva a primavera..., e coa primavera, os gromos!
-.-


Debe ser enfermidade común, de tódolos vellos, en particular dos viúvos, pero moito che repaso na nosa historia persoal, e de paso, na local, e tamén algo na de España. ¡A Pavía morreulle o cabalo...! ¿Lémbraste que foi isto, exactamente isto, o primeiro que exclamei, sentados naquel sofá da sala, cando entrou Tejero? Estabamos tan felices, collidos da man, como era o noso costume cando víamos televisión; a única disensión tiñámola en que eu era máis esixente cá ti na selección de programas, e soltábame da túa man de cando en vez para darlle ao telemando. Naquela ocasión seguimos de man, cadora máis preto, mais atentos, máis apertados..., co medo!

Hoxe en día hai unanimidade, na prensa, na radio e na tele, que todos concordan naquel feito histórico, tan lonxe, e para min, tan cerca! A miña ocorrencia de daquela xa sabes cal foi, pero a de hoxe é máis xenérica: Se resucitasen aquel día os irmáns García Naveira, aqueles benfeitores de Betanzos, o primeiro que farían sería borrar do seu parque recreativo ese letreiro que pon: "España, madre de naciones..." ¿Que por que? ¡Naquel 23-F España confirmou que, máis que nai de nacións, é, foi, unha madrasta, unha mala madrasta! Seguro que naquela ocasión tódalas súas fillas, por insubmisas que sexan, terían noxo da nai que as pariu, xa que tan mal exemplo lles daba. Unha España rebelde só puido xerar fillas rebeldes. Forzamos ás indias, roubámolos, démoslles mal exemplo, e seguimos facéndoo!

¿Lémbraste, tamén, que nunca tanto ollei para o reloxo, que incluso o quitei do pulso para poñelo enriba da mesiña auxiliar? ¡Todo feas, sen un Rei na partida; e así ata despois da unha da mañá! Menos mal que, ¡por fin!, saíu o de bastos, e mandou, ¡Firmes, ar! ¿Tanto tempo lle levou darse a valer? ¿Por qué nunca dixo se lle foi fácil ou difícil? Franco, en marzo do 39 si que foi franco, cando dixo: "Vencido y desarmado el ejército rojo...". Pois ao noso Rei faltoulle dicir: "Vencido y desarmado el ejército falangista..." ¿Esaxero? ¡Cousas miñas, devoción que lle teño a Santa Clara!

¿Para qué serviu aquela representación traxicómica, aqueles tiros á bóveda, e menos mal que foron á bóveda? Pois..., para algo que aínda ninguén dixo, que eu saiba: Para desmilitarizar a Garda Civil, pois, de facto, desde aquel día deixou de ser militar, de obrar militarmente. ¡De non ser Civil pasou a selo! E todo iso grazas a Tejero... ¡Viva Tejero, aquel heroe que tiña na cabeza unha tella en vez dun tricorne! Cascorro, Eloy Gonzalo, o heroe de Cascorro, defínese cunha lata de petróleo; a Tejero había que definilo, lembralo, cunha pistola na man e un "coño" na boca! ¡Encima de matón, mal falado!
-.-


Medraron os días, moito, que algún xa se me fai interminable; o que me cabrea aquí na Camposa é non ter horario solar. O que aforramos en enerxía gastámolo en paciencia, eu polo menos.

¿Que farán arestora os nosos antípodas, eses da Nova Zelandia? Eles, non o sei; estes da miña contorna hoxe van de enterro, que onte repicaron as campás. Quen foi, quen se foi, tampouco o sei. Nesta parroquia quedamos poucos, pois o que non emigrou para cerca fíxoo para lonxe. E con iso das becas, ¡benditas sexan!, quen máis quen menos licenciouse; ¡licenciáronse en busca dun traballo no que non sexa preciso traballar! Ilusos eles pois ninguén traballa máis cós que non queren traballar, pois no pecado sempre foi a penitencia. O caso é que renunciamos ás pataqueiras, ¡descantiá!, pero foi antes tempo pois eses licenciados en Química non dan coa pílula nutricional; e tampouco co elixir de larga vida. ¡Pouco estudaron, co fácil que debe ser inventar algo tan sinxelo!

Eu, que fixen de todo, agora tócame repouso; e de paso, rezar polos que se foron á cidade para descansar, que como siga adiante esta burbulla dos construtores acabarán comendo tixolos! Eu, que me teño por burro, fun o máis listo de todos, que non me pasei na envexa, así que son feliz na miña medianía. Máis que durmirme nos loureiros, sesteo cabe deles, e como do pan da miña despensa, do que gañei peseta a peseta.

¿Onde está a felicidade? ¡Moito levo matinado niso! A perfecta non existe, e ben necio é aquel que a persigue, pois no medio, como en todo, está a virtude. Hai falangueiros aos que tomamos por felices, e murchos que consideramos desgraciados. ¡Un erro! Certo é que a felicidade, coma a traxedia, aos ollos asoman, pero non toda nin todas! A felicidade é un xardín que temos no interior de cada quen, e como tal, admite cultivo. A xeada deste xardín é a soberbia; crernos perfectos! Non somos perfectos despois daquela caída, non, pero si perfectibles, pois a receita non pode ser máis sinxela: regar este xardín, a cotío, pero con bágoas interiores: ¡Señor, onte porteime regular, se cadra tirando a mal, pero ao de hoxe pídoche forzas para mellorar un pouquiño, un anaco que sexa..., con tal de non recuar! Para isto coido que non é indispensable irse a un convento, que no mundo caben, son compatibles, as Martas coas Marías; só hai que ollar cara a dentro, na nebulosa da nosa conciencia, ¡outro horto cultivable!

Dicía meu avó: O que queira criado fiel, que se serva el!". Busquemos mestres, por suposto, que nos axuden a domarnos, pero fagamos un esforzo autodidáctico, pois tamén é certo que o que non quere non pode, por moito que lle axuden!
-.-


Rapaza, miña rapaciña, xa que estamos de lembranzas, lémbraste da letra daquela muiñeira que escribiu o noso amigo Gómez Vilabella? ¡Coido que si, pois, aínda que os defuntos non sodes deuses, anxos si, e os anxos teñen, tedes, unha memoria e unha clarividencia enormes, incomparable coa dos simples mortais! Polo si, ou polo non, vouna reproducir, que a teño encadernada nun marco, ¡nada menos que de cerdeira!



A muiñeira de Mosteiro

¿Que pasou, muiñeira,
qué lle fixeches ao troiteiro de Castro do Rei?
Señor, picoume a pedra, e picouna de vez:
tanto se emocionou, tanto acelerou,
dálle que te pego, dálle que che dou,
que se lle foi o martelo...,
pola muxega!
¡Escangallamos a peneira
de tanto que peneiramos para volvelo ao seu!
Tra-la-ri-ro, tra-la-rá.

¿Que fixeches, muiñeira,
onde está ese troiteiro de Castro do Rei?
¡Señor, o que tiña que pasar, pasou:
Volveu coa cana empalmada,
e daquela deu en apañar nas troitas...,
por debaixo do meu refaixo!
¡Escangallamos a peneira
de tanto que peneiramos para volvelo ao seu!
Tra-la-ri-ro, tra-la-rá-

Rapaces de Pol, vide moe-la moenda,
e de paso picádelle a pedra,
que non ten quen lla pique...,
á súa maneira!
Repicádea con xeito, por arriba e por abaixo,
punto vai e punto vén,
e non coma ese troiteiro de Castro do Rei,
que tan mal lla picou que se esfarelou!
Tra-la-ri-ro, tra-la-rá.

Un tanto pícara, non si? A música, esa música en compás 6 por 8, como tal muiñeira, se lla puxeron aínda non a oín. ¡Que pícaro aquel Xosé María, tan formal que parece, pero, éche de Montecubeiro, daqueles de antes...! Por certo, fai moito que non o vexo; ¡estará revisando xuros no seu Banco, ou asignando créditos de exportación, en tres idiomas, que me ten confesado que son os documentos, as operacións, que máis lle gustan!






No muíño da Laxe

Vindo ao noso, ao tema deste día: Acabo de chegar do muíño da Laxe, tamén coñecido como de Veiga, que fun moer dúas fanegas de millo para dárllelo en caldeada ás ovellas. ¡Miñas pobres, co frío que fai estes días e elas comendo herba verde, e criando! “Para que aleiten ben”, díxomo o veterinario de Castroverde, Penado, ¿sabes?, que é fillo daquela señora tan señora, dos Arroxo da Adai, á que tanto admirabas. Pois o fillo éche veterinario, un dos máis acreditados desta contorna. Aconselloume darlles caldeada de millo, etcétera, etcétera.

Agora non hai muiñeira, pero si muiñeiro, que restaurou as aceas un sobriño daquel que fusilaron, no ano 1937. ¿Fusileiros? Permíteme que lles chame así, só así, pois dicirlles fillos de Tal pode ser inxusto. ¿Quen che di que súa nai non era unha santa, pero igual os educou mal, que non todas son mestras! O fundador destas aceas seica era tan..., tan muiñeiro, que piropeaba incluso ás feas, estivesen ou non casadas. ¡Tradicións muñeirís! Unha espaparritada, recén casada, seica llo dixo ao seu home, acaso para darlle achares, e aquel valente, en vez de terlle o camiño para facerlle unha advertencia, foise ao cuarteliño de San Cibrao, e denunciou ao muiñeiro por..., roxo! ¿Roxo? ¡O muiñeiro da Laxe, cando non estaba enfariñado do muíño, era tan moreno, tan mouriño, ou máis, que aquel árabe que inventou as aceas! Falei disto co sobriño, e ámbolos dous rezamos unha oración, non por seu tío, que seguramente non as precisa, senón polo covarde que o fixo matar. Os celosos de hoxe en día matan ás súas mulleres persoalmente, pero eran tan criminais, ou máis, aqueles que facían por matar ao rival, houbese ou non motivos. Co antecedente daqueles fillos do Adán, ¿como se lles ocorrería poñerme Abel, neste mundo de matóns? ¡A ver se vou librando...! Do que terei coidado é de non piropear ás mozas desta parroquia; unha, pola fidelidade que che debo, e outra, por se aínda quedan celosos, celosos infundados e covardes!
-.-

Pasa a
ABEL -II-
Xosé María Gómez Vilabella

No hay comentarios: