ESPALLANDO IDEAS -V-

.../...

¡San José María Díaz Sanjurjo, volve, volve á túa terra, volve a esta Galicia dos meus pecados, que te precisamos aquí, moito, moitísimo, tanto ou máis que daquela en Tung-King! Aló vante degolar, ¡como así foi!, pero aquí, con tanto pasota, igual te deixan pasar, igual te deixan predicar, tanto predicador que hai, maiormente nos mitins, e todos van librando, incluso do cárcere!

Volve a esta Coruña portuaria, na que embarcaches rumbo a Manila; desembarca aquí! Xa sei, xa, que aló, nesas Filipinas, fixéronte Bispo, e aquí igual non pasabas de crego parroquial, como lle pasou a estoutro gran predicador, ao crego Espiña Gamallo, que predicou no deserto, que predicou a necesidade de que Coruña fose sede episcopal, pero…, nin con esas! Espiña non pedía para si, pero si para esta gran cidade, para esta cidade baleira, baleira de crentes, que ás probas me remito: Acabo de regresar de San Pablo, de Misa Maior, e só había media igrexa; iso si, todos santos, pois estes vellos, estes mártires,  están acudindo aos cultos, moitos e deles, con muletas, bastón, e incluso en selas de rodas, levados, en xeral, por serventas negras, migradas de Deus sabe onde. ¿E logo os fillos, ou os netos? –Me preguntarás. Pregunta necia, meu querido tocaio, tocaio e parente político, xa que era sobriño da bisavoa da miña dona, pois as xeracións seguintes…, trasnoitaron, con iso do fútbol, e despois, o da tele, así que non lles pidas madrugas, e menos para aburrirse nunha igrexa!

¿Vaste decatando de que esta Galicia, túa e miña, e coma ela o resto de España, deixou de ser provedora das misións para converterse en receptora? ¿Non viches esas negriñas, esas coidadoras, que comungan conxuntamente cos seus impedidos, cos seus protexidos? ¡Ai, Deus, -lle pedín, en vista do visto-, mándanos misioneiros, que retornen os nosos enviados, que prediquen aquí…, que onde facelo hai, e iso sen subirse aos púlpitos, que cabemos todos na igrexa, en todas, pois, ademais dos vellos, dos vellos e desas negriñas, queda sitio para un Rexemento! ¿Para un? ¡Para vinte, ou máis, que ata diría que temos sitio, sitios baleiros, asentos, para unha división de Infantería!

-.-

De licenciados, e durante uns cantos anos, tiñamos a obriga de pasar a Revista Anual, e dicir onde nos podían atopar caso de ser mobilizados… ¿Por que non se lles esixe outro tanto aos Licenciados universitarios, por que non se mobilizan, por que non se poñen ao servizo da Patria en vez de exportalos?

Vouvos confesar un segredo, outro, que neste caso é de Estado, que por algo o teñen de “materia reservada” pois as…, autoridades? nin del falan: ¡O anquilosamento español! Para mellor comprobalo, para mellor demostralo, a miña dona e máis eu vimos aguantando? o “Atrapa un millón”. Cáenos ben o presentador, con un humor sa e imaxinativo, pero, os concursantes? ¡Non hai mellor test para analizar a masa española!

Acoden de diversas carreiras, de múltiples profesións, pero poucos acreditan ter pasado da infancia: nos ditos, na lóxica, na preparación… O que mellor se lles dá son os deportes, os cómics, e mailas artistas, proba máis que evidente de que pasan a vida tragando tele; a deste tipo, que non a cultural. ¿Do resto? ¡En media, nin ao cinco chegan, meus pobres!

¿España, nai de nacións? ¡Menos mal que as fillas xa están criadas, criadas e medio educadas, pois, se aínda nos tivesen de protectores, de educadores, miñas pobres! Queridos paisanos, a min non me tomedes de mestre, que non o son, ¡aínda que ben quixese selo!, pero si podo darvos un consello, á vista do visto: Despois da Escola, despois do Instituto, despois da Facultade, hai que seguir preparándose, madurando, pois o froito da cultura é tardío; require coidos especiais, continuos…, en tódalas profesións, absolutamente en todas! ¡Ou iso, ou deixar de parasitar, de presumir! ¿De presumir? ¿E logo que son eses concursantes que se presentan ás probas de cultura xeral se nin sequera saben razoar?

¿Que en España empieza a amanecer…? ¡Me parece que iso só é, só era, naquel himno dunha Falange utópica!

-.-

A arte de falar sen dicir nada. ¡Existe, si, de verdade, que volo digo eu, cadora máis, só que niso hai un erro, pois, máis que arte, compre chamarlle…, artimaña! ¿É que non saben, ou non queren dicir o que saben? Na miña experiencia, as máis das veces falan, falamos, por falar; quere dicirse, farfallan, farfallamos.

Farfalláns sempre os houbo; na aldea, menos, pero algún, tamén. A tal momento estoume lembrando do señor Xusto de Gandoy que, cando non podía, ou non quería, dicir verdades, era cando máis verídicos lle saían os pensamentos; ¡verídicos, convincentes para os seus oíntes! Para mostra: Tiña unha vaca, a Toura, que xa lle chamaba así porque daba menos leite que un touro. Con esta experiencia, nada máis venderlle a primeira cría, mantida, criada máis ben con caldeadas, antes de que secase de todo tívoa unha semana sen muxir, que así se lle puxo unha ubre de campionato. Xa na feira de Castroverde, un comprador tentou descubrir a verdade daquela oferta:

-Xusto, ti, que es de Montecubeiro, e por tanto verdadeiro, dime a verdade: ¿Esta vaca dá tanto leite como aparenta?

Xusto, facendo honor ao seu nome:

-¡Mira, ho, e míraa ben, que non sabes o que levas!

-Pero, dá leite, ou non dá leite?

-¡Mira, ho, se cho digo non o vas crer!

E así, dicíndollo, non llo dixo, e a vaca por boa foi comprada. ¿Comprada, ou vendida? Xusto non mentiu, nunca o facía, pois certo é que, se lle concreta a capacidade láctea, o outro non mercaría, e a vaca seguiría coméndolle ao Gandoy por riba do seu produto.

Do mesmo Xusto: Tiña unha neta guapísima e boísima, pero sempre andaba co pescozo comido das pulgas. Cando lle preguntaban ao avó a causa daquel asañamento das Siphonapteras, respondía invariablemente: -Métense con ela pola súa docilidade, pero, como Deus a críe, ha dar que sentir! ¿Que era o que dicía, e non dicía? Quitáballes a culpa ás pulgas, á vez que lle asignaba á rapaza un carácter prometedor, forte, loitador. ¿Un contrasentido? ¡Non; contrario, non, de dobre intención, si, pois á vez que disimulaba a súa miseria enxalzaba a sensibilidade e maila valía da moza!

Outro caso notable, entre os moitos que lembro, é o de Amaro, que andaba polas feiras cunha tenda de tecidos barateiros, anticipándose aos chinos en medio século, nas que vociferaba: -¡Amaro no vende; Amaro regala! ¿Que se regalaba? ¡Á súa maneira, si, pois en cada venda regalaba un alfineteiro, dicíndolle á paisana: -¡Aquí ten o meu regalo…, para que despois digan que Amaro non regala! Á miña avoa, que lle preguntou o por que dos alfinetes, respondeulle: -En previsión, e non os perda, para cando teña que remendar esta saia! El ben sabía que eran tecidos baratos, propensos ás roturas inminentes.

Isto nas aldeas, pero, nas capitais? Nas urbes sempre tiveron, sempre tivemos, a palleta máis solta, máis aínda, e xa non digamos hoxe en día, que tanto sabemos mal sabido, mal oído e mal entendido, mal dixerido, pasando dunha sinatura á seguinte en menos dunha hora; entre a curtidade do curso e o tempo dedicado ao móbil, á tele, ao botellón, vacacións e latares, á fin de curso chégase antes que ao San Xoán, obrigándonos o profesor a saltar de folla en folla coa rapidez, coa soltura dun saltón.

A comida mal mastigada non trae máis que gases, saian pola boca ou polo ano; gases, verbas gasificadas, inconexas, soltas, presas tan só neses falares con aceleramento cerebral impropio da dixestión, da asimilación, do cultivo humano, dun cerebro, o noso, que nolo fixo Deus, a Verba Divina, á súa imaxe e semellanza: daquela, como El non ten présa, que é Eterno…, por que nós, si, que somos menos artistas, e non digamos científicos?

Non de fronte, senón en paralelo, están as farfalladas abreviadas, as curtas, das que non chegaría un libro para recoller, para amosar tan só as que coñecemos a maioría dos analfabetos. Algunhas:

De Madrid, al Cielo! Slogan creado e fomentado, divulgado, por aqueles xerifaltes que ascenderon á fortaleza madrileña, cortesá, desde os seus castelos periféricos. ¿Que pretendían? Que os vasalos se sentisen atraídos pola Villa y Corte, pero sen perder a súa condición vasalar, barateira, tal que a de desprazarse para aleitar aos seus fillos con abandono dos propios, que lles quedaban a medio criar, encomendados a avoa, e como xa secara, por delegación, á vaca Marela!

Barcelona es bona si la bossa sona.- Invitación aos inmigrantes, para que acudisen a encherlles a bolsa…, a cambio de traballar barato, de renderlles …, para que soase a deles! ¡Explícase por si mesma!

Coruña, ciudad en la que nadie es forastero. ¡Tamén é certa, pois, nun conglomerado de forasteiros ninguén se pode chamar forasteiro! Vaian, por exemplo, á rúa Barcelona, e alí pregunten se son cataláns ou lugueses; ¡pregunten, pregunten! Cando os romanos levantaron o seu faro foi precisamente para que acudisen os seus barcos, para repoboar a que entón era unha illa desértica, e aínda así quedou sitio, pois tras deles viñeron os suevos, e poboaron o ensanche, establecéndose, asentándose, no actual Suevos.

Lugo, a ben murada. Non foi Lugh, nin os de Lugh, os que cerraron de sobre si ese bosque, que foron os mangantes..., para que nos lles roubasen o roubado! Daquela, foi ben murada? ¡Ao contrario, indebidamente murada, e para máis inri, pola xente do país, a golpe de látego!

Parando cos localismos, vaiamos aos personalismos:

La calle es mía! ¡Vaia forma de advertirlles aos pisados que non laiasen, e menos na rúa, posto que non era deles senón do Centurión!

Spain ist different! Unha dobre verdade: Pois este país era dos poucos que seguían crendo, aceptando, a doutrina  Tout pour le peuple, rien par le peuple! Por outra parte, outro dobre efecto: Que así se lles facía crer aos turistas potenciais que aquí atoparían…, o nunca visto, nunca visto ou desaparecido, e era verdade, en tantas cousas, en tantas antigallas demodé, que xa non se vían noutros países! Por parte, presumindo de turismo, escondíanse as miserias patrias, aquel torrente de divisas, salpicado de bágoas, que nos viña da nosa emigración, dos nosos ¿turistas? forzosos! Con estes disfraces carnavalescos, os economistas, que non son precisamente  os economizadores, aforraban os seus cálculos: ¿canto hai que importar, canto hai que gastar no país, para atender aos turistas, co cal, do que traen, descontado o que comen, o que usan, o que manchan, o que fornican, canto nos queda deles é pouco máis que este slogan! Minto: tamén nos quedaban os Paradores de Turismo…, para as prima noctis dos especuladores!

Puedo prometer y prometo… ¡Inocente, meu crédulo, que esperabas che deixasen cumprir o prometido, o merecido!

¿Chégavos? Se é así, cambio e corto, pois, do que non, esta noite non poderedes acudir ao botellón, que precisaredes as oito horas para ollar estes parágrafos espiñentos!

-.-

Séntate na porta da tua casa e verás pasar o cadáver do teu inimigo. ¿Este proverbio é árabe ou chino? Os chinos teñen pensamentos, expresións, parecidas, pero isto oínllo a un nativo da kábila Ait Ba Amrán, así que por árabe o teño.

A nosoutros non nos deu resultado, nin en África nin en España. ¿Sería porque os principais inimigos soen ser os dunha idade igual ou parecida á nosa, séxase, dentro da mesma xeración? ¡Coido que, maiormente, si! Os inimigos tardan en morrer…? Con outra pregunta: ¿Quen vai ser tan animal, tan mal cristián que lles desexe a morte? ¡Eu, Deus mediante, non!

Naqueles dez anos africanistas tamén oímos dicir que, Si cabalgando en nuestros camellos nos detenemos para ahuyentar a los perros que nos ladren por el camino, nunca a la Meca llegaremos! ¡Isto é máis certo, máis seguro, máis recomendable; afellas que si! ¿Ladran? ¡Es que cabalgamos, amigo Sancho! Os pasotas, os que van de vagar, ¡de vagos!, ou nin iso, eses tales teñen menos risco de friccións, de liortas, sexa por tras ou por diante, que hai das dúas, e máis ben penso que abundan as traseiras, as puñaladas trapeiras, que así nolo dita a experiencia.

¿Preitear? Esta definición seica é dos xitanos: ¡Preitos teñas, e que os ganes! Cando o din os xitanos, verdade debe ser, pois eles, ao longo da nosa Historia, ben nómades foron, o que se di, cu inquedo, acolléndose aos seus carromatos tan pronto se sentían incómodos no lugar do seu último asentamento.

Experimentando, experimentando, e tamén facéndolle caso ao Catecismo da nosa Santa Igrexa, cheguei á conclusión de que é un absurdo enfrontarse a un inimigo determinado, salvo que sexa inevitable, ben por grave detrimento da nosa dignidade, ben por un alto prexuízo económico. Máis é, que entretidos cun dos cans, os outros estana gozando co seu aproveitamento da incidencia para lapidarnos todo ao redor; ¡iso si, coa man escondida! Dá máis resultado a petición “… y líbranos del mal”, que vén a ser, líbranos do inimigo malo, pois sempre se trata do propio Satán, encarnado naqueles que outrora, acaso, tivemos por amigos.

Démonos, pois, a paz, polo menos aos máis inmediatos, e nunca coa punta dos dedos, senón de corazón, coa man aberta. ¿Aos inimigos? ¡Meus pobres, abonda penitencia levan consigo, pois, tarde ou cedo, xa lles chegará, que no pecado vai a penitencia, certamente, que tamén nolo di a experiencia!

Por outra banda, como din os bandeantes, ¿quen é capaz de distinguir amigos de inimigos, coa de sorpresas que se leva un nesta vida tan escura? Pero aínda temos outro consello: Auga que non vas beber, déixaa correr! ¿Quen bebe da auga sucia téndoa limpa? ¡Iso non o fan nin os animais! Tomemos exemplo das vacas que, segundo van pacendo van cheirando, e ás malas herbas, ás nocivas, déixanas de lado, déixanas medrar, que xa lles chegará o seu San Martín, por porcas! Ás malas persoas, se nolo admiten, démoslles un bo consello, razoemos con elas, pero, se nin así se arredan dos seus pecados, respectémoslles o seu libre albedrío, tal e como fai Deus connosco, en xeral con tódolos pecadores. ¡Amén!

-.-

As varas de medir.

Así foi como me ensinou meu pai a medir as árbores, e non só ao seu fillo senón a tódolos seus alumnos, coñecemento ben interesante daquela porque viñan os madeireiros en busca de travesas para repoñer as vías que quedaran desfeitas, adrede, na incivil, e…, mentían, mentían no alto pois aló arriba non era doado subir, pero eles tiñan experiencia, e sabían calcular!

Empezaba a usarse o metro, pero a vara, ¡as varas! seguían en vigor, maiormente para os tecidos; nas terras comezaran a decaer, entre outras circunstancias porque…, porque eran tramposas! A vara, esa cousa dos 3 pés, chamada yarda nos países anglosaxóns, aquí sempre foi antagónica do ferrado: Onde o ferrado era grande, a vara revía! ¿Cuestión de clima? ¡Non; cuestión foral!

¿Ferrado de Meira, de Montecubeiro, de Samos…? ¡Grande; máis cós outros da bisbarra! ¿Botábanlle máis madeira? ¡Botábanlle máis cara…, porque eran frades, eran varóns, e cobraban rendas! Para medir as terras cedidas en foro, unha vara curta, de tres pés, dos de muller; para cobrar os froitos, ferrado grande, baril! Pero non vos escandalicedes, que sempre foi así; ben o sabía Romanones cando dixo: "Que hagan ellos las leyes: Yo me encargaré de hacer los reglamentos". ¡Ese é o quid pro quo: regulamentar! A lei era a lei, pero cada beneficiario beneficiábase segundo o seu propio regulamento.

Aqueles frades…, non tiñan Biblia? Si que a tiñan, pero…, estaba en latín! ¡Ata os Priores eran de carreira curta, meus pobres, e os cardeais, moitos e deles, da nobreza, séxase, incultos! Tiveron que vir os de SEPT para pasala ao galego: Mateo 7. 1-2; e Luc. 6. 37-38: -Non xulguedes para que non vos xulguen a vós. Porque co xuízo que xulguedes hanvos xulgar a vós, e coa medida que midades hanvos medir a vós. –Non xulguedes, e non vos xulgarán; non condenedes, e non vós condenarán; perdoade, e hanvos perdoar. Dade, e darásevos: unha boa medida –acugulada, rebordada, apertada- seravos botada no voso regazo, pois coa medida que midades hanvos medir a vós.

¿Desapareceron as picardías? ¡Que va, pois tamén sigue en vigor aquilo de que, quen fixo a lei fixo a trampa! E incluso no noso criterio persoal, que medimos diferente segundo a quen midamos, segundo nos veña o vento, segundo teñamos de educada a conciencia. Pero a conciencia non ten medida, ou si? ¡A conciencia tamén é elástica, vai e vén, segundo se terce, segundo nos conveña! Por se acaso, non vos fiedes da conciencia allea; en canto á propia, non lle demos creto se non a temos educada!  A conciencia ten moito de xabaril: ¡gústalle fozar en prado alleo!

-.-

Hai unha cuestión, ¡unha, non, moitas!, nas que non acabo de poñerme de acordo comigo mesmo: ¿Por que, a veces, ou case sempre, mandan os peores? ¿Por que se erixen en führers, en líderes, en guías, en condutores, os lobos, e non as ovellas? ¿Poñémolos á cabeza do rabaño a sabendas de que nos van achicar, devorar, eliminar? ¡Isto é desconcertante; para min, si!

O cabalo da grea, cando venta perigo, concentra ao resto do bestiario coas cabezas xuntas e as patas de coucear para fóra; el quédase á marxe, de sentinela, de sentinela circulante, recorrendo a periferia para defendela alí onde preciso fose; en definitiva, exponse! ¡E témolo por animal! Os nosos líderes póñense no medio, nunha tarima ben protexida, blindada; incluso blindada a cartos! Daquela, só con este exemplo, cales son máis animais, os de dúas patas ou os de catro?

A virtude, ¡ou o defecto!, dos nosos führers está en que son os máis audaces da nosa grea, tirados para adiante se dicía en tempos, e por veces iso é bo porque hai decisións que non admiten dilación; ¡algunhas, por veces, tal que para apagar un lume! Esa audacia contraponse coa reflexión, coa meditación, coa ponderación, co asesoramento crítico, meditado, contrastado, mais facer as cousas ben leva o seu tempo, e non sempre o temos!

Para ilustrarnos montemos nun vehículo: se aceleramos demasiado deixa de ser vehículo para converterse en raio mortal! Daquela non vemos, non atinamos a ver as curvas, os obstáculos. ¿Que non? ¡Ah; pois algo así lle pasou ao führer máis führer dos últimos tempos, un tal Hitler, que tanto acelerou na súa febre vingativa que o levou a infravalorar, a desprezar, a forza dos seus contrarios. ¡Pero deulles que facer…! ¿Deulles, ou déronlle? ¡Se o queren saber, pregúntenlles aos de Nürnberg, aos altos, aos da alta montaña, que ese topónimo teñen, porque, ademais da montaña, tiveron o Tribunal máis alto da Historia, o Tribunal onde os altivos se viron abaixados das súas néboas cerebrais!

Agora que saíu a verba: Os altivos, entre o seu ego deificado, e a nosa xenuflexión upándoos ao altar do mando, auto canonízanse, máxime se os temos arriba por riba dos oito anos seguidos, que xa é altura, xa! De tan arriba oen, poden oír, pero…, non queren! Nesas aras utilizan conselleiros, asesores, xa o creo que si, pero…, como panos dos mocos, para aliviar e tirar! ¿Isto dáse en España? ¡Mellor cá ruda, coa diferenza de que a ruda é, ou era, abortiva, e os caciques xéranse e críanse de marabilla, e non só eles, senón os seus fillos, e tras dos fillos, os netos…, xeración tras xeración, polos séculos dos séculos! Neste caso, prudentemente, non digamos, nunca, Amén!

-.-

Hai inventos rexistrados que, pese á súa valía, non tiveron éxito, tal que un tipo de turbina eficacísima que ideou meu primo Sergio, e non acaba de impoñerse, pero tamén os hai sen rexistro que, non obstante, tiveron unha aplicación xeneralizada. Estoume lembrando daquel compañeiro de Gijón, parente dos multimillonarios Fierro, que entraba nos cines con só facer o ademán de levantar a solapa da súa americana. Funcionaba así:

Daquela, en tódalas salas de espectáculos, era obrigatorio ter dúas butacas reservadas…, para a autoridade competente! O meu colega era tan “competente” que con só iniciar o ademán cadrábanselle os porteiros. ¿Descubrírono? ¡Igual si, igual non, pero nunca o cheguei a saber. O que si cheguei a coñecer foi o uso do seu invento, divulgado principalmente no gremio político, que entran sen pagar en todas partes, avións incluídos.

¿Era práctico, non si? ¡E tanto, que por iso proliferou! Na Idade Media existiu aquel dereito de pernada, aquilo da prima noctis, e hoxe, estoutro, pero sempre o mellor do mellor. Tamén me lembro daquela obra de Carlos Arniches, ¡Mecachis, qué guapo soy! Só lles falta poñer nas listas electorais: ¡Non se admiten feos!

¿Que nos traerá o Ao Novo, seguirá habendo entradas gratis, e bicos por tras das rosas, e…, a intemerata? ¡Como isto siga dexenerando voume meter cartuxo…, para fuxir do mundo!

-.-

Francisco de Sales auto definiuse ante Juana de Chantal con esta frase: Teño repetido, con frecuencia, que a mellor maneira de predicarlles aos herexes é o amor, aínda que non se diga unha soa verba en refutación das súas doutrinas. ¡Que tío; por algo te elixiron patrón, tanto dos escritores como dos periodistas!

Se eu fose escritor tamén me gustaría terte de patrón, pero, xa que son un “mil mañas”, que ese alcume me encambou o poeta Manuel María, en vez de patrón teño patroa, unha Estrela de mil raios, que a maiores é tocaia; ¡igual lle puxeron, adrede, Xosefina, previndo que podía casarse con un Xosé, carpinteiro e/ou zoqueiro, aínda que non chegase a santo!

Este San Francisco merece o padroado antedito, pero sen esquecer que o Gran Escritor, o Gran Periodista, de tódolos tempos, foi aquel Xesús de Nazaret. Só escribiu unha vez, e para iso na area, pero foi o Gran Mestre porque ensinou a facelo sinxelamente, con parábolas para que o entendesen ricos e pobres, letrados e ignorantes, que aí están os Evanxeos, inspirados, ditados, aos seus discípulos, nos que non hai ningún erro, todo verdade, verdade transcendente, definitiva.

Escoito un agareno que me está soprando que o seu Muhammad tamén ditaba, tamén ditou… ¡Ditou, si, pero erros, apresos dos nestorianos, e mesturados cun código machista, acaso propio da súa época, pero en absoluto definitivo!

A verba “amor” sempre estivo prostituída ao longo da Historia; ¡por algo sería, non si Satanás? ¡Pero vaste amolar porque, máis tarde ou máis cedo, escritores e periodistas acabarán acatando ao seu Patrón, e entraremos polo carreiro do amor puro, do grande, do verdadeiro, e daquela, pérfido Satán, acabaráseche, definitivamente, o teu reinado, coma ti, de herexes, Patrón dos herexes, que de ser Luz pasaches a Lucifer!

-.-

¿Hai funerais por e para? ¡Si, dos dous tipos! Precisamente acabo de regresar de dous, ambos do segundo xénero; a cento vinte e cinco quilómetros, no mesmo día, pero a distancia non vén ao caso, senón a tipoloxía.

Os funerais por son de petición, de pedirlle ao Redentor que indulte, que lle aplique a súa benevolencia á alma de Fulano de Tal…, porque en vida foi..., o que foi! Ben diferentes os para, porque neles tense a sensación de estar pregando a, e non por a. ¡Casos, situacións, radicalmente opostos!

Os dous, as súas almas, viaxaron xuntas, no mesmo día; e ambos, ao meu entender, á miña apreciación, compartida polos asistentes aos funerais respectivos, coa maleta chea de virtudes. O da Coruña foi un ilustre avogado, pero non menos ilustre Pater familias; o da miña parroquia, un muiñeiro honrado, unha excepción daquela regra que dicía “Cambiarás de muiñeiro, pero de ladrón, non!”. No de bo Pater, tan excelente coma o Letrado; para min, quif, quif, se non iguais si similares, modélicos ambos.

A diferenza externa nestes dous casos estivo nos coches: No da capital non había, ou non se distinguían de tantos que sempre hai aparcados no seu barrio; pero no da aldea, un enxame! Tantos, que tiven que aparcar a un quilómetro do tanatorio. Pero, de apeados…; ía dicir, de achegados aos altares respectivos, mais non sería exacto pois só grazas aos altofalantes puidemos oír, escoitar, aos celebrantes; o recollemento, nos dous casos, foi impresionante. ¿Que significa isto do recollemento místico? ¡Moitísimo, todo: Son silencios elocuentes que evidencian que os asistentes están/estamos asistindo á canonización pública dun Santo! As de Roma son urbi et orbe, pero estoutras, as locais, para min non son menos importantes: Na actitude da xente nótase que estamos honrando unha bondade, e por tanto, unha santidade.

Nos dous espectáculos tiven a mesma idea: ¡Deus, que diferente é isto de darlle grazas a Deus porque nos permitiu coñecer un Santo, entre tantos pecadores que poboan este XXI, co caso de pedirlle a Deus que se esqueza das trasnadas dos malvados! E logo que para o Celebrante ten que ser distinto facer unha loa dos acreditadamente bos, mentres que para os outros, no caso dos innomeables, precisará un gran esforzo para que non se lle escape un: ¡Este maldito, que non pisaba a igrexa, e agora tennos aquí, de xeonllos, tentando suplir as súas omisións! Este cadro évos terrible, afellas que si!

Pola miña parte, antes de deitarme, vou facer exame de conciencia, que non está ben falar da dos outros esquecéndose da propia; a estes efectos direi, como tódalas noites, esperanzado e contrito, evocando á miña xente, que así rezaba, e así me educaron: Con Deus me deito, e con Deus quero levantarme; que a Virxe María me cubra co seu manto. E ti, Señor, dáme penitencia en vida, e na morte salvación, que se morro esta noite me sirva de confesión. ¡Amén!

-.-

¿Onde estades, onde vos agochades, teólogos covardes, que non acudides, que non saídes á palestra para explicar, para demostrar, que as almas non as fabrica Deus no momento do parto, senón que veñen desde o mesmo intre da concepción, exacta e indiscutiblemente desde ese intre? ¡Por favor, acudide, que sodes necesarios, imprescindibles nesta definición urxente, transcendental, e deixádevos de discusións bizantinas sobre galgos e podencos, que en definitiva todos son canis! Xa sei, xa o sei, que é unha cousa de sentido común, pero escasea tanto ese sentido, e cadora, pola trazas, máis, aínda máis, pois nalgún aspecto estamos retrocedendo ao canibalismo!

¿De onde arrinca a nosa alma, desde cando a temos? Segundo a propia Biblia, a pouco que nos mergullemos nela, desde o mesmísimo momento en que fomos xerados, en sucesión indefinida.

No Salmo 8 : 4-7, ben que se recoñece esta filiación: Cando vexo o ceo, feitura da túa man, a lúa e as estrelas que fixaches alí, ¿que é o home para que o lembres, o fillo do home para que del te ocupes? Por pouco non o fixeches coma os anxos, coroáchelo de honor e de dignidade; décheslle mando sobre as obras das túas mans, puxéchelo todo aos seus pés! ¿Con isto, aínda non o temos claro? ¡Pois nese mando, no recibido, tamén está o de, “medrade e reproducídevos”, por vós mesmos, sen ter que pedir permiso en cada multiplicación, así que son poderes irrevogables; daquela, o Señor non ten que acudir en cada unha das nosas decisións, sexan acertadas, aceptadas, ou non!

Salmo 139: 16. O meu embrión víano os teus ollos, e escribíanse xa no teu libro os días todos que habían vir, sen que existise aínda o primeiro. ¡Púxonos a andar, pariunos, e o resto é cousa nosa, responsabilidade nosa, incluída a reprodución; iso si, coa súa asistencia, maiormente se lla pedimos con fe e con devoción, con agradecemento!

Ao meu entender, e se estou errado espero, agardo, pido, que mo demostren, Deus deulle ese sopro espiritual ao home no intre da súa creación, e quedou establecido, asentado, indeleble, inextinguible: Un espírito asentado nun corpo, alma e materia, e por tanto transmisibles, ambos, simultaneamente. Algo así como, en botánica, un gromo acobado. No intre da fecundación os responsables da mesma non lle están mandando un e-mail a Deus para que baixe crearlle, agregarlle, un alma ao feto. A muller ten alma; o home, tamén; así que, cando se xunta o espermatozoide co óvulo, esa substancia material xa está soportando, comportando, aportando, un espírito. ¿Outro, un novo? ¡Si, e non, pois non hai tal novo senón unha especie de anfigonía anímica, un desgaxe bilateral! ¿Que é diferente a alma do fillo da dos pais? ¡É un gaxo da deles, pero, ao formarse o novo ser, individualízase! ¿Habería transmisión do pecado orixinal, consecuencias diso na especie humana se non houbese transmisión, continuación, derivación anímica? ¡Evidentemente, non! Eu participo da culpa porque participo, veño, daquelas almas; son un gaxo, unha derivación delas, das deles. ¿Logo, non son outro? ¡Si que o son, como tamén o é a nova árbore reproducida por un brote, ou acodo, pero a madeira vén a ser, é, da mesma clase!

¿Acaso Deus é unha especie de Axente Catastral que recorre as vidas humanas, de inspección, de cando en vez, coa cámara ou cun caderno, e párase a tomar nota, para dar fe dos novos seres, das creacións ex novo? ¡Vexo que aquí levantaron un edificio, outro, así que lle vou asignar un imposto, impoñerlle un alma pecadora, empecatada, e por ende, pagadora, que me pague polas que me fixeron Adán e mais Eva sen o meu permiso, motu proprio! Non reduzamos as cousas ao absurdo coa finalidade estúpida de librarnos de responsabilidades, que a Deus non o podemos enganar, nin manexar, tal que opoñendo á súa Lei Divina una de prazos arbitrarios, imaxinativos!

Para os libros do Rexistro Civil, a criatura ten que romper a chorar, facerse visible, máis para Deus aí está, desde aquel momento en que dous seres de distinto sexo, con ou sen conciencia das consecuencias, facilitaron, fixeron posible a fertilización do campo propio, do seu propio corpo. ¡O que non queira, o que non desexe colleita, que non semente, que traballe para a feira, como se dicía na miña aldea; así de sinxelo! ¿Deus obriga a sementar? ¡En absoluto, que por algo e para algo nos deu o libre albedrío, a libre disposición de certos bens cedidos, por El creados!

¿Esa emanación, ese desdobramento espiritual, anímico, vai do home á muller, do espermatozoide ao óvulo, ou é á viceversa, baixa co propio óvulo? O desgaxamento, a partición, é recíproca pois ambos participan, de ambos emana; e tampouco é preciso que se presente Deus, tal que nunha nube, ou nun vento, para soprar, que xa o ten feito, dunha vez para sempre, que o fixo mesmo co seu Verbo, daquela da Creación; todo o demais prodúcese automaticamente, consecuentemente, polas propias leis naturais, inicialmente establecidas. Ab initio xa tivemos a primeira partenoxénese daquela que o Creador deu un segundo sopro partindo en dúas, e saíronlle igual de grandes, ¡coma quen multiplica pans e peixes!, a alma do seu Adán, que de aí xurdiu o símil da costela: ¡costela, non, ou si, pois da propia costela, do propio ser, vén, veu, esa bifurcacións sexual! Despois diso viñeron aqueles incestos inevitables, as sucesivas multiplicacións anímicas, que non foron pecado precisamente por iso, pola súa inevitabilidade circunstancial, transportando o pecado orixinal, tamén de forma inevitable…, porque eran a mesma cousa, almas participadas, multiplicadas, espírito do mesmo espírito, que nun principio non era de tendencias soberbias, pero quebraron a Lei Divina, seica influídos polo Soberbio, por aquel soberbio da luz apagada, por aquel Lucifer emperrado non só en apagar a luz propia, a que lle fora asignada, senón, e tamén, a daqueles competidores do Paraíso! 

Pido un Concilio para afondar na cuestión, que outros se fixeron con menos oportunidade, e/ou con menos necesidade; ou é que non nos horroriza esta epidemia abortista, esta segundo revolta de Lucifer, emperrado en que os fetos non cheguen a ver a luz, nin sequera a solar? ¡Pois fracasará de novo, que non verán a luz do sol, pero o que é a Luz Divina, a de Deus, si, que nin o noso Creador, nin o Fillo, noso Redentor, saben, nin poden, nin queren, castigar a inocentes, e menos aínda por culpa de terceiros, por comodidades e por irresponsabilidades que lles son alleas!

-.-

Plaudite cives! O retorno das modas é inevitable, e para iso sempre o foi, ao longo de toda a Historia. Esta era a esixencia dos actores ao rematar a súa comedia, a súa interpretación; pois ben, vinte e tantos séculos despois, os nosos políticos, ¡outros comediantes!, esixen o mesmo: ¡Que os loemos, que os aplaudamos! ¿Directamente, abertamente, con esa frescura? Direino: Tan directamente non, porque para iso teñen a súa manipulación, os seus lacaios, en particular os mass media, por eles, en xeral, ou case, controlados, manipulados! ¿Quen dixo que non repiten as enfermidades mal curadas? ¡A ese tal néguenlle o Nobel de Medicina!

Teatro romano de Mérida

Pois hai modas, comedias, que non merecen o meu aplauso; esta é unha delas! Así que vai sendo hora de pitarlles aos malos actores, que non só fan comedia senón que nin a saben facer, e non obstante, encima de pagar a entrada, de abonar relixiosamente a nosa contribución, de aguantalos catro anos, aplaudimos. Ante as humillacións, ante a mala administración da obra asumida, representada, rebelémonos: Indocti discant et ament meminisse périti! ¡Que aprendan os ignorantes e que gusten de recordar os doutos …, se é que os hai!

No ínterim…, abramos os ollos, que xa está ben de mexar por nós, e nós dicindo que chove!

-.-

A cruz máis lixeira de todas…, querendo levala!

Despois destas, viñeron as de diamante,

e tan felices!

Desde a máis remota infancia, tódolos nenos soubemos que os estados de agregación da materia son tres: sólido, líquido e gasoso; tempo adiante descubrimos que os estados do home, e por ende da muller, son tres, poden ser tres: solteiros, casados e/o viuvos. ¡Pois non, que tamén poden ser catro, así que paso a demostralo!

Destinado á sucursal de Sidi Ifni, cando ningún compañeiro quixo aceptar aquela vacante debido a unha epidemia de peste bubónica xeneralizada naquel Territorio, ¿de soberanía?, eu, valente ou temerario, ¡de Montecubeiro!, aceptei a praza, se ben coa conditio sine qua non, imposta, de que tería que ir solteiro, por razóns obvias. Daquela non había vacacións “coloniais”, ¡que contrasentido, “coloniais” chamándolle “Territorio de Soberanía”!, así que non poderíamos casar ata dentro de dous anos… ¿E para iso emigrei, para iso me arrisquei? A solución, despois de certo incidente co Cura da parroquia, e descuberta a nosa picardía de casar en segredo, era…, ¡por poderes, coma quen manda comprar unha leira!

Pensado e feito: Un 13 de Xuño, martes por máis datos, do ano 1953…, presentouse meu pai na capela de Rois, co mandato na man! Eu non din o “Si, quero”, persoal, pero dicíao o papel, que vén a ser o mesmo. Tamén teño referido que, despois de convidar aos compañeiros do Banco, funme para o hotel Suerte Loca, e…, durmín a sesta! ¡De aburrido, durmín, dun tirón, coa conciencia tranquila, ata as dúas da mañá, de tal sorte que, cando espertei, e baixei ao comedor, adeus cea!

Naquela  situación, ata que a miña…, ¿a miña, que?, pois aquel matrimonio era rato pero non consumato!, eu, servidor, ¿que era, cal era o meu estado? Solteiro, xa non; casado, ¿un casado sen muller?; viúvo, tampouco. Neste caso concreto os estados, e non por iso menos naturais, xa non son tres senón catro, catro!

Pero todo isto é anecdótico; o realmente importante é que a estabilidade dun matrimonio, a base, os cimentos, están en casar con ganas, e seguir así, por días de vida, que non hai cousa máis preciosa, nin máis preciosa nin máis bendita, máis agradable, que levar con amor, con amor perfecto, perdurable, o xugo matrimonial. Dígoo para que os rapaces aprendan na miña cabeza, pois levando a lección ben sabida non hai suspensos, non hai divorcios, nin falta que fan!

¡Hai que predicar co exemplo, que é un mandato bíblico!

-.-

Los ángeles a porfía
grandes azotes le dan

(a San Jerónimo)
porque a Cicerón leía.
     -¡Ira de Dios, qué sería
si leyera a Montalbán!

Francisco Gómez de Quevedo Villegas y Santibáñez Cevallos

Ler entre liñas sempre foi difícil, menos, se acaso, para Quevedo, que tiña ollo crítico, pero isto de agora, isto dos audiovisuais? Tanto na vista coma no oído atopámonos con unha percepción activa (escoitar, mirar) e con unha pasiva (oír, ver), así que temos que comezar por esta análise, pero o caso é que, na vida cotián, ambas actitudes mestúransenos!

Se, por poñer un exemplo, estou abeirado, pouco me importa que chova, así que verei as inundacións aínda que non me moleste en mirar. Daquela, se miro, se miro con atención, igual me poño a tremer polas consecuencias que traia, ou poda traer. Mais, quen pode escoitar a radio ou acender a tele sen prestarlle un mínimo de atención? ¡Pois con ese mínimo xa estou sendo manipulado; para ben ou para mal, pero, manipulado! Coa lectura é distinto porque dispoño do meu tempo para ler, para reler, para ir ao dicionario se o preciso, para cavilar…, e incluso para aparcar o tema, reiniciándoo ou non, segundo poda ou me apeteza!

Nos audiovisuais atopámonos, sempre ou case sempre, medio a medio da tormenta, do torrencial: imaxes e verbas a todo gas, así que, ou non entendemos nada ou se nos almacenan no cerebro, a granel, sen espallar! Caso de que collésemos a onda, e a seguísemos, con esa velocidade quen é capaz de analizar, de discernir entre a realidade e o que nos din? ¡Non hai tempo, nin tempo nin ocasión!

Para máis inri, nas tertulias (faladoiros) acabálganse, entrecórtanse, superpóñense, de tal xeito que a ver quen é o guapo que os entende, así que rematamos optando por aquel que consigue espazo independente, teña ou non razón. Sobre o mesmo tema, cen opinións! ¿E a nosa, que, pois, aínda ben non remataron xa están con outro asunto, veña ou non ao caso?

Na escrita, con algo de caletre, e tamén con algún antecedente informativo, podemos achegarnos á verdade, pero nos audiovisuais máis ben caemos no cómodo, nese deixarnos levar polas parvadas dos demagogos…, porque son, ou adoitan ser, os que máis nos afagan, os que máis se acomodan ao noso pasotismo, á nosa inercia!

En definitiva, que non lles damos, nin podemos dar, azoutes, por máis que nos engaiolen. ¡Iso, precisamente iso, porque nos meten na gaiola das aparencias, pechados, amordazados, séxase, cativos e captados, coas propias cadeas dos nosos sentidos, infra utilizados e/ou atordados, deformados!

-.-

 

O peso das lembranzas a certa idade faise abafante, insoportable para aqueles que tivemos a desgraza de non perder a memoria cos anos. ¿Máis có da púrpura? ¡Igual, pois de púrpura é toda vida vivida con atención e con emoción!

Fuxide, lembranzas, fuxide da miña cabeza,

que me facedes tolear;

e logo que non teño a quen contarllas,

de incribles que son.

Así falando, en voz alta,

cousa que só facemos os vellos e mailos telefonistas,

un neno que escoitou os meus laios

advertiume seriamente:

Patrón, déixese de batallas,

que fazañas meirandes cás súas vense na tele,

a todas horas.

Meu neno, -lle respondín-,

cunha diferenza,

que as miñas foron vividas,

de verdade, día a día!

Despois hai quen di que a vida é curta…;

¡Iso será para ti,

folgazán,

se non te molestaches en aproveitala,

pois facer moito e ben,

non cansa a ninguén!

¿Que iso non é certo?

¡Para os pasotas, non,

pois eses non levan o paso,

o paso vital,

o paso da xente que é xente,

o paso das persoas que o queren ser!

¿Isto, soñeino? ¡Supoño que si, pois canso non me sinto, que por algo madruguei: aínda non deron as sete e aquí me tedes, descansando descansado, pois non hai nada mellor para descansar que poñerse a traballar…, baleirando as ansias, pasándoas ao papel, con tal de que non manche a ninguén, que sexa limpo e non de estraza, pois, para trapos viles e miserentos chega e sobran os do noso vivir, os españois, os actuais!

-.-

  

¡Estes lucenses…! Á vista deste anuncio, na data do meu nacemento (na real, que no Rexistro puxéronme o 28), nunca tan orgulloso me sentín da miña procedencia; o que lamento é que non viva o autor porque lle daría, encantado, o meu voto: ¡Si, señor, que o noso diñeiro non se vaia para o estranxeiro, que demasiado se ten ido!

E, que ben o explica: “Tras el dinero emigra la independencia de la nación”! Danme ganas de volver a nacer, pero non vai ser posible reencarnar nun mozo dos daquela época, que iso aínda non se inventou. Claro que, de ben pensado, un que fose mozo no 30 chamaríano para aquela guerra que capitaneou don Hermenegildo, “por la gracia de Dios”! ¿Don Hermenegildo…? ¡Si, outro Santiago, este do século XX, que, en vez de mata-los mouros in person, traíaos á Península..., para que llos matasen os rojos!

Din que avanzou a nosa cultura… ¿E non sería máis exacto dicir que o fixo a in-? ¡Aqueles si que eran patriotas, aqueles non pensaban nos “paraísos fiscais”! Na miña aldeíña, por entón, escribían con pizarriños, diso, de pizarra, de lousa; ah, pero o que é en Lugo, nese Lugo das murallas, xa o facían con máquinas IBERIA, fabricadas en España e bautizadas co nome patrio. Máis é, que en Montecubeiro cosían con alferga, pero, de murallas a dentro, con ALFA! ¡Por algo sempre tiven o complexo de non poder estudiar en Lugo, pero aquela beca, naquela convocatoria na que participaron as irmás Hermida López, con don Delio Mendaña de Director, era tan mísera…!

Mais non todo é, era, bo, naqueles tempos, que por algo dicía meu avó que, Comparando los bienes con los males, todos los tiempos son iguales!

-.-

Curvas paralelas

Isto que vos mostro é un matrimonio, un matrimonio exemplar, dos ben avidos. Parece que teñen vidas paralelas, e así é, pero só na curta distancia, pois na Eternidade…, unificaranse! ¿Que como o sei? Como nacín paletiño, e quero morrer sen suspensos, ou con poucos, funlle á escola a Lobachevski, onde nos explicou que lle dixo Deus, ¡o propio Deus! As paralelas córtanse no infinito. Entón Lobachevski, que é un preguntón, ¡como tódolos sabios!, insistiulle, repreguntou: ¿E Ti, como o sabes? A resposta do Señor foi rotunda: ¡Porque alí mando eu; tamén alí!

Se non son intelixentes cantan distinto, doutra maneira, cada un coa súa voz, coa propia, con personalidade propia, pero, se o son, viven paralelos, sen por iso despersonalizarse, o que non quere dicir que sexan idénticos, pero cando hai que tomar unha decisión, derivar nunha dirección, cousa que acontece a cada minuto na estrada da nosa vida, que é curvilínea; cede aquel que estaba errado; despois de razoar, iso si! Tamén o fan as rodas dos coches, que por iso, e só por iso, seguen adiante!

Daquela da Creación seica lles dixo Deus: Sodes unha mesma cousa, carne da mesma carne, pero, como vos impoño a obriga de complementarvos, que o home faga de home, que sexa un home, de por vida; e a muller que non deixe de ser muller; se se pon de tacóns que o faga para elevarse sobre si mesma, pero nunca para cuspirlle na calva ao home. Con iso quedou claro, debeulles quedar, que son, que somos, complementarios, así que, cando un de nós vaia ao matrimonio sen educación, ou escaso dela, o outro xa sabe o que ten que facer: ensinarlle a pensar, a transixir, a complementarse. ¿Cal deles? ¡Ambos, pois a obrigación é recíproca!

A diverxencia é aberrante, antinatural, pois acaba en divorcio, en separación, os dous ao abismo, que, de ter fillos, resulta máis fondo, máis…, abisal! ¿Converxencia? ¡A absoluta é imposible, pero, no máis Alá…, Aló Adiante, Aló Arriba, segundo lle dixo o propio Deus a Lobachevski, igualaranse as paralelas, e farano con toda simpleza, con uniformidade, sen bigotes e sen tacón!

-.-

A “Round table” dos doce pares.

Teño un amigo, Médico xubilado, que, para librarse da telegaita, dedícase ás manualidades; hoxe invitoume a verlle unha mesa que fixo para toma-la sidra cos seus amigos. Na súa casa-pazo non se me ocorreu, pero polo camiño vin matinando se non sería cousa de encargarlle unha “Round table” para sentar nela doce pares de políticos honrados, aos que darlles plenos poderes; iso si, revogables…, por se acaso!

Nada máis chegar, chameino por teléfono participándolle a idea, pero levei un chasco porque…; ¡estes galegos, que sempre teñen algo que dicir, algo que alegar, algo que opoñer! A súa contraproposta foi esta: Que se compromete a facer esa táboa redonda, e ademais gratis, coa condición de que eu busque, e atope, dúas ducias de políticos, honestos e ben formados, capaces e capacitados! ¡Galego tiña que ser, e encima, Médico!

Cando lle dixen que era demasiado pedir, volveu a contradicirme: -Que deixe en paz o candil, pois, cando nin Diógenes, naquela Grecia dos sabios, atopou ao home que buscaba, ¡un, un só!, atopar e animar doce pares para que arrimen o lombo, é unha tarefa estéril!

¿Por que me diría iso? ¿Para evitarse o compromiso de face-la mesa, ou porque, de tantos que leva auscultado, coida que non hai un cento de homínidos de bo corazón, de corazón nobre? ¡Igual tivo razón Fraga cando nos definiu afirmando que: Spain ist different!

.../...

Pasa a

ESPALLANDO IDEAS

-VI-