domingo, 3 de enero de 2010

AVENTURAS TURÍSTICAS -III-

.../... 

Aquel xaponés que se perdeu en Galicia…



O Xaponés, desde o Miradoiro, viu Lugo, nada menos que Lugo!

Aquel xaponés que se perdeu en Galicia chamábase Riel-Hito, pero sería máis exacto dicir que quen realmente se perdeu foi seu avó, que non soubo volver da súa emigración, do seu periplo ultramarino!

Severino Rielo San Xurxo, un mozo de terra a dentro, que chegou a Manila embarcado, de grumete, daquela que as Filipinas aínda estaban, aínda eran, do noso Ocaso! En Manila preguntou polo seu paisano e parente, polo Bispo Xosé María Díaz San Xurxo, á sazón profesor de Humanidades na Pontificia de Santo Tomás, que a Mártir ascendeu despois! Presentouse así:

-Polas leis do vínculo, que ben sabes que non son o morgado, tocoume emigrar...; por falta de terras! E daquela, dixen: ¡Chacho, vaite ás Filipinas, co ato ao lombo, que aló está teu tío, seica ben situado...; e logo que a tan lonxe non chegarán os vinculeiros facéndome competencia, que así darei cunha muller guapa, e rica, que me libre de traballar na terra, que llela deixaremos aos caseiros! Unha moza como está mandado, unha moza que aínda non fose esculcada polos chufóns dos vinculeiros do país!

¡En consecuencia, querido tío, -sincerouse co Bispo, -aquí me tes! Emparéllame cunha rapaza, unha muller que sexa de fiar, ¡de fiarme eu!, axeitada e acaída; virxe, por suposto, que ti, desde o confesionario, telas que coñecer! Oes, outra cousa, que non sexa moi grande; de tamaño quero dicir... ¡É para levala no baúl, cando volva de indiano á miña casa; quero dicir, á de meu irmán!

Aquel Bispo, como bo crego, era algo inocente, así que lle puxo cara de sorpresa, pero o sobriño apresurouse a matizar:

-Si, ho, non te escandalices, que é para non ter que pagarlle a pasaxe, no barco, cando a leve para presentarlla a meu pai!

Con isto aclarado, o Bispo tamén se clarexou, definitivamente:

-Por un casual temos aquí unha xaponesa...; aí, no orfanato; é filla dun navieiro nipón que foi amigo meu. É riquísima, pero tamén o é en simpatía; afellas que si! Un sol, un sol parido polo sol nacente! Iso está feito, solucionado, que te vou casar con ela, aquí, aquí mesmo, para poñervos, de contado, á fronte da horta desta Universidade. Será ao terzo, e daquela teredes terra dispoñible, máis da que deades traballado!

O outro, o parente pobre, o pobre emigrante, ante aquela saída tanxencial do todopoderoso sentiuse desconcertado, agraviado e abraiado:

-¿Iso, ese favor, esa xenerosidade túa, a conto de que vén...? ¿Se é rica, como non a tes de Ama de Cura?

-Con isto fago unha obra boa, unha caridade; boa para todos, pois estes tagalos son uns tagalleiros, e nin leitugas colectan, a pesares de que lles toca unha de cada tres...; e tocan a máis, eles, que son menos cá nós, menos cós frades!

O galego aceptou, que mellor miope que cego:

-¡Moito non é..., pero..., dadas as circunstancias..., xa que Bispo non podo ser..., co escasa que anda a terra na nosa terra...; e polo camiño, tamén, que todo por aí adiante, por onde viñemos, só hai mar; mar e mar...; mar e mareos!

Botoulles a bendición, a el e á terra prometida; todo xunto, asemade:

-Confórmate, irmán, pois a miña oferta é mellor có teu, mellor que iso de andar de grumete, cunha noiva en cada porto, pagándolles polo que lles dás, polo que lles metes; e encima diso, exposto a colle-lo mal dos gálicos..., que che quedará de por vida!

O bispo Díaz-San Xurxo non chegou a probarlles as leitugas aos parentes, aos novos horteláns, porque se foi para Tonquín, disposto a predicarlle ao mesmísimo Tu-Duc, un Nerón do Tonquín, pero aquel veciño, aquel parente, alí se afincou, naquela horta da Universidade de Manila, dálle que dálle ao sacho, acotío. E tras del, un fillo seu...; ata o ano 1942, no que a Guerra Mundial, coa invasión das Filipinas, levoulle o neto, porque, para darlle gusto á avoa, á nipona, enrolouse na Mariña de Guerra do seu Emperador Hiro Hito..., e chegou a Almirante! Non podía ser menos: Un galego, cunha xaponesa..., prole espesa!

Co paso dos anos, vivindo aquel samurai na illa de súa avoa, aló en Hondo... ¿Que xaponés era capaz de pronunciar aqueles apelidos galaicos, tan sonoros? Por esa dificultade, ao neto daquel Rielo San Xurxo, bautizado como Xosé María en honor e baixo a protección celestial do mártir, deron en apelidalo Riel-Hito Sam Gurgo! Pois ben, dese neto, que o cheguei a coñecer, é do que quero falar nesta crónica.

Coa cámara ao lombo, ¡xaponesa, obviamente!, e acompañado dun amigo seu, español polos dous costados, galego por máis datos, aquel Riel-Hito, aquel importador-exportador de polbo peláxico, internouse polas estradas lucenses, digo, luguesas, xa que me refiro ás de fóra da muralla, tal que un Kunta-Kinte en busca das súas raíces, en procura daquel estratéxico Miradoiro...!

¿Que era, que é iso do Miradoiro? Seu avó contaba, e non paraba, que unha vez, tras dun cabalo enteiro que se lles fora de mozas, de eguas, subira ao cume dun monte altísimo, máis de mil metros por riba do mar, e que, con todo ser tan alto, non tiña volcán, nin estaba dedicado ao Señor das Montañas, séxase, a O-Yama-Tsu-Mi!

De chegados a Lugo, fartáronse de inquirir:

-¡Oia! Faga o favor, ¿por que estrada se sube ao Miradoiro?

Subíase por todas, coma os radios dunha bicicleta; desde todas e cada unha das portas da muralla, que aquilo foi un labirinto, pois ata lles dixeron, para máis confusión, que tódalas estradas de Galicia teñen os seus respectivos “miradoiros”, estratexicamente situados e acondicionados, con zonas de recreo, xardín, asentos, mesas, e mananciais encanados, todos de auga potable!

O importador-exportador do polbo español, xa se ría do caso, pois aqueles montes lembrábanlle o mar: Extensión, extensión, extensión...; margaridas e vacas, vacas e margaridas!

-¿Oes, que me dis disto, desta terra de meu avó..., e mais deixouna? ¡Ai que ver, cantas margaridas, un primor; e que listos estes galegos, que plantan estas flores tan olorosas para terzar, para que non lles cheiren os prados co seu purín...! ¡Douche albízaras, que me sinto orgulloso de meu avó; del, e do seu país!

Nun dos lugares visitados, despois de tanto viaxar e de tanto preguntar, de casa en casa e de rueiro en rueiro, viron unha lauda que poñía, “Casa natal de San Xosé María Díaz Sanjurjo”. Pero o caso foi que do mártir lembrábanse, todos, tódolos veciños, empezando polo Cura, pero do sobriño del, de seu avó..., aquel grumete que se botou ao mar, rumbo ás Filipinas...? Non, que nunca oíran falar; ¡quen se lembra dun emigrante! Por non saber, nin sabían que é iso de grumete…! Ata se lle enfadaron pola súa insistencia:

-¿Un Grumete? ¡Mire, señor, non ofenda, que por aquí hai tempo que non se poñen alcumes..., que o último deles foi o “Lavandeiro”! Desta parroquia emigráronlle moitos, e todos cos ollos grandes, que llelos agrandaba a fame..., pero, aquí, de Filipinos, nada, pois o único Filipe desta parroquia tenlle unha casa aló abaixo, nese Vaílle! Pregunten nese lugar, por se acaso..., pero coidado cos cans, que igual llelos encirran!

Duns para outros, á forza de preguntar, ao Miradoiro, ao Grande, ao do Castro Verde, deron chegado, pero coa mala fortuna de que lles pechou a néboa, e perdéronse na campela do Pradairo, no alto da Serra!

Ao día seguinte rompeu o sol, a media mañá, e cal non sería a súa sorpresa, a súa satisfacción, que, mapa en man e cámara no ollo, fixa, coma quen porta un monóculo, retratárono todo, incluída a chapa do Instituto Geográfico, en catro panorámicas, desde os fumes da Térmica das Pontes de García Rodríguez aos cumes dos Ancares; e desde os montes da Fonsagrada aos rañaceos de Lugo-capital! Aquel galaico-nipón estaba asombrado cos seus descubrimentos:

-¡Meu Deus, que desbalde: Tanta terra, e tan boa, abandonada! ¡Todo isto a eucaliptos, a fentos, a silvas, a toxos...! Despoboada, sen habitantes, posuída por catro vacas e dous cabalos...; con isto aquí, con esta riqueza, meu avó, por culpa daquel testamento do bisavó, que o deixou sen leiras, tivo que emigrar ás Filipinas para poder sachar unha horta pequerrecha; e despois diso, ao propio Xapón, unha terra exigua, de catro illas, na que témo-los hortos por riba das covas dos devanceiros, en macetas, en simples macetas, para aproveitalo todo, palmo a palmo...!

Non se cansaba de repetirlle ao amigo, ao galego, exclamación tras exclamación, que ata este se viu nun apuro para disimular diante do Riel-Hito.

-¡Deus, canto desbalde, cantas fanegas, simplemente a toxos e a bosque! ¡Que envexa me dades, condenados!

Aquel galáico-xaponés, Enxeñeiro de Cultivos Hidropónicos, especializado no polbo, foise pola estrada de Santiago, camiño do seu jet, que llo tiñan en Lavacolla, pero coa promesa, solemne, ante a Cruz do Miradoiro, de volver ao noso país capitaneando unha invasión de colonizadores. ¡Así que os estou esperando!

Estano esperando, comigo, medio millón de galegos, ¡de galegos ilusos!, que contan con vendérlle-las súas terras, o herdo, aos xaponeses, aos anunciados: Prados, leiras, cortiñas, brañas, fragas... Para que veñan traballalas, que nós, coa pensión, co IMSERSO, e cos réditos dos cartiños que lles papemos aos nipóns... ¡Parvos que son eses xaponeses! A razón de mil iens por ferrado..., chocolate e boa vida, que son catro días, e os netos non o precisan, que os temos estudando, ao grande, para Avogados, que despois, de Licenciados, ao día seguinte opositan para esa Xunta das xuntanzas...! ¡Un maná, e total, nada, un choio, a razón de cen por praza! ¡Porvir coma este, futuro coma este, nin onde nace o sol!

Sempre admirei aos xaponeses; ¡de par dos alemáns, claro! A pena é que non sexan miscibles, reproducibles por clonación, que daquela, se chegan a formar outro “Eje”, tal que un eixo económico, vendémoslle-lo todo, o Pico Sacro que sexa; coa excepción de Compostela, por suposto, que precisamos a nosa Capital, esa urbe de Santiago, para adora-lo noso Patrón..., e de paso, para face-las susoditas Oposicións!

Xosé María Gómez Vilabella

Núm. 34 de ADIALA, 4º trimestre de 1.997
-o-


A Trapeira de Parga



O burro da Trapeira, descansando.

Agora que está de moda o Turismo Rural, coido que non estaría de mais, nada mal, refresca-la nosa memoria, a memoria histórica, falando daquel turismo, tan especial, da posguerra: Unha procesión, de porta en porta, de trapeiros, cordeiros, afiadores, paraugueiros, cerralleiros, estraperlistas..., ademais dos mendigos!

A verdade é que, despois daquela guerra, da incivil, digo, ningún patriota fixo tanto pola Patria coma os chatarreiros e mailos trapeiros, pois, con aquelas recuperacións, coma xudeus errantes, acotío de rueiro en rueiro, que era onde quedaba, ou podía quedar, algo recuperable, botaron para adiante cen fábricas de fundición, de recauchutados, de refundidos, de reciclados...; ¡de falsificacións! Pero nin con esas lles erixiron/lles eriximos os monumentum pertinentes. A verdade é que as súas biografías esmorecéronse, coma eles, ao paso dos anos..., antes de saír dos tinteiros!

Aquí e agora, aínda que sexa tarde, vou dar, vou tirar, o flash dun daqueles personaxes, concretamente Aurelia de Parga... O/os apelido/s non o/s sei, que ninguén os sabía, á parte dos seus veciños e dos seus parentes, como moito! O final dela, tampouco, que xa volo anticipo; ¡unha nebulosa, outra; unha escuridade, outra!

De casa en casa e de aldea en aldea, aquela trapeira, a “Trapeira de Parga”, fixo o censo de media Galicia, polo menos desde Coirós á Fonsagrada, que non é pouco!

-...

-¿Quen é? ¿Quen vai? ¿Que se lle ofrece?

-¡Son eu, a Trapeira de Parga, que paga por todo, e ven-de parranda!

Con aquel slogan, aquilo da troula, e outros ditos igual de anfibolóxicos e de parrandeiros, a trapeira de Parga tiña aos homes embelecados, de tal xeito que deron en conta-los meses polas visitas da nosa Aurelia...

Boa moza aínda, e co misterio de non sabérselle se era solteira, casada, ou viúva, que se presentaba nos tres roles, segundo conviña aos chistes que contaba, e que en definitiva só eran anécdotas, feitos reais, ocorridos coa xente que levaba coñecida, que neste mundo non hai nada que novelar, pois cada vida é un novelo, de por si..., e non sempre de lá!

Aurelia levaba consigo, de alter-ego, unha burra corpulenta, sempre amatada e sempre cargada con aqueles sacos das gomas, do cobre, do traperío... Ela, a inefable Trapeira, indefectiblemente detrás do seu animal; en zocos, sempre en zocos, e cunha xostra na man, afalándolle a aquela asna, aquela compañeira, tan intelixente, que se sabía á perfección tódolos camiños, tódalas corredoiras, tódolos atallos e tódalas lameiras, croios incluídos; tan ao dereito, que se podería deixar soa, polo mundo adiante, arriba e abaixo, aos trapos ou ao que fose! Só a descargaba diante das casas onde se quedase a durmir.

Falta dicir que aquelas agullas, tanto as de coser como as de tecer, levábaas Aurelia á parte, consigo, pois as cousas de valor non llas confiaba nin á albarda da burra. Para estes efectos, o seu mantelo tiña un bolsón, un peto de traspaso, ¡dous!, un por diante e outro por tras. Chamáballe á prenda en cuestión, ¡dalmática!, unha verba bonita, sonora, pero eu non a tiña oído en parte algunha. ¿Chegaría á mesmísima Croacia ofertando aquela mercadoría, ou recollendo aqueles trapos; traeríanlla de por aló, da propia Dalmacia...? Se fose hoxe, a miña inxerencia sería instantánea.

Vou ao caso que había daquela, no mesmísimo Val de Luaces, un lugar de nome explícito, Subarreiro, consistente nunhas caserías espesas, case tanto coma os chalés arrimados, este invento do século XX, ¡outro de tantos! Aquelas vivendas apegadas, ¡porta con porta, polo escaso da terra, que se precisaba para facer hortas!, tiñan de bo que facilitaban a intercomunicación social, sen radio, nin tele, nin revistas, que aínda estaban sen inventar cando as construíron! Aurelia non tiña preferencias para durmir nelas, do fatigada que andaba, sempre andando, pois a burra…, de remolque!

Vivía no mellor do rueiro susodito, por aqueles tempos..., ¡que ese si que vivía, bebía e arroutaba!, un solteirón de sona; ¡de sona polo que lle soaba o peto, que outros valores non tiña!, que estivera en Cuba, escondéndose da Guerra. Aquel Fulano, como non tiña aventuras propias, das de moda, das bélicas, para referir, para lucirse, o seu era presumir de que galeaba tódalas pitas descarriladas en todas e cada unha daquelas corredoiras da bisbarra, sinalando incluso os puntos exactos para darlle máis verismo ao seu relato! Á nosa Trapeira aquela sona non lle pasaba desapercibida, que a ninguén lle gusta xogar co lume, así que, un día que a osmou de lonxe, para que non se lle desviase, tívolle o camiño á entrada dos currais, e parrafeoulle deste xeito, que nos curros, sexan galegos ou casteláns, sempre houbo micrófonos ocultos. ¡Orellas!

-¡Ola, rapaza! ¿Como che vai? Xa sei que acostumas durmir aí arriba, en cas Eirexe, nun xergón de pallas, alí por xunto da lareira, coma un can! Se é que o fas porque teñas frío nas túas partes, daquela..., eu...

-Vai parando, que non preciso quentar nada, que non teño frío, nin nesas partes nin nas outras... O que pasa é que téde-las casas con poucas camas, e cando chegamos os forasteiros hai que botar man de todo, así sexa das pallas, pois é do que máis tedes…, polo retraídos que andades!

O noso Indiano, aquel mariñeiro das augas doces, preparou a sedela; ¡con toda intención, por suposto!

-¡Ai, muller, vouche demostrar o contrario, pois hoxe, que aínda non te viron eses da Eirexe, non tés compromiso con eles, así que paras comigo, na miña casa, que túa é; a miña muller está por chegar..., que vai na novena! Neste caso, como temos tres camas, e todas co xergón de lá..., unha para ti! Xa verás que noite pasas..., que diso encárgome eu! -E chiscoulle o ollo, que para iso do mullerío aquel indiano era tan pícaro como activo.

Ela, Aurelia, con toda prudencia, acaso máis aprendida que innata:

-¡Iso, logo, á noite! Afellas que si, desde que merque na Ribadauga, e tamén en Trasín, que de aí volvo..., nun santiamén!

-¿Vas volver, prométesmo? Ben sabes o que se di, que a palabra dos ambulantes é..., ambulante!

-¡Si, ho, hei volver; se cadra si..., se non teño outro compromiso!

-¡Non me faltes, que tamén ocorre que esta burra non se ten coa fame, e de paso voucha coidar! Para ir a esas casas non a precisas, así que métea agora, xa, nunha corte das miñas, que lle vou dando un tego de cebada... E ti descansa... Coa merenda vouche dar un vaso de sidra, para que te entoes, que a teño fresca, do propio lagar!

A moza aceptou, e quedouse; ¡maña fora, con tanta porfía...!

-¡Vou entrar, vou, pero primeiro quítolle a albarda, a albarda e mailos sacos, que ela, miña pobre, está máis cansa cá min, así que déixaa, de momento, aquí no curral, para que respire este aire do serán. Quedarei, logo, pois as feitas cóntanse, e aí arriba igual están de mal ano...!

-¡Pola miña parte, despois de descarga-la burra, ímolas virando, cara á cociña, que hoxe valas gozar, que diso encárgome eu...!

Sen máis discusión entraron na casa do galán, ¡con cociña bilbaína! Aquel tipo vivía das rendas, amén doutros agasallos merecidos polas súas influencias, vulgo, caciqueos. Naqueles tempos, cun peso no peto para paga-los vasetes, ser cacique era obrigatorio, inevitable. A Trapeira sentiuse feliz; feliz e quentiña; e seguidamente, de ben merendada, ¡bébeda! Con todo iso na alma, e no corpo, asemade, entroulle o sono, pero como din que a confianza mata ao galego..., deu en desconfiar!

-¿Oes, que fago aquí, arestora, comendo e bebendo de balde, pois ti, polo que vexo, nin vendes lá nin tes ferralla, que nesta casa todo é novo, do trinque? ¡Ou moito me equivoco, ou es un señorito...! ¿E ademais, por que non chega a túa muller? ¿Nesa novena, non se quedarían as ánimas co seu espírito...?

-Francamente, voucho dicir: ¡Estou solteiro, e sen compromiso! A miña dona quero que sexas ti, que levo un ano tras túa, observándote en tódalas túas viaxes, e coido que che tomei as medidas, ben tomadas!

Aurelia escoitaba; ¡que tamén tiña esa virtude! O galán, de embalado, proseguiu cos seus ligamentos:

-Ti vales para min, que es unha muller de mundo; unha muller guapa, experimentada nas cousas guapas, que entre as que ti saibas, e mailas que eu che ensine...!

Pero ela quixo ser honrada; escollera ese camiño, de afeita que estaba a escollelos!

-¡Amodo, rapaz, que podes esvarar! ¿E se estivese casada?

-¡Ca, imposible, que ningún home deixa andar soa, polas corredoiras da vida, por estas, unha muller tan guapa; tan guapa e tan sazonada!

-¡Lagarto, que te vexo rubir polo meu mantelo! Ti o que queres é xolda..., a cambio desta sidra..., despois de marearme! ¿Ou non?

-Muller, pois, de paso...; ¡a verdade é que si, que eu tamén son de carne...!

-¡Ben te vexo, barrigán fofo..., de tanto folgar, e coas mulleres de colchón! Ten paciencia, que che contestarei mañá, desde que esperte! Agora, se mo permites, voume á cama..., xa que é de lá, que así durmirei antes, ao momento, do cansa que estou!

Aos poucos, que ata oíron as paredes dos veciños:

-...

-¡Miña naiciña, que dores, que picadas! ¡Esta muller é un ourizo, un ourizo cacho! Fóra desta casa; vaite á da Eirexe; ou mellor aínda, á do Cura, á de don Federico...! ¡Do que non, vaite ao inferno! ¡Vaite xa! ¡Agora mesmo!

Aurelia, ca súa experiencia e co seu tempero habitual, nin se inmutou:

-Oes, Cubano: O trato foi esperar a mañá, ¿non si? ¡E logo que cada quen defende o seu territorio coas armas que ten! Eu vendo, ou cambio, agullas, e ninguén me pode privar de que me garde de somnámbulos coma ti poñendo os alfinetes nas mantas; ¡ao meu redor! ¿Ti estiveches na Guerra, víche-las trincheiras, víche-los aramados...?

O Cubano quixo face-las paces...; ¡polo menos, unha tregua!

-Pero, muller, nin fun á Guerra, nin son iso, iso de somnámbulo, que só quería saber se estabas..., iso, tapada!

-Pois si, estábache tapada, e ben tapada, con esta manta da túa egua, ¡pero o que é cuberta...! Iso de cubrirme, iso de galearme..., será cando cho pida! Falaremos dese choio que me propós, en efecto, que eu acéptote..., para o mes que vén, que agora te-los dedos feridos, e con iso non podes cumprir; non podes apalparme con xeito, tanto, como, e por onde eu queira! ¿Estamos?

Aquela trouleira levou outra historia que contar; ¡ben picante por certo! O que non se sabe, ¡eu non o sei, xúroo!, é onde a contou, pois por aquel lugar, polo Subarreiro de Luaces non volveu. ¡Nunca, xamais! Este caso oíno referir en Guitiriz, daquela que fun ás augas…

O Cubano seica confesou aquela picardía, ¡unha de tantas!, nas tabernas de Mosteiro, engadindo o que lle pareceu, que non precisaba facelo pois a verdade, toda, sucinta, filtrouse por aquelas paredes, con aqueles berros... O Fulano, de paso, lamentouse da súa precipitación, de que lle pasara o sol pola porta, entre lusco e fusco... En todo América non topara unha muller tan guapa, tan lista, tan precavida...; ¡nin tan axeitada para desfonda-los seus xergóns de lá!

Alí, outro indiano, un Arxentino, que presumía de ter coñecido, e lido, a Castelao, lembroulle aquilo de que os vellos non deben namorarse..., pero o Cubano, que se daba de mozo, e que tiña experiencias galantes abondosas, propias, cabreouse co consello do seu colega, e seica lle respondeu:

-O que non debemos é precipitarnos, nin de mozos nin de vellos…, por se teñen agullas, que esa condenada tíñaas, incluso nas súas partes; un cento delas, ou máis!

Por min, a historia de dona Aurelia queda escrita, escrita e contada, recontada! A cousa do seu monumento depende dos de Parga, dos seus veciños, dos seus paisanos, e coido que non será por falta de pedra, que a teñen boa, desa da Sagrada Familia, imperecedoira!

Xosé María Gómez Vilabella

Núm. 35 de ADIALA, 1er trimestre do ano 1.998
-o-      

¡Lea más y viaje menos!


Teleférico de Sidi Ifni,
feito tarde e abandonado cedo.

Contan que así lle espetou un bo amigo ao Ministro que sostiña que o porto de Sidi Ifni, (daquela capital do Territorio de Ifni, provincia número 51 das de España), aquel teleférico apoiado nunhas illas artificiais, xa estaba feito..., ¡descantiá!

-Que no, señor Ministro, que estuve por allí, recientemente, -¡subministros a los economatos!-, y me desembarcaron como de costumbre..., por la playa, en un cárabo antidiluviano, precisamente de aquellos del desembarco de Alhucemas!

-¡Eso es imposible, pues S.E. ya vio la fotografía, e incluso nos comentó que esa obra, el teleférico del puerto, quedó bien, pero que muy bien!

-¿Y no sería la fotografía de su maqueta, como fase, como paso previo..., de las obras propiamente dichas?

-En la prensa también salió....¡Vd. hágame caso, lea más y viaje menos!
¡Consejo de amigo...!

...

Vén isto ao caso do que me pasou, fai días, nas Palmas de Gran Canaria... ¡Ese palmeiral que pretende competir con Mallorca!

Hospedeime, coa miña dona, no Hotel Madrid, ¡no histórico Madrid! Por certo que naquela habitación, ¡na mesma!, que tivera asignada o noso… ¿Caudillo?, pero durmín ben, do mellor, que fantasmas non había...; ¡ou se esfumaran, ou non amosaron! Cando baixei pola prensa, que me gusta ben prensada, escollida, ilustrada ao meu xeito, atopeime cun Afiador, ás mesmas portas do hotel! Un artista, que lles estaba beneficiando esas ferramentas da arte cisoria..., pouco menos notable en Canarias que en Mallorca! ¡Outro paralelo!

Dixen ben, un Afiador, coa inicial maiúscula; coa única diferenza de que incorporara o seu esmeril á carena dunha moto. ¡A mesma arte, pero con técnicas avanzadas! Tamén son aventuras turísticas, por suposto, que se atopa un co que menos se espera, onde menos as agarda!

Aquel home estaba entrado en anos, pero víase tan recio, tan cernudo..., coma un carballo! Púxenme a observar nel, con atención: Tiña pintas de ourensán, principalmente polo macizo, polo rexo, pero aquela cute algo cinsenta, o pelo ensortellado, crecho, ou máis ben, encrespado..., coma esas follas dun castiro negral cando esperan pola invernía! Aventureime a falarlle en galego, por se acaso atinaba, pois para cambia-lo disco tempo habería:

-Señor, por un casual, vostede non será deses artistas da Nogueira de Ramuín, aló en Ourense, unha raza ínclita, das máis clásicas?

Riuse a pracer, coma un neno, como se lle fixese cóxegas nas entendedeiras:

-¡Jo, que turista máis listo; listo e romántico...; dos poucos! Pois non, pero si, que meu pai de por aló veu...! ¡Do que non, como ía falar deste xeito..., pois Guía de Turismo non son?

Quedei, a tal intre, cos ollos espatelados, de asombro. Nin sei como, pero atrevinme a afondar nunha conversa tan grata:

-Xa que somos paisanos..., ¿importaríalle contarme a súa historia? Mire..., eu son periodista! -Afirmeille, así, cínico, rotundo; ¡máis ben por se daba resultado!

Sabido é que nas próximas canonizacións, tal e como van os tempos, en vez de poñer Confesor, o propio será indicar, Periodista.

-Non sei se deba, pero...; si, que xa pasaron anos..., e logo que din que o tempo é unha lousa para os segredos! Vostede terá oído dicir que a Ocupación de Sidi Ifni, aquel desembarco na praia de xunta ao morabito..., efectuouse o 6 de Abril do ano 1934, polo entón coronel Capaz..., en tempos de Lerroux...! ¿Lerroux, dixen? E mais non sei para que, pois de don Alejandro ninguén se lembra, e iso que foi un precursor, un malabarista, un mutante, un mestre dos nosos políticos, dos actuais... ¡En tantas cousas, todas enigmáticas, escuras!

Neste punto da súa perorada, naquel introito, interrompino:

-¿Vostede non será adiviño…? ¿Como é que sabe…, todo iso?

-Seino; todo iso, e máis. ¿E vostede, que?

-Home…, coido saber todo o que é elemental para un periodista! Pero nunca sobra engadir coñecementos... -Remachei no meu cravo.

-Sendo así, ¿nunca lle estrañou que aqueles nativos, aqueles africanos, de seu e de sempre agresivos, recibiran aos vinte soldadiños do Coronel Capaz, unha tropa de desembarco, de ocupación, tan insignificante..., sen agresións, sen lesións, sen hostilidades?

Aquel tío estaba visto que era de altos voos culturais, así que tentei facer memoria para non quedar por debaixo dun Afiador; ¡eu, un Periodista!

-¡Home..., algo se dixo de que o señor Capaz, aquel Usía, lles levou uns saquetes de prata..., dos réptiles do seu Rexemento!

-Algo é algo, pero a vostede fáltalle por saber o máis importante: Meu pai, de licenciado en Larache, Regulares supoño, mandou pedi-la súa roda, e coa mesma tirou cara ao Sur, que lle pagaban ben, en francos! En francos de moeda, ¿sabe?, pois esoutro é, ¡érao!, de apelido, só de apelido!

Afía que te afiarás, cunha de madeira, que daquela non había motos, deu chegado a Tabel-kuct, que por entón non era posto fronteirizo coa Zona Francesa, pois o noso Territorio estaba por ocupar, ¡baleiro! A verdadeira ocupación, a verdadeira posesión, fíxoa meu pai, que nada máis chegar ao sitio, pasou pola pedra á miña nai, unha morita, Aisa. Pero todo ao suave, sen violencia nin violación, entre caricia e caricia...; ¡sen racismo ningún, puro frechazo!

-¡Todo un home! -Escapóuseme; máis ben por dicir algo, para darlle un respiro ao señor, pero el, nin caso, ao seu:

-Tan suave non foi cos veciños do Amezdog, alí arriba, arriba daquel morabito do seu Santón, do Sidi Ifni, un rueiro que había por entón nas mesmísimas abas do yebel Bulaalám... ¿Sabe onde queda iso? A tal momento, os nativos, que algunha nova lles chegara das incapacidades da xente de Capaz, preparaban as gumías...; ¡de vésperas! O seu plan era afanar aqueles saquetes dos réptiles españois..., e seguidamente esfola-los quintos! Caído do Ceo, encargáronlle o afío das armas ao turista da roda..., pero el, meu pai, foi tan galego, tanto, que cambiou de esmeril, utilizando o bravo, o de desbravar... Un coma este...; ¡e coa mesma, con dúas pasadas, fodéulle-los aceiros, que incluso llelos destemperou! ¿Ségueme, entende?

¡Vaia se o entendía! Segundo ía relatando aquel Afiador, aquel chivani, eu lembrábame do dito ministerial, pero dándolle a volta no meu caletre: O importante é viaxar..., que hai cousas, moitas, que non resisten a tinta dos periódicos!

-Dígame, señor, seu pai..., recoñeceuno, a vostede, sendo fillo daquela moura; quero dicir, musulmá?

-Si por certo, e casou con ela, polas dúas igrexas, polas dúas leis! Despois vivimos en Sidi Ifni, toda a familia, ata o ano 1969!

-¡Eu estiven alí ata 1962, que daquela funme para o Aaiún!

-¡Que coincidencia! Alí me criei, cos moritos da cabila do Mesti, e alí estiven, xa digo, ata o 69, dándolle servizo á hostalería cuarteleira, que era a de entón! Coa fuxida española, naquel dilema, meu pai, que para entón xa era brigada, ¡un Brigada Especialista!, optou por virse ás Canarias. Cuestión de clima. E aquí me ten, ganando o pan coa roda de meu pai, pero con este motor incorporado! El, o pobre, pobre morreu, que nunca a laureada lle deron, e iso que gañou para España un bo barud, un bo combate, pero como foi incruento, aceirado pero incruento, nada, que non se lle valorou a fazaña niso que chaman xuízo contraditorio! Este mundo avánzalle coma as rodas, que o fan xirando a ceacú; para atrás, sempre para atrás!

Ofrecinme para comer co señor, para invitalo no Centro Galego; e con el, as donas respectivas, que por certo está casado cunha canaria vimbial! Fixen un bo negocio, que así amplioume aquela historia, barato, barato; pouco máis que por un prato de lentellas!

Xa que me din de periodista con aquel Afiador, coido que debo publicar a súa noticia, o seu descubrimento. ¿E onde mellor que na ADIALA de Mallorca, precisamente onde ten parentes, se ben remotos, aquel Afiador, aquel Evaristo López Xerrari, dos Xerrari de Tabel-kuct? ¿Que por que o digo? Á Historia de Mallorca me remito:

Daquela, cando os romanos, un dos sitios primeiramente cristianizados foron estas illas, que por aquí pasou o propio Santiago, ¡tres veces! De vivo, cara a Tarraco; e tamén de vivo, daquela que retornou para asistir ao Concilio de Xerusalén, aquel que lle proporcionou o martirio, fose directa ou indirectamente; e por último, xa de morto, decapitado que foi, cando os seus discípulos o retornaron cara ao noso Finis Terrae... Precisamente naqueles lanchóns, naquelas gabarras de transporta-la pedra granítica; a pedra e/ou outros minerais, ouro incluído!

O caso foi que un Pretor, ¡varios!, expulsaron das illas aos primeiros cristiáns, ¡por prematuros! Daquela pasaron das Baleares ás Canarias, onde se atoparon cunha certa afinidade, pero como queira que os guanches tamén os expulsaron, aquela xente, aqueles illáns, deron cos seus ósos na costa occidental de África. ¿Onde, se non, pois no Norte, naquela beira, naquela Berbería, tamén estaban os romanos, e onde había romanos, había Pretores? Alí en África, xa tranquilos, aqueles mallorquinos deron en cumpri-lo precepto bíblico, ¡Creced y multiplicaos! Inzaron o diaño, e non tería nada de particular que deles, dun daqueles balears, descendese aquela morita, aquela Aisa de Tabel-kuct, ¡cun apelido exótico, Xerrari = barreiro, facedor de ánforas, de xerras, pero co pelo roibo...!

O mundo, ademais de ser redondiño coma un ventre, ten cada valgada, cada encrucillada...!

Xosé María Gómez Vilabella

En ADIALA, núm. 36, do 2º trimestre de 1998
-o-


Camiño de Santiago / Camiño de Covadonga


Cova d´Onga

Despois de tantas colaboracións en Adiala baixo o epígrafe “Aventuras turísticas”, supóñovos habituados ás miñas peripecias, que oxalá vos resulten de lectura grata, pois, como dixo Horacio, angulus ridet! Iso, exactamente iso, que desde este ángulo, desde este curro, con expresión galaica, quero sorrir, e que os demais, de paso, sequera sexa por contaxio, tamén o fagan, que mellor será sorrir que rir, pois o de rir é de pallasos! Máxime se o motivo non o require. Hoxe deume pola seriedade, así que me vou permitir dúas variantes: Viaxar á terra dos ástures, nosos irmáns do Nordés, eses confrades da vella Gallaecia Asturicense; e consecuentemente, contárvolo, se non en verso, que o sinto pero non me sae, polo menos en prosa columnar, que é un sucedáneo, ¡nesta época dos sucedáneos!

De tanto velos vir, aos ástures, digo, Camiño de Compostela, por aquí, polo meu Castroverde, metéuseme na chencha que non estaría mal ter con eles unha cortesía, devolvérlle-la visita, en dirección contraria, por suposto, ¡Camiño de Covadonga!, imitando ao Paio aquel, ao fillo do Conde de Flammoso, aquel ao que se lle antollaron abelás, un bo día, século VIII, desas da Cova da Nosa Señora, pero alí atopouse con aqueles mouros do diaño; digo, con aqueles mouros de León para abaixo, que nolas estaban arroubando!

Donga es tu Cova,
Señora,
la más Alta, la más Grande,
esa que me tira del alma,
para dentro y para arriba;
¡al Cielo!
Dondo es el corazón de la mi Santina...,
mi Santina de Covadonga,
tan Dona y tan Señora
que me prometió invitarme al Cielo,
¡a la propia Casa del propio Dios!
Cargado de aventuras, peregrino y macilento,
quise volver a Ti,
sin demora,
¡Santísima Virgen de la Cova!,
para que hagas buena tu promesa;
hoy, mañana,
¡cuando bien te parezca!
Infiel y peregrino soy, tardo y pecador,
que lo reconozco,
y bien lo comprendo,
bien;
desagradecido incluso,
mucho.
¡Todos los “inclusos” que se quieran,
y alguno más,
que por algo tardé en apandar, en acogerme,
a la Mi Madrina
Celestial,
esta de Covadonga, de Covadonga la Real!
Y menos mal que me guió el río,
y la vereda trillada de los peregrinos,
aquellos de Compostela...;
¡tuyos también!
Y la sinfonía del agua, y los avellanos linderos...
¡Menos mal que acerté!
Por tu ruta, a diestro y a siniestro, aquí y acullá,
por do quier,
he visto tus vaques en el pasteru...,
que aquí, en las Asturies, todo está en calma,
y todo abunda...,
¡menos el trabajo cierto!
Hacia Ti me condujo la fe,
¿sabes?,
un residuo, la que resta de mi descrédito;
¡como mucho, cuartillo y medio!
¿Donde estás, Madre, que de Coruña vengo,
del romano Finisterre?
A mis añus ya me fatigan los andares erráticos,
y las desorientaciones,
y las contradicciones,
y el futuro, incierto, de los hijos de mis hijos,
pero Tu presencia me conforta
y me alienta,
¡mientras el camino, bajo mis pies, vuela!
Menos mal, Señora, que te presiento,
que ya estás cerca,
¡mi Dona de la Cova d´Onga!
Que me estoy acercando lo dice, lo anuncia,
esta música,
precisamente la que procede de tu Cova;
¡angélica y pura!
¿Serán las chirimías de tus pastores,
aquellos de Belén..., recuerdas?
¡No, no es posible, pues el Belén tuyo le tienes,
ahora,
aquí cerquita,
al Occidente, Camino de la Galicia Nueva,
de Luarca, verde y blanca, en su bisbarra,
por más señas,
que por allí pasé...,
ayer!
También oigo tu llamada tierna,
convocante y materna,
¡oh María!,
desde aquí abajo, en el sendero, a ras del suelo;
en los verdes del pasteru,
en la flor del manzano y en el susurro del viento.
¿No serán las burbujas de tu sidrina,
refrescando al Neñu?
Veo tu Cielo, el nuestro,
ya que me prometisteis compartirlo;
mío por Promesa, por Adición, por Redención y por Herencia.
¡Compartido, Madre,
que pongo a Juan por testigo,
de testigo cierto!
Lo veo en el fulgor de tu peña...,
¡Santa Peña
que te sirve de escabel!
¡Oh, Señora, qué trono tan magnífico tiés:
deslumbrante y merecido, como tenía que ser;
ástur, por supuesto!
Y con tu Niñín en brazos,
¡que siempre en brazos nos tiés!
¡Ay, si me tuvieres, Madre, que chiquitín fuí,
y quisiera seguir siéndolo...!
Lo malo del casu es llevar mi fardo cuesta arriba,
que las penas, es decir, las piedras,
¡lo suyo pesan!
Claro, es que son la misma cosa:
¡dureza!
Mi Señora, mi Dona de la Cova D´Onga,
cansado y todo, según venía por tu sendero
en la pomarada subí al árbol,
y cogí fruta,
de la mejor, de la que Tú mereces,
¡Madre!,
que de la podre ya cogió Eva…,
más bruja y más viciosa que abuela,
que es lo único que no fue.
Para ti, Madre, y para ese guaje,
que es un engendro, único, del Único Dios Verdadero,
de parte de este hijo pródigo, que el que suscribe lo es...,
en amor mundano, malo;
¡malo y perverso!
Lo sé, ya lo sé, pero te la ofrezco con amor.
¡Con amor filial, del bueno!
Aquí tiés tus manzanes, que les otres,
aquellas,
las picadas, las de la sierpe,
aquellas nos las tragamos, todas y enteras,
en un descuido carnal, imitando a la abuela...,
¡aquella maldita Eva!
Ponlas, Señora, ahí arriba, en tu regazal de blonda,
mientras contemplo,
como siempre que vengo, y que paso, camino de los Lagos,
la hermosura de tu persona,
poco a poco y desde aquí, desde abajo,
despacio...,
para acostumbrarme a tu galanura de Reina.
¡De Reina Celestial!
Primero subiré a la Gruta, y después al Lago,
que quiero ver, desde lo alto, tu Casita de Nazaret;
y de paso,
aprender del Carpintero los hijos a criar.
Me refiero a los hijos de mis hijos, que ya empiezan a aflorar,
y por consiguiente,
¡a pecar!
Subiré, si me tiendes tu mano, pues a las alturas
es difícil de llegar.
A la vuelta del Enol, y del Ercina, y de los Picos de Europa,
de visto el mundo, y de visto el siglo,
Madre,
ya me puedes llamar!
¿Me echará una mano tu José bien amado,
ese putativo elegido para santo?
Es posible, que ya le estoy oyendo, siempre exigente,
siempre,
¡como todos los elegidos!
-¡Tocayo, ven, sube, inicia la escalada,
que tendrás que elevarte de roca en roca, de pena en pena,
pero tienes aguante, para eso y para más!
No es que lo merezcas demasiado...,
mas,
por tu nombre de pila sea,
¡amén!
¡Por esos dos, que de nosotros prestados les tienes,
y con empaque les llevas!
Gallego y aventurero, aventurero y gallego,
viejo pariente de la vieja Galilea,
¡sube!
¡Sube, ven, que te invitamos a la casita de Jesús el Bueno,
el Nuestro;
colega tuyo en el oficio de la madera,
carpinteiro versus zoqueiro!
...
Ni por un intre vacilé,
ni lo haré
si otra ocasión se presenta:
-¡Tocayo, -le diré a San José, -ya voy con vosotros,
al Cielo,
sin otra espera,
pero déjame recoger mis herramientas,
aquellas de zoqueiro,
que afilarlas he, presto y bien,
por si vuelven a ser precisas en la próxima invernía;
que las hallen a punto,
aixola, repenico y llegres,
todo ello,
pues yo, decidido y alegre,
yo también,
desde Covadonga quiero ir al Cielo,
al vuestro,
que desde aquí, de esta Cova, bien cerquita nos queda,
y máxime a nosotros,
a los vecinos,
estis gallegos, estis curmáns;
séase,
primos hermanos,
coherederos de igual legítima,
de aquel fundo tan compacto y bien fundado,
de la Hispana Gallaecia.


