AVENTURAS TURÍSTICAS -II-

.../...

  

...

¿Que había, que pasara, aló abaixo, por debaixo do seu refaixo, naquel antro das canaveiras, que tal foi a miña sensación, a última, a definitiva? Nin sei como contalo, pois cando retirei as mans, e me asomei á ventá, á luz daquela lúa que galopaba por unha fenda das contras, ¡oh, Deus, que dolor, que pena, que punzadas! ¡Cinco, cinco cortes, cinco! Abundantes, sanguinolentos, untuosos, e supoño que fondos, xa que nin o fondo lles vin! ¡O que se di heráldicos, wifredinos! ¡E iso que a metade do sangue xa o deixara naquelas aradas verticais do sofá! Custoume evita-lo conseguinte esvaemento...; ¡moitísimo, de verdade, que ata me dá vergoña poñelo por escrito!

¿Cal foi o accidente daquel incidente sanguinolento? Esquecéranselle, supuxen que así foi a xulgar polos indicios, cabe da bandexa daqueles pasteis, dos sobrantes, ¡unhas coitelas! Desprovistas do peite protector, por suposto. "Gillettes", ou similares, que a marca, naqueles sufrimentos, era o de menos. Coido, tiven por seguro, que eran das utilizadas para o seu rapado, para o aseo persoal daquela bruxa peluda. Máis é, que ela dixo o mesmo; ela, ela mesma, pero non, non é certo, que non foi así, que xa o direi...; ¡despois, no seu momento! Estremecido, non sei se coa dor ou coa impresión, berrei; ¡tanto ou máis que se me violasen cinco bruxas, todas á vez!

-¡Serea do averno, maldita sexas! ¡Naiciña do Ceo, que inferno é este, o baionés, que me quedei sen os palpos papilares, apalpando..., nin sei que, que non o sei, que ata sería por aí abaixo, nese abismo abisal, nas anfractuosidades desta tipa endomingada, e xa non estivese endemoñada, do tétano farta! ¡En todo caso, maldita sexas, que me hipnotizaches de mala maneira, e sen querer metelos tiráchesme deles, dos meus dediños, ¡que nin que foses unha loba disposta a roelos!

Ante aquela sangría abondosa, dolorosa, punzante, atroz, Amalia, sen pudor e sen vacilación, sen contestación nin outra explicación, quitouse o sostén, dun tirón. Un sostén de dúas alforxas, enormes, simétricas; variñado, ríxido, pero orlado de puntillas, iso si, para conterme nel, con el, aquelas hemorraxias arrepiantes; con iso, meteu cada unha das miñas mans en cadansúa caldeira, ¡sen sequera lavarmas! ¡Unha cousa procedente das súas tetas é imposible que non estivese tetanizada! Despois foise á caixa das urxencias, á caseira, con dilixencia pero partíndose de risa, para vacinarme a posteriori, ¡que a saber se iso é eficaz! Unha vez vacinado, dun pinchado salvaxe, ¡que ma puxo na barriga, por debaixo do embigo!, aplicoume nas mans unha vendaxe, outra, superposta ao paquete do seu sostén. Tamén caseira, grosa e ben groseira: trapos da cociña, untados de aceite dos refritos, así que, ¡cargados de tisne! Por riba, esparadrapos, un carrete deles...; ¡coma quen venda unha momia, só que nas mans, nas mans e nos brazos, que me deixou manco, das dúas; ¡completamente inmobilizado! Mentres tanto, mentres a deixei facer, ¡un fardo!, de atumes cheo, confeseime, agoniante, ¡máis ben para dentro!, sen deixar de expresar os meus lamentos:

-Padre, por esta vez, por se-la primeira, perdóame, que foi por amor; ¡por un cariño local mal localizado! Por unha curiosidade insá, comparativa..., ¡diso das barbas venúsicas! ¡Daquela atopeime, aló abaixo, aló por dentro, con esas coitelas do diaño! ¡Tantas, que nin sei cantas! ¡Nin cantas nin onde, tal que se estivesen extraviadas alén do monte, no seu barranco do lobo, nesa maldita codeseira, por mal nome, inguinal!

Os remorsos non acougaban, e a conciencia rebateume, devolveumas: Estívoche ben, por pánfilo, que te pasaches! Ás mulleres, de entrada e por cortesía, tócaselles o timbre..., ¡no punto inicial, no umbilical! Foi venial, ¿non si? Por onde lle toquei, por onde me levou, ela, ela mesma, debían se-las umbreiras da súa fortaleza, protexidas cunha especie de muralla, ¡en aceiro! E logo que está, de atenuante miña, esa aleivosía súa; esa nocturnidade, cerrando as contras e apagando as luces, aquela lámpada, antes tempo..., ¡que por iso me esperaba o inimigo ás escuras, acoitelado naquela fonda impenetrable, que eu tivera por venúsica! Por riba daquela afronta, botoume maldicións:

-¡Estívoche ben, que de día refugáchesme, e de noite fuches aos toxos, ao meu zarro vello, ás apalpadelas; nada menos que á miña selva..., virxinal! Así que, ¡fódete!

Eu, sobresaltado, dorido aínda, moito, ¡meus pobres dediños, que a saber se non irían a peor, Deus sabe con que infección! Iracundo, por suposto, dirixinme á portadora daqueles bigotes: Tíñame que aguantar, tíñame que oír, sequera fose pola miña dignidade..., ¿baril?

-¿Encima diso, pese á miña dor, riste de min? ¿É que te afeitas de noite, maldita curuxa, bruxa do aquelarre?

Lagrimexou algo, mellor dito, canto quixo, que a deixei en vilo. Entrecortada, ¡o cortado era eu!, dixo unhas verbas, que llas tomei por escusa sincera, cordial:

-Non, ho, que hoxe foi de día, esquecéndome desas coitelas; seguro que por estar pendente das túas verbas, cousa que lamento! Supoño, que non o sei certo, por aí, nesta mesa, cabe dos pasteis; ou se cadra deixeinas no salón, por xunto dos candeeiros... ¡Igual se pegaron aos xemelgos da túa camisa, daquela..., imantadas!

-¿É que o fas sempre así, con coitelas aceiradas, asasinas, acaso enferruxadas, e para iso, con catro ou cinco, todas á vez? Comprendo, muller, comprendo que precises das cinco, con eses bigotes..., ¡para reforza-lo fío! Teño visto montes abruptos e xesteiras impenetrables, incluso venúsicas, triangulares, pero o que é esta uniformidade..., ¡nin que fóse-lo Courel! -Mentinlle, pois nunca aventuras desas tiven, nin condenarme quero!

Aquela teatreira, que outro cualificativo non lle cumpría, pasou do lagrimexo ao escándalo, que por iso remangou os puñetes, iracunda, con bravura:

-¿Que di dunha xesteira este acivro acedo cando a miña perrusalda, ¡tan churrusqueira!, é moi suave e receptiva, tal que o pétalo dunha flor? ¡O que non admite son tártagos patosos, meramente palpeiros! Insisto, ¿que é o que me dis, como ousas defenderte dunha ofensa tal? Fágoche saber, aquí, por ante min, que fixen esta rasura... ¿Ves? ¡Mírame aos beizos, que os ollos non os tes vendados! Foi para caerche en graza, para facerte feliz. Daquela, de boa fe, mutatis mutandis, así o entendín. ¡Non houbo dolo! ¡Xúrocho por miña avoa Urraca, que non era ningunha pega!

Eu, na miña bondade, -seguiu Amalia-, ofrecinche os meus pasteis..., ¡e non os quixeches! Máis tarde, aos poucos, xa coa luz ida, minguada, fuches de repesca, a pola manteiga..., pero, roubada! En vista do burro, do insensible que es, sublévome, e retíroche, de paso, o meu afecto! Daquela, amantis irae amoris integratio est! ¿Capiscas, mamarracho? ¡Se non sabes latín, terei que traducircho: ¡A ira do amante é unha parte integrante do amor! ¿Vale?

¡Meiga, máis que meiga, que amais de italiano sabía latín, e iso que non fora ao seminario; ou se cadra, si, pois para iso, para facerse pasar por home, pouca camuflaxe precisaba! Desconcertoume, anoxoume, pero tiña razón, ¡coma sempre!, que tal era o caso naquel accidente incidental; ¡incidental, non: sanguinolento!

-¡En que mudaches, larpeira; latín nunha boca lasciva, e por ende, plebea? ¡Deus, o que me faltaba; desta, morro!

Simulei un desmaio, ¡e tíveno, realmente, que iso é o máis probable! Deste xeito conseguín que me levase á cama, ¡á miña!, cos dedos das dúas mans así, enteiramente vendados, pois de mutilado non volvería a caer naquelas tentacións exploratorias; ¡pilosas, máis ben! Co desengano, quedei durmido; coma un anxo, coa Amalia aos pés, amándome en silencio; ferido eu, derrotada ela; ¡feita un ourizo! Silenciosa, pero fervente. Caldo na pota, graxento, de unto curado ao fume, ¡ao fume das súas tixolas!

Co sol ausente, trasposto, descantiá, en viaxe occidental, camiño do mítico Cipango, retornaron ao Albergue aqueles viaxeiros, da miña desgraza causantes, ¡por abandono circunstancial daquel hostal! Para min, para o meu socorro, viñeron tardíos; excesivamente tarde... Regresaron cando a cousa non tiña remedio, cando non facían falta, que para daquela salvárase a miña inocencia..., ¡ao prezo de cinco chagas, en cada man! ¡Dez coiteladas, dez! Receille, moito e tamén, á Santa María Goretti, ¡que mo cobrou caro! ¡Santa Goretti, defensora dos peregrinos inermes e dos mozos impolutos, expostos aos asaltos nocturnos, oníricos ou non, sálvame!, lle pedira eu, ben afervoado por certo. A santa foi de lei, que nin me deixou soñar impurezas, pero da Amalia non me librou, ¡que espertei cerca dela!

Ao amencer mesmo, contoume a propia Amalia, que durmira aos pés da miña cama, ¡supoño que aínda esperanzada!, unha mentira atroz, enorme, ¡do seu tamaño propia! O que non sei é se foi cruel ou piadosa. Coas cortinas descorridas, e coa persiana alzada; só a persiana, que do demais, con aqueles sobresaltos, o que é de alzamentos, eu..., ¡tiña a alza posta a cero, nula, coma un recruta! Fixo aquela alzada dun tirón, mesmo atemporal; supoño que adrede, para que me cegase a claridade baionesa! Mentres, co seu riso coñeiro, aquela Patroa púxose a cuberto, de contrasol, coa diúrna de costas, de costas nas súas, anchas coma..., ¡nin o digo, maiormente para que non se avergoñen esas montañas dos Ancares!

Para non repararlle nas nádegas, achantei os meus ollos nas súas mans, ¡nas súas, pois as miñas seguían momificadas, invisibles! ¡Que esbarreladas e que curvas; que cubeiros nelas! Supoño que non naceu así, que se lle puxeron de tanto menea-la tixola... Pero desta foi amable comigo; unha Amalia ben amable por certo, ¡as cousas como son! Tentou devolve-las augas ao río; ¡as dela!

-Meu roxón, meu churrasco escorrido, xa podes tranquilizarte, que se me quitou aquel delirio...; ¡tremens non, tremendo si! Moitísimo te desexei, moito, que non me avergoña dicilo, pero foi onte; ¡dunha maneira febril! Polo teu desaire, pola túa indiferenza, estiven a punto de..., de emascularte, pero non tiña unha lanceta axeitada, e as gillettes, esas de cortar cotomelos, para tora-los teus ovoides non me servían!

¿Así que pasei por aqueles perigos? ¡Cómaa nunca o diabro, que algo parecido xa o temía, pero, de cancelada aquela reserva, aquela do Parador baionés, que facía, a onde iría, coa noite encima!

Bramei, coma un tigre ferido:

-¡Que asco, que obscena; ninfómana do diaño, vella harpía, bruxa saída...! ¡Maldita sexas, ti e mailos godallos da túa corte meiga!

Pero ela, tan digna, xorda de comenencia:

-Chico, non te sulfures, que xa me pasei á doutrina católica; ¡que digo, á platónica! E iso que roncas, roncas e soñas, ¡en alto, porcamente! Seino ben, que te vendei á conciencia, con toda consciencia; e logo que te custodiei, aquí mesmo, toda a noite, ¡para que non te volveses a cortar dun xeito tan estúpido, mesmo demente!

-Corteime de tres maneiras; ¡de tres! ¿Sabíalo, vella tetuda, que agora estás sen vetillos, que mos puxeches de vendas, onte á noite? Agora pareces unha vaca premiada, que non preñada! Fondo, fondísimo, debeu ser cadanseu corte, polo moito que sangrei, que me pingaban os dedos coma fontes! ¿Lémbraste, desconsiderada?

-¿Si; estás seguro? Anda que cando che descubra a verdade deste caso, toda a verdade, toda, enteira, daquela..., ¡daquela si que me vou rir, daquela si que me pos a parir! ¡Ata terei que acollerme ao castelo baionés, ou subirme a un pino, coa escada incluída!

Riuse, enigmática e con sarcasmo. Eu, pola miña parte, seguín no meu tole-tole, ¡a ver cal de nós toleaba antes, que polas trazas xa o estabamos; de remate!

-Ante ti, si, que me aparvaches cos teus sortilexios. Contigo, que non souben compracerte en tan pouca cousa; ¡total, con cinco...! En ti, tamén en ti, en ti mesma, que gárda-la túa poterna, á falta dun tampón quilométrico, con cinco sabres, achantados nas túas partes... ¡Ía dicir, pudendas, pudorosas, pero será máis exacto chamarlles impúdicas! ¿Van tres? ¿Amalona, enténde-la miña filosofía, o meu credo; ou polo menos, a miña dor? ¡Ata me poden quedar cicatrices..., inexplicables! ¿Que direi á xente, como refiro aos meus amigos estas mutilacións dos meus dactilares, con tódolos dedos impresentables, que ata terei que andar con luvas, inverno e verán.

-¡Mameluco, ou eunuco, que para o caso igual dá: As cousas importantes, conquístanse, ou, de ofertadas, acéptanse, pero sempre con agradecemento! Has de saber, mariconcete, que a miña conquista pode ser, ou parecer, avanzada, ¡artes de guerra!, pero o que é entrar no meu horto, sen permiso desta dona..., ¡nin o seor Abade, por santo que sexa!

Era galega, ademais de mestiza, así que non puiden entendela. Naquel intre dos contrastes, ¡todo contraluces!, ocorréuseme airea-las miñas pobres mans, poñelas á vista, facer viseira con elas, evitando o resplandor mañanceiro:

-¡Oh, pérfida Amalia, mira que luvas tan bastas me calzaches! Meus dediños, así, envoltos, forrados; dous novelos de vendaxe; e para máis cárcere, cunha atume única...! ¿Que pasou, miña dona fatal, dime a verdade; onde metín estas manciñas tan finas, mesmo de escribán...? As dúas, suposto que as dúas sangraban, a chorro, que me vendaches as dúas, que aínda as teño así, precintadas, tal que unha momia! ¿Cando me dás de alta, pois nesta situación, con este atado, como non me desate eu mesmo, cos propios pés...? E encima, cerráche-la porta...; ¡supoño que será para que non poida berrarlles aos outros hóspedes!

-¡Larpeiro, ingrato! Estábacho dicindo, daquela, ben amodo, ao fino, con todo agarimo, á vez que che bicaba esa fronte turreira, para que espertases docemente dos teus sonos eróticos! Foi...; ¡nada, unha pena que non se me quita! Levantácheste ao baño, onte, ao solpor, un si é non é augardentado, ¡pero víaste tan frío, un témpano! Daquela, e xa sen luz...; ¡lémbrate que ceamos ao estilo romántico, con velas! E ti, acaso somnámbulo, puxécheste ao teu afeitado, ao nocturno, ¡a destempo! Coido que sería para gustarme, para fretar as nosas meixelas, pero, ¡so bruto!, fixéchelo coas miñas gillettes, coas de empapelar, que me quedaran por aí, soltas, esquecidas; ¡o diaño saberá onde! Tiña para min que as estoxara, pero foi o propio Satanás quen chas deparou, quen chas preparou dun xeito ben axeitado, ¡que nos pecados sempre vai a penitencia! Eses cortes das túas mans, ¡en tódolos dedos, en todos á vez, nos dez!, terribles, sanguinolentos, por estúpidos e por inoportunos cortáronos unha noite prometedora, ilusionada; ¡o que dela quedaba, cinco horas, ou máis, aquí mesmo, xuntiños ámbolos dous, debaixo desta colcha, de espigas bordada, que tal representa unha eira desas onde se malla, ou onde se zurra a badana…, nupcial! Mira que romántico: ¡Unha noite na eira do trigo, que para si a houbese querido un poeta; e tamén miña avoa, aquela muller sen par, a máis vella de tódalas fillas daquela Scheherazade, a das noites mil, aquela que...! ¿Para que recordarcho, se de mulleres sabes un montón, que por algo abusas de nós!

Estourei de carraxe en vista de tanta falsía. ¡Todo deforme, todo deformado, falseado! Porén, levado do corazón que non da testa, optei por darlle unha marxe de confianza; ¡sen apenas exteriorizalo, por suposto; cautamente!

-¡Mentireira, raposa das morgazas, bruxa fervida, que te afeitaches ti, ti mesma, e non eu, con esas coitelas malditas, enferruxadas..., ¡para disfrazarte de serea cantora, barbilampiña, esquecendo as túas gillettes tal que no fondo da túa barrigola! ¿Estás tentando traxinarme, outra vez, mil veces, con eses sortilexios, con eses encantamentos, propios dun aquelarre? ¡Bastarda, neta bastarda dun Califa bastardo! Aquela historia, esa historia fatal, ¡mil noites de pesadelo!, revívese en ti mesma: Harum-al-Raschid, de desvirgadas, eliminaba ás hurís, cada noite a súa, cada noite unha, pero ti es máis condenada cá el, mil veces peor, ¡pois ti falo precisamente cos que che negamos o falo!

Non se inmutou e contestoume garuleira, garuleira pero doce; iso si, á vez que me acariñaba as fazulas coas manoplas aquelas, coas súas, coas de darlle á tixola:

-¡Que si, cariño, meu luceiro temporá, que te escorriches, que te abaixaches, para tentar..., ti saberás que! Así te cortaches con esas coitelas, coas de quita e pon; ¡ti mesmo, durmido, atondado do sono! Cortácheste de mal xeito; ¡cinco veces por cada man, que a saber por que un home de catro barbas se afeita coas dúas, con dúas mans! Ben me fartei de vendar nelas: Dúas, por cinco, dez..., ¡dez vendas! ¡Vaia finalidade que lles das aos teus palpos, a eses garabullos que os comerá a terra sen deixar tras túa, tras deles, unha obra ben feita..., ¡despois de tanta peregrinaxe estéril! Os teus son farois santeiros, virtude fácil dun homínido..., ¡castrado! Seica os hai de cinco...; ¡vaia, que teñen e dan para cinco, ao día; séxase, consecutivos! Iso din, que eu, fóra dos pistos, nada invento, pero o que es ti, nin sequera o da estrea, ese do virgo, ¡pese ás facilidades que che din!

Sosegueime, que bo esforzo me custou, optando pola pacificación, que xa é moita contención de Deus naqueles retos fementidos dunha ninfa obsesa, reiterativa, redundante, eroticamente perversa!

-Trapalleira, encantadora das serpes, que onte discutimos por esa historia, pola inédita, por esa que entraba no prezo... ¿Lémbraste? ¡Ai, logo, si..., xa que asentas! Daquela, se ma contas de contado, de corrido, non te denuncio á Garda Civil, por..., ¡provocativa! Mais é unha pena non facelo, que se ían divertir, a cachón, ¡atestando un atestado de testosterona! ¿Práceche esa idea, miña cadela, miña foca? ¡Unha lontra enzoufada coa mostaza da cea, e cos beizos coralinos, artificiais! ¡Pero que pouco conxugamos: ofrecíchesme cinco, cinco historias, e canto saquei de ti foron dez, dez feridas! Os cinco dedos de cada man, horripilantes, sanguentos, pingando...

Simulando timidez, ela foise á ventá e desprazou, pechou de novo, aqueles damascos emperiquitados, dun baldaquino de caoba colgados. Cordóns en fío de ouro e todo iso; ¡un pazo, un califato! Acto seguido bicoume nos dedos; por sobre das vendas, claro, argumentando que as curas, por culpa das cicatrices..., ¡para o día seguinte!

-Si, conforme, agora si; ¡nesta intimidade, si! Contareiche ese conto en desagravio deste atentado, ¡suposto que, se foi real, o tempo o dirá! Contareiche, si, aquela historia, tan cálida e vetusta; tanto como podan selo os cinco séculos por min, pola miña familia, historiados, pero, de castigo polas túas torpezas, en lugar de cinco, será unha, ¡unha soa! Iso si, enteira, digna dun home enteiro, cousa que en ti, muchacho..., ¡aos síntomas me ateño! O meu relato terá un prezo simbólico, que cho farei a cambio dun bico, ¡que menos!, para airea-lo teu rescaldo. Un bico teu, mañanceiro, espertante, que che aluspe as ideas; ¡coma aquel dos mozos na Alameda, onte, na noite meiga! ¿Chaval, a que vén ese aceno repugnante; ou é que mo negas? ¡Inxato, digo, ingrato, coello efeminado!

-Muller, non sei se podo, non sei se debo..., ¡no entrementres! ¡É que lle gardo as ausencias á monxa de marras! Pobriña, tan pura ela, tan contemplativa, e eu, polo mundo adiante, neste enlegamento dunha cabra!

-¿Monxas, competindo, comigo? ¡Que esperen rezando! Agora xa podes bicarme, así, lampa, suave, rasurada, ¡que a tal momento estou máis imberbe que unha monxa virgueira! Cunha particularidade, que eu bico e deixo bicar; onde queiras, salvo no embigo, que o teño cosido! Empezarei eu, eu mesma, na meixela, se te deixas facer, cunha chucha estimulante!

Bicar, biqueina, pero foi en xusta correspondencia; das fazulas aos beizos; e despois na fronte, a fronte enteira, verrugas incluídas. ¡Maldita sexa, que noxo, que acidez cutánea, que me soubo a purgante de rícino, daquel que daban os da Falanxe...! Vitoriosa ela, daquela, ¡daquela!, flanqueoume a cama; ou máis exactamente, invadiuna, feita unha Samotracia, só que de cúbito supino!

Despois de sobado, despois de remansado, ¡coma un queixo!, volveuse ao mexedor do meu dormitorio, escarranchándose de tal xeito, así, sen braga, que lle enxerguei certas cousas, desde a propia cama: ¡Unha selva im-pene, impenetrable, que lle baixaba aos calcaños! ¡Como para cobra-la entrada!

-¡Serás indecente..., ademais de cavernícola! ¿Volves ás andadas coas túas cochadas? Lémbramo, que polos Inocentes vouche regalar unhas cirolas, anchas, longas e felpudas; desas de camuflaxe, da cor das xestas, para que axuguen coa túa regaña!

¡Aquela cacheira integral, aquela tentación permanente, maldita sexa, co que lle dixen e nin por aludida se deu!

-¿Ves que ben e que cómoda estou así, aquí, contigo, tal que no diván do Psica Marcelino, ese de aí arriba? Rapaz, se non foses tan tímido, esta fonda saíache perfecta; ¡séxase, gratis datis!

A condenada volvía a provocarme, e tiven que defenderme, dialecticamente por suposto, pois era o único que podía facer, vendado como estaba:

-Muller, non, grazas; nin así, por se conservas esas coitelas debaixo do teu refaixo, cravadas na túa pelame, tal que un peite...!

Chanceouse outra vez, ¡e xa ían mil!

-Ti o perdes, mamoncete; saíache de balde, repito. A pensión, quero dicir, que ben cho dixen, ¡sobremesa incluída! ¡Xa sabes, eses quilos, os da miña Cartilla...! Mentira parece: ¡aos teus anos, e non sabes bate-la manteiga! ¡Nin que foses de Ortigueira!

-Ben sei por que o dis, por aquilo de que os homes que papan a nata, non teñen sorte coa manteiga! Os orteganos aprenderon a nobre arte do chocolate precisamente en Cuba..., ¡así que mira se entenden de manteiga, cacao incluído!

-Xa sei que ti es da montaña, dese Castro tan verde... ¿Oes, no teu rueiro, nabos á parte, que?

Amalia quería provocación; ¡pois, provocación ao canto!

-No meu rueiro, ás túas irmás, ás bruxas, papas e castañas, que así estouran elas, de mañá por noite; pero, iso das landras...? -Olleina, á recíproca, con descaro: -¡Muller, iso non; iso das landras non mo fagas repetir!

-Meu calviño, non tes remedio, pero, aínda que non o mereces, aplicareiche o conto, de rutina, coma quen aplica un responso! E nada de metá; todo, enteiro; do cabo ao rabo, ata as raiceiras, cousa que deberas facer ti, ¡en por ti! Para entrar...; ¡en materia, digo, que non é por onde pensas! ¿Que tal andas de memoria, vello pasmón? Un tío tan fláccido..., ¿como terá a súa memoria? ¡De fláccida, un flan; murcha de todo!

Preferín entender que se refería ás artes da mnemotécnica, así que lle contestei en conciso, máis ben evasivo:

-Regular, pois diso da memoria non estou sobrado; e contigo por diante, da beleza esquecido, absorto nesas nádegas peludas, cheirentas, antiestéticas, asfixiantes, ¡uf, que noxo!, aínda menos, que me fallan os pinreles!

Ausentouse con decisión, fose enfadada ou para executar algo que tivese planeado de antemán, pero volveu presto, cunha bandexa: Un bolígrafo e papel perfumado, de cor rosa, abondoso. Na outra, na outra manaza, oficiando de bandexa, ¡que ela, maldita sexa, feridas non tiña!, portaba unha frasca. Grande, grandísima, case unha ola, de Chanel! Esbarrigouse de novo, naquel mexedor, con idéntica impudicia, que xa se entende, pero..., ¡estorbáballe a saia, así que tirou dela para arriba, do van para arriba, que nunca eu tal vira!

Con tales preparativos, dispúxose a escribir; coa coxa, coa dereita, por pupitre, que a tiña boa, retorta e tamaña dun castiro! Amolábame aquel teatro, en por todo, pero iso de perfumar a paisaxe dun modo asfixiante, con aquel dispendio, con aquela unción, Chanel carísimo: ¡Abrenuntio!

-¡Por favor, non! -Supliqueille encarecidamente. -Muller, non fagas tal, que volvo a perde-lo sentido cos teus recendos, con ese perfume emanado, gaseado, transbordado ás miñas nafres!

Aquela meiga, coa saia por blusa, puños bordados e todo iso, entendeume ao instante, que lista é, de raio, ¡como tódalas feas! ¡Onde as haxa, pois aquí en Galicia, a Deus grazas, con Amalia, chega e basta! Coas miñas obxeccións mudou de plan, e baleirou aquel ataño, todo, enteiro, no meu ouriñal, no meseiro, cambiándolle de recendo. ¡Cousa afortunada, si por certo! Despois diso, de achegada, bicoume, ¡outra vez! ¡Que obsesión, que frecuencia; nela, un ritual! Aquilo era tratarme inxuriosamente, ¡coma se fose un baby!, significándome, xestualmente, cos seus abaneos de pernas e de mans, que me descendía á infancia, e que por iso me arrolaba!

-Atende, perico pericón, que estás tremendo, e óllame abertamente, que che brindei algo, moito..., ¡máis do que din a ninguén! Comigo fixéche-lo indio, e por iso mereces coñece-la historia daqueles indios cipangueiros! Nesta sesión, como non son rancorosa, ¡iso tampouco!, e suposto que estás feble..., ¡de palpos carente!, anotareiche, eu, eu mesma, esta Crónica Baionesa. Da miña puga e do meu pulso, que así non a poderás esquecer..., por fláccida que a teñas! Nada esquecerás, ¡dáo por seguro!, e con este cheiro evocativo, Chanel puro, que mo traen directamente, por encarga, dese París da Francia, aínda menos!

Esperou pola miña resposta, acaso polo meu agradecemento previo, mais, como non o houbo, de abatido que estaba, que nin ganas de falar tiña, deuse ao seu relato, agora sen arfar:

-Aquí foi, ao ávrego deste peirao tan abrigoso.., tal que ti ás miñas beiras! Mais terás que dicirme unha cousa, na dianteira, de soarego, se é que algo de Historia sabes... ¿Sábela? As historias históricas non lles prestan aos peregrinos macios e torpes. ¿Sabíalo, meu hóspede repochudo?

Centrei os ollos para encarala nun vis-à-vis; ¡a toda présa, para que non se me fose arrepentir de novo! E logo que a cousa tiña urxencia, ¡antes de que lle renacese aquel bigote nefando, tan fecundo! O malo é que deixara o resto sen rapar, na cara mesmo, tal que un prado arrondeado!

-Muller, esas dúbidas fréanche unha narración pactada; pactada e moi esperada... ¡Mellor dito, cinco, que cinco foron as prometidas! Naturalmente que o sei. ¡E non ía saber, eu, un Profesor de Ciencias, case emérito! De mostra, este ápice: Sei, teño por sabido, que estamos aquí, na Real Baiona, cabe deste peirao do arrimou unha daquelas Carabelas, a primeira, mensaxes portando! Foi..., ¡a ver se o acerto! O primeiro de Marzo do Mil e Catro Centos e Noventa e Tres. ¡Coma quen di, onte, un onte de cinco séculos!

-¿Cal, cal veu, cal se colou: Pinzón ou Colón? ¿Eran bos ou malos, gordos ou fracos, coma cal de nós? -Quixo pillarme en ignorancia, de pícara que é, malia que eu, algo sei!

-Muller, Colón, que non Colombo, por Lisboa entrove, ¡embora!, que a coñecía de vello, coma a palma da súa man. Diso, da Palla, ese mar interior, que é unha especie de badía, só que ao grande!

-Vexo que si, que algo sabes, meu pallaso das pallas, ¡pois do resto, un iceberg! Pero non estará de máis refrescarche a memoria, tal e como se fai co prepucio... ¡Uih, que dixen: quero dicir, co prefacio! Tal que nos libros sapienciais... Eu tiña dúbidas, ¡algunhas!, pois tratándose dun homínido que non es capaz de lembrar que tentaches afeitarte, coma quen apreixa un ourizo cacho, ás tentas, de noite, a ollos pechos...; ¡e de crema, de pasta, améndoas! Lembrarás, por mala que a teñas, que o de onte foi suxestivo, ¡e nin así! Guindas ao allo arrieiro, canela en arroz leitoso...; aquelas améndoas da torta, moídas cun grolo de pipermín, servido como se debe servir, nun vaso experimental, corno duro de unicornio macho... ¡E logo, de traca, de mecha, unha queimada; esconxurada con verbas incendiarias, coas de miña tía Celestina...! ¡Pero, nada, nin así! ¿E se probásemos con outra historia, unha das verdes, tal que esas do Xestal, mentres roemos, de consuno, coma nun sortilexio, boca-a-boca, esta mazá, que é precisamente da verde doncela?

Non piquei, que ese sortilexio da mazá do Paraíso podía ser perigoso; ¡refuseilla! Amalia, pola súa parte, suspirou; suspirou e respirou a fondo, que xa é fondura tratándose do seu plexo..., mesmo de foca!

-En todo caso vou probar, ao meu xeito: Cando empezou aquela aventura, a do Tenebroso, corría o ano de graza 1492 ¿De propósito: sabes por que se corren os peixes polo río abaixo, feitos unha freza? ¿Non, non o sabes? É así de sinxelo: córrense..., para desovar! Aquí era Anno Dei, que nas Antillas, polos dedos contaban, aínda..., ¡no suposto de que non os tivesen vendados! Macho, e perdoa este tratamento, en ti degradante, ¿sabes o que é unha ante illa?

Para facela rabiar, deneguei coa cabeza; pero con ela non servía, ou servía de pouco, case nada!

-Obvio, e máxime tratándose dun galego das montañas interiores. ¡De Castroverde, nada menos! Cumes nevados, xeadas, torbóns, enxurradas...; ventos sucios, que do mar para a terra limpos saíron, e limpos van, que os alento eu, desde aquí, desde Baiona! Mais tornemos ao meu relato, que pronto será hora de xantar, ¡bicos! E despois, a sesta...; ¡que digo sexta, enteira! Daquela amareite outra vez, a fondo, que se non o logro vaxinal, coa polinización aérea tamén me val..., para encomezar! Amareite, en efecto, por activa ou por pasiva, así sexa desde esta cadeira. ¡Moito, moitísimo; máis que esa monxa, suposta ou certa, da que tanto presumes!

Aquela narradora, unha obesa tan obscena que logo se parecía á María dos Quintos, tomouse un respiro, outro, que incluso me ollou para ver se... ¡Para ver se se me notaba, supoño que o paquete, por riba da manta!

-¡Amor, tes que cocer outro tanto coma os polbos, aí, neses cobertores! Eu, no entrementres, entrarei, sen máis preámbulo, naqueles arcanos, que che noto, deles, un certo regusto, pois outros gustos, outras potencias, non tes; ¡nin che veñen, nin che van! Daquela colabora na miña evocación xa que, contemplándome, á Urraca contemplas! Óllame de contado, sen vergoña, mentres che preparo estes folios... ¿Como lles chamas? ¡Ah, si, impolutos! Iso serán, ¡serían!, que están deixando de selo con esta tinta portuaria, de lura! E logo que os apalpo con estas manciñas candorosas, un tanto abertas, iso é certo, pero resulta que resultan así de..., de amasarche as..., as chulas!

-¿As miñas partes? ¡Muller, non mintas, que nin lles tocaches, que non cho consentín! -Probei a defenderme.

-¡Burro; zampáchelas ti; ti mesmo, ao almorzo, de leite no café, que non á viceversa! Nestes folios, que chos vou macular, eu, eu mesma, bolígrafo en ristre, plasmarei esta gran historia, para que vexas, para que me vexas, para que a vexas, con rigor histórico! Non sei se che quite esas vendas para que me axudes facendo de pupitre, coas túas por debaixo das miñas! Mais non, pois o teu son as vendas, que as tes, incluso, nas meniñas; ¿ou son lagañas, propias dun mamoncete castrado? De ti, de ti mesmo, que ves bigotes por todas partes cando os bigotes non son para ver senón para lamber. ¿Verdade que si meu felino, gato angolano?

Ti es un folgazán, un gandulo de coidado, que non me queres axudar a levar este Mesón Pinzoneiro, esta albergaria onde te albergo a corpo de Rei, entrañablemente, case nas propias entrañas! Máis langrán do que foi meu pai, aquel mariñeiro descendente do Sultán das Noites Mil, que non fedellou con miña nai ata despois de levar un ano de fonda, trola vai e trola vén, sempre a contos. Sen embargo, do importante, ¡nada, unha desfeita! E menos mal que aquel mariñeiro, o do bou que non ía, tarde pero chingou. Todo o que tiña atrasado, día por noite, ¡e non precisamente coas coitelas na man! ¡Ai, Señor, Señor, que secura, que desertización..., coas miñas profundidades máis ermas có Sáhara! Ben o di ese Cura da Cogula, un home compasivo, miserere dómine! ¡Iso, miseria de homes!

Aproveitando aquel suspiro, non sei se analítico ou amálico, permitinme, desde a cama, onde seguía inmobilizado, unha certa xustificación, unha evasiva; ou máis ben, unha recomendación:

-Muller, ti es, ou pareces, en efecto, unha Scheherazade, pero do XX! Iso é certo; unha auténtica oriental, tan conformista, que te conformarías cunha noite na eira do trigo, se trigo houbese, que todo por aquí só tedes..., oucas! Eu teño un curmán que quedou viúvo, recentemente, que foi mamporreiro na Remonta Militar... ¡Falareille de ti; de ti e do teu mesón!

Miroume con ollos asasinos, decepcionada:

-¡Non fago cousa boa de ti, de mormo que es, e mira que te provoco! É un dispendio contarche esta historia, por inversa que sexa. ¡Unha historia inaudita e inédita; das novas, por suposto, xa que se trata do outro Mundo, do Novo! Un privilexio cultural, un desperdicio; coma quen leva un penico na maleta para mexar na Antártida.

Díxenlle, argumenteille, o que primeiro se me ocorreu, que ata son pouco ocorrente se non me atraen, se non tiran de min, se non me poñen a punto; no bo sentido, quero dicir:

-¿Como dis, in-versa, ou in-verso? ¡Amaliña ti si que es in-mensa! ¡Ai, se non fose por eses bigotes tan..., in-oportunos! ¡Maldita toxeira, que tanto me illa nesta ría! ¿Oes, serviría de algo escaldarte, coma aos porcos do meu lugar, nunha caldeira, raspando despois, que daquela igual se me ían estas dúbidas que tanto nos desconxuntan?

Non estiven acertado, en absoluto, que ata se enfadou, e deu un cachetazo na beira da miña cama, tan forte que rebotei, ¡cinco veces! Posta naquela tesitura, increpoume:

-¡Bruto, fillo dun César, animal de belotas! ¡Dixen, inversas! De ti ao Califa, ao Harum-al-Raschid..., mil anos!

De tan alterada, tomouse un respiro, ¡outro!, pero este foi un arfamento focal, de foca, acaso para restituír forzas, reiterándose, reforzándose, con medio caneco de augardente! Con aquel bigote rasurado da véspera, gillette en ristre, acaso coas coitelas asasinas, tras daquel lingotazo nin se limpou o bozo, así que quedou húmida, enzoufada e suave; ¡suave na cara, só na cara!

-Voute ilustrar coa historia susodita, si, e vouno facer ao pé da letra, amodo, así me leve cinco horas! Ben pensado, despois do meu fracaso, deste fracaso amatorio, despois desta explosión cordial, que non carnal, ¿será posible que remate en min esta serie portuaria, esta serie das Sheherazade, todas mozas, fillas de moza?

Cun suspiro inefable, ¡que nin con verbas, para canto máis con barbas!, olloume outra vez, proseguindo de mala gana, abúlica máis ben:

-Aquí, aquí mesmo foi, que agora vou en serio, ¡que logo me é hora de prepara-lo xantar!, decidida a cumpri-lo meu compromiso, no más. -Apuntou Amalia, sinalando cara ao externo, co seu dedo ben estirado, ¡e non os meus!, ata topar co cristal da ventá. - Aquí, aquí mesmo, neste peirao. Inverno era, do Mil e Catrocentos e Noventa e Tres... De Marzo, o primeiro. ¡Quinto Centenario, que acaba de ser! Un día ventoso e frioleiro; ¡ao contrario deste! Aquela Sardiñeira, que tal era a miña entrega, quedárase sen mercadoría para a súa distribución mañanceira... En consecuencia, agardaba pola volta, polo retorno, da flota caboteira...

Por aquí andou, segundo tiña de costume, arriba e abaixo, coas mans no rosario, ¡para aproveita-lo tempo, e non ti, que che dá vergoña pescar de día, e por iso, á noite, pos a nasa, coas dúas mans, a pares, por sobre das miñas partes ermas! ¡Sen vergoña, que non a tes, que nin sabes o que iso é!

Monumento da sardiñeira

Aquela madrugoa, que tamén o era de oficio, presentouse no lugar dos autos, ¡autos, dos outros!, envolta no seu mandil; ¡que seica era de liño esgrevio, pois aínda non se coñecía o dril!, por sobre dun capisaio de lá pardenta. Teso, entre o xeo e mailo amidón, ¡batán do batán, que daquela abatanábase a roupa! De propósito, ¿e se a meteses, quero dicir, esa ferramenta inútil, debaixo dunha maza bataneira? ¡Daquela, de ben mazada, igual se poñía tesa, como se facía co feltro, con aquela roupa antiga! O malo é, ¿onde quedan, onde están, eses batáns bataneiros?

Non me dignei contestarlle aquela prosmeada, por máis que me atordase con aquelas obsesións, sempre obscenas que non eróticas; para min, o nunca visto, e mira que levo viaxado, de fonda en fonda, pero sempre puro, inviolado, incorrupto, sen mancha..., séxase, intemeratus! Nesta ocasión, nesta viaxe, sentíame co abismo do inferno na punta dos pés, que por outra parte era o único que conservaba san, os pés, que ata alí non chegara ela cos seus sobos…, de momento!

-Alborexaba, -proseguiu, por fin, no seu relato, -pero miña avoa xa estivera aí arriba, da Colexiata ás portas, que lle deu as chaves, que as tiña...; ¡quen ía ser, o seor Abade! Rezaba sempre, en todo tempo e lugar; polos pecados do próximo, obviamente, que ela non os tiña, nin propios nin portuarios, pois un Abade, con iso de ser santo, aínda que console nas próximas, como o fai por caridade..., ¡non peca!

Amalia relataba e redactaba, no papel, de carreira, coma un disco, coma unha Guía de Turismo; eu, pola contra, no ínterim, sopráballes aos meus dediños por riba daqueles trapos; ¡séxase, sen efectos curativos!

-Miña avoa non sabía a tal momento o que pasara con aquela nao forasteira, nin madrugando! Mais pasara, moito e grave; por aló, nesas ant-illas, que hoxe en día todo o mundo sabe das cousas desoutro Mundo, do Novo, do Americano, pero o que é daquela, nin por penso! Os propios Cipangueiros descoñecían o significado do seu nome, do cristián, por España imposto; ¡un nome falso, superposto! Iso, superposto, como fan os homes; os homes que son homes, claro; os homes que teñen e que saben utiliza-lo seu asunto, o seu con que lle dan!

-¡Maldita falsaria, mil veces maldita! -Estoupei fervendo, non sei se de febre ou de carraxe. -No teu coqueteo, que se quero, que se non, que si, que mo deas, que cho dou, que te aperto, que non...: ¡Cinco coitelas, cinco frechas por cada man, nun feixe, sostidas na comisura dos teus dedos, dos teus, tal e como fan os carteiristas..., pero ás portas dese recinto, dese salón teu, rexio, vulvoso, cálido, húmido..., que me fixeron esta dellada, que aquí teño as mans, mal vendadas! Experiencias bíblicas, supoño; ¡oh Dalila, deusa das coitelas, e neste caso, das coiteladas!

Ou era xorda, ou estaba tal que a muralla de Lugo, que maldito caso lles fixo ás miñas queixumes: ¡Como se se queixase un pino, daqueles da chousa de Pondal!

-Nunha gran tempestade, desas tropicais, -continuou ela, despois doutro respiro balear, cetáceo en definitiva, -e por ende, caribeña, aquela Pinta, ¡aquela Pinta do pinta Pinzón!, separouse da Niña, que así se lles complicou a xolda turística. Daquela, sen o mapa de Juán de la Cosa , nin cosa nin cousa! ¿Como atoparse, de entrados no Mar Tenebroso? Moito antes, concretamente naquel Vinte e tres, que de Xaneiro era, do Noventa e Tres, comezaran os malos quereres. Colón nada omitiu, que o fixo constar, expreso, nos cadernos da súa bitácora. Estivera esperando, ¡moitas veces, moitos días, moitas horas! E pola outra, unha caveira; quixen dicir, unha carabela, unha Pinta, ¡dun pinta guiada!, de mal nome, Pinzón, que para ser bo, tiña nome de paxaro! "... andaba mal de bolina, por el mástil no ser bueno ..." ¡Xa, xa; o mastro! Peores mastros hainos aquí, aquí mesmo, aquí cerca, debaixo destas sabas...; ¡pero isto non ten remedio!

Aquela tipa era a tía dos parénteses. Niso, niso tamén, unha cousa mala. Seguiu de milagre, sempre ofendida, e de min decepcionada:

-Así que Don Cristovo criticou, ¡de novo!, ao Cantamañás, ao paxaro Pinzón, por non procurarse un mastro naqueles bosques caobeiros, en lugar de irse de..., de amerindias, con perdón das indias! Andou, navegou, pola súa conta, buscando e rebuscando..., ¡ouro cipangueiro, tan cobizado! Á vez, namorábaas, ou seducíaas, ¡de emperiquitado que era! Separouse de Colón por iso; ¡por iso, ou a por máis, que o meu relato, este da avoa, nisto é bastante sucinto! A propósito do relato, ¿préstache, ilústrate? ¡Daquela mellor así, que me está fatigando máis que se me envorcara contigo, poñamos que, no máis alto do Monte Aloia!

Aquela obsesa, aquela Scheherazade rediviva, volveu a ollarme con descaro; ¡e xa ían mil, na mesma noite! Menos mal que despois dun alento arrincouse de novo, pero fíxoo por onde lle petou:

-¿Enténde-la tentación, meu farrapeiro da gaita grileira...; ou nin iso? ¿Vasme seguindo por aquelas tenebrosidades do Mar Tenebroso, do Cipangueiro, que daquela outro nome non tiña? Que non me fagas caso, pase, e iso que estou rasurada, agora si, que aínda me dura, -pasouse a man polo petelo, para comprobalo, supoño, abandonando aquel bolígrafo, momentaneamente, -pero, ¿desaira-la Historia, unha historia histórica, de miña avoa nada menos? ¡Iso non, que non cho podo consentir!

Facendo caso omiso dos seus incisos, apremeina:

-Amaliña, preciosa, ti escribe, e faino con donaire, todo seguido, que logo vén a hora de xantar!

Lembreille isto, e tan imperioso fun, que me obedeceu, por esta vez!

-¡Daquela, vou! En Febreiro, ¡catorce!, estaloulles unha tormenta monumental, ¡caribeña! Don Cristovo chamoulle, escurada. Por consecuencia diso, separáronse, definitivamente; as naos, as caveiras... ¡Vaia, ho, marrei de novo, que me refiro ás carabelas! ¿Que pasara, que pasou; coa Santa María, digo? ¿Sábelo ti, mariñeiro de auga doce, labrego da terra verde, ou tanto así?

-Seino, muller, seino, que se perderon nas Antillas. ¡Igual, igualiño que ti perdíche-la vergoña…, de tanto agardar por unhas amoestacións nupciais!

Fíxena rabiar, se ben algo inoportuno, pois tan a mal mo tomou, que de escribir parou. Para requenta-los seus motores, ¡os motores!, tiven que levantarme da cama, upándome cos cóbados, e achegarme ao seu mexedor, teatreiro, para facerlle agarimos; ¡co meu nariz, por falta de mans! ¿Onde? ¡Onde ía ser, no seu veludo, no facial, que lle empezaba a abrollar, tal que un toxo arnal! Regañou os dentes, os dentes e mailo fociño, pero seguiu, tornou á súa escritura, coa bandexa en salva sexa esa parte; quere dicirse, naqueles xeonllos recachados, tan retortos como poda selo o carballo da retorta, ou máis! Volvín á piltra, recuando, que doutro xeito nin me deixaba!

-Pinzón, -proseguiu ela con todo énfase, feita un virago, que por outra parte era o seu , a súa forma de ser, de ser e de estar!, -aquel entrego, aquel violador de miña avoa, da Urraca, tan carota el, tan pistoleiro, que se iniciara nas picardías mariñeiras pispándolle un baleeiro a un tal Bernardo Galemo, ¡é histórico, que nos libros está!, de Eivissa nativo, cuestión que o tiña do Consejo Real en entredito, deuse de pernas, de remos ou de velas, pois cara acó navegou, frescais el, aproveitándose, ¡nada menos!, que dese golfo ventoeiro, ¡Gulf Stream! Navegou tirando un tanto ao Nordés, en paralelo, e sen sabelo, coa ruta do seu odiado Almirante. O caso foi célebre, que non se avistaron, nin converxeron naquelas singraduras, coas Azores de por medio, ¡que nin que o fixese adrede!

Tomouse outro respiro, pero desta vez, se cadra porque ía cansando, nin para min alzou os ollos. Proseguiu:

-Con isto dito, dito e apuntado, ¡que dez follas van!, a Marzo chegamos, susodito Noventa e tres. Martín, aquel Pinzón, que de vello nos coñecía; ¡aos galegos en xeral, pois á Urraca, nones! Fíxate no caso: un paleto, ¡que de Palos era!, coñecía aos galegos, ¡cousa difícil, xa daquela! En consecuencia, marcou a derrota, sen derrotes posibles, sen erros, e con iso foise achegando, achegando... ¿Oes, por que non te upas un pouco, e te achegas a min, outra vez, para simular un achegamento, que así entenderás algo do que é un barco, e de como funcionan nas arribadas?

¡Tiven que facelo; ou iso, ou expoñerme a que me aforcase, tal que dunha viga daquel gabinete!

-Achegouse, digo, -¡dixo, que a dicir volvía!, -naquel amencer brumoso, que xa matinaran de facer aquí, aquí mesmo, nesta ribeira, de carpinteiros sonada, todas e cantas reparacións aquela Pinta precisase, que prata traían, a barullo. Ouro e prata, ¡a conciencia, pero sen consciencia! ¿Con que obxecto, aquí, case na Fisterra, lonxe da Corte Real?

-Amaliña, non cho sei, que só sei que me estou afacendo a ti. Pero o que non sabes é o por que! Afágome porque esas coxas, as túas, sexan dianteiras ou traseiras, aos meus Ancares parécense!

-¡Paspán, foiche por medo aos irmandiños, aos beltraneiros, que seguían por aquí, sen castrar, que por iso aquela Isabel, aquela que tanto montaba, da nosa Pedra Fita non querríe pasar! Para reparos, ¡para iso e para máis!, traían ouro, ouro cipangueiro, no Salvador salvado...; ¡digo, roubado! Maiormente un dos Pinzóns, o Martín, co propietario da propia carabela, Contramestre Juan Quinteiro do Argote. ¿Sabíalo? ¡Se non sabes isto é que pouco galego es; e de intelectual, cero!

Amalia fixo unha pausa, ¡outra!, que ía sendo hora; ¡e de comer, tamén, que alí enfronte miña avanzaba que se mataba aquel reloxo do cuco! Desta vez sorriume inocente, case infantil; cariñosa e comprensiva; pero con superioridade; ¡coma sempre!

-¿Rapaz, calvo ou rapado, que para o caso..., vasme seguindo, ou perdícheste nos puntos e á parte, tal que eses da muiñeira? Tal parece que precises esteos, estadullos, para os teus ollos, para esas cavernas pitoñosas que Deus che deu, que pouco regalo che fixo! Meu pobre, que ata tes cara de lelo; ¡a mesma de onte!

Tireille un bico. Á falta de dedos, puxen beizos de pato, para afagala, e con ese aceno afectivo tratei de alentala, que a historia parecía interesante, e non era cousa de poñela a mal, outra vez! Suaviceime, pero de intención arteiro:

-Diso nada, monada, muiñeira do meu muíño; do herdado, non; do atopado, do conquistado, que aquí me tes, que se en pé non estou, adorándote si, para sempre! Muller, mira se son feliz que xa estou quente, ¡das mantas por debaixo! ¡Tanto coma un parrulo nunha cesta! Do que estou admirado, e xa é un paso para o noso namoro, é do moito que sabes, amén do ben que lle dás ao..., ao bolígrafo! Se non fose polos teus trastornos hormonais, esa carencia, ¡ou esa sobra!, de estróxenos, ti, vestida de tocas, de tocas vestida..., ¡un ceo, un ceo baixado á terra! Gustaríame verte de monxa, ¡afellas que si, que despois comparaba coa miña! A túa estampa, así, sen vetillos mamarios, que os teño eu, aquí, ¿lémbraste?, nas miñas mans, no sitio das luvas, nesta envoltura das feridas, faime lembrar unha teixa, unha rubia do país, fermosísima, que a vin nun concurso de ídem, aló en Adai, Lugo, que de gando é feira. Ti, só con dúas, que de ben medidas..., non hai ubre que che compita!

Prestoulle aquela comparanza láctea, por evidente, xa que tornou ao seu relato, zumegando baballas, e con vehemencia renovada:

-Xa cho dixen, parrulo, que non hai nada coma a tradición oriental; por máis indicios, sultaneira, xa que dun Sultán procedo, aquel avó sublime, tan barbado e tan langrán! Pero deixando quedar Bagdad e volvendo por Bassora, digo, por Baiona: O Pinzón tiña, de piloto enrolado, un miñorano..., un tal Cristóbal, ou Cristovo, que tanto dá, de García e de Sarmiento, bo coñecedor da costa; da Galaica, que aí é nada! Con esas, e a pesares da bolina da súa Pinta, e do seu pau, podre que estaba e de mesana que era, ademais doutros atrancos, por aquí, por esta ría, entrose; con facilidade, díxose, ao abeiro deste Monte do Castelo..., que por algo é Real! En paralelo, con rumbo a Lisboa, ¡que sempre foi boa!, atrasado, si, pero deu chegado aquel Almirante da Mar Océana, meu seor don Cristovo! Por certo, ¿sabes que quere dicir iso, iso de Portador de Cristo, séxase, Cristovo?

Non quería contestarlle, nin darlle corda, que xa o dicía todo, ela, ela mesma, sempre eficiente, pero como a narración era aceptable, e mentres narraba non me asfixiaba con arteiradas, dinlle untura, séxase, vaselina labial:

-Amaliña, estasmo contando perfectamente, do mellor! ¡Es un ceíño, un encanto; afellas que si! Tanto, que me estás cohibindo; iso tamén, pois unha muller cultivando nun home logo é como..., como tela encima, no chingue-chingue ocupada!

Fíxena boa, boísima, que me tratou de Mouro Muza; e de corenta cousas máis, adicionais...; ¡a min, co tímido que son! Grazas a Deus que a cousa quedou niso, en ameazas, pois con esta clase de hospedeiras, con estas Dalilas mundanas, malas e perversas...; ¡o dito!

-Rapaz, ten formalidade, que para bromas, ¡coas miñas basta! Voute castrar, hoxe, hoxe mesmo, pero despois, ao serán, que se para min, non, o que é para unha monxa..., tararí-tararán! E logo que as monxas, maiormente na Coresma, precisan torresmos, ¡para non debilitarse co xaxún! Pero, de momento, libras, que vou face-lo xantar, e de paso cobrarlles aos outros hóspedes…, que non se larguen sen pagar!

¡Deus, que alivio! Tanto, que me durmín, coma un querubín con alas, unhas alas que me levaron en soños ao Paraíso Terreal! Alí preguntei se había mazás, e cando me dixeron que non, que nin Evas nin mazás, sentinme salvado! O malo foi que á media tarde aparecéuseme Amalia, ¡co xantar nunha bandexa! Desprovisto de mans, deume a comida... ¡Iso si, con todo agarimo, que ata o fixo xogando que era miña nai, e eu o seu pequerrecho! Foise; dixo que era para poñe-lo lavalouzas, e tardou en volver; tanto, que o resto da historia xa mo contou coas velas acesas, “Para máis romanticismo”, dixo; e con esas volveu a retomar o seu caderno, onde seguiu escribindo, escribindo e falando:

-Volvendo a onde estabamos, ¡meu neno querido! Nesta Baiona dos teus pecados, ¡dos teus!, aqueles de América só estiveron dez días, que foi abondo para arranxa-la Pinta, e de paso, para que Pinzón beneficiase á nosa Urraca. ¿Lémbraste diso, que cho anticipara? Entroulles présa, ou máis ben canguelo, por...; ¡por se volvía don Cristovo coa súa querela, tan fundada e tan certa! Por ende, fixéronse ao mar, coa mesma carabela, reparada ao completo, de urxencia, ¡en cinco días! Daquela fóronse, todos; todos, menos miña avoa, que de Baiona non quixo saír, amén dun rapaciño..., ¡do que falarei engorde!

Quinteiro liquidoulle a Pedro Arroyo, que era o dono dos estaleiros baioneses, pola súa parte na reparación da nao; exactamente cinco..., ¡cincocentos pesos! En ouro, ben pesados. Ouro virxe, que non chegaron a monetizalo. ¡Cónstame!

Desde aquí, rumbo aos Palos, aos de Moguer, que era a terra de meu avó; precisamente aquela na que Martín deixara un fillo, outro, aquel mesmo que, tempo adiante, non parou de difamar ao seor Colón. Fóronse para informar; ao seu xeito, claro, daquela diverxencia, daquel extravío...

Pareina neste punto do seu relato, interrompéndolle, de paso, a escritura, para salva-las formas, que me volvía o complexo ante tanta sabedoría nunha soa muller, aquela...? ¡Ata ese intre non tivera a menor sospeita diso: ¿Non sería que caín na fonda dunha meiga, ou dunha bruxa enmeigada?! A partires daquel momento puxen en garda tódolos meus sentidos, pero..., ¡de precisar un exorcismo para salvarme, onde podería atopar un cura, que pola rúa non adoitan ir co hisopo na man! Aquela durmida transportárame da inconsciencia á conciencia, pero, de momento, o que cumpría era disimular, seguir enrolado:

-Amaliña, meu solete invernal, déixame dicir algo, déixame colaborar neste repaso, que me lembro, a tal momento, que lin, nalgures, que aqueles Reis, ¡Católicos eles!, no caso balear, ¡aos Pinzóns, claro!, fixéronlles restituí-lo baleeiro arroubado. De feito, e polo dereito, estaba implicado, tamén, Yañez Pinzón, o tal Vicente, pois a Coroa considerou "deservicio" e "felonía" tal apresamento, ¡pero só en tanto en canto os de Eivissa eran súbditos do Rei de Aragón! ¿Concordas comigo, miña dona do armiño, princesa das coitelas asasinas?

Amalia aceptoume aquela puntualización pedantesca, pero sen inmutarse, sen apearse da súa cadeira doutoral.

-Desa anécdota oín, ou lin, en efecto, pero trátase dun incidente banal. O que seguramente ignoras, aprendiz de todo e mestre de nada, é que os meus entregos, aqueles Pinzóns, foron estimulados ao corso, ¡pola propia Coroa! Enfronte, de costas e nas costas, había portugueses, ¡competidores históricos da outra España, da Oriental, que esta é, foi, naquela ocasión, a razón de fondo!

-¿Entón, aqueles Pinzóns ficieron armas contra Portugal? ¡Iso é un bo descubrimento, algo que eu non sabía!

-Vai calando, mamoncete, pois aquelas guerras, por dinásticas que fosen, non veñen ao caso ¡Non gardan relación coa violación da miña avoa, de dona Urraca! Aquí chegaron as novas, póstumas que se di, de que Alonso Pinzón, don Martín, ¡o meu tátara!, falecera. De improviso e sen aviso, ¡sen ensaio previo! Mandouse mudar sen agardar polas consecuencias daquela Real Orde... Voucho dicir, por máis que a familia, que para entón xa era miña, mantívoo en secreto, ano tras ano: ¡Pinzón autodefuncionouse! Aos poucos de entrar na barra do Saltés, aló abaixo, xa en Moguer, que iso apuntou o propio fillo de Colón; ¡aos cinco días do seu retorno! Con ese cronos, como din os futboleiros, Pinzón pasou ao alén, ¡ou ao aquén, segundo onde tivese reservada a praza do seu purgatorio, deixando á miña tátara, á Urraca, preñada dun mes! Fose como fose, o certo é que ao Pinzón presentábanselle unhas perspectivas escuras, maiormente coa seora da camisa, digo, de Santa Fe, suposto que tales faltas, faltas e faldras, o meu avó contraera!

Neste punto alzou a vista e cravoume os seus ollazos... ¡Que eran fondos e mouros, de pura meiga, ou mellor dito, de meiga impura; eu, a tal momento, xa non o dubidaba!

-De propósito, -interrogoume-, ¿cando contraemos; nós, ti e mais eu, aí abaixo, na Colexiata? ¡Non sei se che dixen con respecto aos nosos papeis que, en pagando dispensa, terás despensa..., gratis!

Pasei da súa impertinencia, olimpicamente; abstívenme e calei, así que ela volveu ao fío, ás anotacións manuscritas:

-Contraera, o Martín, que seu irmán, aquel Vicente, seica era de mellor talante, ¡ou parecía!, certas faltas e responsabilidades, ¡algunhas, as susoditas!, con respecto ao Almirante egrexio, ¡suposto que Delegado Rexio era o tal seor Cristovo! Vouchas enumerar, ao estilo erudito; máis ben para que as conserves por escrito, por se chegas a ter mestizos, séxase, fillos desa monxa, cun pecador esposada, ou desposada, que para o caso, tanto monta, ¡se ben coido que, no de montadora, comparada coa Raíña Isabel...!

Aquela pulla, pese a ser redundante, ¡oh vingativa Amalia, que niso tamén lle asomaba o meigallo!, importábame pouco, pero no que si estaba interesado, e non lla perdoaba, era naquela exposición dos pecados pinzoneiros. Continuou de corrido, coma unha lareta, de sabida que tiña a súa historia!

-Aí che vai o Memorial dos Agravios, as faltas do meu don Martín: Unha.- Insubordinación, e non entro en detalles, que na Historia están, facéndolle cambiar de rumbo ao don Cristovo, xa que, de non causalo, por ignaros que fosen, acabarían avistando terras continentais; e se cadra, antes, mesmo pola parte da Florida. ¡Que nome, chacho, iso da Florida, pero, en realidade de verdade, érao menos que Galicia!

Dúas, que as vou numerando para segui-la miña conta.- Sen licenza do seu Almirante, daquel Delegado Rexio, separouse don Martín, pasando, segundo che anticipei, a "rescatar oro", que ansí consta no rolo correspondente. ¡A roubalo, pola súa conta, para o saco propio! Tardou corenta días en reaparecer, ¡e daquela fíxoo todo irado, e todo aireado, botándolles a culpa aos ventos mareiros! Sen aquela deserción seguro que non se perdería a nao Santa María; e de paso, non abandonarían aos 39 desgraciados que aló pereceron; ¡pola Patria, díxose! ¿Sabes con que fixeron aquel infausto fortín? ¡Pois coas propias estelas da propia nave! Por certo, ¿cal foi o nome, o nome orixinal, da Santa María?

-La Gallega, pola súa procedencia: Carballos de Monfero, castiros de Cambre, carpinteiros do Burgo...

Pero ela, Amalona, nin comentario fixo da miña sabedoría, embalada que ía a tal momento!

-Na terceira vou; non si, manquiño de Castroverde? Pinzón, deles o Martín, nada fixo para reunirse coa outra nao, coa Niña, ¡nin despois da escurada! ¿Séguesme, cabeza de vaca, caracú rapado?

Non lle contestei para non enleala; iso á parte de que empezaba a ter sede, ¡de abondoso que fora o almorzo, que meiga sería, pero esa virtude tíñaa!

-Cuarta.- A desobediencia en non cambia-la mesana fórzao a toma-lo noso rumbo, o galaico, en vez de arrimar ao Cádiz, ou á Sevilla, segundo ordenado tiña, a sabendas de que dona Isabel se cabrearía, tan cabroa que era para os seus inimigos!

-Quinta.- Martín apropiouse daquel ouro, e para cómplices facer, repartiu, algo, máis ben pouco, en detrimento da Facenda Real. ¡Todo un defraudador, no século XV! A Raíña, por don Cristovo informada, mandou busca-lo paxaro..., ¡para fritirlle os ovos! E como era moi astuta, que de casta lle viña, mandoulle recado, expreso, sibilino, de que o ía "gratificar..., polos bos servizos!". Cando deu chegado o mensaxeiro real, a do Pinzón, meu don Martín, estaba, ¡nin pinta nin pintor, que xa mudara de cor!

Interrompina neste punto, pero obrei de espertador inoportuno, sen querer:

-Amalia, non sei se debo, pero, teño sede! ¡Terás que abri-lo teu frigo!

-Ten paciencia, chaval, e non divagues, que a historia de miña avoa madura está, cocida e a punto, que vou entrar no seu miolo, cousa que ti, de día non quero, e de noite..., coitelas! ¿Cando vas decatarte do meu miolo, tan grande que é; enorme, húmido, pero quente, meu lambón churrusqueiro? ¡Irmanciño, pouco capiscas; tan pouco, que logo pareces un home! -Fitoume compasiva, e con iso veulle outra idea. –Rapaz, este coloquio require música ambiental; así que vou buscar uns pop, eses discos que hipnotizan aos caimáns!

Deseguida tornou á poltrona, escarranchada e tamén coa saia volta, que era como mellor lle asentaba aquela regazada de papeis:

-Naquela manobra, naquela aproximación náutica, Martín Alonso estaba na cuberta, platica que te platicarás, trama que te tramarás, co seor Quinteiro, co seor Argote, que era, por se non cho dixen, contramestre, copropietario daquela nao, da Pinta. Lémbrate, rapazolo, que viña, que arribou, en malas condicións, así que arranxaron nela, aquí mesmo, nos estaleiros baioneses, nos mesmos nos que che van facer o teu iate..., se casas comigo!

Notábaselles un certo nerviosismo: Por unha banda, esa alegría natural de ve-la terra debaixo dos propios pés. ¡Terra verde da España verde, suposto que a Galicia arribaron! Pola outra, aquela preocupación; e se cadra, certos remorsos polas consecuencias que lles trouxesen aquelas felonías caribeñas, que ben que temían que o tal Colón se coase, deles diante, na Real Audiencia de Sevilla, de "escuradas" libre!

Neste dilema propuxéronlles aos mariñeiros garda-lo segredo daquelas deslealdades, coa promesa, coa ilusión, co feitizo, de que os retornarían, na viaxe seguinte, ao Cathay dourado; ¡sen Colón, por suposto! ¿Non eran aquelas, aquelas illas do Cipango, pertencentes ao arquipélago do Cathay, aló, ao lonxe, Asia Oriental, preñez aurífera, terras largacías, ébanos, caobas...; e por riba de todo, toda clase de mulleres, de mulleres e de especias? Forzada a porta, a porta despenseira, despois diso, ¡ao saco!

Dicía Pinzón a tal momento, en castelán por suposto, que ansí falaban aqueles chupópteros, encubridores ademais de descubridores..., ¡ou a pesares diso!

-¡Maldito mesanero, que ya me lo advirtió el Viejo...! Con el ábrego y la deriva de esta Pinta, si entramos de popa y por los rieros..., ¡de culo y por el culo!

Contramestre: -¡Si por cierto, y que lo digas! Mas conozco bien esta derrota, y el Piloto no la ignora! Enfilemos del Castro la Punta, para virar al Sur, luego, en lo postrero, que tal iremos por cerca de la Piedra de la Garza. ¡Timonel, mete la caña, a barlovento! ¿Veislo, don Martín, que presto y que exacto fué? Lo que me irrita son esos pajarracos carroñeros... ¡Malditas gaivotas, cuanto no devoran! Ya parecen cornejas, de las siniestras, como aquellas que salían al paso de Mío Cid cuando por Burgos entrove. ¡Otro que se vió en circunstancias adversas..., mas triunfó dellas!

Pinzón: -Más siniestro sería toparse con el Viejo, con ese advenedizo y farfullero, escribidor el, que escrita traerá su Sentencia, la nuestra..., si es que llega! Señor Quinteiro, os lo advierto: con la Reina hilemos de lo fino, y de paso convenzamos al Rei, que si tanto monta, ¡ella!, daquella apelaremos al Aragón, pues lo que es con Isabela..., ¡una Trastámara!, difícil lo veo; ¡o peor, si continúa de camisa, sucia y vieja!

Contramestre, que non se aclara co Pinzón: -¡Harto dialéctica la vuestra! ¿Es verdad que duerme ansí, con la camisa puesta, en la propia cama de su Cámara Real? Desa guisa, o hacerle un agujero coincidente, o..., abstenerse!

Pinzón: -Allá en Granada si que dormía: ¡dello doy fe, que ansí la he visto, de la Santafé en su Campamento! Ya lo dice mi hermano, ocurrente que es: Mujer que no cambia de camisa, Granada conquista..., por lo que fede y ahuyenta!

Contramestre: -Aquiétese Vuesa Merced, que le noto mohíno, y en el entremientres algún trasacuerdo tendré en mientes. Para daquella bien la convenceremos, con o sin camisola, por baraka que la traiga y sudada que la lleve! Será la palabra de ese Colón, ¡marrano, judio!, contra la nuestra. Ambos en castellano, del viejo, que el tal don Cristóbal lo habla mal y con acento extranjero, acaso gallego, acaso portugués, pero se las dá de genovés para impresionar a los Carcas, digo, a los Monarcas!

Pinzón, insistindo: -Si en las manifestaciones coincidimos, que en nada hai verdad si mal dicha está, aunque el Viejo arribe, para mi tengo que presto será su caída..., al mar de la China !

Contramestre, que se irrita de novo: -¡Voto a tal, que si por los hechos habidos nosotros marramos, con lo que es ese marrano, ay de la mi carabela, que es muy capaz de ejecutarla! Bien os lo dije, don Martín, de aquel Río del Oro vueltos, ¡o más bien, revueltos!, que se lo diésemos. El metal, digo, ¡ensacado, todo y entero! Para la Caja Real, por supuesto, que riquezas del Cipango son, y por ende, suyo el décimo!

Pinzón: -Muy leal y muy legal os veo...; ¡mas ello es a deshora, entiendo!

Contramestre, que segue preocupado e bastante irritado co Pinzón: -Capitulaciones rezan, y granaínas que son. ¡De la Fé , que es mucha fé de Dios, pardiez!

Pinzón, tentando convencelo: -Por yerro no tengo yo la cosa, que ansí, y a lo pringado, reparar la Pinta hemos, ya que tal podemos, habemos y debemos. Mas luego seguiremos pintando, y prosperando, que es lo nuestro, aparentemente al servicio de nuestra Reina Camisera! Téngalo por seguro, Vuesa Merced, pues con nuestra dialéctica a la Isabel embarullaremos, y habido lo cual, licencia nos dará para hacernos de nuevo a la mar, a por más oro, ¡del bueno, del cipangués! Ansí, de paso, cristianamos el alén, las tierras ignotas, sean firmes o mojadas, y para mejor facello fornicaremos, a destajo, hasta perder el resuello! ¿Que la Reina quiere cristianos nuevos..., con nuestros cuerpos viejos? ¡Daquella, nosotros, a por ellas! Acuérdate de las Cathaynas: ¡En cada ínsula, mil virgueras; y las dejamos al pairo, con su hoja de palma al rabo! ¿Misión cumplida, o no, mi seor Contramaestre?

Contramestre, que non acaba de ilusionarse, nin con aqueles plans! -¿Volver a la mar, con esta chusma enrolada, mitad moriscos, mitad gitanos; de gallegos el resto? ¡Es arriesgado, monseñor! ¿Y si llevásemos gallegos, sólo gallegos, tan pacíficos que son?

Pinzón, ollando á súa tropa, un por un: -¡Oh, la chusma...; maldición de maldiciones! Si que me preocupa su discrección, y con lo espión que resultó el tal don Fernando, que ese, de moriscas les monta un burdel; ¡y mas luego se confiesan con el propio Rey!

Contramestre, que segue firme e decidido naquela proposta: -¡Insisto en reclutarlos al oro compartido, que para luego no hay hetaira ni doblón que los abajen! Lo decían de nosotros aquellas huestes, las cesáreas de la vieja Gallaecia, aquí luchando, aquello de, Imperat phallus!

Pinzón, aceptándolle, por fin, aquela suxestión dos subornos: -Razón teneis, contramaestre, que nosotros, un gallego y un andaluz, comparados con el Almirante, uno y medio por dos!

Contramestre, que entendeu mal, anoxándose: -¡El medio lo hareis vos, voto al diablo!

Chegados a este punto do seu relato, Amalia papouse un gurgullón daquela garrafa que me trouxera cando lle din a saber o sedento que me atopaba; o que non sei é se era do Rosal ou Albariño, pois etiquetado non estaba, e a miña sede por distingos non entraba. Ben que o merecía..., ¡se fose máis amodo bebido! Reposta da sede, reanudou, volveu a anoar o relato aquel, importándolle un nabo que eu, o seu hóspede único, e por ende o preferido, de aburrido boquexase.

Pinzón, meu avó, recolleu velas e transmitiulle, prudente:

-Quinteiro, séxase, gallaécico, ti mesmo, y como tal, phaludo, que decís a todo esto; acaso que, de puestos a decidir, pactemos?

Contramestre: -Pues, hermano, paces hayamos, y que las hagamos presto, que harta locura sería malquistarnos con entuertos que malogren la empresa susodicha; ¡aurífera! De nosotros recíproca hemos la confianza, pero me irrita esta chusma, a mi también, que por ello mis nervios son! Y como nos preocupan estos gañapanes, pan démosles; pan o dinero, que para ellos, de hambrientos, es igual!

Pinzón, calculando polos dedos: -Reparar esta nao, mástil incluído, un madero seco y recio...; ¡uy, de oro, un pecio!

Contramestre: -Dejadme hacer, mi señor Pinzón, pues para estes mentecatos, de oro un puñado vale..., lo que un reino! Con vuestra licencia, fablarles voy.

Fabloulles, en efecto, e convenceunos doado. ¡Outro galo cantaría se fosen galegos todos eles, en contra do que crían!

Aquí calou Amalia, recuperando gas, que aquela parte da historia tíñaa fría; ¡naquela alcoba, o único frío! Ou por mellor dicir, un tanto esquecida!

-¿Por que, por que viñeron á túa Baiona, se non é un secreto familiar? -Tentei de animala naquela vacilación, que a historia intrigábame; o que me aburría era a súa forma de alongala; e recibida así, por escrito, en boa caligrafía, mellor aínda! En todo aquel tempo, mentres escoitaba, mentres facía que atendía, eu non deixaba de matinar, tal que un condenado á morte na súa cela final, como podería facer para fuxir daquel meigallo, tendo, como tiña, ámbalas mans envoltas no seu sostén, e atadas con esparadrapos.

-¡Si, e non! –Amalia, por fin, deulle ao arranque. -Aqueles nautas achegáronse a Galicia por varias razóns: Éralles coñecida esta costa, tanto ao Piloto coma ao Contramestre. E logo que urxía repara-lo mastro, e mante-la xente, botala a pacer, que por aló, nas Ant-illas, afixéranse a reproducir, de cinco en cinco, tal que Matusalén, pero coas indias, que alí non había xudías!

Naquelas circunstancias o asombro dos indios, dos catro que viñeron na Pinzoa, ¡que da Niña nada sei!, tivo que ser atroz, abraiante. ¡E grazas á casualidade de que os atendese miña avoa, de nome, Urraca, che repito, aquela gran seora, das Penelas apelidada..., tal que eu, que nada hai tan axeitado como ser filla de moza para conserva-los apelidos da nai, e cos da nai, os da avoa, tradicións incluídas!

¿Dixen indios? ¡Que va! Para indios, nós, que estabamos aquí, en terra aforada, facendo o ídem, sen saber de fixo por onde andaron aqueles tunantes, aqueles do ouro arroubado! Co Pinzón veu unha familia completa, de alcurnia! ¡Non veu, trouxérona! Eran da tribo Guanahaní. Por idades: Guano, o pai, un tiarrón que, de posto en pé, servía para mastro. Lucaya, unha princesa máis tetuda cás nosas marelas. E logo estaban os nenos: a filla, á que chamaban Nahaní; e Laso, un rapazolo audaz e inquedo. Aparentaban catro, pero eran cinco, realmente cinco, pois a seora, Lucaya, viña de boa esperanza... ¿De boa esperanza en terra ignota? ¡Malo! Falaban en castelán, nun castelán alleado, traducido por obra e por graza do Mestre Capelán da nao. Verba máis ou verba menos, a súa parola foi deste xeito, que cha vou apuntar aquí, neste caderno, que non é de Bitácora, mais para ti, un home vulgar, dá igual!

Laso, cun asombro impresionante, comprensible naquelas circunstancias: -¡Papi, cuán gritan esos malditos! ¿Estarán borrachos, ansí, mesmo al alba? ¡Que poca educación, que mal ejemplo..., y con nosotros delante!

O pai meneou a cabeza, e a nai, Lucaya, un tanto pizpireta, como de alcurnia que era: -¡Yo pienso que si, y me lo temía! Esos barriles, los que cargaron en Madeira..., excesivamente olorosos! Nahaní, no te separes de nosotros, que los españoles te son de la piel del diablo, o peor, pues de acero la tienen, y con ella duermen, haya o no indias de por medio!

Guano, evitando darlles mal exemplo aos seus fillos: -¡Mujer, no será para tanto; mírales como se abrazan y palmean! No me parece un signo negativo..., de presente y por el momento!

Lucaya: -¿Guano, perdisteis la memoria, o que? ¡Chillaban ansí, y saltaban ansí, y se abrazaban ansí, todo en una pieza, daquella, cuando el oro nos robaron, en nuestro Guanahaní! Por algo son barbudos, como los ogros del cuento de mi suegra!

Nahaní, asustada: -Mamita, cuyo es..., un ogro?

Lucaya, maternal: -Las hijas de los caciques no deben utilizar, ni ver, ni saber, ni entender, de cosas feas. ¡Y menos fablar en público, cual dueñas horteras!

Nahaní, que insiste: -Hermanito, Laso, pregúntale a papá, en mi nombre, que ansí no ensucio esta boquita..., que por supuesto es femenina!

Laso, un aprendiz de machista, que bo exemplo tiña naqueles españois! -¡Niña ignorante! Un ogro es un goloso, un tragaldabas, un papaniños, y para luego las mondas escupe..., por la comisura y en la propia escudilla!

Nahaní: -¡Vaya mierda de civilización que es la suya; una civilización salvaje, aherrojada, invasora, tragaldabas...! ¡Un asco!

Guano, molesto: -Lucaya, que se calle esa niña o nos traerá consecuencias...; ¡descubrimientos, digo!

Nahaní, matizando: -Dice papá y lo dice bien...; ¡callaros! -Reparando que tódolos mariñeiros miran, e apuntan, á terra, cara ao sol, sen quitarse a camisola férrea: -¡Estos malditos tienen la irreverencia de apuntarle al Sol con el propio índice, tal que haciéndole una higa..., brujeril!

Quedáronse atentos ao balbordo da tripulación, e nisto que dixo Laso: -No; no señalan al Naciente, sino a la Tierra, do camina un ser viviente..., un tanto deforme, ¡el o ella!

Lucaya, que segue sen adaptarse á situación: -¡Cuan gritan esos malditos! Ni que estuviesen de parto, o cagando las aldabas! ¡Mal raio me parta que si yo fuese su Cacique, daquella les metería por el ano cinco bananas, enteras; o mejor, un ananás, con las púas incluídas!

Laso: -¡Mamucha, esos tacos retira, que eres la hija del Cacique Rhum Quinina...! ¿Les entendeis, cual rajan y esbarajan?

Guano, botándose as mans á cabeza, desconcertado: -Si que les oigo, pero no les entiendo. ¡Niña, Nahaní, deja de tocar esa flauta guarapera y estad atentos al suplicio que acaso nos espera!

Nahaní, con xactancia: -¡Les entiendo; ahora si! Dicen, ¡¡España!!, con frenesí. Acaso ávidos de papársela, toda y entera, cual aldaba!

Guano, aseverativo: -En efecto, lo dicen. Esa palabrota ya se la hemos oído al Gran Cacique, al Colón del Verde Gabán!

Lucaya: -Almirante le decían, con admiración y por delante, que lo que es por detrás, del "Gallego" se mofaban! Tan brutos son, que la que nos espera, y ya nos llega con su mestizaje forzado..., que nos toman por yeguas!

Guano: -Por mi parte me estoy lembrando del Cristóbal, que ansí arengó a los suyos: "Compañeros, del Cipango voltaremos a la tierra del mandango, a la España real, fechos unos fidalgos, y en la Real Cámara cubiertos por los méritos de nuestra Conquista leal. Os lo prometo..., si sobrado lo dejan aquestes hermanos, los Pinzón, pues una Sociedad en Comandita ellos son!"

Lucaya, asentíndolle ao seu home: -Eso dijo, que yo le oyese y entendiese, pues aquel juraba de carajo para arriba, incluso en gallego, o en arameo; ¡en los tres, superpuestos, cada vez que le enojaban esos Pinzones del averno!

Lasiño: -Estoy harto de navegar, y aquí me apeo, ¡que esto de las trifulcas de los nautas es un rollo macabeo! Me voy a tierra, pis hacer, por más que tampoco me agraden esos verracos que por aquí tienen. ¡No, no me gustan estas tierras sin palmeras, por mucho que lo sean del Sol Naciente!

Lucaya: -Si tu, Guano mío, y los otros guanahiros, nos hubiésedes llevado al campío, de nuestra ínsula en el interior, hoy no estaríamos aquí... ¿Como se dice?

Guano: -Estos hombres, los del hierro, y a lo hecho, pecho, nos motean de ¡"captivos"! Todos, con la excepción del Gran Colón, que ese reservaba la palabreja para los impúberes.

Lucaia: -¡Oh, Sol, mi Dios y Señor, que mal suenan los verbos de estos bárbaros de tu Oriente natal! ¿Será por culpa de sus corazas oxidadas, foscas y huecas?

Guano, sen poder disimula-la súa preocupación: -Estos salvajes son capaces de ponernos en danza, al baile del oso!

Nahaní, que descubriu á Sardiñeira, miña avoa, que ía achegándose á nao, coa patela dos peixes na cabeza: -Papá, fíjate que animal tan singular; ¡un bípedo, acaso del jurásico! Un semoviente sí que lo es, pero de contoneo contracto y lento; ¡un tanto abotargado, o abotargada, a saber!

Laso, sempre decidido: -Yo se lo preguntaré, ¡si es que sabe fablar...! -E soltouse de seu pai para baixar á terra, dun brinco.

O pai, Guano: -Niño, no te alejes..., por si ello es carnívoro!

Xa preto da nao, aquela Sardiñeira, ¡miña Urraca!, dirixiuse ao Pinzón, que a tal intre estaba no mascarón de proa daquel navío: -¡Bos días, seor, inda que veñen axeados! Mire, falando diso, diso de vir, benvidos sexan ao Real desta Real Baiona, pois o que é vostedes, con esas pintas... ¡Deben ser do Mar de Vigo, que máis aló ninguén pasou! Por certo, ¿que lles pasa, cansaron, ou durmíronse, que non baixan coas cestas do peixe?

Pinzón: -¿Que cestas ni que carajos; es que no te llega con la tuya, y salerosa que la llevas con esa rodela de helechos, chata mía!

Urraca, miña avoa, insistindo na súa demanda dos peixes, antes de que se achegasen as competidoras: -¡Quérolla eu, toda, enteira...; se é gorda, que supoño que si, polas trazas!

Pinzón, que estala en risos por culpa daquel malentendido, encárase co seu Contramestre: -Quinteiro, atiéndela tu, que fablas gallego. Esta Fulana me la quiere, ¡toda, enteira! Dile que no somos merluceros, y que venimos de las Ant-illas, Cathangueñas por más señas. Que nos dé albricias y que extienda la nueva..., de nuestro Descubrimiento en la Vía Nueva, en la Tenebrosa, en la Occidental !

Contramestre: -Paisana, es que venimos de los territorios del Gran Khan..., do ficimos la Gran Descubierta !

Pero a Galega, asombrada: -¿Ai, señor, e astrevéronse co Can, co Grande, con ese da Mar Tenebrosa; ou tíñano atado? A falta de pescadas, poden interesarme os polbos, que de ben botados, coa caldeira fervendo...; ¡miúdos rabos, que se poñen tesos coma a rabela dun arado! Manteñen de raio, e con algo de pemento..., mellor cós nabos!

O Pinzón, estourando de risa: -¡Esta mujer no distingue de vocales, entre abiertas y cerradas! Seora mía, bien que les echamos en falta, atrasados que están, pero hete aquí la mi conquista, tu misma, con tu presencia grácil, que contigo..., una singladura, entera y a toda vela! Mas luego fablaremos..., en tu casa o en mi cámara! Te venimos de muy lejos, del Cathay, como dicho queda. Está por allá, muy lejos, del sol en su ocaso; eso del Cipango, sabes?

Urraca, obsesionada co peixe: -Iso do Cipango...; ¿como se come, frito ou asado, coa pel ou sen ela?

Pinzón, que lle apetecía meterse coa Urraca, con miña tátara: -Mujer, para probar, cómete al niño, si estás hambrienta!

Urraca, xa co neno de par súa, que a mira e que a remira, asombrado, coa boquiña aberta: -¡Así Deus me salve, que hai pais calamidades, mesmo desnaturalizados! ¡Pobriño, como o traen, peor que un mendigo! ¡Coas brétemas de Baiona, este cativín, así, en pelota picada, tal que seu pai; e todos igual, con esas cachas moradiñas, mesmo de cobre, tal que unha caldeira do polbo...! ¿Rapaciño, meu ben, como te chamas, que de postos a carecer, igual non tes nome?

Pinzón, detendo á Sardiñeira, que collera ao Lasiño en brazos, arrebolando coa cesta do peixe, coa patela: -Déjale en paz, que no te entiende, que te es indio, un indio cipanguero. Su familia le llama Laso, y nosotros le hemos baptizado Moisés, por aquello de que le sacamos del agua caribeña, en la que jugaba con sus vecinitos!

Miña avoa, agarimosa; ¡véncheme de herdanza! ¿Sábelo, ventrelludo? -Lasiño, dáme un bico, ou mellor, dous, que vou se-la túa madriña, que te hei cristianar, aquí, aquí mesmo, na Colexiata, pois  ese mal nome que levas, igual é xudeu!

Lasiño: -Déjeme estar en el suelo, cabe de los míos, que me destroza el cutis con sus barbas erizadas; ¡cañotas, más bien!

Urraca: -Rapaz, fálame clariño, sen medo, que inda que son portuaria, estou virxe; ¡e por ende, santa, santísima!

Pinzón, chiscándolle o ollo á avoa: -Lo de virgen lo serás por pouco tiempo, so preciosa, que me sirves para apagar la sed! La sed de un sediento, que lleva la mar de singladuras sin catar un rosco, lo que se dice un rosco, pues las de Madeira..., cubas resultaron, ocultándose las de molleja, por allá, por sus viñedos!

Lasiño, que se decide: -¿Tu eres..., eso, España? Nada más aparecer, así, tempranera y por la ruta del Sol, te vieron estos malvados, y daquella berrearon, al unísono: ¡¡España!!

Urraca, engurrando o fociño por culpa de tamaña confusión: -Filliño, non digas parvadas, pois as Españas sonche varias, varias e variadas; moitas, nin sei cantas! Mal avidas, iso si, tal que dona Sabel, esa Raíña que nos fai paga-las guerras, tódalas guerras, sexan cos mouros, con xudeus ou con portugueses...; ¡o diaño delas! ¡Que Deu-la colla confesada, amén! Eu sonche a Sardiñeira; de pías, Urraca; pero os inimigos chámanme, "A Pega". ¡Para ti, o que prefiras, que as aguanto todas!

Laso, que se fai de cruces: -¿Una mujer; tú, una mujer, y con barbas; con esas barbas tan..., luengas? En ese caso, sácate los sayos, y permíteme que lo compruebe, a lo táctil y por lo suave, que si eres mujer, estarás hueca...; ¡además de por el curso, en el sacro, en el tuyo, en el venúsico!

Urraca, o que é quita-lo saio...! Iso sería despois, de noite, e só para que navigase a toda vela aquel navigante, o seor Pinzón, do seu Abade esquecida! Díxolle ao neno, ao Lasiño: -Mira, eu sonche así, de nacemento, que por algo, de dote, nin chavo!

Reparando na nena: -E logo, esta nena, esta irmanciña túa, ¿que fai? Tan mona que é, e lévana así, en coiros, tal que a mica dos titiriteiros! ¡Tiritando, e sen abrigarlle a perrusalda! Tamén está este señor, tan grandote que é, outro forasteiro, un senvergoña, amosando as súas partes sen pudor; ¡ningún! Os catro feitos un cobre, moradiños do frío, e sen bragas! Voulle pedir ao Abade un rebuño de roupa, sequera sexa para tapa-las intimidades deste señor tan..., tan caralludo!

Guano: -Galleguita, que así te llamaron esos malandrines, es que no nos dieron ropas de propósito, para exhibirnos, así, al natural, cobrizos que somos, aquí, en tus Españas. ¡Un abuso de la Conquista, uno más!

Urraca: -¡Santo Deus, que home, que semental! ¡Vaia cipote, vaia cipango..., dunha cuarta..., que nin o badalo dunha campá!

Contramestre: -Si vestimos al indio con sotana, tal que la de ese Abad, nuestra Reina Camisera lo tomará por un Preste de Etiopía, o por el Cardenal Cisneros, y no se creerá lo nuestro, lo de las Ant-illas...!

Pero miña avoa, resoluta que era, non lles fixo caso, e foise á Colexiata, pedirlles roupas para aqueles nudistas, para aqueles forasteiros, na Pinta traídos, que non vidos! Segundo se ía afastando, de tan asombrada volvíase de cando en vez: -¡Ese home, cousa tal, con ese cipango, longo, longo; con esa morcilla da cor do cobre, que se cadra puxéronlla a secar no caínzo das castañas, que ata parece que lla tinguisen con cascas de amieiro verde...! Sempre altivo, ergueito, ao ventimperio...! Meu pobre, que así a ten morada! ¡Compadézome da nosa Raíña, que seica llo traen de galano...! Con este tártago, con ese abázcaro..., ¡unha vez ao ano, e vai servida! O que ten de bo esta cousa é que mentres a fo este Fulano, co difícil que lles vai ser, nós, os súbditos, mormente os galaicos, descansamos, que ansí non fode, nin castra, nos meus paisanos!

Os baioneses, dándolles a benvida aos descubridores.

Naquel punto calou Amalia, ¡que chegara o momento de botarlle outro lingotazo á garrafa, cousa que participou comigo, erguéndoa o suficiente, xa que eu non tiña mans dispoñibles! Olloume cun sorriso despectivo, feita unha amazona, se cadra por unha asociación de ideas. Fíxoo por riba das mantas, de lonxe, pero eu, á defensiva, sempre á defensiva, con iso de que gato escaldado..., amoseille de novo as manoplas, tal que se estivésemos nun cuadrilátero de boxeo:

-¡Amalia, piedade; por Deus, ten piedade de min, que xa estivo ben! Libérame destas ataduras..., que igual pararon de sangrar as miñas feridas, que xa non me doen os dedos!

Arrincoume a manta, e coa manta, as sabas, ámbalas dúas, dun tirón, á vez que se escarallaba de risa:

-¡Paspán, que es un paspán, e por iso non mereces o meu segredo, que cho vou retirar, desde xa, para facerte rabiar..., máis aínda! O que pasou, o que realmente pasou, que eu son honrada, e non te deixo ir sen sabelo..., foi que, naquelas exploracións, naquela febre erótica que che entrou, onte, así, de súpeto, sen provocación miña, ¡ningunha!, metíche-los dedos...; ¡parecido a como fixo Santo Tomé, só que el foi no costado do seu Mestre!, pero o teu foi na miña chaga, fonda, sanguenta, exactamente onde non era oportuno..., ¡no intre menstrual! ¿Enténdelo, ca..., cacholán? Pois, así che foi, que por tal causa sacáchelos..., sanguinos! E como es un caguiñas, un medoño, sen sequera mirar para eles, déchelos por cortados. ¡En cada palpo dos teus dedos, seu corte! Eu, vingativa que son, seguín, e seguín, gozando, xogando contigo, con aquelas chanzas; ¡mesmo, mesmo, coma unha gata...!

¡Nunca, na vida, e vai longa, tal vergoña pasei; nin tan irado me vin! Naquel intre, se chego a te-lo mar cerca..., adeus! Coa reacción, peguei un pinchacarneiros na propia cama, e fun parar ao chan, á alfombra cameira. De aterrado, upeime nos cóbados, e rebotei naquela alfombra, coma un resorte; ¡e de alí, á cociña! Coa boca facendo de tenaces, apreixei un coitelo, o máis grande dos que vin, e daquela fixen prensa cos xeonllos, canto puiden, para esganifa-lo enorme traperío daquelas vendaxes! Liberado con estas mañas, e mentres, a..., ¿bruxa?, a meiga, Amaloa, partíase de risa facendo mocas do meu ridículo; corrín a vestirme, ¡como Deus manda!, con tal velocidade que en cinco minutos, e sen respirar, traguei as escaleiras e abrín o auto, que despois daquelas aventuras era a única cousa que estaba no seu sitio, serena e fría, coma a noite, que se nos viña encima!

Amalia, no entre tanto, ao verme así, sulfurado, fixo outro tanto, e achegándose á ventaíña do coche, porfioume canto quixo, coas mans xuntas, pregando que a escoitase, polo menos para narra-lo remate da súa historia, que o tal Lasiño morrera en Baiona, daquela mesmo, dunha bronquite, e que a ela, a ela mesma, íana enterrar, tamén, alí mesmo, esgotada polos seus remorsos! Supoño que sería, que se refería, aos namorosos, de tanto afecto que me collera en tan pouco tempo, vista a miña virtude, pois do demais, nada lle mostrei, nin de lonxe!

O esperpéntico do caso foi que, segundo arrincaba, ollei polo retrovisor, como despedíndome daquel pesadelo, e daquela..., ¡oh Deus!, tiven que frear, xa antes do próximo semáforo, que non era quen de controla-los nervios, e por conseguinte, o auto. ¡Tan impresionado me vin, que só con lembralo danme cambras, aínda hoxe! ¡A min, si, a min! ¡Non había tal Amalia! ¡Fíxose un remuíño ao seu redor, coma unha tromba de aire, e coa mesma, voou! ¡Ía cabalgando naquela escoba coa que saíu tras de min, como para zurrarme ao ver que me largaba sen pagar, sen pagar e sen despedirme!

Canto se me ocorreu foi persignarme. ¡Librárame daquel encantamento sen hisopo algún, só con enfadarme! Nisto que se achegou ao auto unha señora moi amable, outra, como de cincuenta, e díxome, con toda simpatía, coa máxima bondade:

-¿Señor, busca unha fonda? ¡A miña élle esa de enfronte! Non lle é moita cousa, pero teño habitacións dispoñibles, así que pode escoller, que eu estiven facendo o Camiño de Santiago..., que de aló veño, que aínda non entrei na casa..., pero ao velo a vostede, aquí diante, mirando para a fonda..., ocorréuseme ofrecerlla!

-Se..., señora, -tatexei-, ¿e logo, esa muller, ¡ou o que fose!? Esa que me recibiu, onte, que dixo chamarse Amalia..., que tamén se presentou como fondista? ¡E menos mal que non me quitou a carteira cando me tivo vendado, que do demais..., do demais volveume tolo!

-¡Ai, Deus, a Cociñeira! ¡Veña comigo á casa, por favor, que igual ma roubou...! Non me dera referencias, que dixo que escapara dun harén, ou dun bordel, ¡algo así!, aló en Asia, en Irán, ou en Irak, non sei onde, e como escasean as cociñeiras do país...! Demostroume que sabía guisar..., e acepteina como tal!

-¡Pero ela tiña as chaves...! ¿Como é que llas deu?

-Si, señor, unha confianza miña, un exceso, pois eu rabiaba por gaña-lo Xubileu, para ofrendalo pola ánima do meu Xan..., e ela ofreceuse, ben amable por certo, para quedarse de encargada, estes catro días, ¡sen soldo! Pero, ¡xa ve! ¡As cousas malas, de balde son caras!

Entramos, remirou por todas partes, e o único que achou en desorde foi aquela cama desfeita, aquel sostén, aqueles esparadrapos, aquela garrafa do viño... ¡Decatouse de que alí pasara algo feo, pero disimulou!

-¿Ve como foi certo? ¡Cheguei a imaxinarme se non sería unha meiga..., cousa que confirmei ao vela irse! ¿Quere ver se lle falta a escoba?

Comprobouno, e asentiu. ¡Faltáballe! ¡Esta si que era amable, e iso que se chamaba Ramona, que me invitou a quedarme dous días, dous días e dúas noites, que as pasamos en pura inocencia; gratis, como compensación, -dixo ela-, polo meigallo padecido!

-¿E logo, vai denunciar o caso...? –Pregunteille.

-Coido que é mellor calar, tanto eu coma vostede, pois cousa tal non é crible, e imos quedar en ridículo, ámbolos dous, tanto a denunciante como a testemuña! Voulle dar un consello: Mentres poño todo isto a punto, vostede confésese, aí, na Colexiata, que todo iso que me contou foille cousa do diabro, que de seguro veu con vostede desde Santiago para poñelo en proba, porque non tódolos que van ao Xubíleo merecen gañalo!

-o-

Se non houbese perdido o meu anel, a miña alianza, ao saca-las luvas de traballo, alí en Castroverde, na miña finca das Andoriñas, tal cousa non me houbese pasado, pero as meigas, xa se sabe, por casarse alíanse co diabro que sexa…, sempre que o tomen por solteiro! Desde aquela non volvín a entrar nas fondas, que levo bocadillos…, e durmo no coche!

Xosé María Gómez Vilabella

En ADIALA, números 27/32

-o-

O Mallorquino que chegou a Alcaide da Coruña

Aquel mallorquino que chegou a Alcaide da Corunna, (actual Coruña), tiña a cidadanía romana, que lla conferira o Pretor Balear, casus belli, pola súa encarnizada defensa do Castrum Bellver, nun daqueles ataques, nunha daquelas razzias dos púnicos, ¡que os fixeron punir de moito nabo, cortándolles os ídem!

Chamábase Emiliano, Emiliano Amat Rámiz, e tiña de conditio, como bo guerreiro, un guerreiro en repouso, requebra-las donas, que o facía con tal eficacia que a romanización balear, por aquelas datas, non precisaba subsidios familiares. O malo eran as ondaxes dos nativos burlados, noivos, pais, irmáns, esposos..., ¡que lle pasaron máis de catro cantazos a menos dun digitus das súas orellas!

Un home tan home, nos límites dunha illa, por grande e produtiva que sexa, chegou a ser un perigo público..., ¡pouco menos cós púnicos! Aquel censo cesarino, xerado, multiplicado, en progresión constante, polo milite inzador, consumía demasiado trigo, demasiadas garrofas, olivas, viños da Vía Alcudiana, (o nome de Binissalem veu despois), sobrasada, ensaimadas..., e Roma, ¡mater sapientísima!, que tamén tiña o seu inzo, a súa afección propia, os seus deleites..., ¡panen, circenses, e..., follatina!, cadora esixía daqueles administradores provinciais máis ánforas, máis ánforas, máis ánforas..., ¡cadora máis grandes e máis cheas!

O Pretor Balear entolecía co seu heroe de guerra, coas consecuencias de súa inseminación indiscriminada, que o invadía todo, ¡a Tramuntana que fose! Cabila e cabila, chegáronlle novas de que aló na Gallaecia, despois do Medullius, co arrasamento das súas infinitas castras, aquelas vastezas xeográficas quedaran..., ¡case ermas, pois incluso tiveron que dedica-las aureanas a espallar no trigo! A cousa tiña os seus perendengues: Plinio informara da abundancia daquel ouro galego, do que extraían e cribaban as aureanas..., e as lexións querían pantrigo de Mondoñedo, do Cea, do Carballiño, da Limia... Por parte, o economista Samuelson aínda non nacera, e nada se sabía diso das dicotomías económicas, que se manteiga, que se canóns…!

Unha Sibila moi sibilina, que vivía por entón na propia Cova dels Hams, foi a que tivo a idea brillante: -Mándao de turista, vacacións pagadas polo INSERSO! -¿Muller, qué siglas son esas! ¡Por Júpiter Capitolino cho pido: infórmame! -INSEminatores Reservisas, singladuras Oeste!, que en mallorquino quere dicir, ¡Aos inseminadores de cota, ou sexa, aos reservistas do Exército Imperial, licencialos, ou mandalos, embarcados en trirremes, catro singraduras de nada, rumbo ao Oeste!

Aquel Pretor saturábase coa sabedoría allea, ¡teu dito, meu feito! Así que confesou, previamente, aos escravos de Antistio, que os levaban das guerras cántabras, poucos e derreados, bronquíticos os máis deles, con ocasión da augada que fixeron en Cala Estancia.

-Élle certo, pois para verduras, esa Gallaecia; e agora, connosco aquí, encadeados ao remo, camiño de Roma, as nosas mulleres..., ¡de coresma!

O Pretor matinou no caso: ¡Cumpría un transvase seminal daquel Emiliano, daquel Amat Rámiz, xa que tan amador saíra, e con iso, outro servizo a Roma, a ver se o Senatus, algún día..., ¡de loureiro que fose!

A estes efectos, os do Latio, aqueles da Lexión, maiormente os Centurións, sabían latín, pero..., ¡as galegas eran máis sabias cás sabinas, pois para desconectar dos romanos descubriran, e aplicaban, os efectos anovulantes da ruda, tomada en precoital, pois de tomada post sería abortiva! Iso só podía remediarse cun latinus amatore que as premese por espazo de dúas horas consecutivas..., ¡para que a ruda parase de facer efecto!

-¡Por Venus, que vai ter razón esa Sibila! Aquí o salomónico consiste en darlle vacacións ao noso heroe... ¿Pero, como?

-¡É doado! Basta con ascendelo a Comisario Político da VII Legio..., cando pasen por aquí, na frota dos trirremes, que lles corresponde desembarcar na Corunna, para facer un relevo naquel Magnus Portus Artabrorum... ¡E un xeito de premialo, darlle vacacións pagadas..., á conta do Senatus e do Populus Romanus...; e que vaia premer saefinas, ao propio Fisterrae!

Os saefes, ¡inocentes eles!, daquela estaban embobados coa erguedura do Pharus herculino, ¡cousa de romanos!, -dicían, murmurando entre eles, -que mira ti que facer unha torre, e ter que subi-los toxos en carros de bois, por unha rampla externa...; total, para ofrendarlle sacrificios a Hércules, asándolle borregos ao espeto, nesa ara votiva...! Así que, do phallus emilianensis, por eminente que fose, non se preocuparon. ¡Nin do phallus, nin do seu tenente, aquel alcaide!

Cando se decataron da acción turística daquel Amator, daquel Amat, que facía que ensinaba a nadar ás sereas do Orzán, maiormente nos abalos da lúa..., ¡dez, unha decuria de hispano-romaniños, nun estado esperanzador, de nasciturus, día si, e día tamén!

Houbo unha xuntanza de afectados, ¡que de aí nos vén aos galegos iso de "Xunta"!, no propio Castrum de Elviña, ou Da Viña, presididos polo druída Mantiñán, e este, tan listo, ben ás cheas, coma a Sibila mallorquina, deu coa solución: -Hai que cebalo: con xabarís, castañas, landras, mazás, grelos de Monfero...!

Aqueles ágapes eran de día, que pola noite aquel turista, aquel Emiliano, non os aceptaba: -Non, grazas, pero é que me debo ás miñas alumnas de natación, pois ensinar ás que non saben, nesta civitas de dous mares, ¡é unha obra de misericordia, que así lle chaman os xuetes!

Moito se riu dos gallaécicos aquel Comisario Político, que para entón xa era Alcaide da fortaleza redonda, da Corunna, hoxe Coruña; moitísimo: -Se serán paletos, que me están cebando, e así non me desnutro nesta función, nisto da romanización xenérica, indiscriminada..., que aquí vou ter outro ascenso, meirande có mallorquino, e xa non me coroen de loureiros..., no propio Senatus!

-¡Si, si, de loureiros! Aos nove meses o tal Emiliano púxose redondo..., tal e como aquí o vedes, incapacitado para a natación xeratriz, que se lle engurrou a aleta ventral, e quedáballe desproporcionada, lonxe do obxectivo, intacta, inoperante; polo menos a un furco das covas reprodutoras das súas amadas saefinas..., ¡así que, como non derramase sobre das míllaras dos peixes...!

Na Coruña, para ilustración e detente dos turistas donjuanescos, pretensiosos, erixíronlle este monumentum, cambiándolle de nome ao tal Emiliano, así que agora as vellas do INSERSO, súas propias netas, bérranlle: ¡Sen vergoña, nudista...!, que por tal o coñecen.

¡Sic transit gloria mundi!

Xosé María Gómez Vilabella

ADIALA núm. 33, do 3º trimestre de 1997

-o-

Pasa a

AVENTURAS TURÍSTICAS

-III-

Xosé María Gómez Vilabella