O VELLO VERDE -I-

O VELLO VERDE

XOSÉ MARÍA GÓMEZ VILABELLA

-¿Es galego?

-Si, pola graza de Deus; ou non me ves de verde, no verde¸ séxase, en Galicia?

Para apreciar o noso verde non hai nada como vivir dez anos no deserto do Sáhara. ¡Aquel foi o meu noviciado para facerme crego da nosa relixión, digo, da nosa rexión!

Os desta parte do terráqueo nacemos no verde, criámonos verdes, nutrímonos do verde, ¿como non ser vellos verdes se temos o sangue impregnado de clorofila? A nosa fotosíntese é un proceso que transforma a enerxía luminosa, léase, cerebral, en enerxía química, ¡que de aí nos vén a retranca, esa enerxía matinadora dos galegos! O verde é tranquilizante, alivia a vista cansada, e calma as emocións. ¡Se nos chaman calmosos é que nos están enxalzando!

Ben o din os médicos, que a clorofila está especialmente indicada para o consumo humano, atribuíndolle as seguintes: desintoxicar e oxixenar as nosas células, ser fonte de vitaminas e de minerais, reducir o colesterol e axudar a fortalecer os sistemas circulatorios e intestinal.

Daquela, como se explica que o Creador reservase para nós estes privilexios? A explicación témola en Noé: Cando Deus castigou ao mundo con aquel diluvio, convertendo en area o paraíso, Noé, a salvo na súa barca, a que porto atracou? ¡Témolo ben cerca: Noia! Deus perdooulle a Galicia porque..., porque a Fisterra aínda estaba sen poboar! Vimos de Noé, e criámonos no seu Paraíso, neste edén, neste retaco paradisíaco! O que non me crea, que lle pregunte a Santiago, o Noé do Novo Testamento.

A todo isto, ¿cando pensamos agradecerlle a Deus estes privilexios? ¡Vai sendo hora de espertar!

-.-

   

¿Que fago a tal momento, que nos compre facer aos vellos da vella Gallaecia? ¡Vivo a vida, gozo dela; ollo, e de paso, reflexiono; repouso, porque xa teño o camiño andado, así que, ancorado nesta encrucillada do mapa, espreito o paso das xeracións que me seguen! Ollo e medito, comparo. O meu xa é historia; estes que se achegan..., porvir!

Nunca poderei esquecer, mentres Deus me conserve os tóteles, aquela recomendación da nosa Enriqueta. ¡Comunista, si, pero tamén capitalista! “É moito o que temos herdado; responsabilidade nosa conservalo, melloralo, e..., transmitilo!”.

Mutilada do corpo, pero non do entendemento.

¡Se será verde Galicia que ata as vellas escolas, tal que a miña, esta de Maxide, de abandonadas vólvense..., verdes! Aquí o único gris é o escudo de encima da porta:¡o escudo das lembranzas!

Escola, pretérita, de Maxide (Lugo).

¿Que é isto, que foi? ¡Ah, si; esquecíaseme explicalo: Isto foi o escenario das miñas xestas infantís! As xestas, as retamas, (planta das leguminosas, co tallo leñoso, con moitas ramas delgadas e flexibles, e abundantes flores brancas ou amarelas; forte recendo e  sabor acedo); son verdes; un tanto amargas, iso si; as outras xestas, as dos feitos heroicos, máis amargas aínda; máis, moito máis!

Daquela, ¿pódome ir sen deixar memoria escrita do meu século, naquel rural, no do XX, tan..., tan verde, en tódolos aspectos? O malo do caso vai ser que esta historia, de tan azarosa que foi, ¡dura, presidida por unha ditadura!, á xeración seguinte non lle vai resultar crible! ¿Será por iso, por esa precaución, que nos libros da Historia só fan mención dos feitos positivos? ¡Os Historiadores teñen esa teima; son tan superficiais que non adoitan descender ás causas primas, ás motivacións históricas! Pero...

“Al pasar el testigo a las nuevas generaciones es preciso recordar el pasado, en el que se afianzan las raíces”. (Juán Manuel del Río Lerga, en su “Espigas de la gavilla de los Salmos”). Do mesmo libro: “Si la existencia dependiera de uno, quisiéramos que siempre fuese primavera, cuando todo resurge: la naturaleza, los sueños, el canto de los jilgueros. Todo es hermoso. Todo es alegría”.

Na primavera, si, pero na vida, non: Daquela, postos en realidades, comezarei evocando ao meu César, ao César da Graña, meu compañeiro da escola de Maxide: ¡Aquel si que era simpático: Cando falaba, co seu gracexo cubano, facía rir as pedras! ¿Rir? ¡Ao comezo si, pero sobre dos dez anos, a pouco de acabarse a guerra, que iso dicía aquel Parte de Burgos, César fíxoas chorar: foise para o cemiterio de San Cibrao! ¿Aos dez anos, e no cárcere...? ¡Tanto lle medraba o corazón que chegou un día no que non lle coubo no peito! Iso dixo o médico de Castroverde, pois así se dicía ata que, no ano 1954, un tal Jeune, e con el os seus colaboradores, lle deron nome e notoriedade a certa displasia esquelética, potencialmente letal, de baixa frecuencia, pero de transmisión autosómica recesiva, que agora chaman “Síndrome de Jeune”. (1)

(1)   Caracterízase, seica, por unha caixa toráxica estreita en relación ao diámetro abdominal (xeralmente abombado), hipoplasia pulmonar variable, alteracións renais, pelvianas, rizomelia, polidactilia, entre outras de menor frecuencia. A súa incidencia, -din-, é de 1 cada 100.000 nados vivos; hereditaria; na forma autosómica recesiva e non se acompaña de anormalidades cromosómicas. A distrofia toráxica asfixiante pode presentar dous cadros clínicos: Un deles con importante insuficiencia respiratoria aguda, que ocasiona a morte xa nos primeiros meses de vida, que tamén é coñecida como forma meirande ou tipo I. O outro cadro, con insuficiencia respiratoria non tan intensa, permite unha supervivencia máis larga, e coñécese como tipo II.

César deixou este camiño, o da escola, para coller o outro, o definitivo, o de San Cibrao. Ben que o choramos, ben, e eu en particular dedícolle esta lembranza de cabeceira: ¡Vai por ti, querido Augusto, o mellor de todos nós, que por algo te chamaron con preferencia desde as Alturas!

Comezara a criarse na Habana, así que veu coa fala asimilada, pegadiza. E nada máis chegar á Graña, don Hermenegildo, ¡zas!, alzouse en armas, así que o noso veciño, xa maiorcete, tomou o relevo de seu pai e púxose a arar na agra do Castro. A nai, que fora enfermeira en Cuba, ¡das de daquela!, contra o síndrome de Jeune nada puido, pero si puido coidalo con ese agarimo tan maternal que teñen as mulleres da Fonsagrada; ¡da fonte sacra tiñan que ser, e son!

¡Vai por ti, Augusto, definitivamente; en lembranza túa! Esta noveliña infantil, que pretende retratar aquela xeración da escola de Maxide, con don Jesús (Jesús Rojo López, Mestre represaliado) de titor afectuoso e preclaro!

-.-

  

Anda por aí unha definición errónea do que é un “vello verde”, e quero desmontala: Vello Verde é aquel que non se deixou secar polos anos, aquel que vive cheo de esperanza en que os humanos iremos a mellor cando nos fagamos cristiáns de verdade, aquel que sabe converter en realidades as esperanzas. ¿Non pintan de verde a esperanza? ¡Pois iso!

Para os cristiáns as esperanzas son realidades..., se hai propósito de emenda! ¿Vedes que fácil se volveu aquilo que só era esperanza no antigo Testamento? ¡As portas abríunolas Cristo coa súa Paixón, Morte e Resurrección! ¿Medo á morte? ¡Medo á vida, cando non se pon interese en vivila acollidos aos Mandamentos! Aos Mandamentos só lles ten medo o corpo, pois a alma, nunca. Daquela, ¿por que lle facemos caso ao corpo sendo a materia, de facto, unha cousa perecedoira? Óese dicir que o home é malo por natureza...; ¡o que somos é burros, máis que os asnais, que desertamos do exército vitorioso pasándonos ás filas do diabro, dos malos, dos perdedores!

O noso corpo, aínda que fose de mármore, está chamado á desintegración, ao esfarelamento; e a alma, unha vez depurada, ao coro dos anxos. Cando vexo, cando oio, ao meu neto Miguel no coro dunha igrexa, ¡Deus, que feliz me sinto porque se me vén á imaxinación un anticipo de como serán os coros anxélicos Aló Arriba, na Igrexa dos anxos! Daquela dan ganas de morrer, de pedirlle a Deus que nos chame, pero non, non pode ser, porque se amamos a Deus; o primeiro é obedecelo, cumprir co seu apostolado aquí abaixo, ¡tantos incrédulos que aínda quedan, atidos ao noso exemplo! Predicar co exemplo tamén é un coro divino, ao que renunciamos se estamos calados, se non facemos algo pola Propaganda Fide! Inspirémonos na Congregatio pro Gentium Evangelisatione, que aquí a temos, edificada e centralizada:

¡Academos a madurez sen deixar de ser verdes; aproveitemos a nosa vitalidade, e non só para gañar o Ceo, senón, e tamén, para axudarlle ao próximo a gañalo!

-.-

No noso camiñar vitalicio parémonos un pouco diante do marmóreo da portada deste rollo: Está rodeado de verde; pero o verde non lle impide esa posse meditabunda, de pensiero, que antes ben o anima a seguir exemplarizando. ¡Que atinado estivo aquel que o entronizou nun lugar axeitado!

Non é o meu retrato; non se me parece; pero cando me poño meditabundo, en algo coincido. Para pensar, nada como facelo no verde, na ramallada. ¡Probade, e darédesme a razón!

Iso de que os vellos nos lembramos mellor do pasado remoto que do próximo, igual é certo. ¿Non será que nos gustaría volver a comezar? O refrán di que moito e ben non o fai ninguén; pero..., ¿se volvésemos aos comezos, que?

De propósito: Señor, Deus Omnipotente, aínda que só sexa en soños, devólveme ao día do meu bautizo! ¡Daquela si que estaba verde, co verde da santidade total, absoluta, limpiño coma unha patena! ¿Como sería eu, como interactuaría, se tal ocorrese? Imaxinemos:

Para comezar, non me deitaría encima da artesa cando, na casa, pola noite, rezaban o rosario; ¡facíaseme tan largo! Ao cativo parecíalle que a Virxe tamén se cansaría de nós con tanta Letanía e con tantas Ave Marías. Pois non, estaba equivocado, pois a Virxe, tanto que coidou no Fillo de Deus, e agora, de presente, de Intercesora universal, ben merece que lle dediquemos unha vida, toda, enteira, e non só uns minutos. Tempo adiante, de arrepentido, e conforme coa miña dona, doámoslle, en penitencia, esta imaxe que colocamos na igrexa de Montecubeiro. Como penitencia, moito non foi, e logo que nos leva feito cantidade de milagres, pero, ¡é tan boa, tan santa, tan perfecta, tan xenerosa, que confío no seu perdón!

Nas nosas Vodas de Ouro, diante da nosa imaxe da Virxe Milagrosa.

Agora, cadora, lle pido máis: Polo fillo, pola filla, pola nora, polo xenro, por estes netiños que se teñen que criar nun mundo saturado de tentacións. ¡Oh, María, sen pecado concibida, roga por nós, que recorremos a vós! Cristo, na cruz, mesmo agonizando, mesmo despedíndose, díxolle a Xoán, pero referíndose a toda a humanidade, Muller, velaí o teu fillo. E despois díxolle ao discípulo: Velaí a túa nai. ¡Naiciña do Ceo, que o sangue do teu Fillo, Fillo de Deus, que se estaba derramando naquel intre de tantísima transcendencia, non sexa derramado inutilmente por min, nin por min nin pola miña xente!  

-.-

A igrexa parroquial quedábame lonxe, pero na casa, e máis concretamente cabe da lareira, tiñamos outra, na que oficiaban acotío meu avó, miña avoa, meu pai, miña nai... ¡Criándome con semellantes cregos, catro apóstolos ao meu redor, sería imperdoable que saíse mal criado! A perfecto aínda non cheguei, pero, como aínda vivo..., purifícame, Señor!

Como aínda vivo...; pero nunca se sabe canto durará esta prórroga, así que non podo permitirme tentacións: ¡cos meus antecedentes familiares, e casado, a maiores cunha sobriña-neta do mártir San José María Díaz Sanjurjo, as miñas obrigas son imperdoables! ¿Que teño que facer? ¡Moi sinxelo: Non soltar das mans a Biblia de Sept, que a teño aquí, no despacho, encima da mesa, mesmo xunto do ordenador, así que, entre o ordenador e maila Biblia..., ordenarei a alma, para poñela a punto, para facela digna de subir ao Ceo! ¿Directamente? ¡Confío na misericordia de Deus, e na recomendación dos meus parentes; vou dun país de recomendacións, así que, esa esperanza teño, esa levo, de pasar polo Purgatorio con algunha indulxencia, se non plena, si parcial!

¡Ai o Purgatorio! Librarse do inferno xa é moito; ganarlle a partida a Satanás, unha vitoria, unha vitoria que lle debemos á Paixón de Cristo, pero librarse do Purgatorio igual é demasiada ilusión para estes pecadores terráqueos, tan merecido que o temos! O inferno non llo desexo nin ao peor dos meus inimigos, pois, se eles non van, se non foron, será que a misericordia de Deus é infinita. A Satanás non lle perdoou porque a sublevación dun anxo é imperdoable. ¿E a miña, a miña sublevación? ¡Eu andei vacilante, pero, hoxe..., estou arrepentido!

De ben pensado, a existencia do Purgatorio pídea o sentido común: ¿Como nos van dar un aprobado sen merecelo? ¡Imposible; aínda nós, que somos uns profesores inxustos, deixamos para setembro aos folgazáns! ¿Os impuros no salón dos puros? ¡Ese cóctel non é propio da festa! ¿Da festa; que festa é esa? ¡Da festa do Ceo, con toda a familia reunida, con tódolos invitados que mereceron selo!

¡Ai, Deus, que grandiosidade esa do Ceo; por moito que imaxinemos, imposible apreciala cos ollos da carne; por algo deixamos aquí o barro; o barro, si, pero as ás, non!

-.-

Confirmación

A Misa de hoxe (en San Pablo, Coruña), domingo da Ascensión, mesmo me subiu ao Ceo: Confirmación; e cos rapaces unha muller duns corenta anos. ¡Unha conversa, obviamente! Se non fose pola aglomeración de xente, encantaríame achegarme a ela, e darlle a benvida; ¿ou tería que facermo ela, a min?

Nada máis vela, no grupo dos rapaces, o meu pensamento voou, retrocedeu, á igrexa de Santa María de Luaces (Pol), onde eu fixen a miña, a miña confirmación.

¡Rodeada de verde, para acoller aos verdes!

¡Señor, tantos anos despois daquel día tan feliz, daquel Sacramento, como che tería que pedir que me devolveses á miña inocencia? Hoxe, ¡eu tamén!, quero ser un converso, ¡outro!, e como tal, confirmarme, pero esta vez definitivamente, para empezar de novo, para converterme en apóstolo; quero dicir, en seguidor, en imitador, dos apóstolos.

Hoxe déronlles unha medalla conmemorativa...; aquel día, naquela sancristía alongada, arrimada, obsequiáronnos con trigo de Mondoñedo (trigo do monte, en fornos de leña), e catro onzas de chocolate, que eran as medallas de entón, ¡tan gratas ao padal! O das medallas é un adianto, pois o chocolate esquécese!

Señor, ¿que tería que facer para volver á inocencia dun día tan sacro? Sóprame, Señor; sóprame, que cho pido de xeonllos, con toda a humildade da que sexa capaz!

-.-

A verdadeira dita. Soubémolo desde a Catequese; ¡pero hai que exercelo! ¿Onde está iso? En Mc 9,50: Lc 6, 20-23; 14, 34-35; Mt 5, 1-12).

“Vendo Xesús a multitude, subiu ó monte e sentouse. Achegáronselle os seus discípulos, e el, tomando a palabra, ensinábaos dicindo:

-Ditosos os que teñen espírito de pobres, porque deles é o Reino do Ceo.

-Ditosos os que choran, porque eles serán consolados.

-Ditosos os non violentos, porque eles herdarán a terra.

-Ditosos os famentos e sedentos de xustiza, porque eles ficarán fartos.

-Ditosos os misericordiosos, porque eles serán tratados con misericordia.

-Ditosos os de corazón limpo, porque eles verán a Deus.

-Ditosos os que traballan pola paz, porque eles serán chamados fillos de Deus.

-Ditosos os perseguidos por causa da xustiza, porque deles é o Reino do Ceo.

-Ditosos vós cando vos aldraxen, persigan e calumnien de calquera xeito pola miña causa: alegrádevos e reloucade, porque grande será a vosa recompensa nos Ceos; do mesmo xeito perseguiron ós profetas anteriores a vós”.

Xesús, Fillo do Pai, aquí, naquel monte, na verdura do monte, coceu a nosa verdura ensinándonos, madurando en nós, mostrándonos a panorámica (una parte dela) de canto nos ofrece Deus a cambio da nosa resignación neste calvario que é o purgatorio terreal. Ao meu entender de pecador miope faltoulle dicir, ¡que aínda non era a ocasión!, que os nosos sufrimentos non son nada comparados coa que lle esperaba; a El, si, a El, no seu Calvario. É tan monstruosa a soberbia que nos imbuíu Satanás, daquela, no Paraíso, que precisamos da humildade posta nos nosos sufrimentos para colaborar na nosa, propia, Redención. Deus é tan xeneroso que ata nos explica as armas propicias para a nosa rexeneración. ¿Caíches? ¡Pois, agora, levántate!

-.-

  

Espírito de pobre? Pobre xa nacín, pero os pobres tamén podemos ter un espírito soberbio, altivo, desafiante, competidor de Alí Babá. Meu avó, cando apreciaba en min algún fallo, sempre me daba a mesma receita: ¡Meu neno, igual que pisas a terra, por barrenta que sexa, a soberbia tamén hai que pisala..., se non queres volver ao barro! Era tan bo albeite que distinguía perfectamente o corpo da alma; e como tal, coñecía os remedios apropiados para cada situación, fose corpórea ou anímica. (Con tal expediente, que cargo terá no Ceo? Pídolle que interceda por min para que o meu anxo da garda me alume nesta noite das indecisións).

O Deus que tanta riqueza creou, e que nola está poñendo ao noso dispor, comezando polas flores do campo, non está en contra da riqueza, ¡isto hai que entendelo ao dereito!, senón en contra dos roubos, dos roubos e dos acaparamentos. ¡Que gran comunista é Deus, que gran igualador; o del si que é comunismo, e non estoutro que inventaron certos homes, con toda astucia..., para roubarnos aos pobres, desde os votos ás moedas! Parecíanos que Maquiavelo as sabía todas, pero deixou moitísimo sen descubrir; nel cumpriuse aquilo de que, “Detrás virá quen bo me fará!”.

A carreira do ateísmo ten dous másteres: O da riqueza e mailo da medicina. Os ricos, con iso de que poden face-lo milagre de conseguir infinidade de cousas, ¡das compradas con diñeiro!, xa se creen deuses, ou polo menos, semi, así que, ¿para que van rezar, para que necesitan a Deus se xa o teñen todo? (¡Todo o que lles pide o corpo, claro!). Unha das tentacións, frustradas por suposto, foi aquela de Satanás ofrecéndolle a Xesús, “Heiche dar todo isto se te postras e me adoras”. Pero levouna cadrada porque aquel tentado non era unha Eva: “Entón replicoulle Xesús: Arreda, Satanás, porque está escrito: Só ó Señor, o teu Deus, adorarás, e só a El darás culto”. (Con isto deixouno Satán, e achegáronse os anxos para servilo). En canto aos médicos, con iso de que se cren donos da vida, con poderes tanto para curar como para matar, ¿que falta lles fai Deus? Por iso a súa tentación meirande é a de crer que, despois de Esculapio, eles!

Como pobre que son, pídolle ao Rei da Gloria unha esmola importante: ¡Que me conceda humildade, para ser, e para actuar, como o que realmente son: un neto daquela Eva que se deixou enganar por un anxo traidor! Aquel anxo, ¡o mesmo!, non conforme con quitarnos o Paraíso térreo, agora, ao longo da Historia, quere seguir alimentando a nosa soberbia para que renunciemos ao novo Paraíso, ao definitivo, ao celestial. Señor, dáme armas para incorporarme ao teu Exército, para loitar contigo, para loitar contra ese inimigo que temos en común!

-.-

   

Para os que choran, que hai, que poden esperar? ¡Canto non choraría a Virxe María vendo aqueles sufrimentos, atroces, do seu fillo, do Fillo de Deus, cargando coas consecuencias de tódolos pecados, de todos e de toda clase! ¡Canto se estaría rindo o diabro a tal momento, ignorante de que estaba perdendo a meirande das súas batallas!

¿Por que choramos, por que excitamos esas glándulas cando a súa función xeral, ordinaria, é a de lubricar os ollos? ¡Non só lubrican os ollos; a alma, tamén! Choramos cando alguén nos falla, cando a familia sufre, cando asoman os problemas, sexan físicos ou mentais, etc., etc. Pero non sempre o facemos cando: cando debéramos renegar do noso pecado, lavalo en bágoas, lamentarnos da nosa maldade, etc., etc. ¡O corpo ten que ver coa alma, do que nos decatamos pouco, pouco e poucas veces!

O Salmo 51 (Miserere) afonda na realidade e na pesadume que xera o pecado. David recoñece no seu lamento que lle fallou a Deus; está triste, ¡chora polo seu pecado, polas consecuencias do seu pecado, pola morte daquel fillo que tivo con Betsabé, e pídelle a Deus: “Arreda do meu pecado a túa vista, e borra as miñas culpas!”

Paulo, no seu 2 Cor 7:10, afonda no tema: “Pois unha tristeza segundo criterios de Deus produce un arrepentimento para a salvación, sen volta atrás; mentres que a tristeza por motivos mundanos produce a morte”. ¡Grazas, Paulo; quedo alerta; e tratarei de non esquecelo, pero, a ver se o entendín ben? A tristeza do mundo é egoísta, orgullosa, sen froito, e sepáranos de Deus; ¡produce morte; do corpo, pero máis aínda da alma! A tristura segundo Deus é provocada polo Espírito Santo, humíllanos, achéganos a El, lévanos ao arrepentimento, que por iso produce salvación e vida eterna. ¡Aleluia, Señor!

Repasando: Xudas e Pedro, que tiveron reaccións ben distintas cando lle fallaron ao Señor. Xudas só sentiu remordemento por haber entregado a Xesús, pero Pedro lamentouno, e arrepentiuse do seu fallo. Hai unha gran diferenza entre chorar e lamentar un mal que nos sucede e chorar e lamentar polo propio pecado.

Da consolación, que? O chorar das benaventuranzas é santo, é un lamento agradable a Deus porque só así os homes, e cos homes, as mulleres, corremos en busca de Cristo, ou máis ben, invitámolo, chamámolo, para que “veña a nós o seu Reino”, o seu perdón.

-.-

Ditosos os non violentos, porque eles herdarán a terra. Noutra pasaxe, segundo Mateo (11,29), exclamou Xesús: “Aprendede de min, que son manso e humilde de corazón”. O que é manso e humilde de corazón, a imitación de Xesús, tamén o é de feitos! Pero, Xesús, en só tres anos de predicación, e para iso os Evanxeos son soamente un resume, canto nos predicaches! Entre predicación e milagres, un milagre! Pois, aínda así, vinte séculos despois o mundo está pragado de incrédulos; ¿por que? ¡Só hai unha explicación: somos malos transmisores, non damos exemplo aos fillos, aos netos, aos parentes, aos veciños, aos ateos...!

“Cargade co meu xugo e aprendede de min, que son bo e humilde de corazón e atoparedes acougo para as vosas almas; porque o meu xugo é levadeiro e a miña carga liviá”.

¡Se seremos violentos que fomos capaces de crucificar ao Fillo de Deus! Despois daquel feito, as guerras e mailas pelexas que viñeron despois, e que seguen actualmente, son simples escaramuzas, toleadas de tolos!

Din que as mulleres son pícaras...; ¡non o sei, pois miñas avoas foron santas, aínda que non as subiron aos altares; miña nai, outra; e a miña dona, unha raíña da bondade; de irmás non podo opinar porque non as tiven! O que teño claro é que os homes..., machistas, todos, a feito! Pero non sempre foi así pois non quedou constancia de que Adán se vingase da súa Eva.

Din os teólogos, ¡que por algo se lles chama así!, que as benaventuranzas son o auto retrato do propio Xesús, Deus e home á vez. Explican que para comentar cada unha delas o referente é ver, lembrar, como as viviu, como as predicou, o propio Xesús. A proba máxima da mansedume de Cristo témola na súa Paixón: ¡Hai que ver, temos que asombrarnos, de que non asomase ningún xesto de ira, ningunha ameaza! “Insultado, non respondía con insultos; ao padecer, non ameazou”. (1 P 2,23).

San Agustín lémbranos que a violencia é perdedora; que nos mitos antigos a vítima era o vencido, e o verdugo o vencedor. Xesús cambiou o signo da vitoria; inaugurou un novo tipo de vitoria que non consiste en facer vítimas senón en facerse vítima. Victor quia victima, vencedor porque vítima, que así foi o caso de Xesús na cruz.

¿Herdaremos a terra? Dixo así para que o entendésemos coa nosa mentalidade terrestre, pero, abrindo os ollos á luz da fe, hai que entender que se refería ao Ceo, á herdanza Celestial!

-.-

Ditosos os famentos e sedentos de xustiza, porque eles ficarán fartos. Os que teñen fame e sede de xustiza non é que pretendan ser coñecidos pola súa santidade senón que desexan que floreza a xustiza. Xa nolo propuxo Xesús cando nos ensinou a rezar: “Veña o teu Reino, fágase a túa vontade, así na terra coma no Ceo”. (Mateo, 6,10).

Xa sabemos que un billete para entrar no Ceo é a mellor das cobizas, a que mellor podemos ter neste val das bágoas, pero hai que entendelo ben: a fame de rectitude da que falou Xesús é unha chamada a que a rectitude -xustiza- abunde neste mundo. ¡Non recemos de rutina o Noso Pai; atentos ao que dicimos, e por tanto, á forma de dicilo!

Se eu fose teólogo explicaríao ben, pero como non o son procuro achegarme ao que se me di: Que a xustiza espiritual é aceptar a vontade de Deus, e por ende, tódalas circunstancias polas que teñamos que pasar para acadar a santificación das nosas vidas. Unha persoa xusta é aquela que segue, que trata de seguir, a bondade e maila verdade, obedecendo as verbas, as ensinanzas que recibimos do propio Deus a través do seu Fillo. A Biblia cando se refire aos xustos está aludindo a todos aqueles que acataron totalmente as palabras, os mandatos de Deus.

Para tratar de entendelo co noso entendemento aproximativo: Ter fame e sede de xustiza significa buscar, anhelar e acadar a xustiza do mesmo xeito que o fan os que teñen fame e sede de alimentos. Daquela, benaventurados os que aspiran a santificarse, os que viven na verdade e da verdade, os que xa participan da natureza divina ao tratar de imitar o corazón de Xesús, prototipo de bondade.

Os que teñen verdadeira fame e sede de xustiza desexan a palabra de Deus sobre tódalas cousas. Por iso, os vellos, en particular os que aínda esteamos verdes, ¡verde tamén quere dicir enérxicos e cos tóteles a punto, ou case!, temos a obriga de matinar en Deus mañá por noite, porque Deus é a palabra, a palabra perfecta e completa. ¿Non lles ensinamos aos nenos a falar? ¡Daquela non omitamos ensinarlles a falar con Deus, desexando que o teñan presente de por vida coa imaxinación, pois directamente, ao pé do seu trono, terémolo, verémolo, desde que San Pedro nos recoñeza o billete de entrada na Porta Coeli!

Rapaces, en vista do visto, e atidos ao Evanxeo, ¡que por algo e para algo é Palabra de Deus!, temos que estudiar, ¡tamén, e ante todo, como a principal de tódalas carreiras imaxinables!, as mensaxes apostólicas, para facelas parte esencial da nosa existencia; gardalas no noso corazón para poñelas en práctica acotío: ¡Esta é a verdadeira fe en acción!

Se coñecése-lo don de Deus e quen é o que che di “dáme de beber”, ti mesma lle pedirías a El, e El daríache auga viva.

-.-

  

Ditosos os misericordiosos, porque eles serán tratados con misericordia. Nunha mensaxe do Papa Francisco á xuventude atopámonos con esta lección; maxistral, como tódalas súas:

“No capítulo 15 do Evanxeo de Lucas están reflectidas as tres parábolas da misericordia: a da ovella extraviada, a da moeda perdida e maila do fillo pródigo. Nas tres parábolas impresiónanos a ledicia de Deus, a ledicia que El sente cando se atopa co pecador e lle perdoa. Si, perdoar é a ledicia de Deus. Aquí temos a síntese de todo o Evanxeo: Cada un de nós é esa ovella extraviada, esa moeda perdida; cada un de nós é ese fillo que prodigou a propia liberdade seguindo ídolos, (apetencias), falsas, espellismos da felicidade, ¡e perdeuno todo! Pero Deus non nos esquece, o Pai non nos abandona, nunca. E cando volvemos a El, acóllenos como a fillos (ben queridos) na súa casa, porque nunca deixa, nin sequera por un momento, de esperarnos con amor. O seu corazón está en festa por cada fillo que regresa (ao fogar de Deus). Está en festa porque é ledicia, felicidade. Deus ten esa ledicia cando un de nós, pecadores, vai a El, e lle pide perdón”. (Ángelus, 15 de setembro 2013).

¡Pero que mal se nos dá a misericordia; debe ser que require corazón, ademais de cerebro: as dúas cousas! Xa non sei se me acordarei nin de cantas son. A ver, facendo memoria: ¡ah, si, sete corporais e outras tantas espirituais!

As corporais: Visitar aos enfermos, dar de comer ao famento, dar de beber ao sedento, e pousada ao peregrino... ¡Ah, e tamén vestir ao nu, aínda que isto está bastante demodé, pois xa empeza a haber praias de nudistas..., precisamente para ricos! As restantes son, visitar aos presos e enterrar aos defuntos. Con iso de que o Estado se ocupa, en parte, de todo isto, será cousa de exixirlle que faga un bo uso dos impostos, das nosas aportacións, pois abundan as desviacións dos fondos sociais. Ben dixo non sei quen: Non hai bois que aren mal se utilizamos (con eles) a aguillada.

As outras, as espirituais: Ensinar ao que non sabe. (Ensinar cousas boas, pois os mestres das outras, sobran). Dar bo consello a quen o precise. (Non é doado pois isto require dúas condicións: entender do tema, e tamén estar ben informado porque igual nos consultan do revés!). Corrixir ao que se equivoque. (¡Comezando por corrixir a libertinaxe da xuventude, que, polas trazas, a menos non vai!). Perdoar ao que nos ofende. (Esta promesa sempre a facemos no Noso Pai, pero, despois...?). Consolar ao triste. (É de misericordia, pero tamén o é non causar tristuras, vicio que se nos dá moi ben aos mortais). Sufrir con paciencia os defectos do próximo...; ¡comezando por corrixir os nosos, para non facer sufrir! Por último, facelo de corazón, e non por rutina: Rezar a Deus polos vivos e polos defuntos.

Nisto de rezar hai que poñer atención ao que se di e como se di, pois con iso de que Deus nos dá confianzas, é doado caer nun abuso de confianza, léase, rutina!

¡Coidado co diabro, que a goza cando mal rezamos!

-.-

Ditosos os de corazón limpo, porque eles verán a Deus. “Crea en min, ¡oh Deus!, un corazón puro e renova dentro de min un espírito recto”. Salmo 51:12

“Limpos de corazón son os que ven a Deus, coñecen a súa vontade, oen a súa voz, interpretan a súa palabra, que está na Santa Biblia, para sondar os seus abismos, para aclarar a escuridade dos seus misterios; de pouco valen as letras e mailas ciencias profanas, e moito a caridade, o amor de Deus e do próximo”. San Agustín.

 Limpos son aqueles que teñen (que cultivan) unha virtude universal (xeneralizada), descoñecendo a malicia; aqueles que viven na temperanza, na moderación, tan necesarias para poder ver a Deus (para achegarnos a El, aos seus mandatos). “Estade en paz con todos, e tede santidade, pois sen iso ninguén verá a Deus” (Heb, 12:14). De San Xoán Crisóstomo.

O corpo, lávase, pero a alma, tamén. ¿Como? ¡Confesión, pero con propósito de emenda!

-.-

  

Ditosos os que traballan pola paz, porque serán chamados fillos de Deus. ¡É moi doado declarar a guerra, pero moi difícil firma-las paces!

Na miña terra chamámoslles “guerreosos” aos amantes da camorra, ¡que non só os teñen en Italia!

A paz comeza por un mesmo, cultivando unha conciencia sa, meticulosa, conforme cos mandatos divinos. Xa o dicía Sidro do Campo: “Non hai vida coma a dun só..., levándose ben!”. Levarme ben comigo mesmo non é tan doado: require cultivo e dominio. A continuación, estende-la paz ao próximo, comezando pola muller, polos pais e polos fillos. ¿Non vos tedes fixado, en Misa, ao dá-la paz, que algunhas persoas só dan a punta dos dedos? ¡Malo, pois iso é un mal retrato, ou máis exactamente, un bo retrato de que estamos en presenza dun corazón frío!

Papa Francisco: “Xesús comunícanos o seu amor para que podamos amar a Deus e ao noso próximo como El nos ama (que ben o demostrou entregando a súa propia vida, en xeito dramático, para redimirnos)”.

Hai mulleres que se chaman “Paz”; apelidos; paz familiar; paz entre veciños... ¡Que nos gusta, está claro; pero..., ¿de que lado estamos? ¡Esta é a pregunta que nos temos que facer: facemos, ou desfacemos, nela, na paz? Non sempre é doado lograla, que por iso hai que prever, de lonxe, as consecuencias dos nosos actos..., para non botala a perder!

-.-

  

Ditosos os perseguidos por causa da xustiza, porque deles é o Reino do Ceo. Na benaventuranza dos perseguidos hai que concluír que sufrir como cristiáns, sen avergoñarse de glorificar a xustiza de Deus, dará evidencia de pertencer ao Reino dos Ceos.

¿E logo, estorbamos? ¡Estorbámoslle ao diabro, que non lle deixamos vencer, e por iso ataca con aleivosía!

A astuta estratexia do diabro consiste en abrandar, pouco a pouco, a capacidade martiricial do cristián e, en xeral, de todo fillo de Adán. A isto se refire Xoán (Apocalipse) con aquilo dos “dez días” que terá o diabro no cárcere aos que han de ser probados. Non é moito tempo; sábeo, e está decidido a aproveitalo ao máximo. Máis que a persecución mesma, este tempo previo destinado a meter o medo no corazón pode danar e facer pegada na fe. Como o noso Señor na súa Paixón, nós tamén temos o noso Getsemaní. Por iso nos aconsella Pedro que lle fagamos resistencia a Satanás, firmes na fe; pero, e isto é o que conta en definitiva, a vitoria caerá do lado do perseguido pola causa de Xesús. Deus é xusto porque é fiel, e antes pasarán o ceo e maila terra que a súa promesa, a súa Alianza de protexernos dos nosos inimigos (Ex 24, 3-8; Lc 1, 71-74). A garantía da nosa defensa na persecución está, é, a xustiza de Deus, empeñada no xuramento que nos fixo en nosos pais (Lc 1,73); por iso o nome do Vencedor, que cabalga no cabalo branco, é “Palabra de Deus”. Esa “palabra” levámola no corazón!

¡Temos a palabra de Deus, a través do seu Fillo, Deus coma seu pai, un só Deus, de que “non nos deixará caer na tentación (se de corazón llo pedimos)”; daquela, como din os mariñeiros, Avante toda!, pois, por proceloso que estea o mar, Deus levaranos a porto seguro, ao seu!

-.-

Ditosos vós cando vos aldraxen, persigan e calumnien de calquera xeito pola miña causa: alegrádevos e reloucade, porque grande será a vosa recompensa no Ceo; do mesmo xeito perseguiron ós profetas anteriores a vós. Tamén perseguiron a Cristo, tamén; tanto, que ata o coroaron de espiñas; ¿e logo nós, ou é que somos doutro partido? Pero, despois da Paixón, resucitou! ¡Abriunos a porta que nos pechara Satanás!

Incluso na vida, nesta vida mundanal, guerruda e guerreira, hai que loitar para que che dean medallas; daquela, se ata os homes somos agradecidos niso de dar medallas, ¡como nos vai fallar o Capitán do Ceo!

1 Pedro 4:14 “Se sodes vituperados polo nome de Cristo, ditosos sodes, pois o Espírito de gloria e de Deus repousa sobre vosoutros. Certamente, por eles El é blasfemado, pero por vosoutros é glorificado”. Grazas, Pedriño, por esta aclaración, pero o Mestre xa nos abrira os ollos...; ¡o problema foi, está, en que tampouco lle fixemos caso cando advertiu: “Estade á espreita e orade, para que non entredes na tentación, pois, o espírito está disposto, pero a carne é débil”.

Xesús, na verdura de Xetsemaní.

-.-

Os vellos, en todas partes, teñen, ¡temos!, o costume de pararnos a ver obras, a ver como traballan os novos; e eu dígome, ¿por que os novos non se paran, tamén, de vez en cando, a contemplar, a rememorar, as obras dos vellos, boas ou malas, para comparar, para tirar experiencia? ¡Escarmentar en cabeza allea non é mala cousa!

Vellos contemplando obras

Xa que a montaña non vai a Mahoma, ¡sube Mahoma á montaña! Imaxínome mozo, e entro en acción: O primeiro que fago é fundar un partido político con estas premisas: Na nosa lista só irán nomes que acrediten ser ricos, porque nos seus cargos só cobrarán os gastos das viaxes. Dominarán un mínimo de catro idiomas: O de España, o da súa Autonomía, o Portugués e mailo Francés. ¡Que menos que coñece-los veciños! Non se admitirán divorciados pois o que non é capaz de convivir coa súa muller / marido mal pode vivir en paz co resto dos españois. E por último, se non logran que as Cortes impoñan listas abertas, dimitirán, todos xuntos, e todos á vez, en termo dun ano. Unha vez logradas as listas abertas, só poderán exercer durante dúas lexislaturas, e na terceira, todos xubilados; iso si, coa pensión que teñan asignada os catedráticos. ¿Vale?

Mentres isto non ocorre, rapaces, ¡a estudiar Agricultura, que a necesitamos moito; todos á UNED!

-.-

No tempo libre a min apetéceme facerme druída, e predicar debaixo deste carballo, subido a esta parede:

Comprarei unha Biblia católica, seguramente a de Sept, e dedicareime a catequizar rapaces que decidan entrar no Seminario; ¡coa falta que hai diso! En Montecubeiro houbo eremitas desde os tempos de Santiago, comezando polos da Valga do Santo Estevo, ¿que mellor ocasión para volver aos eremitorios nestes tempos nos que as igrexas se toman por museos?

¡Ai, Deus, que as bromas son bromas, pero non estamos en época delas, pois, como Roma non suprima os celibatos, todo isto está en vésperas de ser declarado territorio de misión! En vista diso, en vez de bromear, oremus:

Señor, a miña xeración é culpable pois tanto quixemos progresar, materializar, mecanizarnos, informatizarnos, casándonos e descasándonos a capricho, que a xuventude aborreceu o apostolado, pasándose ao fútbol! ¡Si, si; como non lle podemos dar patadas á terra, polo grande que é, dámosllas ao balón! Señor, devólvemos a Santiago, agora que nos levamos ben cos mouros, pois a nosa guerra, a actual, é outra: a do materialismo, a do pasotismo, a dos xuntoiros transitorios! ¡Isto só o pode remediar Santiago!

Para os que acordamos aquelas ¿procesións? dos “codeleiros” galegos, o baleiro actual dos seminarios impresiónanos.

As ledicias son verdes, e moradas as tristuras.

Xosefina e Xosé María

¿Por que nos lembramos, tanto e tan a miúdo, das penalidades, e tan pouco das venturas? ¡Para min que é o diabro, que xoga con elas para amargarnos a vida, para invitarnos a renegar de Deus!

Pois eu, de aquí en diante, fago promesa, para o que me quede de vida, de soterra-las penas e de gloriarme coas ledicias.

Xa nos vén da infancia, pois os nenos, para pedir, que é o seu rezo, choran; mais debéramos cambiar tan pronto como comezamos a falar, e dicirlle á nai: ¿Décheslle as grazas a Deus por estas tetiñas das que zugo o maná do Ceo? ¡Son celestiais, que saben a Gloria! E ao pai: ¿Décheslle as grazas a Deus por este anxo con formas de muller que te aceptou por esposo..., co feo e desgalichado que es ti!

Adán e maila Eva tiveron un Paraíso, regalo de Deus; e a min concedeume traer de aló de Lourizán as macetas destas arbores que, tamén á imaxe daqueles Avós, medraron e viven noutro paraíso, no meu! Outros retrátanse, e colgan os retratos; eu respiro fondo cabe dos nosos!

Esquecerse das ledicias é un síntoma de soberbia, de desagradecemento. ¡Por poucas que se teñan! Tamén pasa coa familia, pois tampouco é certo iso de que, Lonxe dos ollos, do corazón, tamén. ¡Mentira! Nunca tanto se lle quere como despois de perdela, sexa por distanciamento, por emigración, por falecemento... Eu, a tres mil quilómetros da noiva, nas portas do deserto, nunca tan namorado estiven dela..., que ata lle propuxen, e me aceptou, casarnos por poderes! ¡Un martes, trece, para máis datos!

Por iso, cando se teñen as cousas cerca, á man, gocemos delas; agradezámosllas a Deus, por cativas que sexan. Unha lila é das flores máis pequenas...; ¡e que ben cheiran cando as achegamos ás nafres! De propósito: ¡Que feliz me sentín naquela ocasión na que lle roubei ao Concello de Lugo unha rosa, precisamente diante da Consistorial, para darlla á rapaciña das gafas! Ela roñoume polo feito, pero a miña sensación foi que se estaba dicindo, para si mesma, ao caladiño: ¡Este rapazolo quéreme; por min é capaz de roubar a lúa..., se estivese máis cerca!

¿As flores? ¡Tantas que temos na nosa Gallaecia, e o pouco caso que lles facemos? Se me volvese neno, xuro que nunca flores pisaría..., aínda que tivese que andar saltando de pedra en pedra! Estoupar tróqueles tamén me gustaba, pero agora decátome de que o seu estrondo era un lamento, unha recriminación; viñan a dicir: ¡Es un desagradecido, que nos estoupas en vez de cheirarnos!

Intelixentes son as bolboretas, que van de flor en flor, sacudindo as ás, que é a súa forma de agradecerlle ao Creador as dúas creacións: a das flores e maila das propias bolboretas. Por entre as flores andan os bichos malignos, escóndense nelas, sapos, cobras, lagartos, alacráns...; ¡son emisarios do diabro, e por iso, tamén coma o diabro, reptan, ás escondidas! ¡Canto hai que aprender para aprender a diferenciar!

Os pais, ademais de pedilo no Noso Pai, teñen que saír ao traballo para merca-lo pan de cada día, os filetes, o peixe, a froita..., así que os cativos, namentres, orfos! Se eu lexislase, establecería o traballo por quendas, para que non lles faltasen mestres aos nenos, e como cesta do Nadal, para os pais, o libro de Vicente de Beauvois, De eruditione filiorum nobilium (do ano 1246).

-.-

   

Xa que aludín a Beauvais... Del aprendín algo, ¡moito!, da pedagoxía sistemática da cultura medieval, ¡que é a miña, pois eu veño do Montecubeiro! Beauvais dividiu a súa obra en tres partes: a primeira, para estudiar o concepto da educación como proceso de restauración da imaxe divina no home; na segunda, a educación familiar, social e matrimonial; na terceira analiza a educación feminina, tan descoidada por culpa do machismo que reinaba daquela.

¿Que de onde me veñen estes saberes?, preguntoume a miña muller cando leu o que estaba escribindo. Pero, chatiña, ¿non te lembras que eu fun mestre dos de “a ferrado”, e que a miña escolarización procede daqueles dominicos do meu Montecubeiro?

A escolarización venme dos dominicos, pero, o sangue? Niso habería que facerme o ADN pois na época dos meus entregos alí na parroquia aínda non chegara a desamortización de Mendizábal; ¡rexía aquilo da primae noctis!

¿A imaxe divina no home? Pouco pensamos, e pouco falamos, daquel pecado de soberbia, ¡que iso foi a tentación do Paraíso! Díxosenos que Lucifer aparecéuselle á Eva en forma de serpe; ¡foi unha metáfora! Eu teño para min que, como anxo que fora, non perdera a facultade de disfrazarse de anxo, así que se lle apareceu en forma de Adonis tentador; e como o Adán, polas trazas, era un adán, un descoidado, que non a tiña atendida..., a infidelidade foi absoluta! Outra cousa sería se viñésemos de Abel, pero como o matou Caín, e encima diso aquela endogamia..., así saímos!

Falando en serio: O pecado orixinal foi terrible, e para máis agravante, Adán aceptouno, que aí temos a noz como testemuña. A humanidade é parva, ademais de maliciosa, pois ninguén lles debera facer caso ás tentacións, e se este pensamento se fixese universal igual Deus, na súa bondade infinita, nos devolvía á imaxe divina inicial. Cristo, na cruz, redimiunos, en canto á alma, pero os corpos quedaron, seguiron, escangallados.

Pensándoo ben, moito lle temos que agradecer ao Xesús de Nazaret que ben nos aguantou; e con el, axudándolle, a Virxe María e mailo casto Xosé. ¡A sorte que tivemos coa Sagrada Familia, e aínda así, non é moito o que facemos por imitalos!

-.-

Pasa a

O VELLO VERDE

-II-

Xosé María Gómez Vilabella