AVANTE, TODA! -II-

.../...
 

O sambenito do agradecemento; capote, ou escapulario? ¡Non o hai máis grato nin levadeiro..., para a xente de conciencia, por suposto! Como capote, libraranos de arder no inferno; e como escapulario, serviranos de insignia, de salvoconduto, para entrar no Ceo. Isto é o que deducín oíndolles falar aos meus avós, pois, a avoíña, -xa o teño dito-,  é Mestra, das de maiúsculas, Normal de Lugo, pero o avó di que el foi un dos últimos mestres de “a ferrado” que houbo neste país, e que igualmente ten a obriga de ser imitable, así que anda redactando un libriño sobre o agradecemento, que o vai comentando, por capítulos, coa avoa, mesmo nas súas butacas, diante do meu barrelo. ¡Non se decatan de que teñen un espía; caladiño si, pero, espía!

O avó sigue comentando coa avoa o seu libro sobre o agradecemento. Hai un punto no que coincidiron de criterio: que naquel..., ¿incidente?, do Paraíso non se cometeu un pecado senón dous, pois, ademais da soberbia, tanto Eva como Adán pecaron de desagradecemento. ¡Tanto que lles puxo Deus ao seu dispor, e eles quixeron máis; quixeron roubarlle ao Dador, insubordinándoselle, sublevándose, ¡un Golpe de Estado!, para asaltar, para igualar, a Xefatura Divina!

Pois eu, que tal lles oín, inspirado polo meu Anxo da Garda, se soubese falar, nese parladoiro si que houbese intervido, pois non foron exactamente dous pecados senón unha colección deles. Vou facer por memorizalos, por se algún día teño a capacidade de emular a meu avó:

-Pecado de vontade, porque se decidiron a executar precisamente o que lles recomendaba o inimigo de Deus, Lucifer.

-Faltaron á sinxeleza, pois, tendo moito, ¡e de balde!, ambicionaron o que non lles correspondía; fixeron, ou tentaron facer, trampas, no xogo vital.

-Non houbo solidariedade pois Eva non se sumou á inocencia do seu Adán. Non se sabe o que fixo ela para convencelo, pero igual lle ofreceu unha ración de lascivia..., se é que existía daquela!

-Irresponsabilidade. Faltando ao contrato que tiñan co Creador, e iso que era gratuíto.

-Tiñan de todo, a sobrar, así que non había sacrificio, ningún, en seguir como estaban.

-Inxustiza, pretendendo roubarlle, ¡nada menos que a Deus!, o que non lles correspondía. A intención está claro que era desequilibrar a balanza da Natureza, e iso que xa a tiñan ao seu favor, pero esixían máis, aínda máis; coa agravante de que utilizaban un avogado tramposo, que xa traizoara ao propio Deus!

-En lugar de honrar ao Creador, que de barro fixera anxos, eles mesmos, tentaron deshonralo, acusándoo de mesquiño, de darlles pouco. ¿Pouco; un Paraíso?

-En Eva non houbo honestidade, ¿deitándose, ou someténdose?, ao máis golfo dos golfos, Lucifer. ¡Aquela si que foi infidelidade conxugal, a primeira de todas!

-Ingratitude; de grado sumo. Ben grave e ben demostrada, pois, meirande, imposible!

-Fronte á xenerosidade do Creador, a racanería daqueles..., daqueles innomeables!

-Tampouco houbo fraternidade, pois tiñan que pensar, tiñan a obriga de pensar, nos seus descendentes, nos seus herdeiros; non enfadar ao Xefe, pois, de prosperar a sublevación, podíalles quitar o usufruto do Paraíso, danar a herdanza, ademais dun envelenamento incurable das súas almas, como así foi, pois na súa partenoxénese, ao xerar un novo ser por esgazamento espiritual, aló ía, e seguía, indefinidamente, a culpa, a podremia. ¡Tan grave foi a enfermidade, que o propio Deus tivo que xerar un Fillo, Deus e Home, trinitario, que, cargando con culpas alleas, redimiunos daquela débeda infinita, e para iso só no aspecto de abrirnos, ¡de reabrirnos!, as portas do Ceo, pois os outros males, os materiais, xa non tiñan cura!

-A fortaleza do home fronte aos diabros, que se quebrou ao someterse a Lucifer.

-Da fidelidade a Deus non digamos, pois, como din os nosos veciños da aldea, escarallouse!

-A fe no Creador, na palabra de Deus, truncada.

-Incluso houbo un fallo de ética, pois tentaron romper o equilibrio existente entre os anxos bos e os malos, poñéndose de parte dos expulsados, que xa foi o colmo da malicia.

En definitiva, que ninguén diga que foi unha inocentada, pois de sobra coñecían ao Creador; de sobra sabían que os alzara do barro!

-.-

“Viento en popa, a toda vela…” Que si, avó, que sempre me estás con esa cantilena imperativa do teu “¡Avante, toda!”. Pero, ¿en que quedamos: un bergantín, ou unha motora? ¡Na vela non hai máquina, e como non a teñen, non se pode poñer en “toda”; logo está que, de pirata, ti só sabes a canción!

Vivindo na Coruña, ¡como non me vai gustar o mar, e iso que aínda o vexo pouco, pero non tan pouco, que moitas veces me tedes levado a pasear por Riazor, onde, upándome no meu carriño, xa diviso as ondas. Os de Lugo, en vez de barcos tiñades o “Carriño” da Enriqueta Otero, aquela santa que na terra foi tida por diabresa. ¡Que complicada é a xente, maiormente a xente que non é xente!

Do mar o que menos me gusta son as gaivotas..., porque son carroñeiras! Oín dicir, non lembro a quen, que os córvidos e mailas gaivotas son as aves máis intelixentes. ¡Serán, home, serán, pero a min non se me ocorrería fundar un partido coas gaivotas por emblema: de postas a voar, non me parecen de fiar!

Tampouco me gustan as sereas, pois din que enganan aos homes cos seus cantos atraentes; a muller, ademais de pola súa beleza, ¡que todas a teñen!, debe atraer pola súa sensibilidade, que adoita ser exquisita, pero non sempre!

Dous lemas me inculcou o avó: O de “Avante toda”, para indicarme que polo mar da vida hai que navegar a toda máquina pois aos peces durmidos lévaos a corrente. O outro, no que tamén insiste, é niso de darlle a popa, o traseiro, aos ventos dominantes porque, dominando, empúrrannos para adiante, fannos vencer a resistencia da ondaxe mundana! Parece un paradoxo, non si? ¡Paradoxo, pero, realidade!

¡Ah, que se me esquecía: tamén ten outro, outro lema, que é aquilo dos frades da súa parroquia: “Ora et labora”. Este terceiro, para el xa non é consigna, posto que o ten convertido en hábito!

Entre gaivotas e paxariños, eu inclínome polos paporroibos; ¡cantan que dá gloria oílos!

-.-

Falando de cantar: Dicía Curros Enríquez, lembrando a Rosalía, que levaba na boca, nos beizos, “un cantar”. ¡Outro santo, coma Enriqueta Otero, aquí abaixo deostado, pero, Arriba?

Arriba, mirade se lle gusta a música a Deus, que ten unha orquestra de querubíns; ¡nada menos que de querubíns! Gustaríame que me ensinasen música..., pero eses só baixan á terra cando o fan de escolta, escoltando ao Xefe!

Tiña que gustarme o himno galego, pero teño certas dúbidas desde que o avó me dixo que se trataba orixinariamente dun poema dedicado a un piñeiral plantado precisamente nun monte comunal rexistrado a nome propio por un cacique local... ¡Uf; e non se podería escribir outro, máis..., máis inocente? Se algún día chego a ser poeta, farei unha letra musicable dedicada aos carballos da nosa carballeira, que eses si que son inocentes!

Este, por exemplo, que o partiu un raio, e sigue, tan alto como altivo!

Outro cantar: O meu preferido é esta nana, que lla fixo o avó á miña nai cando ela estaba neste mesmo berce, segundo lles oín comentar:

-.-

Non sei se foi casualidade, ou se o fixeron de propósito para distraerme mentres a coidadora pasaba o aspirador nas outras habitacións, o caso é que puxeron o meu berce mesmo diante do televisor, así que puiden oír, gozar, dun dos poucos parladoiros científicos que nos subministran as teles, na que un deses faladores afirmou que, cando morre un vello, particularmente se se criou no rural, é igual que se ardese unha biblioteca. Despois pregunteille a meu avó que significaba e de onde viña ese termo de, biblioteca.

-Neno, de Biblos; e de aí, biblioteca. De Biblos importaban os gregos varios artigos, pero a súa especialidade era o papel exipcio, aqueles papiros… Por iso deron en chamarlle “biblos”, o lugar polo nome da mercadoría; para os nativos, aquel lugar era Gubla. Algo parecido acabará pasando contigo, se túa avoa segue chamándoche, “Cariño”!

¡Que certo debe ser iso daqueles vellos pois pouca lóxica hai que botarlle á cuestión para decatarse de que un feixe de saberes non ten que estar, necesaria e ineludiblemente, nun almacén de “biblos” encadernados! Esta é outra lección das típicas de meu avó que ben veces me leva dito, explicado, que, en proporción aos medios formativos de cada época, un labrego do rural galego de mediados do XX sabía máis, bastante máis, que un catedrático do XXI. A súa cultura era de lareira, maiormente de tradición oral, pero sumada á súa experiencia, que os levaba a precisar, por exemplo, os cambios do tempo a curto prazo, tan ben ou mellor que estes científicos actuais, con toda a información que reciben dunha infinidade de aparellos esparexidos por medio mundo. Logo estaba a medicina natural, a preparación de mil receitas culinarias para un mesmo produto, a  súa incredulidade ante os contos e as demagoxias, etcétera. Entre outras observacións que lle debo, no meu caso concreto, a meu avó, está a súa lupa de ve-las informacións: “¡Do oído nada crido, e do visto, a metade!”. ¿Avoíño, nin do visto…? ¡Rapaz, a vista engana, ou non sabes que incluso os hai daltónicos?

Outra teoría, non sei se chamarlle peregrina, do avó, é esa de que moito dano lle fixo á nosa cultura iso de dar becas atidas ás declaracións da Renda, e non, exclusivamente, á intelixencia e ao esforzo do bolsista. ¡Se é rico e sabio, poderá ser un bo empresario!, é a súa teima. (Non é do Opus, non pensedes mal). A súa teoría parece discutible, pero nisto non admite contradicións.

-.-

¡Mira ti por onde lles debo un favor a Muhammad e aos seus musulmáns! Resulta que a miña coidadora, Shakina, está de Ramadán, e como dorme pouco de noite, despois, de día, non é de fiar, que igual lle cae a cabeza, co sono, enriba do meu berce, así que me levaron, coa miña xente, á Misa, e resultou Misa de Catecismo! Por estas circunstancias fun de oínte, máis ben de oínte, pero tamén vin cousas excelsas.

A primeira foi a impresión que tiven co Evanxeo de hoxe, iso de que Xesús chamou por un neniño e púxoo no medio dos adultos, dicíndolles: “Asegúrovolo: se non cambiades e non vos facedes coma nenos, non entraredes no Reino do Ceo. Quen se faga pequeno coma este cativo será o máis importante no Reino do Ceo. E quen acolla a un meniño coma este no meu nome, acólleme a min”. ¡Aí é nada: volverse neno, volver á nosa inocencia, á dos nenos! ¡Toma, que xa teño a solución: non deixar de ser neno no espiritual; o corpo, que medre, que medre o que lle sexa propio, pero que non poda connosco, que non caia en concupiscencias, que non se separe da bondade infantil pois cabe o risco de que non acerte para volver ao bo camiño, ao da inocencia perdida! Cando se perdeu Xesús, foi no Templo, e alí o atoparon, cumprindo a vontade de seu Pai, ilustrando aos ilustrados de Xerusalén. ¡Deus, pídoche que, a imitación do teu Fillo, cando o diabro tire de min cara á perdición, me deas un templo cerca, para axeonllarme, para volverme neno, para non perder esta inocencia, a que recuperei, a que me recuperaron, co bautizo!

Había tantos nenos no catecismo, que a miña xente estivo de pé, agás na consagración. ¡Vaia, ho, que por esta vez mandaron os inocentes, ben sentadiños nos seus bancos, nos seus tronos, mentres os adultos facían penitencia, de pé! Téñolle oído a meu avó que o peor ascenso que pode ter un adulto é pasar de adulto a adúltero, pois, ademais do pecado, as consecuencias, maiormente para a súa prole… ¡Señor, tamén che pido que eu non, nunca, xamais!

Nesta catequese non todo foi ledicia, pois a min entráronme uns tremores atroces ao contemplar tantas nenas, e todas guapas, guapísimas, a cal máis. ¿Deus, como terei que facer para atinar, no seu día, cando dea en namorarme delas, có difícil que debe ser esa escolleita? Coa cara de santiñas que teñen, todas, como poderei seleccionar unha que non sexa hipócrita? ¡Tan pronto como aprenda a falar con soltura teño que preguntarllo, a Deus, por suposto, pero tamén a meu avó, que presume de ser un polifacético, e logo que el soubo escoller, que ás probas me remito, pois aquí temos o caso da avoíña…!

-.-

Leváronme a Santiago; preso, atado nunha sela do auto, que peregrinación máis sufrida, imposible, e nin así me deron a Compostela, pero heinos amolar, que penso volver, polo meu pé, cando sexa grande, nada menos que desde Ovedo, e petarei na Porta Santa cunha caxata…, de acivro!

Dixéronme onde está soterrado o Apóstolo Santiago, cabeza incluída, que seica o trouxeron nunha lancha daquelas que utilizaban para levar a Exipto as pedras do Porriño, e nunha desas viaxes, de volta…, Compostela! Do que nunca máis se soubo foi de Prisciliano; ¿non será que está encarnado nun daqueles carballos da Ferradura, tan amigo que foi da natureza galaica, acaso porque lle lembraba o Paraíso Terreal?

A quen non levaron connosco foi á Shakina…, que esa é capaz de apear a Santiago do seu cabalo, ou polo menos, de quitarlle a espada, en vinganza por aquel atropelo de Covadonga, tan a gusto que estaban os muslimes alén do Pajares, gozando das nosas nevaradas! E para máis agravio, aquel Afonso II, un mentireiro, que se daba de casto estando casado; ¡pois, para casar, algunha muller desexou, ou non? ¡Eses camelos da historia, que sempre a escriben os vencedores…, coa tinta, co sangue, dos vencidos!

Señor Santiago: O que máis admiro en ti é a paciencia que tiveches cos meus entregos, aquilo que che dicían de que, Mire, señor, o que nos di paréceme ben, pero…, teño que consultalo coa muller, que teño dona, sabe? E tantas voltas che deron na aceptación do teu predicar, que veu un día no que non puideches máis, índote para Tarraco, por Zaragoza, con intención de retornar á Terra Santa. ¿Por que non embarcaches naquelas lanchas da pedra; foi porque xa ían cargadas?

O avó di que te escapuliches polo camiño de Zaragoza para que non te detivesen, pois aqueles galegos nin ferraban nin deixaban o banco, nin te crían nin deixaban de crerte, e logo que non che perdoaban que lles ensinases a emigrar! A xogada era astuta, pero, co bo apóstolo que eras, e pasouche desapercibida a Providencia Divina, que así resultou que, ao chegar á Caesare Augusta, mentres admirabas aquelas columnas, aqueles piares que estaban construíndo para dedicarlle unha Seo á Señora, aparecéuseche, exactamente no alto dun piar, e vaia rifa que che botou! –Pero, Santiaguiño, como lles fas iso aos galegos, este abandono? Aos galegos hai que entendelos, pois o que os amola son as mentiras, os roubos do centralismo, que neste caso é o de Roma, que xa tiveron outros, ¡e os que lles esperan! Por ese motivo desconfían de ti, que te toman por romano! Volve ancas, e lévate ben coa raíña Lupa, pois, aínda que lle chaman, A Loba, nunca galega houbo que non fose piadosa. ¡Volve para esa Gallaecia, e xa verás o agradecida que che resulta esa xente, esa gens, sexa en vida, ou despois da túa morte!

Santiago obedeceu, ¡que outra lle quedaba!, e así resultou, de ben, para nós e para a súa gloria. Pois quero para min outro tanto, así que…, volverei! ¡A pé, ou dacabalo, pero, volverei!

-.-

¡Estou rompendo a falar…! Din que vou amodo, pero que o fago alto e claro, sen tatexar. ¡Co que levan falado ao meu redor, non é para menos! O avó dilles que non me forcen na aprendizaxe de vocábulos, porque me quere falangueiro antes que falador, que de falares desmedidos xa está o país saturado, que canto máis se fala máis se erra; engade que a palabra é bendita se está ben dita, ben cocida, primeiro no cerebro e despois na lingua, pois os disparos, as tracas, son cousa das metralletas, e as metralletas son cousa, e tamén causa, das guerras!

O caso é que empecei a falar con xestos, con mocas, con acenos, con sorrisos mesturados de algún que outro choro, e vou rematar a saber con cantos idiomas, que me din que teño que ser políglota, por culpa diso que chaman globalización socioeconómica, que é a esixencia deste século, do meu, do XXI, para todo aquel que estea chamado a influír na actual civilización, dita por meu avó, a dos “Rebeldes con Causa”; opina que a rebeldía é propia dos rapaces de tódolos tempos, pero que nunca tanta causa, nin tan grave, os motivou coma no presente. De momento, como uns me falan en galego, e outros en castelán, serei bilingüe; disto pásase a trilingüe, e despois, pouco a pouco, a políglota, que é doado de chegar cando se ten un bo oído e se comeza na infancia con linguas simultáneas.

A avoíña, que no de cariñosa vai diante de todos, coa excepción, se acaso, de miña nai, e no de culta éo máis do que aparenta, dada a súa humildade, ten unha teoría que me parece aceptable: Que o galego é un pisto saturado de latín e degustado coa dozura dun chiquitín; en canto ao portugués, que se trata do mesmo latín pero adobado cos melindres dunha garota nada no Baixo Miño e exportada ao Brasil.

Farei por compracer á miña xente, a estes titores da ambición cultural, mais por veces éntranme unhas dúbidas atroces: ¿E se volvemos á torre de Babel, con este babel de linguas? Cando me sacan á rúa, e reparo nestas torres herculinas, ¡que habería que chamarlles, hercúleas!, o primeiro que fago é preocuparme por se caen, pero, de momento, parecen estables; máis ben feas, pero, estables. Se non caen é que a historia non se repite, así que…, políglotas! Por certo, que no de artísticas, nin fu nin fa, máis ben especulativas, que as asentaron torpemente, medio a medio dunhas casiñas que tamén eran poli, de alturas descontinuas e apertadas, con áticos de estraperlo, superpostos, desafinantes e desafiantes, así que o día que caia unha destas torres vai arrastrar cen casiñas. ¡Daquela si que será a de Babel!

¡Decidido: non quero ser arquitecto, pois a min gústanme as casas alegres, sollías, prudentes, tal que esas que permiten coñecer á xente que pasa pola rúa cando se atusma desde un sexto piso, como máximo! Ao de hoxe o que máis me tira, na miña sensibilidade infantil, é ser pintor, ¡pintor de cadros, non de graffitis! Un pintor paisaxista, que son os que mellor entenden, agradecen, e imitan, as belezas da Creación. ¿Pintura abstracta? ¡Esa é cousa dos homes, de meros homes, pois, de tan arrevesados que son, que somos, nin a nós mesmos nos entendemos! Pintar paisaxes é de semideuses. O último día que fomos á finca puxéronme ao lado dunha xesta na que estaba tecendo unha araña…; ¡aquel si que era un cadro, un tapiz ben feito, mellor que moitos deses que se teñen, e cobran, como grandes artistas!

Tamén os hai das verbas, da palabra, que fai tempo que o sei, mais para ser poeta hai que nacer con ese sino: ¿tereino eu? Agora que empezo a falar, vouno intentar:

Laus tibi, Christe,

por traerme a este mundo

da beleza,

cheíño de focos

eléctricos,

mais eu prefiro a luz do sol,

ou,

do que non,

a da lúa.

Daquela dáme un traballo que sexa

cara ao sol,

pero sen as frechas da Falanxe,

pois, para frechas,

nesta familia,

chegaron aquelas da camisa azul

de meu tío,

que llas bordaron,

onte,

á forza,

para que o admitisen

no Campamento da OJE!

Lévame, señor, cara adiante,

sempre avante,

pois,

como di o avó,

para atrás van os burros,

e por veces,

os cangrexos,

imitándonos a nós!

-.-

¡Xa falo; pouco ou moito, pero, falo; e se falo, remo, dirixo! Se falo é que empezo a saber o que quero…; mellor dito, a saber expresalo! Poño á proba os meus desexos; que se cumpran ou non, non sempre dependerá de min, pero estou invitando a cumprilos, que xa é algo; ¡algo, non, moito!

Estou en alta mar, neste mar que é a vida, así que, vou! ¿Para onde? Iso dirano os ventos, ¿non si, amigo Eolo? Dirano os ventos en tanto en canto non sexa capaz de dominalos. En min mandarei eu…, si, e só si, aprendo a conducirme! Que me deixen, ou non, é outro cantar.

Para levar o coche, a miña xente examinouse; para levarme a min mesmo, examinareime eu, eu mesmo, responsable dos meus actos. E, que son os meus actos? Sinxelo: Todas e cada unha das decisións que vaia tomando, asumindo, que todas serán importantes. Nesta vida non hai decisións intranscendentes, como tampouco hai ventos neutros, pois incluso hai vento nas calmas chichas. O vento sempre está en movemento…, porque vento é o aire en movemento! Mesmo se o meto nunha botella, terá expansións e contraccións segundo a temperatura, que incluso pode saltar o tapón.

A decisión máis cativa pode ocasionar un imprevisto, e dese imprevisto derivarse consecuencias de alcance universal. Se, por exemplo, os pais de don Hermenegildo, co mal que se levaban habitualmente, se aquel día se amigasen, España non tería a Guerra do 36, e que favor lle farían a este país dos nosos pecados!

De aquí en diante, xa que falo, terei que esmerarme en pensar…, para non dicir inconveniencias! ¡Outra responsabilidade que se me vén enriba, pero, coa axuda de Deus, e algo que poña da miña parte, farei o que me veñen dicindo: Avante, toda!

-.-

Moito levo matinado en meu avó, nas cousas que me leva dito; ¡os seus relatos sópranme nas velas! E que coincidencia, que hoxe faloume do siroco, ese simún do deserto!

-Meu neno, de tanto que tiña falado co pintor Regueiro acerca dos ventos, un bo día invitoume a pasar polo seu estudio para mostrarme…, un siroco! O primeiro que me dixo foi: -Cando chegaches a Ifni xa viñas asirocado, ou o que é igual, feito un idealista! Non viñeches dacabalo, aínda que si en avión, que vén a ser o mesmo: dúas forzas enfrontadas!

-Pero este cabalo…, é mouro! –Seica lle replicou meu avó referíndose ao daquel cadro.

-O branco é de Santiago, e non cho prestou para vir a Ifni, por se te confundían co Matamouros, e daquela…, adeus Ano Santo!

O pintor, Regueiro, que ademais era Auxiliar da Mariña, ¡outro especialista en ventos!, insistiu en regalarllo a meu avó, pero el propúxolle que levase o cadro ao Casino, e que o expuxese alí, á poxa dos militares, que lle daría unha peseta máis cós outros… xa que en honor seu fora pintado! Así o fixeron, e agora o cadro é de meu avó.

Non se cansa de falarme da súa simboloxía:

-Mira, neno, -me di-, o xinete púxose de costas aos ventos porque hai veces nas que, levarlle a contraria ao mundo, pode ser suicida. Cando algo non che conveña, ponte de costas, pois é de costas como se tiran os peidos. ¿Que o mundo te azouta? ¡Ti sóltaslle o teu aire, o aire fedento! Isto non quere dicir que ofendas a ninguén, senón, simplemente, que lle das as costas, con todo o que iso signifique. Certo é que os ventos de popa son os que impulsan a nao… ¡Pois que o fagan, que te lancen a novas e mellores empresas, a novos e mellores horizontes! Enfrontarse aos ventos? ¡Iso é o que fan as avestruces, e como non poden co siroco, agachan a cabeza! Se estivesen de costas non precisarían agacharse. ¿Vasme entendendo?

Díxenlle que si coa cabeza, pois, ¿quen se atreve a discutirlle a un testán? ¡Sería igual que enfrontarse a un siroco! Vou observando que todo vale, todo é útil para coller experiencia, se nos detemos na meditación de canto nos rodea, cadros incluídos!

-.-

 Aínda non me retiraran o babeiro cando apareceu pola cociña meu avó aplaudíndome: Polo ben que comes, e polo moito que falas…; mellor dito, polo ben que falas, mereces un premio, así que lles pedín a teus pais que me deixen levarte á finca no meu coche, que me responsabilizo eu, e coa mesma vouche ensinar Gramática!

Xa coñecía esta faceta metafórica do avó, pero aínda así sempre me fan graza os seus dicires, un tanto orixinais. Non me atrevo a dicir que teña estilo propio, pero debe andar cerca diso! Eu sorrinlle, coa boca aínda chea, pero el tirou de clines e limpouma. De seguido ampliou conceptos:

-Mira, neno: Tanto na oral como na escrita, a construción das frases ten a súa importancia, como pasa tamén coas comas, que cambiando de lugar unha coma, ou unha verba, podemos estar dicindo algo disparatado, cando non oposto ao que queremos significar. ¿Entendes?

Maldito cousa, pero como seguín sorrindo tomouno por asentamento; daquela proseguiu na súa perorada:

-Niso os británicos son máis rigorosos cá nós, construíndo, seguido, suxeito, verbo e predicado; ¡nós somos máis danzantes! Do suxeito, de momento…; ti, tranquilo, que te levarei ben atado no coche, co cinto correspondente; así que paso ao verbo, e dos verbos comezarei polo pretérito. ¿Que quero facer contigo, hoxe? ¡Pois iso, mostrarche un pretérito, un pretérito deste país, que o ten fermosísimo; o noso presente, e xa non digamos o futuro…, teñen, e terán, de todo, aínda que moito me temo que non será tan bo como eu che desexo! ¿Capiscas?

Volvín a sorrirlle, que non me quedaba outra.

Na área de descanso de Guitiriz baixoume do auto, a pretexto de que ambos precisábamos respirar aire puro, de altura, e seguidamente levoume ao restaurante, onde nin que dicir ten que nos restauramos un pouco, ámbolos dous. ¡Ai, Deus, que non veñan tempos peores, que despois da boa vida afacerse á mala debe ser terrible!

A parada seguinte fixémola na estrada de Meira, nun punto que me foi explicado polo avó:

-Mira, neno, este lugar pertencía ao Couto de Arriba de Castro do Rei, pero como nas escrituras das fincas os escribáns viñan poñendo, para abreviar, “Coto de A.”, os paisanos, que non foran informados polos seus entregos, deron en dicir que era, “Couto dá!”. ¡Hai que esmerarse coa tradición oral, que é unha gran responsabilidade se non se fai ben! Así foi que viñeron eses enxeñeiros de Obras Públicas, casteláns case todos, e, Copio, copias, copiare, copiavi, copiatum... ¿Que letreiro puxeron? ¡Este que ves aquí: Coto de A! Mexericadas, pois non se lles ocorreu pensar que, se había un Coto da A, obviamente tiña que haber outro que fose do B, pero, onde? Temos que apartar aquí mesmo, á esquerda, que che vou ensinar o Castro de Viladonga, cuxas escavacións están dirixidas precisamente por un gran científico, vello amigo meu, don Felipe Arias…

O que me ensinaron, o que me explicaron no castro, dá para un libro, así que, algún día, desde que vaia á Universidade, igual o redacto; Deu-lo queira! A seguinte foi nunha ponte, dun desvío, polo que pasamos á estrada DP 16 11, na que volveu a falar o meu mentor:

-Este sitio chámase Reguntille, que vén a ser unha confluencia de regos, que acoden a xuntarse, a incorporarse ao noso, ao Azúmara, tamén chamado, de aquí para arriba, Río das Lagas, porque tiña un cento de pozas onde os meus vellos enriaban o liño…, antes de…, antes de inventarse eses malditos plásticos! O Azúmara foi violado, roubado, roubado o seu ouro, que o tiña por toneladas, polos romanos, que nunca esa afronta lles perdoo, pero isto non podemos dicilo no Lucus Augusti, porque están entusiasmados con esas muralloas…, que din que llelas fixeron os romanos! ¡Calamidades: esa muralla é unha caixa forte, para acubillar o roubado, ata que chegasen as crecidas do Miño, que despois, de navegable, baixaban a Tui os seus latrocinios, e de Tui para Ostia, que era o seu porto na península itálica!

Os de Lugo, encima de roubados, encima de que os obrigaron a lategazos a carretar esas pedras desde Labio, que daquela se chamaba Lapio…, polo da pedra, subila ao murallón, etcétera, estanlle agradecidos a Roma! Pero o segredo da cuestión seino eu: Os romanos utilizaban un dereito especial, ¡para eles, con eles, para eles mesmos!, así que os mestizos deron en estudiar Dereito, con tal afán que, por séculos, medio Lugo era dos avogados, e a outra metade clientes de seus irmáns. ¿Iso era Dereito...; non sería retro gradación?

Río arriba, un pouco máis arriba, paramos nun val precioso, cuns campos chans e lindos; aquí díxome:

-Nesta explanada tiveron os romanos o seu campo de adestramento, tamén chamado Campamento, que o utilizaron para preparar a batalla definitiva, a Medulliense. Para eles era Andelón, pero con iso das deformacións lingüísticas quedouse en Andión, Andión das Silvas!

Novo sorriso meu, e outra vez ao auto, que xa estaba parecendo un tren correo, con estacións en cada lugarciño do noso recorrido.

A seguinte:

-Aquí onde estamos agora hai tres ou catro cousas de interese: Esa igrexa de aí arriba procede da restauración da capela do mosteiro; ¡é moi sinxela, pois os veciños deste lugar, para non molestarse en arrincar pedra para face-las súas casas, arramplaron coas do mosteiro, en tal cantidade que apenas deixaron para reconstruír a igrexiña. ¡Como ves, uns feirantes, e tanto feirearon que xa nin feira teñen! Estas ruínas de xunto da ponte foron a casa da Ponte, unha fábrica de embutidos de mala nota, que ían vende-los chourizos nada menos que á Coruña…, lonxe, para que non se soubese que os facían coas reses da morralla, que aquelas si que tiñan triquinose…, pero non llo digas a Shakina! Aí arriba estaba o pazo dos señores que arramplaron cos bens do Mosteiro, pero os veciños cansáronse de pagarlles foros; tanto se cansaron, que ata cansaron de dicirlle, Pazo, e deixárono en Pacio!

Cando volvíamos para o auto:

-¡Perdoa, neno, que me quedaba o máis importante: Neste muíño os do Pacio tiñan unha encargada, unha muiñeira, tan amiga de bailar…, co primeiro que chegaba, que, unha vez que volveu das troitas o seu marido, antes da hora prevista, pillouna bailando con un Cuco, un de Gondel… Liáronse ámbolos dous, de tal sorte que o muiñeiro morreu, acoitelado, e o Cuco fuxiu para África, seguindo o costume dos do seu nome, que xa sabes, e se non o sabes dígocho agora, adoitan poñer os ovos nos niños alleos…, porque ignoran o noveno Mandamento!

Aló arriba, Azúmara arriba, despois de moito buscar onde aparca-lo auto, pois a estrada apenas tiña folganzas, mostroume unha ponte en forma de zeta. Esta foi a súa explicación:

Agonía do Mazo de Bascuas.

R.I.P.

-Este é…, ¡non é, foi, o Mazo de Bascuas! ¡Requiescat in pace! Matouno un señor…, e que Deus me perdoe por chamarlle así, que quixo aforrar os cartos de facer neste punto un pequeno viaduto, así que non dubidou en confesar publicamente que non lle constaba que aquí houbese tal cousa, tal mazo. Ordenoulles ás pas: ¡Avante! ¿Ves como hai que ter coidado con iso de avanzar…, de avanzar atropelando! Co que non contaba aquel…, ¿chameille señor, non si?, pois iso, co que non contaba era coa circunstancia de que, de vésperas, tiven un presentimento, e retratei as ruínas do mazo! ¡Precisamente na súa agonía! Non hai vez que pase por aquí que non toque a bucina, coma quen reza un responso!

Díxomo con tanta nostalxia, con tal amargura, que mesmo rompeu a chorar, cousa que aínda nunca lle vira facer. Pero aínda faltaban dúas paradas. Na seguinte:

-Como aquí, neste punto, a estrada pasa un tanto desviada do río, do Azúmara, que para min acaéseme mellor chamarlle das Lagas, voute coller no colo, e baixamos! Nesta poza, exactamente aquí, era onde me bañaba eu, no verán, claro, e despois, para secarme, pois iso das toallas, daquela, era un luxo, máxime nunha aldea, eu corría polos prados, cen metros lisos, ou máis, e así que quedaba sequiño, seco e limpo, poñíame aqueles calzonciños da baeta colorada, debaixo dos pantalóns de pana, por suposto! Aquelas miserias debiámosllas, en parte, a Don Hermenegildo, que mandou requisar os nosos xatos para mante-los mouros que trouxo para Asturias, para que recuperasen a súa Covadonga…; a maiores designou Capitán General de Galicia ao seu amigote, Mohammed Ben Mizzián. Con iso e con todo, “San Hermenegildo” entraba baixo palio na catedral de Santiago! Ben me gustaría saber como o recibiu o Apóstolo no seu transo, despois de semellante traizón…, pero isto, ata que eu suba ao Ceo, ninguén mo dirá!

Na última das paradas:

-Neniño, aquí…, aquí non sei se dicirche que nace o Azúmara, en presente, ou facelo en pasado, pois deuse o casual de que aquel ¿señor?, o mesmo do que che falei xunto do mazo, ao planificar esta mesma estrada, aquí, nestas fontes, en vez de facer un desvío, ou tamén un viaduto, permitiulle ao contratista, que seica era sobriño de Fraga…, que aterrase estas fontes co entullo, cos rebaixes, dos tramos anteriores! ¡Como ves, unha lección, outra, de Economía Aplicada! ¿Para que consentirá Deus estes economizadores; por que non economizan na súa propia familia, na propia? Cos entullos, adeus fontes, que agora só sae delas un fiaño de auga, pouco máis que para darlle de beber a un pito. ¡Que Deus lles pague o un por cento, pois o cento por un non o merecen!

Volveu a chorar, e tanta pena me deu, que me fixen o durmido…, para que non seguise contándome dramas históricos!

-.-

Segundo tiñan acordado e planeado, meu avó baixoume a Mosteiro para que nos dese Lucía, no seu restaurante, unha comida axeitada, da que non tiven queixa. Iso de que, Para comer, Lugo, tamén se cumpre na provincia, desde tempo inmemorial…, habendo con que pagar, obviamente!

Pola tarde apareceron meus pais, no seu auto, ¡para rescatarme!, que iso dixeron. O avó volveuse para a finca onde tiña xente traballando, e meus pais leváronme a Lugo, a Lugo capital, onde teñen parentes e amigos. Primeiro soterraron o auto…, ¡nunhas catacumbas, que chamaron de Santo Domingo! Domingos, non, que oio perfectamente; Domingo! ¿E despois; que se fai en Lugo? ¡O clásico, tomar café nas terrazas da Praza de España, á que tamén lle caería chamarse Praza da Expectación! Emulando a Pasarela Cibeles,

alí estaba, por alí desfilaba, todo o glamour lucense, ben lucido por certo: As estudantes que, aburridas dos libros, buscan ligue; os desertores do arado, para que vexamos que, unha vez bautizados, apadriñados, e coas leiras a pinos e/ou a eucaliptos, xa están en condicións de darlles envexa aos seus paisanos; os emigrantes retornados, explicando que non trouxeron o seu ”haiga” por culpa das limitacións desas catacumbas, feitas máis ben para motos; os avogados, que despois de cobrar remollan a palabra, renóvana, cun bo cóctel… En definitiva, que esta muralla é algo así coma un niño grandísimo, cos pitos en espera de pitanza. ¿Traeránllela? ¡O peor é se llela dan de ladrillo, agora que as hortas foron a menos, e os ladrillos a máis!

O poeta Leal Insua deixou dito das tardes de Lugo que eran…, ¡enervantes! Pero a min parecéronme, ¡claustrofóbicas! Si, iso, porque invitan a pensar, que é para o que máis se utilizaban os claustros dos conventos. ¿Pensar, en que? ¡Máis ben en emigrar, para volver con prata, e despois diso, dúas alternativas: Nada máis desembarcar no porto da Coruña, somerxerse nun daqueles Bancos do Cantón, pescudando rendibilidades; ou mercar diamantes en Bergondo para lucilos na Pasarela lucense!

Non; meus pais, cos seus amigos, non falaron disto, que tiveron, e teñen outros temas, tan graves ou máis, pero a imaxinación dun cativo, xa se sabe, é imaxinativa!

-.-

Foron, fomos, leváronme, para durmir na finca, que ao día seguinte, nisto que en España chamamos “Ponte”, darían, daríamos, o salto ás Asturias, pero a min dixéronme que iríamos á Gallaecia do Este; ¡debe ser para que vaia aprendendo Historia!

Meu pai conducía, miña nai admiraba a paisaxe, e o cativo, ben atado atrás, na súa sela, como de costume coas antenas postas para espiarlles a conversa. Con iso de que traballan os dous, e lles queda pouco tempo para as súas conversas, ¡Deus, o que falaron, o que tiven que oír, que xa me parecía estar nun curso de vocabulario!

¿En que se basean os ástures para dicir que, Gallegos y asturianos, primos hermanos, pero que los primos son los gallegos!? Comemos nos Oscos e durmimos en Tineo. ¿Que nos puxeron “unes fabes” con morcilla, chourizos e lacón, e de sobremesa, arroz branco con azucre tostado? ¡Pois vaia novidade: igual que fai miña avoa, maiormente en días fríos! ¿Onde está a diferenza? Eles din que no verde, tamén no seu verde, máis…, negro! ¡Anda que Galicia, esta Gallaecia fisterrá, se chega a ser verde, máis verde aínda, paparíana as vacas, carballos incluídos!

Meu pai, que presume de coñecer ben aos ástures, di que son máis abertos cós galegos, que non saben tragar a bile, e por iso, cando se enfadan, bótana pola boca; pero tamén engadiu que, para melosiñas, as galegas. ¿Díxoo por piropear á miña nai? ¡Pode ser! En resume, que o único importante que aprendín nesta viaxe foi o que lles dixo un xamoneiro, alí en Tineo, que os xamóns xa non saben o mesmo porque…, porque agora non castran os porquiños! Con iso entroume unha dúbida: ¿Por que os cregos non teñen fillos; será que os castran no seminario? ¡Daquela, por se acaso, non penso pasar de sancristán!

-.-

-Non hai nada que se pareza tanto ao retorno dun emigrante como a volta á casa, ao fogar, despois dunha viaxe feliz! –Exclamou meu pai, e miña nai secundouno con un sentido,

-¡Grazas a Deus!

-Si, muller, pero tamén grazas ao teu marido, que, por se non te decataches diso, conducín todo o tempo, para que gozases da paisaxe! ¿Queredes igualdade? ¡Pois hai que demostralo, de parte a parte, así que, na próxima, un de nós guía á ida, e o outro, á volta!

-Si, aceptado, pero con reservas, que é máis prudente relevarse ao volante cada cen quilómetros.

-¿Dis iso agora…?

Se seguiron con aquela discusión…, ¿matrimonial?, non o sei, porque eu, liberado do cinto, e canso de vir sentado, botei a correr pola casa adiante, ao encontro dos avós, que xa se levantaran do sofá para abrirme os seus brazos, sempre tan afectuosos. Non entrei no salón a tempo de velos na súa situación anterior, pero seguro que estaban collidos da man, que así o fan cada vez que o avó se aparta do seu ordenador, que xa lle chama “a miña concubina”, así que non me estrañaría que a avoa se sinta celosa…, ¡dun aparello!

Tamén me apresurei en ir aos seus brazos, pero, como aínda teño o equilibrio algo inestable, que meu avó atribúeo a que teño desprazado o centro de gravidade…, porque o meu cerebro é moi denso, caín enriba da mesa moruna!

 

Acudiron os dous, coma raios, e ata rifaron; o avó:

-A culpa é túa, por non levantarte do sofá tan pronto como oíches renxer a porta de entrada, que oes mellor cá min!

Ela:

-Case me alegro, pois as caídas sen malas consecuencias proporcionan as mellores experiencias.

El:

-Neste caso foi un efecto desta penumbra, que o neno vén desas claridades infinitas da paisaxe, e trae os ollos saturados de luz, de luz e de cores!

Eu nada dixen ao respecto, de nada me queixei, que estou aprendendo a sufrir con paciencia, que sempre me dixeron que os sufrimentos son dolorosos si, e só si, nos compracemos en gozalos dun xeito masoquista. O que me impresionou foi esta mesa moruna, que nunca reparara nela, nunca lle dera valor, ata que me din de narices. Entón lembrei aquel dito de que, Télo diante das narices, e non o cheiras…!

A nosa mesa é unha lección histórica, outra de tantas que vou aprendendo, descubrindo: Cando a fixeron, daquela os homes tiñan criterio para a beleza, namorábanse dela, e dedicábanlle todo o tempo preciso para apreixala; con isto do maquinismo, igual que nas viaxes: ¡tanto corremos, que o mellor pásanos desapercibido! Procurarei non esquecelo…

Pouco despois, a continuación das duchas, reunidos de novo, fixéronme graza os seus razoamentos, os seus descubrimentos, as novas que contaron da viaxe, que para min foi como repasar unha lección, ¡outra aprendizaxe, outra máis!, en particular cando comentou meu pai que oíramos na radio do coche a nova, ¡unha nova vella!, de que en Venezuela, nas últimas eleccións, seica votaron…, ¡cento oitenta mil defuntos!

O avó estivo calado, un momentiño, que sempre me recomenda non replicar ata despois de dixerido o parlamento, e que, antes de falar, sopese a resposta. Arrancouse con esta explicación:

-¡Excelentes alumnos, que se eu fose o Presidente da nosa Real Academia da Historia, mandaríalle un e-mail ao seu Embaixador, felicitándoos!

-¿Por que? –Preguntou a avoíña, que a pobre é tan normal, tan normativizada, ¡da Normal de Lugo!, que non capisca as malicias.

-¿Como que por que? ¿E ti es a que non cre na herdanza xeracional? ¡Nós só tivemos un, o Cid Campeador, aquel Rodrigo Díaz de Vivar, que recuperou Valencia despois de morto…, pero estoutro…,  cento oitenta mil alumnos, cento oitenta mil herdeiros, en Venezuela! Iso para que vexades a transcendencia dos exemplos, tanto dos bos coma dos malos.

-.-

Tardei en espertar, e supoño que foi por dous motivos: Un, porque estaba esmagado de tantos quilómetros, e iso que non conducín, ¡mecanicamente, pero noutro sentido igual si! A outra porque baixaran persianas, correran cortinas, e cerraran a porta, previsores, por suposto, que nunca tal fixeran, que non queren que sexa nugallán. Trasnoitador, non, pero madrugador, si! Porén non estaba só, pois ao espertar vin a meu avó levantarse da sela, e tirar das colgaduras, suai-suai, como di Shakina. Tiña un libro na man, e non o soltou ata que eu estiven en condicións de ver e de oír:

-Neniño, quero ensinarche este libro, que é dun tal George Ward, inglés, que se vivise, tal día coma hoxe cumpriría dous séculos. Ten aquí unha frase, unha sentenza, que cha vou repetir cen veces para que nunca se che esqueza. Traduzo: “O pesimista quéixase do vento; o optimista espera que cambie; pero o realista aguanta as velas!”. Isto, exactamente isto, é o que espero de ti: Que navegues coma o pirata de Espronceda, “Viento en popa a toda vela…” ¡A toda vela, si, pero con elas orientadas!

A miña intención foi preguntarlle por aquel míster, pero non atinei a expresarme, aínda que nin falta fixo, pois un avó que como tal se porte sempre adiviña as necesidades do seu neno.

-Aquel George Ward andou por camiños un tanto errados, pero decatouse diso e non tardou en facerse un bo teólogo, católico romano inglés; iso ademais de matemático, e catro cousas máis.

Quedei coas ganas de que me fose ampliada aquela lección, pero interrompeunos a coidadora, Shakina, que se presentou co meu almorzo. Hai xente que, de tanto apreciarnos, malogra a nosa austeridade, pois, en ocasións coma aquela, o mellor almorzo era unha lección maxistral!

-.-

Rememorando, ¡que noto que me aumentou a memoria! Cando volvíamos da nosa “ponte”, achegándonos á herculina, oínlle dicir a miña nai:

-Sería marabilloso facer o noso traballo, o teu e mailo meu, en calquera deses campos polos que estivemos circulando, se todo se puidese facer a distancia, tal que cun ordenador…

-¿Por que o dis?

-Mira aí abaixo, pois desde aquí apréciase ben o smog que temos na Coruña a tal momento.

¡É un efecto óptico, pasaxeiro, pois, de somerxidos nas rúas, pásanos desapercibido!

-¡Claro; xa temos as narices afeitas, pero eu síntoo polos fillos, que a saber que nivel de contaminación lles espera!

-Muller, daquela…, con volver á Cova da Valiña…!

Os avoíños, na Cova da Valiña,

cos seus amigos de Castroverde.

Ben captei que lles  preocupaba este problema, pero, ante a súa imposibilidade de resolvelo, tomábano a chanza. Hoxe, que me sacaron de paseo polo centro, ben notaron as miñas narices que aquí non se respira, poño por caso, como en Castroverde. ¿Podo, poderei, facer algo ao respecto? ¡Si, o que dixo meu pai: se chega o caso, volver ás cavernas! ¡Hoxe, con esta experiencia, si que lle collín medo á vida, mais, como di o avó, avante toda, por máis que, mal de moitos, consolo de bobos!

Téñolle oído ao avó, que é o máis sensible nisto da polución do aire nas cidades, ¡natural, pois el naceu, e criouse, nunha aldea, aló arriba, chegando ás montañas, onde tiñan miseria de todo menos de osíxeno purísimo!, que ese ozono de ras do chan, de ras do asfalto, séxase, o ozono malo, ¡que xa tiñamos abonda cruz co colesterol malo!, prodúcese cando os gases liberados no aire, mesturados no aire, por varias causas, principalmente polos motores, interactuan ao entrar en contacto cos raios solares. E debe ser certo pois ben que acusan todo isto os meus órganos, tan tenros aínda, que non preciso que ninguén mo explique, que xa mo din os ollos, a garganta, os pulmóns…

Falándome disto, tamén me vaticinou, ¡e iso que non se ten por poeta!, que, canso Deus de advertirnos destes riscos dunha civilización mal levada, día chegará en que deixemos de usar esas caretas que nos poñemos no carnaval para substituílas por máscaras de osíxeno, pero usadas acotío! Por algo vén facendo comigo canto pode para afoutarme fronte á vida, para “normatizarme”. Á avoa “normatizárona” na Normal de Lugo, pero a min ese papel faimo o avó, ¡con pasantías a domicilio, que isto si que é un luxo!

-.-

“Por se éramos poucos, pariu a avoa”, foi a análise que fixo un día destes unha veciña nosa ao comentar que puxeron unha academia no primeiro, así que agora o noso portal parécese a un cuartel, só que de rapaciños! ¿Se chega a saber o que me pasou esta tarde, precisamente por culpa doutros rapazolos? ¡Se cadra, máis por culpa de seus pais, do ambiente xeneral, das autorizades, etcétera, etcétera! Paso a referilo:

Levárame a avoíña a pasear polos Cantóns, e alí no parque atopouse cunhas amigas que a invitaron a tomar café nunha daquelas terrazas. ¿Eu, mentres, que? ¿Eu; eu, libre, por libre, aínda que cerca delas, gozando da gozada de corretear nese espazo da liberdade! ¿Si, da liberdade? ¡E tanta, que ata me permitín xogar cun obxecto brillante que había no chan, exactamente, precisamente, a cinco pasos da estatua do señor Curros! De repente, din en berrar, e miña avoa tirou de “clines” para envolverme o dediño, que sangraba a chorro. Colleume no colo e, ¡a cen, ata a farmacia máis próxima, para que me fixesen unha cura concienciuda!

¿Que pasara? ¡Case nada, un trofeo de guerra, o primeiro dos meus trofeos: o vidro dunha botella…; dunha botella, non, dun botellón, que non se molestaran en recollelo do chan! E menos mal que me están educando para ser ben educado, que así nunca apuntarei co índice, pois, de facelo, estaría mostrando esta cicatriz que me quedará no dedo! ¿Cando Deus me resucite, tamén o farei con esta cicatriz? O avó díxome que tranquilo, que non, pois ao resucitar as únicas cicatrices que conservaremos serán as da alma. ¡Menos mal!

-.-

-¡Levántate, e anda! –Ordenoume o avó, e iso que aínda era cedo. –Levántate, que vai sendo hora de que alguén madrugue neste país dos noctívagos. ¿Xa non te lembras do que che pasou onte, precisamente por culpa deses vagos nocturnos? ¡Pois, para acabar con esta epidemia, ou traer profesores de Suíza ou darlles exemplo, nós, nós mesmos, que por algo este vello madruga, tanto ou máis cós mozos!

Despois mostroume os tenis:

-Agáchate, e cólleos, ti mesmo, que as miñas bisagras están desgastadas, e ata non sei se será de tanto dicir, “Si, bwana” naqueles corenta anos do franquismo!

Nos pés púxenos, pero enleeime cos cordóns.

-Mira ti por onde, vou ter que agacharme, outra vez; antes, polo servilismo franquista, e agora por eses malditos fabricantes, que para vender, inventaron os amallós; así venden tres cousas, á vez: calzado, ollais, e cordóns!

Shakina deume unhas boas torradas, con mel e manteiga; ¡son as consecuencias de ter dentes, que nolos fan usar! Está claro que neste mundo todos son a mandar, e daquela, ¿que nos queda aos cativos? ¡Obedecer!

De lavado, vestido e manxado, volveu meu avó á cociña para…, ¡para rescatarme, máis ou menos como fixeron con Cervantes cando estivo nos Baños de Argel!

-Vén comigo, neno; dáme a man, que imos buscar Panem et circenses!

Non o entendín, pero, obedecín, como tiña de costume! O pan, -que non tardou en explicarmo, -é a cousa máis importante deste mundo; mira como é, que túa avoa, esta mañá, cando espertaches, rezou contigo, ou mellor dito, para ti, un pater noster, pedindo “… danos hoxe ese pan de cada día…”, pero, como che digo, é tan importante, tan desexado, que, ademais de pedirllo a Deus, veñen estes de panadería, e…, cóbrano!

Da panadería pasamos ao quiosco da praza, onde lle dixo ao quiosqueiro:

-A cambio destas moedas, gañadas coa suor da miña fronte, ¡e non coa dos de enfronte!, dáme esas mentiras cotiáns, pois, para verdades, de momento chega coas que lle refiro aquí ao meu neto!

O quiosqueiro non se fixo de rogar, e alargoulle un feixe de periódicos. ¿Que aprendín esta mañá? ¡Pois, outro pouco de Historia: Que aqueles romanos deixáronos unha boa lección, “panem et circenses”! Pan, periódicos, fútbol…; algo de todo, para que as masas sigan sendo masas, masas amorfas!

-.-

Día de praia; ¡hai que celebralo, que non sempre cae en domingo!

¿Vén da auga?

¡Claro que vén dela;

vimos todos, ou non se di,

“Romper augas”?

Pero neste caso o neno avanza na terra,

sobre da terra, encima dela,

con paso firme e decidido,

que non todos o fan,

que non todos o fixemos!

Vimos da limpeza

bautismal,

pero,

de pés na terra, máis adiante,

atopámonos coas deposicións do home caído,

maliciado,

contaxiosas per se!

¡Ai daquel que escandalice

a un cativo destes,

que máis lle vale atarse unha pedra

de muíño,

e tirarse ao río!

Por se acaso,

que non o faga no Miño,

que non o faga no Pedregal,

pois,

ao de hoxe,

o noso río nace limpo!

-.-

Estiveron falando de poboación regresiva, precisamente mentres se aviaban para ir á voda duns amigos. Unha contradición, non si? ¡A ver se lle fan caso ao Cura, pois, do que non, se chego a profesor, a quen vou ensinar, ademais de a min mesmo? Por outra banda, os avós van en Mallorca, que a adoran. ¿Será polo ben que se entenden no seu Centro Galego, en cuxa revista, “Adiala”, vén colaborando meu avó, cunha sección que titula, e é, “Aventuras turísticas”, ou porque esas illas son a Fisterra oriental de España? Ao despedirse, a avoa, que ten malas experiencias daqueles bimotores de cando estiveron en África, cubriume de bicos, tal e con tanta emoción coma se fose unha despedida definitiva, que non o será, Deus mediante. O avó, tamén, pero con menos dramatismo; o avó quéreme valente, e por iso disimula as súas emocións, para non acovardarme. Quedo, pois, máis ben, nos brazos de Alá, ou nos da súa representante, esta Shakina, que ten moito de anxo, a lo menos para min, comigo.

-Neniño, voute levar ao parque de Santa Margarita, que alí, como é máis incómodo, igual te libras dos cristais. Pero tamén o fago para subirte ao ático da Casa das Ciencias, que teñen un telescopio…

Fomos, e vin as estrelas, cantidade! Fíxome graza isto de que na Coruña, por culpa das súas luminarias, que ata iluminan o Palacio de Justicia, ¡por fóra, que por dentro, de momento, non estou inculpado, son inocente!, teñamos que ir ao Observatorio para gozar das estrelas. Ao saír díxome a pícara…, a pícara, non, a inocente, Shakina:

-Agora préndante as estrelas do firmamento, pero chegará un día no que che gustarán máis as do cine, que de familia che vén, aquel Manolito Lombardero, Mercedes Cora…; tanto me gustou esa Mercedes, e iso que só vin das quince dela a película Pórtico de la Gloria, que a pouco me fago cristiá…, para imitala!

Pensou que non a entendía, e por iso me falou con esa franqueza; isto vaime servir para ser algo reservado, pois as verbas que non comprometen son as que dicimos coa boca pechada. Por algo se di que, en boca cerrada, non entran moscas!

-.-

Chegou a noite e meus pais aínda non volveran dunha conferencia na Residencia dos Xesuítas, que lles encantan, así que Shakina, despois de darme a cea, púxome nas mans un axóuxere, á vez que me dicía:

-Neniño, vaite entretendo con esta argallada mentres ceno, que despois, xa que estes días non está teu avó, vouche contar, eu mesma, unha serie de contos marroquís. Nin eu son Scheherezade, nin ti es o sultán Shahriar, pero imos facer coma se o fósemos. ¿Paréceche ben?

Calei, así que ela interpretouno como asentimento. ¿Será que no seu Marrocos tamén opinan que o que cala, outorga?

Meteume na cama, e despois dun Bi-smi-llahir r-rahmani r-rahim, No nome de Deus, o Clemente, o Misericordioso, díxose: -Vou intentar distraer a este neno, para que se durma con toda felicidade. E proseguiu:

-Érase unha vez unha princesa bérber, de nome Florinda La Cava…, pero irei ás motivacións, que é como che quere ensinar teu avó. Aquel Vitiza, que era un rei godo, foi upado ao trono de Toledo no ano 701 da vosa Era, pero subleváronselle os nobres, sendo deposto por un tal Rodrigo, que estaba agraviado porque o Rei Vitiza mandara matar a seu pai Os partidarios do Vitiza non se conformaron coa derrota, e chamaron aos meus, aos árabes, para que lles axudasen. Isto ocorría sobre do voso ano 711. ¿Quen refuga un doce se llo ofrecen? ¡Pois iso, e só iso, foi o que fixeron Tarik e Muza: ¡Viñeron porque lles pediron que viñesen; abríronlles a porta!

Don Rodrigo refuxiouse en Septa, na torre de Don Julián, que era partidario seu, e pai de Florinda, comezando…; comezando non, seguindo aquí, as traxedias. Rodrigo foi ben recibido, que así o acolleu Don Julián, cos brazos abertos, contestándolle Rodrigo, que cho vou relatar tal e como mo contaron, que eu non minto, nada, pois, como di teu avó, Relata réfero.

Don Rodrigo: ¡Salve, fieis amigos, e nobres pares! Non é un rei o que vos trae esta vitoria, pagada a prezo de sangue. Non loitei por cetro, e tampouco por coroa, que o fixen para lavar unha aldraxe, que no hai peor ofensa para un fillo que iso de que desfiguren a cara de seu pai. Aqueles vitizianos que ordenaron sacarlle os ollos ben que o pagaron na propia carne. Esta man que aquí vedes, esta que segou as súas gargantas aplicando a lei do Talión, era a man de meu pai, a súa! Esta espada, cravada nas súas costas, era a espada de meu pai. O meu cabalo, a miña cólera, e a miña espora, tamén eran de meu pai. Estes ollos, que viron a súa derrota, ¡eran os ollos, baleiros, de meu pai! Pero aquel crime  sufriu o seu castigo; xa deixei limpa a terra de culpables, e só me falta volver en busca de  Vitiza…, desde que pasen uns días, que o farei coa vosa axuda!

A lei do Talión viña de tempo antigos, máis ben bárbaros, pero disto, e tamén das que houbo en Septa, ¡en Septa, pero tamén na Hispania!, por culpa daquel rapto da Florinda, falareiche mañá, meu neno, que vexo que te está chamando Morfeo, así que lle cedo a vez! ¡Handuli-lah!

-.-

Esta noite durmín mal, e coido que foi por culpa da traxedia que comezou a contarme a nosa Shakina. Téñoo claro: para entender aos nenos hai que ser nai; e se a nai, ou a avoa, son mestras, dúas personalidades na mesma persoa, mellor que mellor! Porén, ¡o que é a curiosidade humana, que na infancia seica é máis intensa, polo menos ata que se vai saturando!, estou ávido de que me refira iso que apuntou acerca dun rapto.

Matina que te matinarás, e co sabido sabido, tirei esta conclusión: Que o Magreb sempre se aproveitou das desavinzas hispanas. No 711, aquel litixio entre Vitiza e a familia de don Rodrigo. No 1936, a preocupación que lles entrou aos ricos e aos curas polos desaxustes e polas pretensións dos republicanos, que se arranxarían soas a pouco que os deixasen loitar entre si; pero non tiveron a paciencia de esperar a que se lles asentase a “madre”, a matriz. ¡Dúas veces a Covadonga! Matina e matina, cheguei á conclusión de que volverán, ¡volverán á terceira, se seguimos alborotando, pois, augas revoltas, ganancia de pescadores! Meu avó, que de África sabe máis cós mouros, sempre dixo que o Sur de Europa está nos Perineos. ¡Isto é o único no que desexo que se equivoque!

-.-

Ao día seguinte díxome: Vouche poñer o berce cerca de min, aí na cociña, que teño que seguir coa miña saga. Así o fixo.

-¿Gustouche o introito de onte? –Debeu ser porque lle sorrín, cousa que non era un asentimento, que llo fago sempre, pero ela interpretouno como tal. –Daquela, seguimos, e para que vexas que non é unha inventada nosa, dos marroquís, vouche recitar un romance recollido por un dos vosos historiadores, por Menéndez Pidal, que deixou dito,

Pensó la Cava estar sola,
 pero la ventura quiso
 que entre una especie de yedras
 la mirara el rey Rodrigo.

Puso la ocasión el fuego
 en el corazón altivo,
 y el amor, batiendo sus alas,
 abrasole de improviso.

De la pérdida de España
 fue aquí funesto principio;
 una mujer sin ventura
 y un hombre de amor rendido.

Florinda perdió su flor,
 el rey padeció el castigo,
 ella dice que hubo fuerza,
 él, que gusto consentido.

Si dicen quién de los dos
 la mayor culpa ha tenido,
digan los hombres: la Cava;
 y las mujeres: Rodrigo.

Aquela primeira noite de Rodrigo no castelo de Septa, que é un nome dos da Ceuta actual, aínda que, inicialmente, cos romanos, se lle chamou Septem, o visigodo non durmía, que non podía facelo sabendo que estaba a fascinante Florinda na estancia contigua. ¡E aló se foi, como bo guerreiro, segundo estaba, sen armadura nin nada! ¿De quen foi a culpa? ¡Xa ves que os historiadores non se poñen de acordo! O caso foi que Rodrigo colleuna nun brazado, e, andando na punta dos pés, quitouna do castelo para irse ao seu barquiño. Espertou aos remeiros, enfilando a todo remo cara as Alxeciras, e desde alí, a cabalo, para o visigótico Toledo.

¿Que pasou en Toledo, chegou a casar con ela Rodrigo, despois de desflorada? Os historiadores agarenos non o din, e dos teus, nada teño lido ao respecto. O que si se sabe con certeza é que, aos poucos días, o corpo da Caba, que así lle dicían en África, e Cava na Hispania, apareceu flotando nas augas de Texo. ¿Suicidárase; afogouna Rodrigo ao chegarlle novas do que pasaba no Magreb? ¡Ah, que aínda non cho dixen: isto de falar mentres se traballa trae os seus equívocos, pero, corrixo, de inmediato, para que non perdas o fío do relato!

Julián, aquel gobernador da Septem visigoda, que estaba de parte dos de don Rodrigo, e por tanto en contra dos vitizianos, ao coñecer a deshonra da súa filla pasouse ao  bando contrario, daquela mesmo, que debeu ser a finais do 709, ou principios do 710. No islamismo colleu o nome de Musa ibn Nusair. Cando lle chegaron as novas da morte da súa Florinda, no 711, a carraxe aumentoulle, e ofreceulle a Táriq ibn Ziyad os seus propios barcos, cos que pasaron o estreito, en veces, varias viaxes, 70.000 homes e 10.000 cabalos, un cabaleiro para mandar en sete homes, que lles chamaban Septenas….

Non lle oín máis nada, pois, non se sei se polos bafos da cociña ou polos calafríos que me entraron co seu relato, o caso é que me quedei tronco, outra vez nos brazos de Morfeo!

-.-

Ao terceiro día daquelas…, ¿pasantías?

-Neniño, teño que dicirlles a teus pais que cando chamen teus avós me deixen falar a min, que xa debín facelo antes de irse, pero daquela, axudándolles nos preparativos da súa viaxe, pasóuseme! Quero darlles algún dato histórico para que coñezan a historia de Mallorca do dereito e do revés, asemade, que xa sei como fan as Guías, pois, a imitación dos vencedores das guerras, sempre pintan os feitos da súa cor, da que les convén. Mira, neno, vou ensaiar contigo, dicíndocho primeiro a ti, como seica facía Castelar diante do seu espello, que así lle lucían os discursos.

Ante todo, que non se veñan sen visitar o que foi castelo de Alaró, que tardamos sete anos, ¡sete!, en arrincárllelo aos cristiáns. Se fósemos tan malos como de nós se di, con arrimarlle leña, e chiscar un seixo, asunto concluído.

Agora os norteños pírranse por Mallorca, pero antes diso, moito antes, foi cobizada polos meus, polos bérberes, ata o punto de que se viron obrigados os nativos a construír talaiots nas inmediacións da costa para avizorar desde lonxe aos nosos piratas. Mais de pouco lles valeu porque, o que a segue conséguea! O noso desembarco anticipouse ao das Alxeciras, pois no ano 707 xa estabamos alí, e comezáramos a construír muíños de vento para elevar a auga dos seus pozos. A principal pugna non estivo no desembarco senón na cousa dos viñedos, que non houbo forma de erradicárllelos pola afección que tiñan ás borracheiras, herdada dos romanos. Aos poucos a illa deu en progresar, e das cabras pasaron ás hortas, ás laranxeiras, aos almendros… En particular fixemos progresar a súa Madina Mayurqa, que nunca chegaría a ser o que hoxe é, un punto turístico de primeira magnitude, se non acreditasen os meus, os bérberes, aqueles baños iniciados polos romanos.

O que teño que recoñecer, por rigor histórico, é que non todo foron triunfos, pois no ano 799 baixou Carlomagno facernos unha visita, e…, conquistounos! Díxenche que nos conquistou, pero é máis exacto dicirche que o conquistado foi el…, co sorriso da princesa Fatima uld Mugeyd! ¡Co sorriso, si, pero algo tamén coas ensaimadas que lle preparou! Din que hai descendencia de Carlomagno en Mallorca…; ¡pode ser!

Teño entre os meus papeis, uns apuntes de Historia…; si, aquí están: trátase duns Anais, que llos vou mostrar a teu avó cando volva, pero xa chos leo a ti. Aquí pon:

Insulae Baleares, quae à Mauris… anno priore depradatae sunt, postulato atque acepto à nostris auxilio, nobis se dediderunt, et cum Dei adjutorio à nostris à praedonum incursione defensae sunt. Etc.

En definitiva, que ben deitastes de nós, dos muslimes, que rescatamos en Bizancio o que quedaba da cultura romana, pois, o que é vosoutros, godos puros, viño a destaxo, coma os mallorquíns!

Quedei coas ganas de dicirlle que, de godos, nada, pois un dos meus apelidos dos suevos vén! Xa llo direi noutra ocasión.

-.-

Segundo me estaba dando, a mediodía, unha cantidade inxente de papa saturada de cenorias, ¡boísimas para a vista, -dixo Shakina para incitarme a deixar o prato limpo!, -pediulles a meus pais que lle permitisen subirme ao monte da Zapateira…

-Por varios motivos: Por ser sábado, que así poden saír vostedes a pasear un pouco, ao seu paso, sen estar atidos á sella do rapaz,

kursi  كرسي

         do neno; outro, porque, xa que son a súa coidadora, considérome con dereito a levalo ao Sinaí…

-¡Queda lonxe! –Exclamou meu pai, irónico.

-Non tal, pois de subidos á Zapateira, e coa ría do Burgo alí abaixo, quen me priva de imaxinarme que son Musa, Moisés, en busca das táboas? Desde alí, á vez que o neno respira un aire algo máis puro, poderei invocar uns cantos versículos, tal que estes da azora 52:

Os piadosos estarán en xardíns de benestar,

gozando do que o Señor lles dea,

pois o seu Señor preservaraos do Inferno.

Diráselles: Comede e bebede con tranquilidade,

en recompensa polo que fixestes;

reclinádevos en estrados aliñados,

que vos casaremos con mulleres de ollos rasgados…

Aquí interrompeuna meu pai:

-A min só me valen as noras que teñan virtudes no corazón, e intelixencia no cerebro; iso dos ollos, raxados ou non, dáme igual!

Miña nai, temendo que aquilo acabase en discusión, cortou polo san:

-Shakina, ten coidado co neno neses buses que soben á Zapateira, pois, de tan largos que son, collen as revoltas coma quen torce lá nunha parafusa!

-Descoide, señora, que llelo devolverei tan sa como o levo, e no de santificado, máis aínda…, se tal fose posible! ¡Insha´Allah!

Xa no Castro de Elviña:

-Mírao ben, neno, e fíxate que xeito de construír tan á medida do home, e non esas torres que proxecta teu pai… ¡Agora entendo por que aínda non te trouxo por aquí: tenlles envexa aos celtas!

Despois disto contoume a lenda da “moura” do castro:

-Aquelas mouras non eran do Magreb, non se parecían a min! Estaban morenas, de tanto andar ao sol, pero o seu cabelo era roibo…; ¡como que eran preceltas, unhas preceltas procedentes da Mesopotamia, que chegaron a Galicia andando, camiñando por riba dos séculos, ao traveso de media Europa, que foi por aí arriba onde lles clareou o pelo…, iso, por falta de sol!

A lenda da princesa deste castro cóntana desta maneira: Estaba casada cun home que se pasaba o día na viña, pois de aí arrinca o topónimo de, Elviña. Aquel home, cando non cavaba na viña, amasaba nas uvas, e despois deixábaas a repouso, ata que se volvían viño, co cal collía unhas teas de aquí te espero.

-Shakina, que é iso de aquí te espero? ¡Déixasme aquí..., soíño?

-Pícaro; que me refiro á princesa, que se cansou de esperar…, algo así como me pasa a min, que non acabo de atopar un musulmán que me adore…, que me despose, quero dicir! Cansa de esperar, deu en parrafear cun veciño…; só iso, parrafear, pero nunha ocasión na que volveu ao seu pazo…, este, precisamente este que temos aquí, diante dos ollos, só que agora non ten teito de pallas, que lle podreceron, como o marido traía as pupilas dilatadas…, polo alcohol, en vez dun rival vía catro, así que tirou de cinto para darlles cintazos, mais o suposto rival botou a correr por estas costas abaixo, e tan cego ía, que se afogou no mar, nese sitio que chaman, Oza, que é unha poza, só que agora está reenchida cos osos daquel suposto rival.

¿Que me queda sen dicirche, meu neno? ¡Ah, que a muller, desconsolada, aburrida da vida, escondeuse entre estas pedras, e tanto se escondeu que agora están facendo escavacións para ver de atopala! ¿Atoparana? Moito me temo que non, pois, igual que o seu veciño acabou nunha poza, aquela Exeria acabou…, no fondo da cisterna do castro, e agora sigue aquí, o pouco que xa queda dela, pero…, diluída nestas augas!

Daquela, eu, canso de oír traxedias, rompín a chorar, e Shakina, que me interpretou mal, púxome a mexar, pero non estaba aí a miña incomodidade, así que, non atopándolle explicación á perrencha do neno, volveu comigo ao bus, e do bus á casa, á caneta, onde estou a tal momento, repasando na mente as grandes peripecias deste pais tan…, complexo!

-.-

Debe ser porque lle chorei a última vez que me sacou, que Shakina estes días non se ofreceu para levarme á rúa, así que agora que volveron os avós da súa querida Mallorca, seguro que o farán eles, e o avó volverá a saturarme de consellos. ¡Estes vellos, que teñen a hucha chea de recomendacións…, a falta de diñeiro!

-¡Vimos de facer o Camiño de Santiago! –Exclamou o avó, por todo saúdo, eufórico, segundo me daba un bico, pero a avoa tivo que meter o zoco:

-Non enganes ao neno, pois, aínda que non entenda, non se lle deben dicir trolas.

-¿Trolas, eu? ¿E quen che dixo que non entende? ¡Entende máis que moitos dos grandes, deses que coidan ser maiores en idade, dignidade e goberno! Neniño, é verdade que vimos de facer o Camiño de Santiago, ou por onde coidas que trouxeron o seu cadáver para enterralo nas terras da raíña Lupa? ¡Fixeron escala nas Baleares, para coller auga, amorear alimentos, estira-las pernas, e todo iso! O Camiño Vello, ese que pasa por Castroverde, así como os non tan vellos, fixéronos, e fanos, os peregrinos, que non Santiago, así que, ¿cal é o Camiño de Santiago, o verdadeiro, tanto cando veu predicar como algo despois, para volver, para ir ás reunións, ao Concilio de Xerusalén, que foi cando o mataron! ¡Veu de vivo, pero tamén de morto, así que, dobre camiño santiagués é o que pasa por Mallorca!

A avoíña:

-Este home ten argumentos para todo, ou para case todo: ¡e iso que non é político! ¿Á que non te presentas nas próximas, en lista única, que che aseguro un voto, o meu?

Non houbo contestación pois nisto apareceron meus pais, así que deron en falar das illas, dos barcos, e da cultura talaiótica. Tamén se achegou Shakina, á que lle trouxeron un regalo, dicíndolle a avoa:

-Fixéchesnos o regalo dos teus informes turísticos, e nós traémosche…, ¡este chal, a ver se así, realzando a túa natural beleza, che sae un “Mohamed” que te leve de lúa de mel a…, a Mallorca, pois á Meca, segundo nos tes dito, xa fuches!

Eu, como o “tema” se complicaba, fixen o que teño de costume: durmir, mentres os grandes se ensarillan nas súas grandezas!

-.-

Se xa eran estoxadizos comigo meus avós, os da casa, pois os outros véxoos menos, antes da súa xira mallorquina, agora, co cariño incrementado, fermentado, por esa ausencia de quince días, tornaron inaguantables, tanto, que me teñen a cara desfeita a bicos, particularmente a avoíña, que só lle falta bicarme os pés, pero como a Coidadora sempre me ten con patucos…, diso voume librando!

¿Á que non adiviñades o desta mañá? ¡Despois de vestido pola Shakina, a avoíña vai, e quítame a roupa, toda a roupa exterior, para…, ¡para vestirme de seda, feito un príncipe de casa real, que nin que estivésemos en Versalles!

-Neniño, hoxe voute levar a unha festa importantísima, ao bautizo dunha nena, que é neta duns amigos nosos, e tes que ir de gala, ¡co que vou presumir contigo! Esta roupiña tan preciosa, en seda e ouro, que mellor non a levan os toureiros, merqueilla a un chino… ¡Deus, como cambia o mundo, que na miña infancia dabámoslle os selos usados ao Párroco, “para os chinos”; e meu pai, que me dicía, “Esperta, muller, esperta á vida, que se non o fas os homes vante enganar coma quen engana a un chino! E así foi, que apareceu teu avó recitándome uns versiños, dos que facía el, el mesmo, así que pouco valerían, pero eu, tan inxenua, tan cariñosa, dinlle o meu cariño…, cun selo, iso si, co meu, sen usar!

¡Nunca tanto rolo me soltara, e para iso, nunha soa parrafada! Deixeina facer, ¿que outra me quedaba?, e aínda non pasaran dúas horas cando me presentou, cando nos presentamos, na porta daquela igrexa…, a esperar pola neófita! Unha nena tan preciosa que só lle faltaba falar. Apartáronlle un pouco aquel tule que levaba enriba…, e cando eu pensaba que o facían para que lle dese o aire mañanceiro, resulta que era…, para bicala! ¡Eu tamén!

-Míraa ben, neno, e quédate coa súa foto nos teus ollos, que estás contemplando unha Estrela, que así lle van poñer, e polo meu gusto, se de min dependese, algún día…, neta, neta consorte!

Isto último non o entendín, que se me fixo máis difícil do que as propias palabras do Bautista, cargadas de solemnidade, e menos mal que non oficiou en latín!

Estrela, bautízote no nome do Pai, e do Fillo, e do Espírito Santo. Deus omnipotente, Pai do noso Señor Xesús Cristo, que te rexenerou por medio da auga e do Espírito Santo, e perdoouche tódolos pecados, El mesmo te unxa co Crisma da salvación no mesmo Xesús Cristo noso Señor, para a vida eterna.

¡Quedou unxida, e tamén bicada, cen veces, que ata o Cura a bicou, na fronte, e de paso deulle as grazas porque non chorara! ¿Como ía chorar, se a estaban convertendo en santa? ¡O resto, dependería dela!

Despois do cerimonial, despois dos praces, miña avoa volveu a entremeterse:

-Sen prexuízo de que o meu neto decida, no seu día, por si mesmo, que por algo nos dá Deus iso do libre albedrío, pola miña parte pídovos que o apuntedes na lista dos admiradores desta nena, ¡unha Estrela, nada menos!, pois esta asistencia ao seu bautizo, que mo di unha especie de premonición que teño a tal momento, algo presaxia, algo augura!

Ríronse, moito; o que non sei é se foi do feito en si, ou da chocheira que ten comigo esta avoa. Téñolle oído contar ao avó que aló antes, sería na súa infancia, pois el mesmo ten dito que á avoíña pediuna el, el mesmo, sen intermediarios, había unha especie de “Corredores de Comercio”, chamados Esculcadores, que negociaban os casoiros, e que adoitaba premialos, a familia do noivo, co regalo duns calzóns interiores…, de baeta colorada, que así, sendo interiores, ninguén lle vía o regalo! ¿Será que volvemos ao pretérito, aínda que se chamen “avoas” os esculcadores actuais? ¡Se non fose porque me dá vergoña, preguntaríalle ao avó, agora que rompín a falar, e que xa teño un vocabulario aceptable! Pensándoo ben, fareino máis adiante, que tampouco é bo que me tomen por un superdotado, pois, nese suposto, van esixir de min un intemperantis, algo…, excesivo!

-.-

Relevo románico (S. XII) do Bautismo de Xesús,

procedente de Ares, ¿secuestrado? no

Museo Arqueológico Nacional.

Desta Galicia dos nosos pecados, lévano todo:

Pedras de Parga, para o templo da Sagrada Familia; a pedra de Ares, para o Arqueolóxico…;

daquela hai que ter coidado coas ideas, que tamén son apropiables,

así que, irmáns, discreción!

-.-

Despois desta experiencia, despois do bautizo desa Estrela, púxenme a meditar que vai ser mellor que reserve os meus pensamentos, os íntimos, pois, se me fago un lareta, se deixo saír pola boca os meus segredos, que?

¡Ata que aprenda a ser discreto só falarei de cousas triviais, que di meu avó que así fan os políticos, e por iso os soben ao cume os seus votantes! Daquela, Impérium in imperio! Vou manter o meu estado en estado de hibernación, vou funcionar coma un estado dentro doutro estado; vou funcionar en segredo, escoitando, vendo, aprendendo, remando contra vento e marea…, sempre avante, coa axuda de Deus, para ver se, de grande, non me deixo enganar polos listiños deste pais, que xa non é Shapán, terra de coellos, senón, e máis ben, de raposos!

-.-

Como di Shakina,

¡E a paz!

Xosé María Gómez Vilabella