Xosé María Gómez Vilabella

Saíu no núm. 37 de ADIALA, 3º trimestre do 1998
-.-


¿Viaxe ao pretérito, viaxe ao futuro?


Sâo Martinho, compartindo a capa.

Desde Lucus Augusti (Lugo) á Braccara Augusta (Braga), tres horas; ¡soamente tres! ¿É, ou non é, en si, unha aventura turística? Estas autopistas son cousa do diaño: Todo isto che darei se pasas pola vida ignorando a paisaxe..., e pagando unha pasaxe!

Fun todo o traxecto matinando naqueles devanceiros, naquel Mailoc, ao que algúns chaman, ou chamaron, Maeloc, da Bretaña, hoxe Bretoña. E tamén naquel Nitigio, de Lugo... ¿Cantos días e cantos cabalos precisarían para acudir ao Concilio de Braga? ¿Cantas veces lavarían as bragas nun traxecto tan descomunal? ¿Cantos coellos, lebres, veados e xabarís non cazarían para ir manténdose, eles e mailo séquito, a súa escolta, ao longo dun camiño tan longo e variado? Aqueles si que eran tempos de Deus, da inmensidade de Deus e da curtidade do home, que estes de agora son pasatempos, argalladas; ¡vertixes do diaño!

O tópico é: ¡Viaxar para ver mundo! Pois non, non señor: Hai que ver, si, en efecto, pero tamén oír. ¡Escoita-lo mundo! A meirande pobreza do ser humano, a estas alturas da nosa civilización, é coñecer unha soa lingua. ¡Unha soa! Se non coñecemos aos veciños, se non nos entendemos, se non os escoitamos, dá igual vivir nunha gran urbe que facelo na cápsula dun satélite artificial. ¡Puro microbio; ou, por mellor dicir, microbio impuro!

Vén isto a conto de que eu son bastante falador, ¡falangueiro é outro cantar, outro concepto, outra categoría!, cousa que me proporciona certos noivados, digamos que, fugaces, platónicos en definitiva, pois a beleza, sempre e de sempre, libérame a lingua; ¡máis có cava!

De chegados a Braga, nun restaurante módico, e por ende, noso, anosado, habitual, saudei/saudamos á filla do dono, que xa a coñecía doutras viaxes, pero aínda non tivera ocasión de parrafear con ela. Pouco pasa dos vinte pero está máis espigada que unha walquiria!

-Oes, meniña, que desta vez, nesta viaxe, quero achegarme a Dumio, Dume para vosoutros, que estou en débeda co noso Mestre común, aquel Martinho... ¡Sequera sexa por aquilo da súa, De correctione rusticorum, do que en algo me terei beneficiado, que algo diso terei herdado! Agora, con tanto alcatrán, estradas en tódalas direccións, con tódolos “rústicos” a cen, ¡que digo a cen, a douscentos!, todos, e todo motorizado, por onde iremos mellor? ¡Quero dicir, con menos tráfico, con menos civilización, pois a gasolina portuguesa, con ser cara, non cheira mellor cá galega, en absoluto!

Confidencialmente: A miña dona non se cela, nin sequera coas louras, que ben sabe que as contemplo así, fixamente, só para cotexalas, para comparalas co seu propio encanto, e a condenada sempre sae gananciosa!

Aquela roiba, ¡sueva-sueva, polos catro cuarteiróns!, brindouse para acompañarnos, que iso si que é captar turismo! Impresionounos cos seus saberes, que por algo a paso á historia, á miña, á presente!

-O primeiro destes Camiños, de Portugal a Santiago se entende, andouno o Dumiense, daquela, precisamente daquela cando lle devolveu a visita ao seu colega de Iria Flavia... Por certo, ben que nos mancillaou o noso común Diego Xelmírez, tempo adiante, aproveitándose de que era Legado Pontificio para o Arcebispado de Braga, conxuntamente coas sedes de Mérida, por suposto...; que nos levou, que nos arramplou, que nos arroubou para Compostela, en favor de Compostela, en pío latrocinio, que se dixo daquela..., ao lombo dunhas acémilas! ¡Se cadra por iso de que as mulas son virxes! Cantidade de reliquias dos santos bracarenses; entre outros, aqueles ósos, tan tenros, de Santa Susana. ¡Roubo tal...; nin quero lembrarme! Galego do Norte tiña que ser, que nas brétemas do seu egoísmo quíxoo todo, ás apalpadelas, santos incluídos, pero deixouse pispar a primacía de Toledo, que era o mellor punto de apoio para move-lo mundo, o seu, aquel do século XII... ¿Sabíano? ¿Vostedes, os norteños, sabíano?

A rapariga, de Braga era, pero en braga non estaba, que ía ben vestida, culturalmente abrigada, con gornicións, con bordados eruditos. ¡Nin que fose galega! ¡Érao; realmente, historicamente, érao!

-Meniña, diso que dis do Camiño, do Camiño Primitivo, o máis primitivo de todos éche o náutico, o naval, ¡con escala en Baleares!, que as costeou o noso Iago, o noso Xacobe, en tódalas súas viaxes, inescusablemente; fose de corpo enteiro, ou decapitado. ¡Por simpatía ou por imperativo náutico, insisto!

Falamos, e falamos, e falamos...; pero case todo de relixión, que outro tanto non me pasou nunca, nin daquela dos meus Cursiños de Cristiandade! Canso, ¡eu, que non ela!, de tantas lembranzas e de tantas leccións, de tantos repasos, que ben me abraiou cos seus saberes, por certo ben razoados e ben documentados, tiven que dispararlle o meu piropo, outro, rotundamente merecido:

-Meniña, ¿sabes que che digo? ¡Que se non fose pola túa beleza, de auténtica primavera, así como por ese bambeo do teu corpo, tan escultural e tan elástico, e por esas medidas que Deus che deu, de concurso que son, xuraría que estou a falar co propio Bispo de Braga..., in person!

A miña muller perforoume cunha ollada recriminatoria, mais non era para tanto pois aquela garota nin se riu nin se enfadou, deixándome mudo co que nos dixo ao respecto; en puro galego, que de alí en diante xa non tiven que seguir trapallando no meu portugués, un tanto chapurreiro, serodio.

-¡Vou ser sincera, que o tema meréceo; e vostedes parecen de fiar...!

¿De fiar? Mira ti por onde, oh casualidade, a miña dona, desde aquel día no que rompeu a súa roca nas miñas costelas, só por collerlle, discretamente, a súa man, despediuse de dúas cousas: da roca, si, pero tamén do fuso, do fuso e do uso que lle viña dando!

-A verdade, -proseguiu aquela portuguesiña tan axeitada, -é que non me gusta airealo, que por aquí somos bastante íntegros, quero dicir, integristas...; ¡demasié, a pesares do último Concilio! Claro que na súa Galicia, séxase, no Norte da nosa Gallaecia..., o que é deste lenzo, vara e media! Rematada a miña Licenciatura en Letras, e como o Restaurante vainos dando para vivir, resulta que, de presente, estudio latín, e teoloxía, cánones...; ¡cousas desas!

Debín poñer cara de circunstancias pois ela referendouse no mesmo que viña de afirmar:

-Si que o fago, e fágoo coa esperanza de que o Papa, este non, o seguinte, ou quen veña despois, descubra que Deus é, ante todo, Nai; ou máis exactamente, Avoa. ¡A Nai da nai Natureza! Mire, e non se escandalicen: Eses velliños de Roma teñen que decatarse de que os Curas non precisan da Viagra para ser homes; e tamén ocorre, ocorre e concorre, que as teólogas podemos servir á Igrexa de Cristo tan ben, tanto, como o fixeron aquelas mulleres do Evanxeo, que ningunha delas o negou, mentres o propio Pedro, con todo ser pedra, con todo se-lo alicerce da Institución, el si que o negou. ¡Covardemente, antes da Sentenza, antes do INRI! Alí estaban elas, todas, na Vía Dolorosa, que alí mesmo se atravesou Verónica, na propia Rúa da Amargura, e non dubidou en enfrontarse á comitiva xudeu - romana, tan vociferante como criminal...; ¡fíxoo cun simple paniño, cun anaco de lenzo na súa débil manciña!

Por parte, certas escuridades do Novo Testamento con respecto ás mulleres de entón considero que hai que relelas disociando a súa carga socio - histórica. Quere dicirse, traspasando o ambiente, circunstancial e machista, que non misóxino, daquelas razas, daquelas culturas orientais...

Quedei pasmado con aquel descubrimento, pero aínda así ousei porfiarlle:

-Muller, e ti...; atreveraste a misar, polo rito católico quero dicir, con esas saias rabelas, no altar?

-¡E non hei! Estou disposta a misar, que para iso me preparo; e tamén para casarme, preferiblemente cun crego que me faga doce fillos, que é a mellor forma de exemplarizar, de misiona-los pagáns, en particular aos musulmáns; ¡se antes non se me van as regras!

Olleina co ollo do Canon, que de fronte nin me atrevín. Pero aínda non rematara coa súa predica, abondosa e feraz, ademais de veraz:

-De sempre fomos as mulleres máis decididas cós homes, pero tivéronos atadas cos seus brazos, fortes, hercúleos; auténticas poutas de oso salvaxe! Outro si lles digo, que estes abusos, os actuais, os do macho, que os veño analizando detidamente, caso a caso, son puro nerviosismo, crueldade de débiles mentais, que son os peores! Estamos asistindo á agonía da fera, aos estertores da súa derrota, que ao de hoxe, e xa non digamos para o XXI, só pintan e rexen as máquinas intelixentes. ¡Coma quen di, a nosa especialidade! -Engadiu, xactándose do seu propio razoamento.
...

Daría algo por publicar, aquí ou onde fose, o nome desa garota tan salgada e tan audaz; tan..., ¡futura! Mais entendo que mellor será deixala a folio volto, no meu ordenador, como “nota final” omitida, porque esta muller pode chegar lonxe, máis que o propio Magalhaes! Acaso chegue a Bispo, ou a Arcebispo, da propia Braga, ou a Cardeal de Compostela..., e daquela sería unha mágoa, unha traxedia, causarlle a máis mínima molestia por culpa dunha larapetada, dunha linguaretada, en tanto en canto os tempos non sexan chegados!

Sempre tiven por certo que o matriarcado dos nosos devanceiros, en particular o dos suevos, influíu, moitísimo, na súa pronta conversión ao catolicismo, -Requiario declarouse católico no 449-, pero, coñecendo estas mulleres, estas bragadas da actual Braga, a dúbida ofende!

¡Viaxei, neste último dos meus desprazamentos, asemade, ao pretérito, pero tamén ao futuro? ¡Coido que si, e ben que me prestou! Só teño unha reserva: Esta teóloga en cernes, hoxe clandestina pero xa fogosa, proselitista, é capaz de vingarse do propio Xelmírez, desde o Aquén ao Alén, e cando menos se pense, rachará, tronzará, aquel roubo das reliquias, retornándoas o seu lugar de orixe, ao seu relicario, onde acaso máis veneradas ían ser! ¡Quere dicirse, á propia Sé da propia Braccara Augusta!

Non quero nin pensar no conflito, no incidente diplomático que tal cousa pode carrearnos..., ¡e menos mal que volvemos a estar algo irmandados niso da Casa Común, séxase, Unión Europea!

Xosé María Gómez Vilabella

ADIALA, no seu núm. 38, do 4º trimestre 1998
-o-



¿Turismo deturpante, e por ende, indesexable? ¡Non, grazas!


Directiva do Centro Galego de Mallorca
cando se publicou este artigo.

Esta noite estreei zapatos, ¡zapatos turísticos se entende! Vin Mallorca na tele, vin ao meu amor, e oín, e créoo, que no sucesivo vaise embelecer esa Illa ao máximo posible..., para que non caia nunha vellez prematura, -dixeron na TVE-, estragada polas desfeitas urbanísticas!

Prego a Deus que ese Govern, ese cirurxián, teña pulso, que teña tino para aplicar, con arte e con xeito, o seu bisturí; non vaia ser que, a pretexto da ecoloxía e do recto, correcto, (arquitectura), lle vaian facer máis cicatrices, máis engurras, a esa gran Illa, a esa fermosa Illa, a ese enclave marítimo, que posúe, que mantén, tódolos encantos e tódolos encantamentos imaxinables, en lugar de quitarlle as verrugas incipientes, as vellas que non belas, erupcións urbanísticas, desaforadamente medradas nos últimos anos.

Tanto lle quero á miña moza que a quero remozada, por suposto, pero témolles aos dirixismos, pois é doado esclerosar unha pel louzá se o esteticista (o urbanista) non resulta un artista concienciudo, namorado do solar, xa que, sen amor ao solar, sen a súa estimación, correcta e precisa, non hai obra divina, nin chamándose Gaudí!

Seica dixo un tolo destoutro país, destoutro paraíso, ¡que igual non o estaba!, que “urbanismo” é o ismo, o superlativo, de “urbanidade”. ¡Ata o será! Urbanismo é a mínima urbanidade que debemos ter cos veciños, pero, particularmente, cos visitantes, cos ben educados..., para non estragárlle-la vista coa contemplación e co padecemento, tanto estético como ético, de certas especulacións, notorias por visibles, e de seu noxentas, desmandadas e antiestéticas! En definitiva, que non fai falla estar tolo, tolo con loucura de amor, para entendelo ao dereito.

Do Xénese para acó non hai, non pode haber, paraísos sen prohibicións, sen árbores prohibidas, (ás que chamaríamos, hoxe, emprazamentos e/ou tipificacións abxectas), coma aquela do ben e do mal, unha caída inxenua, ¿ou soberbia?, que tanto deu que facer para superala, pois incluso houbo que pasar polas cavernas!

En definitiva, turismo si, pan de vida si, vehículo cultural si; pracer de deuses, tamén, pero..., do bo, sen que deixe por iso de ser abondoso, que é o complemento directo! E non digo máis, pois, como bo galego, que por tal me teño, enténdeseme todo!

¡Ah, pero non falei do meu pesadelo! Ben; digo, mal, pois como o sono da razón xera monstros, con tanto matinar no urbanismo mallorquino, entroume un sono-sono, e tanto soñei esta noite, tanto afondei, tanto profundei nas miñas utopías, que me deu por soñar, nada máis e nada menos que con Ramón Franco, aquel do Plus Ultra. ¡Vaia disparate! Ou non, non tanto, que el tamén foi turista; ¡dos máis aventurados! E xa que asociei isto con Mallorca, terei que explicar o por qué, para que non se me tache de escuro e/ou de parco no dicir:

Un día comentou Gila, así, de pasada, nunha entrevista que lle fixo aquel Balbín, naquilo das “Claves”, que o mecánico que reparou, daquela, en Portugal, ao Plus Ultra, non foi precisamente o ilustre Rada, que ese señor era realmente un “ebanista”, senón un tío seu, un tío do propio Gila. Entón acordeime, ¡e tamén me veu ese trasacordo esta noite!, de que o voo máis “ultra” do noso paisano non foi precisamente aquel de Pernambuco, senón outro, ¡o de Mallorca ao Ceo, pasando pola república de Neptuno! Aquel señor, ou como se lle deba chamar, que tentou, ou prometeu, bombardea-lo Palacio Real de Madrid, mal puido irse ao Ceo, a calquera deles, sen resaibos republicanos.

Cando, en 1928, o barón de Mora lle preguntou a dona Carmen algo tan íntimo e tan indiscreto como qué cal fora a mellor ledicia que gozara co seu home, non vacilou e enumerarlle tres: o desembarco de Alhucemas, o instante de ler que o “seu” Ramonín arribara a Pernambuco, e, por suposto, a “mañanita” ovetense na que se casaron.

¿Coñecería dona Carme, por aquel entón, que o seu ínclito cuñado, segundo lle contou o Xeneral Batet, en 1922, ao Ministro da Guerra Alcalá Zamora, en certa, recente, ocasión, beodo, coma outros heroes, estando en Melilla, no cine Alfonso XIII, desembarazouse do seu uniforme e subiuse ao escenario, disposto a embarazar, alí mesmo, á cantante daquela quenda? ¡Renego, fo; dirá o lector! ¡Pois é histórico!

Ela igual non, pero hai un erudito das batallas, un tal M. Leguineche, que aínda fai pouco que o referiu no seu libro “Annual”, por certo que con todo comedimento, sen engadirlle condimento a unhas anécdotas xa de seu picantes.

Pero as gordas, as aventuras ¿turisticamente gordas?, están noutro libro, exactamente no “Mis conversaciones privadas con Franco”, do seu parente e, non obstante, amigo, Franco Salgado-Araujo, que se atreveu a reproducir, en facsímile, unha carta de Kindelán, que é un monumento histórico para a Historia de Mallorca. Como tal monumento, coido que se debe visitar, retratar, íntegra, incluso sen tradución, para non violala!

“General Jefe del Aire - Salamanca 26 Noviembre 1936 - Excmo. Sr. D. Francisco Franco - Generalísimo de los Ejércitos Nacionales - Mi respetado General: Hondamente preocupado y disgustado me marché anoche a casa y como creo que el asunto que motiva mi preocupación tiene importancia, quiero concretar mis ideas por escrito, para que Vd. pueda meditar sobre el tema con pleno conocimiento de causa.-Se trata de que en el Boletín Oficial se ha publicado un decreto nombrando al Comandante D. Ramón Franco, su hermano, Jefe de la Base Naval de Palma de Mallorca y ascendiéndole o habilitándole para el empleo superior inmediato, sin que dicha disposición se haya tramitado ni conocido su publicación por esta Jefatura del Aire y sin esperar el resultado de la información que según lo dispuesto por V.E. para los jefes y oficiales que se incorporan, se estaban efectuando.-No es discutible en buenos principios militares, que V.E. tiene perfecto derecho a hacer lo que ha hecho y que a los inferiores solo nos toca acatar lo dispuesto y suponer que el Mando ha tenido razones para ordenar lo más acertado al servicio nacional.-Tampoco tiene importancia la mortificación personal que supone el prescindir de los órganos y conductos habituales, y ni una ni otra cosa motivan mis renglones, sino una obligación de lealtad al Jefe que me ha demostrado siempre afecto y consideración que se agradecer y un deber hacia mis subordinados de encauzar y ser unico portavoz de sus agravios y de sus aspiraciones.- La medida, mi General, ha caido muy mal entre los aviadores quienes muestran unanime deseo de que su hermano no sirva en Aviación, a lo menos en puestos de mando activos. Los matices son varios: desde los que se conforman con que trabaje en asuntos aereos fuera de España, hasta los que solicitan sea fusilado; pero unos y otros tienen el denominador comun de rechazar, por ahora, la convivencia, alegando que es mason, que ha sido comunista, que preparó hace pocos años una matanza durante la noche de todos los jefes y oficiales de la base de Sevilla y sobre todo que su semilla, por sus predicaciones de indisciplina, han tenido que ser fusilados, Jefes, Oficiales y Clases de Aviacion.-Yo me encargo de que la medida no se discuta en Aviacion, aunque ello se achaque a debilidad o adulación por mi parte. No es mi prestigio lo que me importa, mi General, sino el del Jefe del Estado pues no podré impedir que en la conciencia colectiva de los aviadores germine la idea de que nada ha cambiado.-Perdone, mi General, que crea obligación mia el expresarme con esta sinceridad y cuente con la adhesion respetuosa de su subdo. Alfredo Kindelan”.
...

¡Os tiquis-miquis ortográficos desta “misiva” son froito, entretementos, da paz, así que eu, dadas as circunstancias, relata réfero! ¡Tal cal, ao pé da letra!)
...

Insisto e remato: Turismo, si, pero, presentable! No vaia pasar coma con Ramón Franco, que se xere a conciencia colectiva de que “... nada ha cambiado”. Xa o dicía Kindelán, que o turista indesexable sobra, en todas partes, pero, en particular, en Mallorca, no propio paraíso terreal, así que, “... que trabaje en asuntos aereos fuera de España”. ¡No arame! Ou, o que é igual, pero non o dixo Kindelán, aínda que o pensase, que se vaia, que volva a Pernambuco, ou ao ceo de Neptuno; ¡meus pobres, se é que alí aguantan putañeiros bébedos!

¿Como se eliminan, de facto, que non só en teoría, eses turistas indesexables, os tales e mailos seus cómplices, eses cooperadores construtivo/destrutivos? Os civis, os cidadáns, terán que volver a invoca-la súa autodefensa, individualmente, tal que apelando á romana Nuntiatio operis novi? ¡Ah, non, que iso non estaba no meu sono, ou por mellor dicir, no meu pesadelo, e ben que sinto ignoralo, pero a miña sabenza onírica, concretamente nisto, non dá para máis!
 
¡Deica logo, que volverei a Mallorca..., se non afeades a noiva!

Xosé María Gómez Vilabella

ADIALA, núm. 39, do 1er. Trimestre de 1999
-o-



Romance de Don Gil de Sotrondio

Do Norte ao Sur, e do Leste ao Oeste, se hai algún manancial que sexa inesgotable, co futuro asegurado, manando máis no verán que nas propias invernías, por paradoxal que pareza, ese é o Turismo Motorizado: tren, barco, avión, automóbil... Só ten de malo que serven H2O en botella, mais peor podería ser se nola deran, directamente, da billa! Vén isto a conto de que, como bo galego, que por tal me teño, funme aos vales, ás rozadas pirenaicas, a eses Roncesvalles, e alí busquei as pegadas do cabalo de dom Carlos, o Grande, o Magno, para entendernos.

Convencido de que aquel rastro apuntaba a Compostela, montei no meu auto, ¡por falta de cabalo!, que ten non sei cantos HP, -¡Carlomagno só usaba un, un cabalo, de cada vez!-, e seguidamente dinlle á espora; quero dicir, ao acelerador. Con isto peguei un urro, tan forte ou máis có daquel Rolando: ¡Ultreia; esperade por min, que xa vou!

Cheguei ao Campus Stellae no mesmo día; ¡de seguida! Aparcado, abrín os cóbados e funme á Porta Santa, que de cóbados abertos ninguén me pasaba diante! Despois diso dinlle as apertas regulamentarias ao Patrón. ¡E quedei perdoado, coma os outros! ¡Que menos, pois agora, tal e como anda o mundo, xa non hai pecados! Pero, ¡ai de min!, que con esas técnicas só satisfixen a sede espiritual, que non a outra, degoirando por aquelas fontes de montaña do recorrido peatonal! Neste antollo o lóxico era volver aos Roncesvalles, e tornar, desde alí, a pinrel batido, mais pareceume excesivo para os meus anos, así que me fun, en bus, pero só ata Oviedo, para encomeza-lo Camiño Primitivo cabe de El Salvador, tal e como fixo aquel Rei da vella Gallaecia, o Afonso II!

Anda que te andarás, de Este a Oeste, ¡igual có sol!, din chegado ás ruínas do Hospital de Montouto, nun día bo, un serán deses nos que ata as pedras se rin. Alí topei cun mozo de vacas, que para confundilo cun cowboy só lle faltaba o cabalo. Achegouse a min. Era a prudencia personificada, tímido incluso!

-Mire, señor, desculpe, pero estou nunha necesidade perentoria: Acabo de herdar, e requiríronme os da Facenda para que lles pague as Sucesións… ¿Sabe que é iso?

-¡Que máis quixese que volver a herdar..., para pagalas dúas veces!

-O caso é que din con este manuscrito nas gabetas de meu pai, e como vostede, con eses antollos, e coa solemnidade dos seus andares, tal parece un letrado moi letrado...

O caso era grave, e logo que me colleu débil, así que, sen receo, ningún, despreguei aquel papel de barba: sucio, cheirando a humidade e a séculos, que máis que procedente dunha gabeta parecía retirado do poleiro das pitas... Nin case rebatín, que aquilo era unha auténtica bicoca, un curioso Romance, ao parecer inédito!

Por favor, non vos riades de min, que non fun o único comprador inocente: Camiño adiante, nunha Pousada de Castroverde, dispoñéndose a cear segundo ían chegando, dez peregrinos, ¡dez!, e todos facendo por ler, e por interpretar, cadanseu exemplar do Romance susodito. ¡Do mesmo, idénticos! Xa que fixen tal dispendio, amén do esforzo de pasalo ao ordenador para facilita-la súa lectura, aquí o tedes, que deste xeito aforrades de mercarllo ao estudante, ao Vaqueiro..., ¡un Vaqueiro máis ilustrado cá Vaqueira da Finojosa!



+
Valeume o San Salvador
e tamén a Virxe María;
valeume o Señor Sant Iago,
inimigo da mourería.
Ansí fablou Rei Afonsus,
que Secundus El reinaría,
Casto de nome e de feitos,
cando volveu da correría:
Os mouros aló quedaron,
exsangües, ¡e sen feridas!
Morreron de medo e do frío,
mortos de morte morrida.
Tras deles ía un cabalo
polo Pajares arriba,
e cabaleiro Sant Iago
sen estrobos se sostiña.

Gozoso da súa vitoria
e sen mouros na serranía,
El Rei Afonsus Secundus
platicou desta guisa:
A vós, don Gil de Sotrondio,
cabaleiro de gran valía,
encoméndovo-los votos
que ao Campus Stellae eu faría.
Iredes coa miña Corte,
tres ducias, en cabalerías;
iredes por bo Camiño,
pola romana de Gigia.
Egeria do Berducedo,
vosa amada compañía,
coidará das dez doncelas
que votaron solteiría;
e aló, na Compostela,
gran convento lles daría,
para que poñan luz acesa
ao Sant Iago e á Santa María.
Para face-los trinta e seis,
vintecatro cabaleiros,
rexos, fortes e varudos,
todos eles espadeiros.
O tesouro sarraceno,
desde hoxe santiagueiro,
levaralo nas acémilas,
nestes sacos fareleiros,
que ansí disimularedes
cos bergantes camiñeiros.
Ordeno e mándovos, don Gil,
poñervos decote ao ruteiro,
¡non sexa que o Magnus Carlo
faga vía polo Cebreiro!
...
Ficieron unha parada
en Berduceo, no muíño,
e nestas, o irmán de Egeria
aprestouse a seguilos.
Unha legua non levarían
cando unha das virxes
de selo cansou,
e daquela o Berducedo
namorouse dela, ¡e casou!
Polas Grandas de Salime
outra virxe esmoreceu.
¿Cal é a vosa inquietude?
¡Señora, ese pastor..., é meu!
Con oito daquelas mozas
á Fonsagrada chegaron,
mais, como é terra frida,
¡outras dúas namoraron!
¿Que lles podemos dicir,
ou que podemos facer?
¡Déunolas o Rei Casto,
e castas eran, as dez!
Meu Gil, Señor de Sotrondio,
e meu amo e señor tamén,
¡eu podo responder por min,
ca non polas virxes dez!
Ao pasar polo Castro Verde,
que eran as festas de Sant Iago,
para evita-lo perigo
metéronas, núas, en sacos,
¡dicíndolles aos castrexos
que eran xabarís cazados!
O malo foi que aquel Conde
quixo cobra-la portaxe,
¡e quedouse con dúas virxes,
ás que deu Pena e Bolaño!
Doéronse daquel percance
por San Miguel do Camiño:
¡Con tan pouca cera virxe
non se fai un lampadiño!
En Lugo convidáronos
alí no pazo do Bispo.
¡Gran cousa foi o convite,
moitas lebres e bo pisto!
Cando espertaron da cea,
e lles volveu o sentido,
dúas daquelas virxes fóranse,
cos frades, cara ao Miño.
Seica fundaron dúas aceas:
Unha, a do Rei Chiquito;
e outra, que lle din da Olga,
¡Olga, a de frei Benito!
Saíron de Lugo tristeiros,
fracasados na misión,
e chegados á Retorta
invocaron ao San Ramón,
cando que era San Román
o patrono da poboación.
Con tal trema de remorsos,
tanto medo e confusión,
tanta cegueira na escolta
e malograda a Fundación,
acordaron casa-las dúas,
¡e que ficiesen criazón!
...
Desta guisa fablou don Gil
cando á Compostela chegou:
Dez virxes me deu Afonsus,
e traelas ata aquí mandou.
Iso cumprir non puidemos,
tal e como El sinalou;
iso cumprir non soubemos,
ca ninguén de pecar librou!
Esas virxes, de desvirgadas,
quedáronse polo Camiño,
pero, co tempo, cos anos,
Patrón, terás peregrinos;
tera-la ruta poboada de afillados,
¡e ti de Padriño!
...
Cando El Rei Afonsus se enterou
do bo servizo que foi feito,
aledóuselle o corazón,
ca non lle cabía no peito.
Deulle as grazas ao Patrón
e loouno deste xeito:
Señor Sant Iago,
¡que milagre!
Con dez virxes fermosotas
repoboáche-lo Camiño,
¡desde Ovetum ás Retortas!
Señor Sant Iago,
¡que milagre!
Ti, co teu cabalo brioso,
e os mozos facendo das súas
¡xa temos Camiño glorioso!
Señor Sant Iago,
¡que milagre!
Pasarlle diante ao Carlo Magno,
pois el, e mais ten francesiñas,
¡inza menos que un Rei Casto!
Aquí remata a historia
do Cabaleiro Sotrondio,
¡que perdeu dez asturianas,
sendo de Afonsus Mordomo!
Seu Rei seica lle perdoou,
mais no Ceo custoulle entrar,
¡que o esperaban as Dez Mil (1),
dispostas a se vingar!

(1)   Refírese ás dez mil virxes que seica hai no Ceo.
¿Nada máis que dez mil?¡Poucas me parecen!

Xosé María Gómez Vilabella

No núm. 41, de ADIALA, 3er trimestre do ano 1999
-o-
      

Pasado, presente e futuro.



¡Non só hai paraísos encima da terra!

Para gozar do pasado móstrano, refíreno, pondérano, profesionalmente, os/as Guías Turísticas; mais polo que fai ao presente, para quen non poda, non o queira ver, ou non sexa capaz de entendelo, o mellor será apalpalo, vivilo. Cousa diferente témola no futuro, que sempre hai dous, o perfecto e mailo aproximativo. ¿Pero, quen dixo que non se pode gozar do futuro? ¡Claro que se pode, pero hai que empezar por fabricalo, por..., proxectalo!

Hedonista, que non turista, é aquel..., semovente? ¡Os que se moven por si mesmos son os turistas; os movidos son os hedonistas, aqueles que adoitan ir no colo doutros! Hedonistas son eses vultos que non se moven per se; eses vultos, fóra a alma, transportados, que só perciben o que lles din, e ás veces nin iso, que mal entenden o que lles contan, canto máis o que lles poñen por diante. A terra camiña cara ao Ceo porque esta terra é un aula, unha base de partida cara ao endeusamento da persoa, co natural e persistente ¿instinto? de superación, de perfección, de elevación...; daquela é obrigado iso de matinar, iso de gozar, ¡xa!, do propio futuro, un pracer reservado para as mentes espiritualizadas, tal que eu quixese que fose a miña!

O Turismo, así, con maiúscula, é unha potencia da alma; non perdida senón acrecentada, e precisamente coa perda do paraíso inicial. ¿Deus, botáchesnos? ¡Daquela para que logo, que desde aquí rastrexaremos outros, outros paraísos, ata dar co definitivo, co perfecto, con un que non teña mazás podres; nin podres nin envelenadas!

¿Que é, que foi o nomadismo, senón un turismo pragmático? A perspectiva das fontes frescas, frescas e limpas, o pastoreo...; ¡o maná, en definitiva! ¿Que explora o home, e máis que o home, a muller, que é, por natureza, máis curiosa, máis afanosa nesa busca da redención, tan oprimida que a deixaron tódolos adáns de tódolos tempos ao botarlle a culpa daquela infidelidade paradisíaca? Por sabido, xa é unha vulgaridade expresalo: ¡Fuxir, fuxir do rutineiro, do cotián, coa ¿louca? esperanza do reencontro paradisíaco! De aí que o reto da hostalería estea en fabricarlle paraísos ao turista. ¡Paraísos sobranceiros, satisfactorios, imperdibles, que para Paraíso Perdido chegou co de Milton!

Un paraíso era o que buscaba dona Aurora; dona Aurora Dupin, por suposto. ¡Un paraíso san, suxestivo, abondoso en Nocturnos, pois, co sabido, co experimentado, interesábanlle máis cós diúrnos! Outro paraíso atopouno en Son Marroig aquel archiduque, Luis Salvador; e tras del, os Douglas. ¡Para mostra, un botón, e van dous! Pero estoume saíndo do tema, pois para o pasado, e incluso para apuntar co punteiro, cal mestre sobre do plano, xa están os/as Guías, e non serei eu quen peque de intrusismo, que me chega e me sobra coas miñas tarefas. O voo, a elevación, o control do éter, incúmbenos aos plumíferos, ¿aos vates?, esa rara avis capaz de voar, coa imaxinación por suposto. ¡Capaces de ordena-lo futuro, así sexa nun PC!

Non preciso pecha-las pálpebras para ve-los meus netos retomando o cabalo do seu tátara, pois alguén, outro Noé, nalgunha parte, se coidará de conserva-la especie, catro exemplares de cría, que por algo se empeza, ou se continúa. ¿Carrís bici? ¡Non, grazas; ademais de ser expostos, o pedaleo é incómodo; o casco é incómodo; e as bicis non nos permiten volver á capa longa! Non tardarán en pasar a ser vereas areosas, que non asfálticas, por mor das ferraduras.

En paralelo, os autos si que serán autos; ¡autos, móbiles e minúsculos! Con pilas ad hoc, que non teñen por que ser eléctricas habendo outras fontes de enerxía; das inventadas e/ou das inventables. Nada nos peta tan dentro como a contrarrevolución industrial, que non é aborrece-la industria, non se pense mal, senón superala, domala, para recupera-la Natureza, esa nai sacra, violada polos padrastos do século XX!

Para mante-los cabalos, obviamente, haberá que volver aos produtos naturais; e de paso, ao artesanado, que alguén terá que face-los aparellos; ben feitos, á medida do home!

No XXI aparecerá outra especialidade: ¡a dos pintores de tellados! ¿Un disparate? ¡En absoluto! Desde eses helicópteros, ¡fóra buses, fóra escapes!, que se podan deter nun punto calquera, en calquera lugar que os mapas sinalen como Vista Pintoresca, o Helicondutor anunciará:

-¡Ollen polas info-mirillas, que me vou deter un anaco para que gocen, para que dominen este Arenal de Palma, Ca´n Pastilla incluído! Despois darei unha volta por Orán, punto histórico, centro escravista; indigno, pero digno de verse. E se non o queren, no ínterim lean a Cervantes..., no seu teletexto frontal!

O malo dos aerovoos será que non cumpran cos requisitos papais para gaña-lo xubíleo santiagués... Será cousa de falar co Nuncio; ou mellor aínda, coa Papisa, pois para daquela, coa teoloxía que están estudando as mulleres..., quen sabe!

¿Na mar? ¡Na mar, unha mar de cousas! Arestora, nalgures, alguén estará inventando o submarino - batiscafo transparente, todo terreo, capaz de baixar ao piago máis fondo. Pero que non se preocupe a industria ostreira, nin a coralina, pois ese bastiscafo, con farta dor das donas, non terá ventás practicables.

Quédanos o da mesa, pero isto non é futurible. ¿Quen de nós non é capaz de viaxar cen leguas, sexan terrestres, aéreas ou náuticas, con tal de sentarse, -ou de tombarse, que é como comían aqueles sibaritas da Roma Imperial, -para manxar algún que outro boccata di Cardinale? En España témo-lo costume de chamar “desertores do arado” aos que realmente o foron do esterco, do esterco e dos estercamentos; pois aquí está o século XXI, no que o luxo sibarítico, imperial, estará, estribará, precisamente, en comer produtos ecolóxicos, obtidos cun estercado axeitado, sen químicas nin outras substancias propias do desenvolvemento, pero nefastas para a organoléptica das exquisiteces.

Para incrédulos, un consello: Que conserven unha copia deste artigo soñado, deste artigo futurista, desta pseudoprofecía, tal que xunto coa copia do seu Testamento, que algún día, alguén, me dará a razón. De balde, e tardía, pero, daranma! ¡Espero que si!

Xosé María Gómez Vilabella

ADIALA, núm. 42, do 4º trimestre do ano 1999
-o-

Pasa a
AVENTURAS TURÍSTICAS
-IV-
Xosé María Gómez Vilabella

No hay comentarios: