sábado, 5 de julio de 2008

CASTROVERDE na Historia e no presente -X-



.../...

BIBLIOGRAFÍA

- Actas Coloquio Internacional sobre el Bimilenario de Lugo. J. Maluquer de Motes. Lugo 1977

- Adiala. Voceiro do Centro Galego de Mallorca.Núm. 44. Artigo de Xosé María Gómez Vilabella, titulado Turismo rural-Turismo cultural. Reprodúcense fotografías do Mazo de Bascuas.

- Apelidos galegos, de Xosé María Monterroso Devesa. AGAL, 1990

- Apeo de tierras de Luaces. Museo de Lugo.

- Aproximación as estudio de las fortalezas bajomedievales en Galicia. Castillos de España. 2ª época. núm.22. Decembro 1984

- A. H. N. Varias seccións. -Madrid.

- Arquivo Histórico de Galicia. -Coruña.

- Arqueoloxía. Informes 2. Campaña 1988. Direc. Xral. do Patrimonio Histórico e Monumental. Xunta de Galicia.

- La Arquitectura en Galicia. Geografía General del Reino de Galicia. Ángel del Castillo. Barcelona, 1928

- Aspectos del mundo romano del que surgió nuestro "Lucus". Jaime Delgado Gómez. Serv. P. Deputación P. de Lugo, 1993

- Asturias en las peregrinaciones a Santiago de Compostela. Folleto del Principado de Asturias. Consejería de Educación, Cultura y Deportes, 1988

- Atlas Lingüístico de Galicia. Coordinador do mesmo: Manuel González González.

- Atlas turístico de las comarcas de Galicia. Mapa de los Caminos de Santiago. Xunta. Presidencia. Secretaría X. de P. e D. Comarcal.

- O atraso económico de Galicia. X. M. Beiras Torrado.

. El atraso industrial de Galicia. Carmona Badía.

-Biblioteca Nacional. Cº 12387-9. VA. V. Autor: Lois do Cando.

- BOE. 10-01-1970. Monumento Histórico Artístico: Igrexa de Vilabade.

- BOP. de Lugo. 8-11-1996. Monte en Castro de Cuíñas, Fonsagrada, que confina co Camiño de Santiago.

- El Caballero de Calatrava. Novela histórica. Benito Vicetto. Madrid, 1863

- El Caballero Verde. Novela histórica. Benito Vicetto. Madrid, 1844

- Los caminos medievales de Galicia. Elisa Ferreira Priegue. Boletín Avriense. A 9. Ourense, 1988

- Los Caminos de Santiago en la Provincia de Lugo, por etapas. Juán Carlos Fernández Pulpeiro. Serv. P. D. P. de Lugo, 1998

- O Camiño Primitivo de Santiago. Separata da Revista Lvcensia. Ricardo Gómez Polín. Lugo 1993

- Cancionero Gallego. F. Barrié de la Maza, 1973

- Las Cárceles y Fortalezas de Galicia en 1603. Andrés Martínez Salazar. A Coruña.

- O Castelo de Pambre. Antonio López Ferreiro. Santiago, 1895

- El Castillo de Castroverde. Fortalezas de Galicia. B. da R. Academia Gallega, núm. 61. Ángel del Castillo. A Coruña, 1912

- Castillo de Soutomaior. Deputación de Pontevedra, 1990

- Los Castillos. J. Taboada Chivite. Vigo, 1963

- Los Castillos. David Macaulay. Barcelona 1988

- Castillos de la provincia de Lugo. Extraordinario do Centenario "Faro de Vigo". José Trapero Pardo. Vigo, 1953

- Castillos Señoriales en la Corona de Castilla. Edward Cooper. Salamanca, 1991

- Castroverde. Bosquejo histórico-geográfico. Xosé María Gómez Vilabella. AJA. Madrid, 1951

-Castroverde. Pequeñas jornadas por su distrito. Miguel García Teijeiro. Imp. Gerardo Castro. Lugo, 1918

- Castroverde. Geografía General del Reino de Galicia. M. Amor Meilán. Barcelona, 1928

- Catálogo Prehistórico da Bisbarra de Castroverde (Lugo). Felipe Arias Vilas. Coimbra, 1971

- Censo Aranda 1773. RAH.

- La Civilización Céltica en Galicia. F. López Cuevillas. Porto y Cia. Santiago, 1953

- Conferencia do 8-4-94 no Colexio de Castroverde: O único valor co futuro asegurado, engadirlles valor ás cousas. Xosé María Gómez Vilabella.

- As construcións da Arquitectura Popular. Patrimonio Etnográfico de Galicia. Manuel Caamaño Suárez. Consello Galego de Colexios de Aparelladores e Arquitectos Técnicos, 2003

- O Correo Galego: 7-1-1996. Xosé M. Couselo, Intrusismo asturiano: ¿Fabas galegas, fabes asturianas?

- Crónica de provincia de Lugo. Villa-Amil y Castro.

- Cova da Valiña. Arqueoloxía / Investigación 5. Campañas de 1987 e 1988. Dirección Xeral do Patrimonio Histórico e Monumental. Xunta de Galicia.

- La cueva de la Valiña. Bol. Comisión Prov. de Monumentos. Manuel Vázquez Seijas. Lugo, 1965 / 66

- A Cultura Castrexa (Historia de Galicia. ANT). Francisco Calo Lourido. Vigo, 1993

- A cultura do Renacemento en Galicia. Varios. Serv. P. Deputación P. Lugo, 1993

- Descripción económica del Reino de Galicia. Lucas Labrada, 1804

- Descripción geográfica e histórica de la provincia de Lugo. A. Correa Fernández, 1900

- A desfeita da emigración. X. A. Liñares Giraut. Irimia, núm. 25.

- Diario O. de Galicia:
. 27-06-1990 Decreto 339, do 14-06-1990: Acordo establecendo a Concentración Parcelaria de Montecubeiro.
. 21-12-1994 Parroquias de Castroverde.

- Diccionario Geográfico-Estadístico-Histórico de España. Pascual Madoz. Madrid, 1845

- Diccionario de latín. Spes, 1964

- Dictionnaire raisonné de l´Architecture. Eugene Viollet Le Duc. Barcelone, 1979

- Enciclopedia Gallega. Inventario de la riqueza monumental y artística de Galicia, por Ángel del Castillo López. EBG, 1972

- Encrucillada. Recensión acerca do "El Cardenal de Zaragoza Fr. Manuel García y Gil", por Nicanor Rielo Carballo.

- Especies frondosas en la repoblación de Galicia. Academia Galega de Ciencias. Serv. de P. Deputación P. Lugo, 1992

- Estudio de Impacto Ambiental Parque Eólico Puñago. EMAT. Visado polo colegio Oficial de Biólogos. Madrid, 2001

- Etnografía y Folklore de Galicia. F. Bouza-Brey. (Dous tomos). Ed. de José L. Bouza Álvarez. Xerais, 1982

- Folla divulgativa, do 20-6-1993, sobre un Programa de Actos do Camiño Primitivo. Convocantes: ESPALLADOIRA, NEIREO, VECIÑOS DE PENA e AMIGOS DO CAMIÑO PRIMITIVO.

- Foros, frades e fidalgos. R. Villares.

- A Fortaleza de Castroverde. Cristobo Ramírez. La Voz de Galicia, 13-3-1982

- Fortalezas de Galicia. Boletíns da R. Academia Gallega.Núms. 43, 53, 75, 77, 80, 140, e 228. Ángel del Castillo. Coruña.

- Fortalezas de Lugo y su provincia, por M. Vázquez Seijas. Gráficas Bao. Lugo, 1983

- Las Fortalezas de la Mitra Compostelana y los "Irmandiños". Ángel Rodríguez González. Fundación Barrié. A Coruña, 1990

- Forxas hidráulicas, mazos ou machucos no Norte Galego. Justino Fernández. Ed. do Castro, 1991

- Galicia Artesana, de José Manuel Gil de Bernabé. Editorial Everest, 1988

- A Galicia Campesiña, de Benxamín Casal. Ed. Galaxia, 1984

- Galicia en Cifras. Anuario da C. de Economía e Facenda + Instituto Galego de Estadística.

- Galicia. Todas las fiestas. Ed. Banco Pastor, 1989

- Los gallegos y el Nuevo Mundo en la época virreinal. Grupo Nono Art. Ed. Banco Pastor, 1983

- Geografía General del Reino de Galicia. Manuel Amor Meilán. Pax. 234: Castroverde. Pax. 682: Surge el proyecto de otro ferrocarril, este de Ribadeo a Villafranca del Bierzo. (Por Castroverde, naturalmente). Barcelona, 1928

- Gran Enciclopedia Galega. Varios.

- Las Guerras Cántabras. Últimos hallazgos del asedio romano. Historia Viva, S.L. núm. 286.

- Guía das árbores e bosques de Galicia. Galaxia, 1992

- Guía arqueolóxica romana de Lugo y su provincia. Adolfo Abel Vilela e Felipe Arias Vilas. Lugo, 1975

- Guía de las Rutas de Galicia. Obra patrocinada por CAIXAGALICIA, 1991

- Guía Turística de Lugo, 2003. INLUDES.

- El Habitat Castreño. Asentamientos y arquitectura de los castros del NO. Peninsular. Ana Romero Masia. Public. do C.O. de Arquitectos de Galicia. Santiago, 1976

- Los Hidalgos de Monforte. Benito Vicetto. Coruña.

- Hispano-gotisches Namenbuch. Joseph M. Piel. Dieter Kremer. Heidelberg, 1976

- Historia de la Arquitectura. Auguste Choisy. Buenos Aires 1978. Capítulo "La Arquitectura Militar en la Edad Media".

- Historia de Galicia. Crítica. R. Villares e outros. Barcelona, 1990

- Historia de Galicia. Varios autores. Edicións A Nosa Terra, 1991

- Historia de Galicia, do P. Crespo del Pozo. Public. do Mosteiro de Poio, 1984

- Historia Literatura Galega Contemporánea. Pax. 490/491. Ricardo Carballo Calero: Lois González López.

- Ideas de los Castillos. El Expectador. José Ortega y Gasset. Madrid, 1969

- Idade Contemporánea, de R. Villares. Ed. Alhambra

- EL IDEAL GALLEGO
. 13.2.1982 Enriqueta Otero. "No queremos que surja otro conflicto armado".
. 12.3.1997 Las construcciones tradicionales gallegas eneñan cómo aprovechar la energía. Algunos de los molinos hidráulicos que abundan en Galicia y que se usaban para abastecer a las pequeñas poblaciones fueron convertidos a lo largo de este siglo en minicentrales eléctricas... (Iso pasou, con moitos deles, en Castroverde). Artigo de Susana Evangelista, que se ilustra cunhas boas fotografías do mazo de Bastián, en Espasande.

- Informe de IDEGA. Instituto de Estudios e Desenvolvemento de Galicia, 1991/2

- Inventario Artístico, por N. Rielo Carballo, Elías Valiña e outros. M. de Cultura. C.N. de Información Artística y Arqueológica.

- Inventario de la Riqueza Monumental y Artística de Galicia. Ángel del Castillo. S. de Compostela, 1972

- Lei 13/85 do Patrimonio Histórico.

- Lembranzas de vellos. Colec. Serv. Sociais. Xunta de Galicia, 1993

- Lendas Galegas de tradición oral. González Reboredo, X.M. Galaxia, 1983

- Liber Sancti Iacobi. Codex Calixtinus. Trad. de Moralejo Torres y Feo, 1951

- Lingua e cultura galega de Asturias. Francisco Fernández Rei. Xerais, 1994

- O liño e as foliadas, de Ana Belén López Pérez. Serv. P. Deputación de Lugo, 1993

- Literatura Galega Contemporánea, de Ricardo Carballo Calero.

- LVCENSIA. Miscelánea de Cultura e Investigación. B. Seminario Diocesano. Lugo

- LVCVS. Boletín informativo Deputación Provincial. Número especial dedicado a Castroverde, no que colaborou J. Trapero Pardo.

- Lugo y su provincia. Reseña General. Juán C. Fernández Pulpeiro. Diputación P. de Lugo, 1985

- Lugo, siglo XVIII. Educación e ilustración. J. D. Fernández Fraga. Serv. Public. da Deputación, 1992

- O megalismo. A primeira arquitectura monumental de Galicia. Antón A. Rodríguez Casal. Biblioteca de Divulgación. USC, 1990

- Aqueles mestres / aqueles zoqueiros. Xosé María Gómez Vilabella. Documentos. Separata de SARMIENTO 5. Universidade de Vigo.

- Microtoponimia de Arcos, de Nicanor Rielo Caarballo.

- Mil catrocentos dez nomes galegos. Mercedes Espiño Amil. MNL.

- La Minería de la Región Gallega. Cueto Noval.

- Monarquía Asturiana, siglos VIII, IX, X. Obra Soc. y C. de la Caja de Ahorros de Asturias, 1967

- Monumento Histórico Artístico: Igrexa de Vilabade. BOE 10.1.1970

- El mundo indígena del Noroeste hispánico antes de la llegada de Roma. Actas do Coloquio Internacional sobre el Bimilenario de Lugo, 1977. Lugo.

- Municipio de Castro Verde (Portugal). Cámara Municipal. Presidencia. Comunicaçao ref.: 1.867-C/ 1.7, Assunto: Intercambio cultural.

- Municipios de Galicia. P. Arias Veira.

- Nacimiento de un castillo medieval. David Macaulay. Barcelona, 1988

- O teu nome. Varios. Ed. Ir Indo, 1994

- Os nomes da terra. Topónimos galegos. Fernando Cabeza Quiles, 2000

- Nomenclator de Galicia. Xunta de Galicia, 2003

- Normas Complementarias e Subsidiarias e Planeamento Provincial. Anexo 3. Inventario do Patrimonio Cultural da Provincia de Lugo.

- A Nosa Terra:
. Do 10 ao 16-1-2002. Unha épica do ensino en Galicia. A historia das escolas de ferrado. Por Antón Costa Rico. (Refírese á tese doutoral de Narciso de Gabriel, "Escolantes e escolas de ferrado", na que o autor estudou a fondo esta fase da historia da pedagoxía, cunha intensa labor de investigación nos termos de Castroverde e da Baleira.
. 7-12-2005. Cultura. Enriqueta Otero, de Maestra a Guerrilleira. X. C. Novas de Castros en Castroverde (Lugo). Felipe Arias Vilas. Cuadernos de Estudios Gallegos. Madrid, 1971

- Odoario El Africano. La colonización de Galicia en el siglo VIII. José Ramón Ónega López. Ediciós do Castro, 1986

- La organización del espacio lucense. Pedro Armas Dieguez. Serv. P. Deputación de Lugo, 1990

- Das orixes á romanización. Galicia no tempo. F. Calo Lourido. Santiago, 1990

- As orixes políticas no reino de Galicia. Usurpadores e tiranos (711-910). Xosé A. Teixeira. A trabe de Ouro. 38. Fundación Sotelo Blanco.

- Pazo de Villabad. Folleto turístico do propi pazo. (T. Rural).

- Pazos y Señoríos de la Provincia de Lugo. Serv. de P. da Deputación de Lugo, 1999

- Pequeñas jornadas por el distrito de Castroverde. Manuel García Teijeiro. Lugo, 1918

- Las Peregrinaciones en el Camino de Santiago. Vázquez de Parga. Lacarra. Uría C.S.I.C. Madrid, 1949

- As plantas medicinais. Pilar Antelo Docampo e Xaquín Penas Patiño. Ir Indo, 1993

- POESÍAS que han alcanzado el premio y accésit de honor en el certamen literario y artístico celebrado en Lugo el 6 de octubre de 1891. Imp. El Regional, 1891

- A Política Agraria Común. Santiago Bobo Mariño. Cerna, núm. 35.

- A Produción Tradicional do Ferro en Galicia. C. González Pérez. Serv. P. Deputación de Lugo, 1994

- EL PROGRESO:
. 11-10-1897. El conde de Altamira (antiguos señores de Castroverde), en nombre de la Reina presidirá los funerales que se celebrarán el próximo domingo en Madrid por el marqués de Monistrol.
. 5-2-1919. Precios vixentes en Lugo.
. 6-12-1924. En Ribadeo, Comisión para gestionar la construcción del ferrocarril entre Villafranca y Ribadeo y Cádavo y Lugo.
. 15-3-1924. "El lunes tomó posesión como Alcalde de Castroverde el culto abogado y acaudalado propietario don Manuel García Teijeiro.
. 26-2-1949. Prohibidas las fiestas de Carnaval en la Provincia. El Gobernador ha dispuesto... (Este tipo de festexos fora suprimido por unha Orde do 3-2-1937. Xa ían 10 anos da suposta "victoria" pero en Castroverde, coma no resto do país, as únicas parvadas que nos deixaban facer polos carnavais era a de marca-las mozas con xiz na feira do Entroido, máis ou menos como facían os xateiros coas reses).
. 2-10-1951. "El domingo se celebró la bendición e inauguración de la nueva casa consistorial de Castroverde. El Alcalde, don José Fernández Díaz...
. 3-5-1984. La iglesia de Villabad será incluída en el Plan de Restauración de la Xunta.
. 24-7-1984. La torre de Bascuas, por Xosé María Gómez Vilabella.
. 28-10-1984. O crego Luna, por Xulio Outomuro San Paio.
. 1-4-1986. Daniel Graña Rico, Alcalde. "Si las meigas no tuercen el proyecto, pronto contaremos con el Centro de Salud".
. 8-4-1987. Apuntes genealógicos del linaje de los Pardo. Por Julio Fernández-Pardo de Neyra y Montenegro.
. 7-8-1987. Descubierto en Castroverde el primer yacimiento gallego en cueva del Paleolítico Superior. Por López Castro.
. 8-8-1987. Darío Trasorras ya encontró huesos siendo niño. El Alcalde de Castroverde gestionará un museo para los restos prehistóricos de A Valiña. Enviados especiales López Castro y José Mª. Álvez.
. 27-11-1987. Mañana, conferencia (de Xosé María Gómez Vilabella) sobre "As corridas do galo e os Tribunais da Pascua na comarca de Castroverde". Jesús García.
. 12-2-1988. Castroverde - Jesús García: Concurso de disfraces organizado por "Espalladoira".
. 12-2-1988. El Instituto de Cultura e Lingua Portuguesa... ha enviado a la Asociación Cultural "Espalladoira" un lote de 53 libros... (Foi consecuencia directa dunhas xestións efectuadas en Portugal por Pedro Paulo Gómez Rielo).
. 24-9-1988. En Cartas al Director, Xosé Maria Gómez Vilabella propón que se faga unha homenaxe conmemorativa ao poeta Lois do Cando.
. 1-11-1989. Falecemento de Enriqueta Otero.
. 2-11-1989. De Redacción: Enriqueta Otero descansa bajo la tierra de Miranda, su parroquia natal.
. 5-11-1989. Necrolóxica. Xosé María Gómez Vilabella: ¡Chegou Enriqueta!
. 25-12-1989. Escolas de ferrado. "... de las cuatro provincias gallegas la de Lugo era la que contaba con mayor número de escuelas de esta modalidad..."
. 22-4-1990. "Castroverde es una de las zonas más ricas de la provincia de Lugo... - En fechas más próximas, en 1836, los anales de la villa registran el fusilamiento de dos carlistas. Precisamente cien de estos hicieron su entrada en la misma al mando del famoso cura de Seixosmil, Colmenero, en septiembre de 1873". Artigo de Antón Grande. Da mesma serie, "Así es Lugo", o propio Antón Grande afirma: "Donación del obispo Pelayo a Recesende. "... Hay que destacar, ..., dentro de su historia, la importante donación que el obispo lucense Pelayo hizo a su iglesia, entre cuyas dádivas aparecen unas propiedades pertenecientes a Gotina y a su hermana, hijas de Fernando Bermúdez.- En el lugar de O Outeirín, en un terreno que está lindante con el atrio de la iglesia, se descubrieron en el año 1920, tres sepulcros recubiertos con lajas perfectamente ajustadas, rellenas de tierra, sin restos humanos, una de las cuales contenía dos hachas de cuarzo cristalizado y un rumbón o chiringa circular de pizarra".
. 4-5-1990. Manuel Varela Gorgoso, párroco, abogado y profesor, fue elegido presidente de la Asociación Cultural Espalladoira. Jesús García.
. 17-5-1990. La Asociación cultural y musical "Zuncurrundullo" fue presentada el pasado sábado en la sala de fiestas "2001". Actuará nas festas de Souto das Torres (Virxe dos Milagres).- Mesmo día: Próximos a finalizar los trabajos par canalizar la red telefónica...
. 1-7-1990. Los vecinos de Pena preocupados por la calidad mediambiental... Por Jesús García.
. 28-12-1990. Zuncurrundullo. Concerto Navideño.
. 27-3-1991. Marta Becerra: Manuel García Gil. Cardeal.
. 21-5-1991. Zuncurrundullo, por Xesús García Juanes.
. 2-6-1991. Un veciño de Castroverde, Ricardo Gómez Polín, vén de depositar no museo da Fonsagrada un restos que atopou na coroa do castro de Soumerille.
. 20-6-1991. Centenario de Lois do Cando. Ricardo G. Polín.
. 27-10-1991. De Castroverde a Castro Verde, por Xosé María Gómez Vilabella. (O Castro Verde portugués, na bisbarra de Beja, tiña daquela 7.400 habitantes).
. 14-11-1991. El miradero de Teixeda, por Manuel Reigosa (Sacerdote).
. 14-11-1991. Creación Iesp e Camiño Primitivo.
. 18-11-1991. Plataforma veciñal. (Disputas coa Alcaldía). Por Xesús García Juanes.
. 30-4-1992. Zuncurrundullo. Lume Novo.
. 12-5-1992. El pazo de Perán, Montecubeiro, por Manuel Reigosa. (Na fotografía que ilustra este artigo vemos o interior do Mazo de Bascuas, da familia Seijas, ao que o autor chama "Mazo de Veiga".
. 23-8-1992. "Doña Fidela (Fidela Martínez Puga) es de naturaleza castroverdiana, como el laureado poeta costumbrista don Luis González Cando, nacido en el lugar de Montecubeiro, paisano, pues, de nuestro amigo don Manuel Reigosa, decano de los curas de la provincia de Lugo..." Por Juán Soto.
. 28-8-1992. Susana Arias. Pasado troglodita. A cova da Valiña.
. 23-9-1992. Lucus Augusti - Gigia. ¿Antes do/dos Camiños, qué? Por Xosé María Gómez Vilabella.
. 29-11-1992. Cuestión foral. Tese de José Luís Díaz-Castroverde Lodeiro. R. L.
. 14-6-1993. Camiñata medieval, por Xesús G. Juanes. "... Deste xeito pretenden conmemorar a peregrinaxe do Rei Afonso II ao seu paso por Castroverde camiño de Compostela...". (Na escenificación de Vilabade, Xosé María Gómez Vilabella representou o papel de Señor de Castroverde).
. 30-6-1993. Jesús Franco Sánchez: Aurelio (ou Aureliano) José Pereira e Lois do Cando.
. 3-9-1993. Ricardo Polín. Sobre a banda de música de Pena.
. 4-10-1993. Aparece medio queimada unha boa parte do arquivo de Castroverde, entre outros documentos, sentencias xudiciais dos anos 1940. S. d. 1993 Isaac Piñeiro Torres, natural de Cellán de Mosteiro, ha sido galardonado con dos nuevos premios de diseño... Colaboración de Xesús G. Juanes.
. 11-2-1994. El libro "rojo" de mi madre, por Manuel Sarille Lanceiro.
. 13-2-1994. Castroverde y la ópera, de Santiago Jaureguizar. "Lo más característico de Castroverde va cediendo a la ley de la gravedad. ¿Cual es la soluciòn? Tal vez dar el do de pecho".
. 9-11-1994. Furís. Toponimia. Por Nicandro Ares.
. 11-1-1995. Ricardo Polín, premio extraordinario de doutorado na UNED
. 14-5-1995. Se presenta hoy el proyecto del Camino Primitivo en el Ayuntamiento de la Ciudad. Redacción. (Representantes de la Consellería de Cultura y de la empresa que realizó la delimitación del Camino de Fonsagrada..."
. 9-5-1996. Cuarenta jóvenes crean el tercer colectivo cultural de Castroverde: "Camiño para andar".
. 9-5-1996. Os nenos farán o día 12, na Festa do Castiñeiro, instrumentos musicais de casca, tradición que se perdera.
. 22-6-1996. Camiño Primitivo. Varios.
. 11-11-1996. Patrimonio. Cofradía de Saniago Apóstol. Lugo.
. 27-11-1996. Fai 50 anos que capotou un avión militar en Santadrao, Montecubeiro.
. 28-1-1997. Castroverde. Datos diversos.
. 1-3-1997. Lugo, a cidade provecta (cunha ampla alusión aos "Bolaño"), por Xosé de Cora.
. 30-4-1997. La rehabilitación de la herrería de Bogo... Redacción. (¡Unhas, sálvanas, e outras, -a de Bascuas-, entérranas!).
. 10-9-1997. Cartas al director: Pena, Castroverde, un ejemplo de promoción cultural. De Indalecio Gómez Varela: ("... de los hombres de Pena, decía el Médico do Alvaredo, que a súa palabra era unha escritura").
- 20-9-1997. Lugo "O Camiño" por etapas. O Acebo-Fonsagrada, cun debuxo da igrexa de Vilabade. Por Juán C. Fernández Pulpeiro.
. 10-11-1997. O Camiño. Ruta C. Primitivo. Juán C. Fernández Pulpeiro.
. 11-11-1997. La música perdida del hierro. V. L. Villarabid.
. 28-11-1997. Se somete a exposición pública la delimitación del Camino Primitivo a Santiago.
. 8-12-1997. Camiño Primitivo. Tramo Lugo - San Román da Retorta. Juán C. Fernández Pulpeiro.
. 16-2-1998. Co Cister no seu IX centenario. Por Nicanor Rielo Carballo. "Poucos foron os mosteiros de monxas, en contraste cos numerosos de benedictinos. O de Bóveda en Amoeiro é o primeiro de bernardas en España, do que apenas quedan vextixios. O segundo, o de Pantón, o único que sobreviviu. E o último, o de Moreira, no concello de Castroverde, do que tampouco quedan restos".
. 3-3-1998. Cardenales gallegos. Manuel Blanco Castro fai unha reseña biográfica, deténdose especialmente no crego de Montecubeiro, Manuel García Gil, que, "... asistió al Concilio Vaticano I, y se le conoció como el mejor teólogo del mundo".
. 20-3-1998. Juán Soto, na súa columna, "De re varia", evocando a lei Orovio, "... aquel ministro amarquesado que envió a don Nicolás Salmerón al destierro de la fonda La Española...", relembra aquel comentario que de Lugo fixo o ilistre prócer: "... Los profesores, salvo uno, momias o carlistas". Noutra das súas columnas, unha delas do día 7 de igual mes, refire: "... A don Nicolás Salmerón, cuando estuvo desterrado en Lugo, algunas buenas gentes le llamaban "O Rei da República".
. 5-6-1998. Madera de lider. Los montes gallegos producen la mitad de la madera española... AGN (Dedúzase disto a importancia, o peso económico de Castroverde dada a extensión e a calidade das súas fragas).
. 22-6-1998- 55 ovetenses llegaron a Lugo en un periplo por la Ruta Primitiva. (Peregrinación organizada polo Párroco de San Lázato do Camiño).
. 5-7-1998. Seis integrantes de una expedición a Santiago se extraviaron ayer varias horas siguiendo el Camino Primitivo... Redacción/ Corresponsal. (Pon de manifiesto a confusión que produce o mal sinalamento deste Camiño).
. 24-7-1998. 1) O que compre saber de Castroverde, por Ricardo Polín. 2) Pola súa parte o Alcalde, Xosé María Arias, mira cara adiante desde o paraugas da Praza do Concello: "Estamos volcados na mellora dos camiños rurais deste municipio".
. 25-7-1998. A influencia colonial na arquitectura. Arquitectura de cubanos. Por Fernando Sampil.
. 9-8-1998. Lugo es uno de los municipios que más descuida el Camino Primitivo. Redacción. Alba Doral.
. 3, 4, 5, 6, 7, 8, e 9, do 12-1998. Tribuna. A toda página: "La guerra de Cuba, un siglo después". Un traballo amplo, excelente, ben documentado e ben tratado, por Wenceslao Miranda, de Castroverde.
. 8-12-1998. Santa Maria de Vilabade: un hito del Camino Primitivo de Santiago, por Nicandro Ares.
. 20-1-1999. Ayer falleció en Madrid el Conde de Altamira. La Reina estuvo en el domicilio del finado oyendo una Misa en la capilla ardiente.
. 22-1-1999. Andarse por las ramas. "La demanda de maderas como el roble, el cerezo, el fresno, o el nogal, presenta internacionalmente un interés creciente..."
. 20-2-1999. Los servicios en el Camino Primitivo son deficientes, por Gerardo Pardo de Vera.
. 23-2-1999. El Bloque reclama que se señalice el Camino Primitivo en la Ronda del Carmen. Redacción.
. 28-2-1999. Por una causa noble. Jesús García Juanes, que en octubre dió 200 vueltas a la muralla... En patinete los 110 km., que separan Tui de Santiago... Cubrió la distancia, pero el CTG no pudo reunir las 110 hemodonaciones.
. 13 e 27-3-1999. El camino de Oviedo, pro Ramón Yzquierdo Perrín.
. 26-3-1999. Ecoloxistas evitaron onte que se demolera un mazo en Castroverde. Redacción. (A tres columnas, e con fotografía do mazo).
. 30-3-1999. Elevan una denuncia al fiscal jefe por las obras que afectan a un mazo. Redacción. (Tamén se refire ao mazo de Bascuas).
. 10-4-1999. El camino de Oviedo. -IV- Ramón Yzquierdo Ferrín.
. 4-5-1999. Más de 100 soldados peregrinan a Santiago por el Camiño Primitivo. Redacción. M.D.
. 21-5-1999. Suplemento titulado "Los caminos de Santiago", coa pax. XXIII adicada ao tramo O Cádavo-Soutomerille.
. 1-6-1999. El lino gallego no engaña. Cada hectárea de cultivo de esta planta produce en Galicia el triple que en el resto de España. Por Xaime Calviño. (¡Isto é conto vello en Castroverde!).
. 3-6-1999. De hace 90 años: Comenzó la salida de segadores para Castilla...
. 18-6-1999. Os grupos políticos de Castroverde piden protección do mazo de Bascuas. Redacción.
. 25-7-1999. O itinerario calificado de Primitivo naceu co descubremento do sartego...
. 23-9-1999. A oposición de Castroverde denuncia a destrucción dun castro... (Refírese ao da Graña). Redacción.
. 24-9-1999. Estado no que quedou a muralla Norte do castro da Graña tralo paso dunha escavadora que traballaba na Concentración de Montecubeiro. Con fotografía. Por Ricardo Polín.
. 29.9.1999. Sec. "Hace 75 años". La feria de Miranda será inaugurada el 12 de octubre.
. 25-11-1999. Polémica en Castroverde pola pista feita nun suposto castro. A Xunta estudia cambiala e os veciños queren que se remate. Redacción. M. D. Ilústrase cunha fotografía de Ricardo Polín mostrando a ruptura do amurallamento do castro. (A existencia e maila función que lle correspondeu a este castro na epopea do Medulio xa se citaba en 1951 no libro de Xosé María Gómez Vilabella, "Castroverde").
. 21-12-1999. El Camino de Santiago y el cine. Artigo de Victor L. Villarabid. "Sería en 1953 cando se dan os primeiros intentos de utilizar el lenguaje narrativo del Camino de Santiago. Se proyecta en las pantallas españolas la película El Pórtico de la Gloria". (Nesta película participou Merche Cora, nome artístico de miña Mercedes Josefina Carrodeguas Gómez, unha asídua, por entón, das feiras e das festas veranegas da bisbarra de Castroverde, que lle encantaban).
. 28-12-1999. As casas do silencio. Manuel Darriba describe a soidade de Darío Veiga, do Escouredo, vivo retrato do afundimento de moitas casas/familias do noso rural.
. 8-1-2000. Aprobado o Nomenclátor da provincia de Lugo. Primeira relación.
. 16-1-2000. Gente. Cuba: Memoria de la esclavitud.
. 8-2-2000. Os cruceiros, por Margarita Piñeiro Díaz. (Un artigo doutrinador).
. 11-2-2000. Sec. Hace 75 años. Hallan restos en la zona de Castroverde.
. 18-2-2000. Galegos nos campos de Castela. Emigrantes da fouce. As cuadrillas levaban varóns desde os 14 aos 45 anos. Redacción.
. 17-3-2000. Destacados expertos..., promoverán en Monterroso que se planten (sementen) cereais, e moan os muíños.
. 18-3-2000. Futuro de la pesca. Preocupación por el mal uso de los purines... "... es recomendable dejar una franja de entre 2 y 10 metros de ancho sin fertilizar junto a todos los cursos de agua..."
. 18-4-2000. Fotografía de 1962, "Una malla en Castroverde", na parroquia de Vilalle.
. 24-4-2000. Enriqueta Otero y vinagre. Texto de Paco Pestana e ilustración de Matalobos.
. 25-4-2000. Minimizan el poder de los obispos medievales lucenses. El canónigo Amador López cree que estaban supeditados al rey: "... la alianza entre monarquía y obispados persevera con los reyes posteriores a la invasión africana. Hay que recordar que los emperadores romanos tenían potestad sobre lo civil y sobre lo sagrado, y esto supone una sacralización de la jerarquía que se mantiene cuando el Imperio desaparece".
. l6-6-2000. A muralla de Lugo ou a memoria dunha urbe, por José Luís Novo Cazón.
. Mesmo día: Sendos artigos, coa muralla de tema central, que aluman o seu contorno histórico. -Castroverde, para Lugo, é, foi, de sempre, o "horto", ou máis ben, o prado, de tras da casa-. Xosé Luís Otero Cebral, Alonso Sánchez, José Luís Novo Cazón, e outros.
. 7-8-2000. A malla, por A. Yebra de Ares. "... era un labor duro, utilizando os malles para separar o grao da espiga, e de continuo as mulleres facer a criva na peneira deixando o grao limpo..."
. 18-8-2000. Despoblación rural: "... es el caso de la parroquia de Soutomerille, en Castroverde". Por Miguel Otero Díaz.
. 27-9-2000. ... E agora as fontes do Azúmara. "Recén nado o Azúmara moeu bos trigos, e non peores centeos, naquel vello muíño de herdeiros, de Sarceda..." Por Xosé María Gómez Vilabella.
. 14-1-2001. 1943: A Pascua de Montecubeiro, por Alonso Sánchez. Este relembro, a toda páxina, e con dúas fotografías do evento, remata con estas verbas: "... hubo un recuerdo para varios personajes locales: "... Vou a dedicarlle un recordo / a un poeta que morreu (José María de Gómez de Berlán) / O grande que era seino eu, / e outro paxaro tamén / que tiven lío con el / bon poeta, bon don Juán /, xa sabes, José Manuel".
. 26-1-2001. Tenemos historia. Por Emilio Fernández López. Montecubeiro-Castroverde.
. 7-2-2001. Absuelven a miembros de Adega de paralizar unhas obras en Castroverde.
. 10-6-2001. "Información pública" para o Parque Eólico Puñago.
. 16-6-2001. Martínez y la "Pascua" de Montecubeiro, por Manuel Sarille Lanceiro.
. 29-6-2001. Las herramientas de acero hechas en los mazos tienen una consistencia y calidad mejores que las de factoría. Carmen Adrio.
. 24-7-2001. "Biouteiro". Este Grupo "nace por inciativa da Asociación de pais dos alumnos do colexio de Castroverde", segundo o seu director Juanjo Fernández.
. Mesmo día. El Concello considera " un gran reto" el acceso al programa Leader, segundo o Alcalde Xosé María Arias.
. Mesmo día. El sueño de Vilabade, por Jónatham F. Moriche.
. Mesmo día. La explotación de José Luís Lodeiro, en la parroquia de Meda, se dedica a la crianza de vacas rubias reconocidas con importantes premios nacionales y en el extranjero.
. 4-8-2001. "Revolución cubana". (Episodio, crac histórico, que tanto afectou ás economías de centos de Castroverdenses, e por ende, á do propio municipio). Analizada, sintetizada, por Amadeo Trashorras Lamela.
. 18-10-2001. Vecinos de Castroverde protestan por el retraso de una reparcelación. Redacción.
. 6-11-2001. Lugo envia a Asturias casi 11.000 toneladas de manzanas para sidra, por Martín G. Piñeiro. (O autor non o explica pero, se ben hoxe en fase de retroceso, esta bisbarra de Castroverde foi o seu principal subministrador, en especial da variedade "branquiña").
. 16-11-2001. Castroverde. Recuerdos de un intenso pasado. Por Alicia Carballedo.
. 15-1-2002. Sobre da tese do profesor da Politécnica Guilleermo Riesco Muñoz, relativa ao carballo galego, Estrella Villares fai unha recensión da mesma. Dado que máis da metade da superficie dedicada en Galicia ao carballo pertence a Lugo, e desta unha boa parte á zona de Castroverde, resulta unha obra digna de mención, e por tanto, de coñecemento.
. 16-11-2002. Camiño Primitivo. El archivo parroquial de A Fonsagrada conserva documentos de la ruta de 1420. "... es un documento que habla del albergue que mandó construír en 1357 el rey de Castilla Pedro I, el Cruel, el Real Hospedaje de Montouto, con el fin de ofrecer acogida a los peregrinos..." Estrella Villares.
. 23-7-2003. Especial Festas de Santiago Apóstol
. 24-8-2003. Redimir con el recuerdo. Un monolito... Por Raquel Teresa, con fotografía de J. Vázquez. Outro artigo de Adela Figueroa Panisse sobre o mesmo evento.
. 31-12-2003. Castroverde pide al POS ayuda para renovar el depósito. Redacción.
. Mesmo día. Unha trintena de persoas vinculadas a Castroverde crean un foro de debate. Abelardo Carballedo.
. Mesmo día. Toxos outos 2000. A protección do medio ambiente. X. de Galicia. Com. G. do Medio Ambiente.
. 9-2-2006. Mancomunidad Terras de Burón. Entra Castroverde.
. 12-2-2006. Sector Agrario Galego e Desenvolvemento Rural. Foro Rural Galego.
. 15-3-2006. La mitad de la madera talada en España procede de plantaciones de Galicia. Rojo Alboreca sostiene que Galicia tiene las mejores condiciones de productividad forestal de todo Europa. (¡Se tal é, Castroverde, o dito: está no cume desa potencia!).

- Quaderns 158. Carlo Scarpa. Barcelona 1983

- EL REGIONAL:
. 7-10-1891. Dá conta da concesión dun "Accésit" al Sr. D. Luís González López, de Madrid, por su composición: A víspora de San Xoán en Montecubeiro.

- O Reino de Galicia. Anselmo López Carreira. Ed. ANT 1998

- O Reino Medieval de Galicia. Anselmo López Carreira. ANT 2005

- Os Reis de Galicia. Anselmo López Carreria. ANT 2003

- A Romanización de Galicia. (Historia de Galicia ANT). Felipe Arias Vilas. Vigo 1992

- Sartegos de la comarca de Castroverde, de Miguel García Teijeiro. G. Castro. Lugo 1920

- SEMENTEIRA. Anuario Colexio de Castroverde. Dirixido po Eduardo Carreira González.

- Señorío Temporal de los Obispos de Lugo. Antolín López Pelaez. Coruña. Imprenta E. Carré. 1897

- La Sociedad en la Galicia Castreña. J. C. Bermejo Barrera. Follas Novas Edicións. Santiago, 1978

- Suelos de la P. de Lugo, por C. Fouz Prieto. Serv.P. Deputación Lugo, 1992

- TABVLA IMPERII ROMANI. (Conimbriga, Braccara, Lvcvs, Astvrica). IGN-CSIC 1991

- Las Tierras de Lugo en la Edad Moderna, por Hortensio Sobrado Correa. Ed. Fundación Barrié de la Maza. MMI.

- La Torre de Homenaje del Castillo de Villalba. F. Tettamancy y Gastón. A Coruña, 1913.

- A trabe de ouro. Varios números. Sotelo Blanco.

- Turismo Verde. X. de Galicia. Secretaría Xeral para o Turismo.

- Las más viejas raíces de Galicia. Vázquez Varela, J.M. El Correo Gallego - Biblioteca 114

- Veinticinco Estampas de la España Antigua. A. García y Bellido. Espasa Calpe. Austral nº 1375. Madrid 1967.

- Viagem a Portugal. José Saramago. Lisboa 1990.

- LA VOZ DE GALICIA
. Abril-mayo 1852. Anuncios do vapor "Veracruz", carga e pasaxe para Centro América.
. 29-1-1882. Editorial: El cacique rural. "... El único remedio para estirpar esta plaga es la libertad y la instrucción. Trabajemos, pues, en pro de la libertad y del progreso y concluiremos con el caciquismo que nos deshonra".
. 24-1-1900. Artigo, a tres columnas, de Waldo A. Insua dando consellos e orientacións para "los que quieran emigrar a Cuba".
. 19-1-1924. Faleceu en Madrid o conde de Altamira.
. 31-5-1980. Dictamen de la Comisión de Toponimia de la Xunta sobre lugares del municipio de Castroverde.
. 13-2-1982. La historia del maquis, una página emborronada, dice Enriqueta Otero. Por L. G. Na mesma entrevista, "La mujer fue la médula esencial de la resistencia".
. 13.3.1982. A Fortaleza de Castroverde, por Cristobo Ramírez.
. 7-8-1987. Excavado en Castroverde el primer yacimiento en cueva del paleolítico supeerior gallego. Por María del Mar Díaz.
. 27-11-1988. Los zuecos. Por José Landeira Yrago.
. 2-11-1989. Enriqueta Otero, la última guerrillera, recibió sepultura en Miranda-Castroverde.
. 23-1-1990. Castroverde: Potencialidade ganadera. Por Pedro Arias Veira.
. 3-3-1990. Cruceiros. San Paio de Arcos. Por J. M. Laredo.
. 1-8-1992. Castroverde, por Clara López.
. 21-6-1993. Castroverde rememoró ayer la peregrinación de Afonso II. Redacción.
. 4-10-1993. Nombres propios. El Alcalde...
. 18-11-1995. Turismo Rural: Pazo de Vilabade, por Cristóbal Ramírez.
. Mesmo día. Hórreos. Una cruz los cobija, por Juán Arias.
. 2-2-1997. Viva la feria. De Javier Rodríguez-Losada.
. 26-5-1998. A las cuatro y once minutos de la tarde, el más intrépido habitante de Castroverde (refírese ao deportista Jesús García Juanes) superaba el arco de la Porta de Santiago en la muralla lucense...". Ernesto Riveira.
. 5-6-1998. Sidra gallega. La provincia de Lugo concentra buena parte de las zonas que mayor cantidad de esta fruta producen... AGN. (¡Que o lembren en Castroverde!).
. 22-6-1998. El grupo Zuncurrundullo venció en la Liga Gallega de Bandas de Música.
. 5-7-1998. A conservación do patrimonio, por Manuel Miragaia.
. 19-1-1999. O camiño de Prisciliano, por Ramón Luís Chao Rego.
. 26-3-1999. Asfalto contra medio natural. En Castroverde, hace pocos meses las obras cruzaron una "carballeira" muy próxima a la villa, y ahora el problema se trasladó a la parroquia de Montecubeiro, donde resulta afectado el molino y el mazo de Penallos, en el lugar de Bascuas, junto al río Azúmara... Redacción.
. 29-3-1999. Una senda que mantiene su importancia histórica. (Refírese ao Camiño Primitivo e á súa exclusividade ata avanzado o século X: "... hasta que no se consolida la ruta desde León, la nueva capital del reino").
. Noutro artigo do mesmo Especial: Una visión de Galicia del año 1130... el monje francés Aymeric Picaud... Los gallegos, pues, se acomodan mejor que las demás poblaciones españolas de atrasadas costumbres, a nuestro pueblo galo, pero son iracundos y muy litigiosos".
. 18-6-1999. Entidades culturales y ADEGA exigen que se respete el mazo de Bascuas, en Montecubeiro.
. 25-7-1999. Ao final do Camiño, Santiago. Suplemento especial, con varios colaboradores, que trataron exhaustivamente a temática xacobea.
. 1-12-1999. Aperciben á Deputación pola destrución dun mazo. Redacción. M. D.
. 28-12-1999. As casas do silencio, por Manuel Darriba. "No concello de Castroverde hai unhas noventa persoas que viven soas. A maioría pasa dos 70 anos.
. 9-12-2000. Verde nogal. Un árbol corpulento muy apreciado, por Xosé Carreria. (Amplo estudo sobre este árbol, que foi en tempos tan abondoso e tan querido dos nosos paisanos de Castroverde; débeselle, principalmente, á Fábrica de Armas da Coruña, a súa tala xeralizada, que o mercaban para facer culatas).
. 16-10-2001. Montecubeiro pide la parcelaria... "que lleva dos años paralizada, según afirman los vecinos...". Redacción.
. 4-11-2001. Catalogación da mazá galega efectuada por investigadores da Escola Politécnica de Lugo en colaboración coa CIA de Mabegondo. Francisco Domenech. (De interese para Castroverde, co gran productor de mazás que foi, e que pode volver a ser).
. 20-11-2001. Recuperación Patrimonial. Las comarcas centrales de Lugo.
. 25-11-2001. Los domingos de La Voz. La Galicia castrexa.
.24-8-2003. Homenaje en Montecubeiro a los fusilados en 1937. "... Desde ayer, los nombres de los 15 fusilados por el franquismo en 1937 en Montecubeiro, Castroverde, están escrito sobre una piedra de granito de 10 toneladas...". Con fotografía de Xabier Novo-

Máis temas sobre Castroverde entrando en:

http://gomezvilabella.blogspot.com




Ata aquí é presente; o que queira vislumbra-lo futuro que se suba ao Miradoiro:


q
Xosé María Gómez Vilabella

No hay comentarios: